Mặc dù chịu thiệt hại ở thị trường Trung Quốc do ảnh hưởng tác động của dịch COVID-19, xuất khẩu cá tra năm nay được dự báo còn nhiều thời cơ ở những thị trường khác, trong đó có cả thị trường trong nước .
Ngành cá tra chịu thiệt hại nặng nề từ dịch COVID-19
Theo Thương Hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản ( VASEP ), sau 3 năm liên tục tăng trưởng tốt đặc biệt quan trọng là thành công xuất sắc trong năm 2022, xuất khẩu cá tra lại giảm 11 % trong năm 2022 với giá trị đạt 2 tỉ USD. Giá cá tra liên tục giảm do chịu áp lực đè nén dư cung khi dân cư đổ xô nuôi cá .Tuy nhiên, thử thách lớn hơn với ngành cá tra khi năm 2022 mở màn bằng đợt dịch bệnh do virus corona diễn ra tại Vũ Hán – Trung Quốc. Xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc giảm 50 % trong 2 tháng đầu năm do gián đoạn và ách tắc trong khâu luân chuyển, kho bãi .
Theo số liệu từ Cục xuất nhập khẩu hai tuần đầu tháng 2, do tác động của COVID-19, giá cá tra nguyên liệu tại An Giang đều giảm. Theo đó, giá cá tra thịt trắng (loại 0,7-0,9kg/con) giảm 500 đồng/kg so với cuối tháng 1 xuống 18.000-18.500 đồng/kg. Với mức giá này người nuôi lỗ 1.000 – 2.000 đồng/kg.
Các nhà mua hàng tại Trung quốc cung ứng cho mạng lưới hệ thống siêu thị nhà hàng, nhà hàng quán ăn cũng cắt giảm đặt hàng do người dân hạn chế shopping tại những siêu thị nhà hàng hay đến nhà hàng quán ăn siêu thị nhà hàng .Tại Hội nghị thôi thúc thương mại tăng trưởng sản xuất nông sản trước tác động của dịch bệnh corona diễn ra hồi đầu tháng 2, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết những chuỗi McDonald đóng shop trăm shop, ảnh hưởng tác động tiêu thụ cá phi lê ; những nhà hàng quán ăn, chuỗi siêu thị nhà hàng vắng khách dẫn đến giảm nhu yếu so với thủy hải sản .Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng Thư kí Thương Hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản nói thêm không chỉ những nhà hàng quán ăn mà những siêu thị nhà hàng, shop kinh doanh bán lẻ đóng cửa cũng ảnh hưởng tác động trực tiếp đến những đơn hàng. Theo đó, những nhà nhập khẩu kiểm soát và điều chỉnh lùi những đơn hàng .
Ấn Độ – Thị trường tiềm năng mới của cá tra Nước Ta
VASEP cho biết những kênh phân phối trực tuyến lại hoạt động giải trí sôi động khi thanh toán giao dịch qua mạng là giải pháp tối ưu cho tình hình dịch bệnh lúc bấy giờ. Bên cạnh đó, tâm lí quan ngại mua thịt, cá tươi sống tại những chợ truyền thống cuội nguồn và chuyển sang tiêu thụ thủy hải sản ướp lạnh … sẽ giúp phân khúc này tăng mạnh trong năm 2022 .“ Thị trường Trung quốc chắc như đinh sẽ giảm mạnh cho đến khi dịch bệnh được khống chế tuy nhiên sẽ mở ra những thời cơ khác cho những doanh nghiệp cá tra chớp lấy được thời cơ ”, VASEP nhấn mạnh vấn đề .Cho dù những lợi thế thương mại giữa Nước Ta – Trung Quốc đã góp thêm phần cho tăng trưởng nhanh gọn mẫu sản phẩm cá tra tại đây trong thời hạn qua nhưng khi đã sở hữu đến trên 33 % thị trường rõ ràng sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro đáng tiếc, VASEP đánh giá và nhận định .Sự sụt giảm quá nhanh những đơn hàng khiến cho những doanh nghiệp phụ thuộc vào vào thị trường này gặp rất nhiều khó khăn vất vả. Đồng thời cũng là động lực thôi thúc những doanh nghiệp lan rộng ra, tìm kiếm thị trường mới, phong phú mẫu sản phẩm và củng cố chất lượng để tìm những con đường mới .Một trong những thị trường tiềm năng là Ấn Độ với dân số đứng thứ hai sau Trung Quốc, thị trường này khá đặc biệt quan trọng vì không ăn thịt thông dụng như bò và heo mà chỉ ăn cừu, dê, gà và thủy hải sản .Theo VASEP, ước tính Ấn Độ nuôi khoảng chừng 600.000 tấn cá tra mỗi năm nhưng thịt cá bị vàng và nhà máy sản xuất chế biến tại vương quốc này chưa sản xuất ra được những mẫu sản phẩm cá tra fillet thịt trắng và bảo vệ vệ sinh bảo đảm an toàn thực phẩm như của Nước Ta .Hiện tại mẫu sản phẩm cá tra fillet Nước Ta được xem loại sản phẩm hạng sang đang được nhập khẩu ship hàng trong những nhà hàng quán ăn tại Ấn Độ .Tuy nhiên, thuế nhập khẩu vào Ấn Độ so với hàng cá tra phi lê còn rất cao ( 65 % ) cùng với mạng lưới hệ thống kho lạnh, ẩm thực ăn uống chưa được góp vốn đầu tư rất đầy đủ cho loại sản phẩm ướp đông. Mặc dù vậy, đây vẫn là một thị trường đầy tiềm năng cho cá tra Nước Ta .
Thị phần Mỹ rộng cửa đón cá tra Việt
Ngoài ra, một thông tin tốt khác đến từ thị trường Mỹ. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT), cuối năm 2022, Mỹ chính thức công nhận hệ thống kiểm tra sản phẩm cá và cá Siluriformes xuất khẩu của Việt Nam tương đương với sản phẩm của họ.
Điều này giúp cá tra Nước Ta thuận tiện hơn trong việc tiếp cận và lan rộng ra thị trường xuất khẩu không chỉ Mỹ mà còn những thị trường khác .Đồng thời, số liệu từ VASEP cho biết hiện tồn dư cá tra tại thị trường này cũng đã hết và là thị trường tiềm năng cho cá tra Việt .Bộ NN&PTNT cũng cho biết Nước Ta được bổ trợ thêm doanh nghiệp đăng kí xuất khẩu cá tra vào Mỹ. Tính đến cuối năm 2022. cả nước mới chỉ có 13 doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang thị trường này .Ngày 11/10/2019, Bộ Thương mại Mỹ ( DOC ) cũng đã thông tin quyết định hành động sơ bộ của đợt thanh tra rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 15 ( POR15 ) cho quá trình từ ngày 1/8/2022 đến ngày 31/7/2022 so với mẫu sản phẩm cá tra, cá basa của Nước Ta. Theo đó Công ty Vĩnh Hoàn, Công ty Biển Đông duy trì mức thuế suất là 0 USD / kg .
Thị phần châu Âu mở ra lợi thế đầy hứa hẹn từ hiệp định EVFTA
Ngày 12/2, Hiệp định EVFTA đã chính thức được Nghị viện Châu Âu phê chuẩn, dự kiến sẽ được Quốc hội Nước Ta trải qua vào tháng 5 và hoàn toàn có thể có hiệu lực hiện hành vào tháng 7, mở ra thời cơ mới cho những doanh nghiệp xuất khẩu cá tra để tận dụng lợi thế những doanh nghiệp cần sẵn sàng chuẩn bị chuẩn bị sẵn sàng trước khi mức thuế của cá tra sẽ về 0 % trong 3 năm tới .Theo Cục Xuất nhập khẩu, sau khi hiệp định EVFTA có hiệu lực thực thi hiện hành, một số ít loại sản phẩm chế biến đang có mức thuế cơ bản khá cao ( 20 % ) sẽ được giảm ngay về 0 %. Đối với mẫu sản phẩm cá tra lộ trình giảm thuế 3 năm, riêng cá hun khói lộ trình 7 năm .VASEP cho biết việc những xí nghiệp sản xuất chế biến cá thịt trắng ( Cod, Pollock ) tại Trung Quốc chưa thao tác dẫn tới việc thiếu vắng nguồn cung cá thịt trắng đặc biệt quan trọng là tại thị trường EU cũng là thời cơ trước mắt cho những doanh nghiệp cá tra .
Doanh nghiệp mở màn chăm sóc hơn với thị trường trong nước
Trao đổi với người viết, ông Dương Nghĩa Quốc, quản trị Thương Hội Cá tra Nước Ta cho biết thêm cách đây 5 – 10 năm cũng đã có doanh nghiệp tiêu thụ cá tra ở thị trường trong nước. Tuy nhiên, do doanh thu từ việc xuất khẩu quá lớn nên thị trường trong nước bị bỏ ngỏ .“ Do đó, trong toàn cảnh xuất khẩu khó khăn vất vả như lúc bấy giờ, việc 1 số ít doanh nghiệp tăng trưởng ở thị trường trong nước 100 triệu dân là hướng đi đúng đắn. Giả sử mỗi người ăn 2 kg cá tra / năm. Như vậy cả nước tiêu thụ được 200.000 tấn cá, những áp lực đè nén từ những thị trường xuất khẩu sẽ giảm đi rất nhiều ”, ông Quốc đánh giá và nhận định .Phó quản trị Thương Hội Cá tra Nước Ta ông Võ Hùng Dũng nhìn nhận đây là hướng đi đúng đắn. “ Trong năm 2022 sẽ thúc đầy nhiều hơn vào thị trường trong nước. Mục tiêu của ngành hàng là thị trường trong nước sẽ chiếm 10 – 15 % trong tổng sản lượng, bổ trợ cân đối hơn so với lúc bấy giờ con cá tra đang nhờ vào rất lớn vào xuất khẩu ” .Ở trong nước, hiện cá tra chỉ có đa phần những mẫu sản phẩm như cá nguyên con, cá cắt khúc hay chả cá, cá viên, phi lê ướp đông … bán tại chợ, ẩm thực ăn uống nhưng cũng phải đổi tên thành “ cá ba sa ” và có giá khá rẻ. Giá cá tra nguyên con hiện ở mức 45.000 – 50.000 đồng / kg. Chả cá cũng chỉ quanh 100.000 đồng / kg …
“Với tình hình thị trường như hiện nay, các hộ nuôi nên thu hoạch tỉa và có kế hoạch thả nuôi thưa cho cá ăn bớt lại chứ không nên để cá nhịn ăn sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của cá và chất lượng thịt gây thiệt hại cho người nuôi”, VASEP kiến nghị.
Theo quan điểm doanh nghiệp lúc bấy giờ là thời gian tốt để làm giống cá tra vì dự báo quí III và IV, nhu yếu cá nguyên vật liệu hoàn toàn có thể tăng cao khi tình hình dịch COVID-19 đã không thay đổi và nhu yếu tiêu thụ của thị trường Trung Quốc sẽ tăng trở lại để cung ứng nhu yếu xuất ăn cho nhân viên cấp dưới văn phòng cũng như công nhân tại những nhà máy sản xuất .Tuy nhiên vẫn khuyến nghị người nuôi dữ thế chủ động giảm sản lượng để sản lượng cá tra năm 2022 ở mức 1,2 triệu tấn, giảm khoảng chừng 10 % so với năm 2022 .Thời điểm lúc bấy giờ được nhìn nhận không riêng gì mở ra thời cơ cho những doanh nghiệp cá tra Nước Ta nỗ lực vượt qua thử thách mà còn là thời cơ để những nhà nhập khẩu tại thị trường Mỹ và EU mua cá tra với giá tốt khi thị trường nhập khẩu lớn của cá tra Nước Ta là Trung Quốc đang bị gián đoạn .
