Bào chữa là gì ? Bào chữa tiếng anh là gì ? Thủ tục đăng ký bào chữa ? Thẩm quyền cấp giấy ghi nhận bào chữa ?
Bào chữa là một trong những quyền cơ bản của người bị buộc tội. Ngày nay, với sự pháp triển của mạng lưới hệ thống pháp lý thì quyền bào chữa ngày càng có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động giải trí tố tụng. Người bào chưa có vai trò rất lớn trong việc thuyết phục thẩm phán và bồi thẩm đoàn đưa ra những quyết định hành động đúng đắn, đúng mực, tránh oan sai. Để triển khai hoạt động giải trí bào chữa, người bào chữa phải triển khai tích lũy những chứng cứ quan trọng, thuyết phục nhất, tăng trưởng những vật chứng đó để xuất trình và tranh luận trước Tòa án. Vậy, bào chữa được pháp lý Nước Ta lao lý như thế nào ? Bài viết dưới đây Luật Dương Gia sẽ giúp người đọc khám phá về thủ tục đăng ký bào chữa và thẩm quyền cấp giấy ghi nhận bào chữa .
1. Bào chữa là gì ?
Theo quy định của Hiến pháp 2013: Bào chữa là việc dùng lí lẽ, chứng cứ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị can, bị cáo. Bào chữa là quyền hiến định của bị can, bị cáo trong tố tụng hình sự.
Ta nhận thấy, bào chữa có những đặc thù đơn cử như sau :
Thứ nhất, về yếu tố nội dung : Bào chữa là tổng thể những hoạt động giải trí của người bị buộc tội gồm có bị can, bị cáo và người bào chữa từ khi bị buộc tội cho đến khi có bản án, quyết định hành động có hiệu lực hiện hành pháp lý của Tòa án. Thông qua những hành vi đơn cử, họ sẽ sử dụng những quyền luật định để làm sáng tỏ những diễn biến chứng tỏ cho sự vô tội hay làm giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự cũng như những diễn biến khác có lợi cho người bị buộc tội. Đó hoàn toàn có thể là hành vi tố tụng hướng tới việc bác bỏ một phần hoặc hàng loạt sự buộc tội của cơ quan triển khai tố tụng hoặc nhằm mục đích đưa ra chứng cứ nhằm mục đích làm giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm của người bị buộc tội hoặc những hành vi tố tụng nhằm mục đích bảo vệ những quyền và quyền lợi được pháp lý bảo vệ của người bị buộc tội kể cả khi chúng không trực tiếp tương quan tới việc làm giảm nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự trong vụ án .
Thứ hai, về vai trò : Bào chữa là một trong những nội dung cơ bản của Bộ luật tố tụng hình sự, trái chiều với tính năng buộc tội của cơ quan triển khai tố tụng, người bào chữa có vai trò gỡ tội. Chính sự trái chiều này bảo vệ cho hoạt động giải trí tố tụng hình sự được dân chủ, khách quan và công minh, bảo vệ quyền và quyền lợi hợp pháp của người bị buộc tội .
Thứ ba, về quyền bào chữa : Quyền bào chữa không chỉ thuộc về bị can, bị cáo mà còn thuộc về người bị tình nghi phạm tội, túc là những người bị bắt, bị tạm giữ nhưng chưa bị khởi tố và người bào chữa, người đại diện thay mặt hợp pháp của họ. Như vậy, chủ thể của quyền bào chữa là người bị buộc tội, gồm có người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo .
Như vậy, quyền bào chữa là một trong những quyền quan trọng của công dân khi tham gia tố tụng và luôn được đề cập trong những luật đạo của mỗi vương quốc. Ở nước ta, nguyên tắc bảo vệ quyền bào chữa là nguyên tắc Hiến định, đồng thời là nguyên tắc đặc trưng của tố tụng hình sự. Việc ghi nhận và triển khai nguyên tắc này góp thêm phần quan trọng vào việc bảo vệ quyền, quyền lợi hợp pháp của người bị buộc tội, giúp Cơ quan tìm hiểu, Viện kiểm sát, Tòa án xử lý vụ án khách quan, tổng lực và đúng mực .
2. Bào chữa tiếng anh là gì?
Bào chữa tiếng anh là “defend”.
3. Thủ tục đăng ký bào chữa:
Theo Điều 78 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định nội dung như sau:
“ 1. Trong mọi trường hợp tham gia tố tụng, người bào chữa phải đăng ký bào chữa .
2. Khi đăng ký bào chữa, người bào chữa phải xuất trình những sách vở :
a ) Luật sư xuất trình Thẻ luật sư kèm theo bản sao có xác nhận và giấy nhu yếu luật sư của người bị buộc tội hoặc của người đại diện thay mặt, người thân thích của người bị buộc tội ;
b ) Người đại diện thay mặt của người bị buộc tội xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có xác nhận và sách vở có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về mối quan hệ của họ với người bị buộc tội ;
c ) Bào chữa viên nhân dân xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có xác nhận và văn bản cử bào chữa viên nhân dân của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và những tổ chức triển khai thành viên của Mặt trận ;
d ) Trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực thi trợ giúp pháp lý xuất trình văn bản cử người triển khai trợ giúp pháp lý của tổ chức triển khai thực thi trợ giúp pháp lý và Thẻ trợ giúp viên pháp lý hoặc Thẻ luật sư kèm theo bản sao có xác nhận .
3. Trường hợp chỉ định người bào chữa lao lý tại Điều 76 của Bộ luật này thì người bào chữa xuất trình những sách vở :
a ) Luật sư xuất trình Thẻ luật sư kèm theo bản sao có xác nhận và văn bản cử luật sư của tổ chức triển khai hành nghề luật sư nơi luật sư đó hành nghề hoặc văn bản phân công của Đoàn luật sư so với luật sư hành nghề là cá thể ;
b ) Bào chữa viên nhân dân xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có xác nhận và văn bản cử bào chữa viên nhân dân của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và những tổ chức triển khai thành viên của Mặt trận ;
c ) Trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực thi trợ giúp pháp lý xuất trình Thẻ trợ giúp viên pháp lý hoặc Thẻ luật sư kèm theo bản sao có xác nhận và văn bản cử người triển khai trợ giúp pháp lý của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước .
4. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận đủ sách vở lao lý tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, cơ quan có thẩm quyền triển khai tố tụng phải kiểm tra sách vở và thấy không thuộc trường hợp khước từ việc đăng ký bào chữa pháp luật tại khoản 5 Điều này thì vào sổ đăng ký bào chữa, gửi ngay văn bản thông tin người bào chữa cho người đăng ký bào chữa, cơ sở giam giữ và lưu sách vở tương quan đến việc đăng ký bào chữa vào hồ sơ vụ án ; nếu xét thấy không đủ điều kiện kèm theo thì khước từ việc đăng ký bào chữa và phải nêu rõ nguyên do bằng văn bản .
5. Cơ quan có thẩm quyền thực thi tố tụng phủ nhận việc đăng ký bào chữa khi thuộc một trong những trường hợp :
a ) Trường hợp pháp luật tại khoản 4 Điều 72 của Bộ luật này ;
b ) Người bị buộc tội thuộc trường hợp chỉ định người bào chữa phủ nhận người bào chữa .
6. Văn bản thông tin người bào chữa có giá trị sử dụng trong suốt quy trình tham gia tố tụng, trừ những trường hợp :
a) Người bị buộc tội từ chối hoặc đề nghị thay đổi người bào chữa;
b ) Người đại diện thay mặt hoặc người thân thích của người bị buộc tội lao lý tại điểm b khoản 1 Điều 76 của Bộ luật này phủ nhận hoặc ý kiến đề nghị biến hóa người bào chữa .
7. Cơ quan có thẩm quyền thực thi tố tụng hủy bỏ việc đăng ký bào chữa và thông tin cho người bào chữa, cơ sở giam giữ khi thuộc một trong những trường hợp :
a ) Khi phát hiện người bào chữa thuộc trường hợp lao lý tại khoản 4 Điều 72 của Bộ luật này ;
b ) Vi phạm pháp lý khi triển khai bào chữa. ”
Như vậy, theo pháp luật của pháp lý, thủ tục đăng ký bào chữa được lao lý như sau :
Trong mọi trường hợp, người bào chữa muốn tham gia tố tụng hình sự phải đăng ký bào chữa.
Đăng ký bào chữa là địa thế căn cứ xác lập nghĩa vụ và trách nhiệm của người bào chữa khi tham gia tố tụng hình sự, tạo cơ sở thiết lập mối liên hệ giữa người bào chữa và người bị buộc tội .
Về thực chất, thủ tục này đã hủy bỏ một rào cản lớn, xóa bỏ chính sách hành chính xin – cho giữa người bào chữa với những cơ quan tố tụng, người triển khai tố tụng .
Theo đó, khi đăng ký người bào chữa phải xuất trình các giấy tờ chứng minh tư cách người bào chữa của mình.
Một là, luật sư xuất trình Thẻ luật sư kèm theo bản sao có xác nhận và giấy nhu yếu luật sư của người bị buộc tội hoặc của người đại diện thay mặt, người thân thích của người bị buộc tội .
Hai là, người đại diện thay mặt của người bị buộc tội xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có xác nhận và sách vở có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về mối quan hệ của họ với người bị buộc tội .
Ba là, bào chữa viên nhân dân xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có xác nhận và văn bản cử bào chữa viên nhân dân của ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và những tổ chức triển khai thành viên của Mặt trận .
Bốn là, trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực thi trợ giúp pháp lý xuất trình văn bản cử người triển khai trợ giúp pháp lý của tổ chức triển khai triển khai trợ giúp pháp lý và Thẻ trợ giúp viên pháp lý hoặc Thẻ luật sư kèm theo bản sao có xác nhận .
Nghĩa vụ của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong việc đăng ký bào chữa của người bào chữa.
Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận đủ sách vở lao lý, cơ quan có thẩm quyền triển khai tố tụng phải kiểm tra sách vở và thấy không thuộc trường hợp phủ nhận việc đăng ký bào chữa pháp luật tại khoản 5 Điều 78 Bộ luật tố tụng hình sự năm ngoái thì vào sổ đăng ký bào chữa, gửi ngay văn bản thông tin người bào chữa cho người đăng ký bào chữa, cơ sở giam giữ và lưu sách vở tương quan đến việc đăng ký bào chữa vào hồ sơ vụ án ; nếu xét thấy không đủ điều kiện kèm theo thì khước từ việc đăng ký bào chữa và phải nêu rõ nguyên do bằng văn bản .
Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải từ chối việc đăng ký bào chữa khi thuộc một trong các trường hợp:
Trường hợp thứ nhất, là người bào chữa đã tham gia tố tụng hình sự với tư cách : người đã triển khai tố tụng vụ án đó, người thân thích của người đã hoặc đang thực thi tố tụng vụ án đó, người làm chứng, người giám định, người định giá gia tài, người phiên dịch, người dịch thuật, người đang bị truy cứu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự, người bị phán quyết mà chưa được xóa án tích, người đang bị vận dụng giải pháp giải quyết và xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc .
Trường hợp thứ hai, là người bị buộc tội thuộc trường hợp chỉ định người bào chữa phủ nhận người bào chữa .
Văn bản thông báo người bào chữa có giá trị sử dụng trong suốt quá trình tham gia tố tụng.
Điều này đồng nghĩa tương quan với việc kể từ khi có thông tin người bào chữa, người bào chữa sẽ không hề bị biến hóa tùy tiện bởi ý chí đơn phương của những cơ quan có thẩm quyền triển khai tố tụng. Văn bản thông tin người bào chữa sẽ chỉ mất đi giá trị khi :
Một là, người bị buộc tội khước từ hoặc ý kiến đề nghị đổi khác người bào chữa .
Hai là, người đại diện thay mặt hoặc người thân thích của người bị buộc tội là người có điểm yếu kém về sức khỏe thể chất mà không hề tự bào chữa ; người có điểm yếu kém về tinh thần hoặc là người dưới 18 tuổi khước từ hoặc ý kiến đề nghị biến hóa người bào chữa .
4. Thẩm quyền cấp giấy chứng nhận bào chữa:
Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã bỏ thủ tục cấp giấy chứng nhận người bào chữa. Đây được đánh giá là một điểm tiến bộ của bộ luật, bước đột phá mới góp phần thúc đẩy sự minh bạch trong các hoạt động tố tụng của cơ quan Nhà nước.
Trước đây, một người bị cơ quan thực thi tố tụng tạm giam, tạm giữ mà muốn tiếp xúc luật sư là rất khó bởi pháp luật pháp lý về vần đề này rất phức tạp. Người ở trong tù phải có đơn nhờ luật sư, sau đó luật sư phải được cơ quan Công an cấp giấy phép thì mới được gặp gỡ thân chủ của mình. Trong khi đó, từ khi người tù viết được đơn đến khi Công an cấp giấy phép cho luật sư là một thời hạn không ngắn, những hoạt động giải trí tố tụng vẫn diễn ra nên đây cũng là khoảng chừng thời hạn dễ xảy ra những thực trạng bức cung, nhục hình … Đó là chưa kể nhiều khi cơ quan Công an cho rằng, việc xuất hiện của luật sư sẽ cản trở quy trình tìm hiểu nên tìm cách gây khó hoặc lê dài thời hạn cấp giấy phép cho luật sư. Chính cho nên vì thế, bộ luật hình sự năm ngoái đã bỏ thủ tục cấp giấy ghi nhận người bào chữa .
Theo đó, trong mọi trường hợp tham gia tố tụng, người bào chữa phải lập thủ tục đăng ký bào chữa thay vì xin cấp giấy ghi nhận bào chữa. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận đủ sách vở lao lý, cơ quan có thẩm quyền triển khai tố tụng phải kiểm tra sách vở và vào sổ đăng ký người bào chữa, sau đó gửi ngay văn bản thông tin người bào chữa cho người đăng ký bào chữa và cơ sở giam giữ .
Chính vì không còn thủ tục cấp giấy ghi nhận bào chữa nên pháp lý hiện hành không còn lao lý về thẩm quyền cấp giấy ghi nhận bào chữa .
