Dịch Covid-19 đã gây ra những thiệt hại cho hoạt động giải trí kinh doanh thương mại trong nước và quốc tế. Việc cơ quan chức năng hạn chế nhập cư, hạn chế đi lại ; tạm dừng những hoạt động giải trí xã hội, tụ tập đông người ; tạm dừng khai thác quyền lợi kinh tế tài chính ở 1 số ít nghành nghề dịch vụ để trấn áp dịch, bảo vệ sức khỏe thể chất hội đồng là nguyên do khiến cho hoạt động giải trí kinh doanh thương mại bị ngưng trệ, giảm sút .
Vì vậy, rất nhiều doanh nghiệp đang lo lắng thiệt hại do dịch Covid-19 gây ra, đặc biệt quan trọng là nghĩa vụ và trách nhiệm bồi thường do vi phạm hợp đồng thương mại ( không có nguyên vật liệu sản xuất, người lao động quốc tế không hề nhập cư để thao tác, tạm ngừng sản xuất kinh doanh thương mại trong thời hạn có dịch, v.v. ). Bài viết này phản hồi về chế định ‘ Sự kiện Bất khả kháng ’ và những chế định tương quan, đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp phương pháp bảo vệ hoạt động giải trí kinh doanh thương mại của mình trong trường hợp xảy ra những sự kiện làm biến hóa thực trạng .
Sự kiện Bất khả kháng là gì ?
Điều 156.1, Bộ luật Dân sự năm năm ngoái định nghĩa ‘ sự kiện bất khả kháng ’ là sự kiện xảy ra một cách khách quan không hề lường trước được và không hề khắc phục được mặc dầu đã vận dụng mọi giải pháp thiết yếu và năng lực được cho phép. Mặc dù lao lý này thuộc những pháp luật tương quan đến thời hiệu, định nghĩa này vẫn được vận dụng thoáng rộng trong những quan hệ pháp luật dân sự và thương mại .
Theo định nghĩa trên, một sự kiện được xem sự kiện bất khả kháng nếu hội tụ đủ 03 yếu tố: (i) khách quan, (ii) không thể lường trước, và (iii) không thể khắc phục. Tuy nhiên, Bộ luật Dân sự 2015 không quy định tiêu chí xác định cụ thể cho từng yếu tố, việc đánh giá một sự kiện có hội tụ các yếu tố của một sự kiện bất khả kháng hay không phụ thuộc vào quan điểm của cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp (Tòa án hoặc Trọng tài Thương mại) khi có tranh chấp xảy ra.
Một số văn bản pháp lý trong 1 số ít nghành nghề dịch vụ có lao lý ví dụ những trường hợp đơn cử được xem sự kiện bất khả kháng gồm : ( i ) những sự kiện tự nhiên ( như động đất, bão, lũ, lụt, sóng thần, hỏa hoạn, địch họa, … ) và ( ii ) những sự kiện do con người tạo nên ( như bạo động, làm mưa làm gió, chiến sự, chống đối, phá hoại, cấm vận, vây hãm, phong tỏa, bất kể hành vi cuộc chiến tranh nào hoặc hành vi thù địch hội đồng mặc dầu cuộc chiến tranh có được công bố hay không … ) .
Hậu quả của sự kiện bất khả kháng chính là làm cho bên bị ảnh hưởng tác động không hề triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm theo hợp đồng. Điều 351.2, Bộ luật Dân sự năm ngoái pháp luật : “ Trường hợp bên có nghĩa vụ và trách nhiệm không thực thi đúng nghĩa vụ và trách nhiệm do sự kiện bất khả kháng thì không phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm dân sự, trừ trường hợp có thỏa thuận hợp tác khác hoặc pháp lý có pháp luật khác. ”
Phân biệt ‘ Sự kiện Bất khả kháng ’, ‘ Trở ngại Khách quan ’ và ‘ Hoàn cảnh Thay đổi Cơ bản ’
Trở ngại khách quan
‘ Trở ngại khách quan ’ là những trở ngại do thực trạng khách quan tác động ảnh hưởng làm cho người có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm dân sự không hề biết về việc quyền, quyền lợi hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không hề thực thi được quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm dân sự của mình. Trở ngại khách quan giống sự kiện bất khả kháng ở yếu tố ‘ khách quan ’ nhưng không cần phải thỏa hai yếu tố còn lại ( không hề lường trước, không hề khắc phục ) .
Trở ngại khách quan có hậu quả phát sinh rộng hơn sự kiện bất khả kháng, không riêng gì làm cho bên bị ảnh hưởng tác động không hề triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm mà còn hoàn toàn có thể vận dụng cho trường hợp bên bị ảnh hưởng tác động không hề biết về việc quyền, quyền lợi hợp pháp của mình bị xâm phạm .
Hoàn cảnh biến hóa cơ bản
‘ Hoàn cảnh biến hóa cơ bản ’ khi có đủ 05 điều kiện kèm theo sau đây :
- Sự thay đổi hoàn cảnh do nguyên nhân khách quan xảy ra sau khi giao kết hợp đồng;
- Tại thời điểm giao kết hợp đồng, các bên không thể lường trước được về sự thay đổi hoàn cảnh;
- Hoàn cảnh thay đổi lớn đến mức nếu như các bên biết trước thì hợp đồng đã không được giao kết hoặc được giao kết nhưng với nội dung hoàn toàn khác;
- Việc tiếp tục thực hiện hợp đồng mà không có sự thay đổi nội dung hợp đồng sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho một bên; và
- Bên có lợi ích bị ảnh hưởng đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết trong khả năng cho phép, phù hợp với tính chất của hợp đồng mà không thể ngăn chặn, giảm thiểu mức độ ảnh hưởng đến lợi ích.
Như vậy, ‘ thực trạng biến hóa cơ bản ’ cũng là sự kiện mang tính khách quan, không hề lường trước, và không hề khắc phục. Điểm độc lạ của thực trạng biến hóa cơ bản so với sự kiện bất khả kháng bộc lộ ở ba yếu tố : ( i ) yếu tố ‘ không hề lường trước được ’ có khoanh vùng phạm vi vận dụng rộng hơn, không bị số lượng giới hạn ở sự kiện giật mình, mà gồm có bất kể sự kiện nào xảy ra không được những bên dự liệu tại thời gian giao kết hợp đồng, ( ii ) thực trạng đổi khác phải lớn đến mức tác động ảnh hưởng đến cơ sở nền tảng giao kết hợp đồng của những bên và ( iii ) việc liên tục triển khai hợp đồng sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho một bên .
Hoàn cảnh biến hóa cơ bản không phải là cơ sở để được hoãn triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm hoặc miễn trừ nghĩa vụ và trách nhiệm của bên bị ảnh hưởng tác động. Mặc dù thực trạng đổi khác làm cho bên bị tác động ảnh hưởng nếu liên tục triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm sẽ chịu thiệt hại nghiêm trọng, nhưng thực trạng biến hóa không khiến cho bên bị ảnh hưởng tác động không hề triển khai hợp đồng ( bên bị tác động ảnh hưởng vẫn hoàn toàn có thể thực thi hợp đồng, nhưng chịu thiệt hại nếu nội dung hợp đồng không được sửa đổi ). Khi thực trạng biến hóa cơ bản, bên bị tác động ảnh hưởng chỉ được quyền ( i ) nhu yếu bên còn lại đàm phán lại hợp đồng hoặc ( ii ) nhu yếu Tòa án sửa đổi hoặc chấm hết hợp đồng. Tuy nhiên, bên nhận được đề xuất đàm phán lại hợp đồng không có nghĩa vụ và trách nhiệm phải đàm phán hoặc phải đồng ý bất kể ý kiến đề nghị nào từ bên bị tác động ảnh hưởng .
Dịch Covid-19 có phải là ‘ Sự kiện Bất khả kháng ’ trong Hợp đồng Thương mại ?
Covid-19 đã được công bố là ‘ dịch bệnh ’ tại Nước Ta. Luật Thương mại 2005 không có định nghĩa về sự kiện bất khả kháng, cũng như không có pháp luật ‘ dịch bệnh ’ là cơ sở được cho phép một bên hoãn thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm hoặc được miễn trừ nghĩa vụ và trách nhiệm .
Nếu hợp đồng ghi nhận thỏa thuận hợp tác ‘ dịch bệnh ’ là sự kiện bất khả kháng
- Hai bên có nghĩa vụ tuân thủ thỏa thuận trong hợp đồng và các quy định của Luật Thương mại 2005 về miễn trừ trách nhiệm đối với sự kiện bất khả kháng (kéo dài thời hạn, từ chối thực hiện hợp đồng); và
- Theo kinh nghiệm của chúng tôi, nếu có tranh chấp xảy ra, cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thường ưu tiên áp dụng thỏa thuận của các bên trong hợp đồng để công nhận miễn trừ trách nhiệm do sự kiện bất khả kháng.
Nếu hợp đồng không có thỏa thuận hợp tác ‘ dịch bệnh ’ là sự kiện bất khả kháng
Cơ quan có thẩm quyền xử lý tranh chấp viện dẫn định nghĩa sự kiện bất khả kháng lao lý tại Điều 156.1 Bộ luật Dân sự năm năm ngoái để xem xét 03 yếu tố : ( i ) khách quan, ( ii ) không hề lường trước và ( iii ) không hề khắc phục .
Tùy từng trường hợp mà dịch Covid-19 có được xem là ‘sự kiện bất khả kháng’ hay không. Lý do là:
- Yếu tố thứ (ii) ‘không thể lường trước’ có thể không còn vì dịch Covid-19 đã xảy ra từ đầu năm 2020 và kéo dài gần hai năm; và
- Yếu tố thứ (iii) ‘không thể khắc phục được’ cần phải xem xét từng trường hợp, hoàn cảnh cụ thể tùy thuộc vào các hành động và biện pháp khắc phục mà một bên đã thực hiện.
Ví dụ 1 : Tranh chấp nhu yếu miễn trách nhiệm bồi thường do vi phạm hợp đồng về thời hạn phân phối dịch vụ du lịch trong mùa dịch Covid-19 .
Hợp đồng đã ký trước khi Open dịch bệnh nhưng đến thời gian khởi hành tour thì công ty du lịch không hề thực thi do cơ quan chức năng nhu yếu tạm dừng khai thác khách du lịch và lệnh hạn chế nhập cư của vương quốc X .
Trường hợp này được xem là ‘sự kiện bất khả kháng’ do ‘không thể khắc phục được’.
Ví dụ 2 : Tranh chấp nhu yếu miễn trừ nghĩa vụ và trách nhiệm bồi thường hợp đồng mua và bán sản phẩm & hàng hóa do khan hiếm nguyên vật liệu nguồn vào ship hàng sản xuất, dẫn đến không bảo vệ số lượng và thời hạn giao hàng .
Do dịch bệnh, nơi có nguyên vật liệu nguồn vào không hề đáp ứng cho Công ty A theo kế hoạch thì Công ty A phải tìm kiếm nguồn nguyên vật liệu khác thay thế sửa chữa để bảo vệ triển khai đúng hợp đồng ( bán sản phẩm & hàng hóa ) cho Công ty B, dù ngân sách cao hơn dự kiến bắt đầu .
Trường hợp này không được xem là ‘sự kiện bất khả kháng’ vì ‘có thể khắc phục được’.
Dịch Covid-19 có phải là ‘ Trở ngại Khách quan ’ hoặc làm ‘ Hoàn cảnh Thay đổi Cơ bản ’ ?
Chưa có cơ sở nào rõ ràng để Tóm lại rằng dịch Covid-19 là trở ngại khách quan hoặc làm thực trạng biến hóa cơ bản. Nếu những bên muốn vận dụng chế định về ‘ trở ngại khách quan ’ hoặc ‘ thực trạng đổi khác cơ bản ’ thì phải chứng tỏ thỏa mãn nhu cầu những yếu tố đặc trưng của từng chế định. Cần quan tâm rằng, nếu vận dụng chế định về ‘ thực trạng đổi khác cơ bản ’, thì thời gian giao kết hợp đồng là yếu tố then chốt. Nếu hợp đồng được ký kết sau thời gian xuất hiện dịch Covid-19 thì sẽ khó lý giải rằng những bên không hề lường trước được về sự đổi khác thực trạng gây ra bởi dịch Covid-19 .
Kinh nghiệm Đề phòng Rủi ro khi Giao kết Hợp đồng
Khi soạn thảo và giao kết hợp đồng thương mại, cần quan tâm thiết kế xây dựng lao lý ‘ sự kiện bất khả kháng ’ gồm những trường hợp nào ( dịch bệnh, thiên tại, hỏa hoạn, cuộc chiến tranh, v.v. ), hệ quả đơn cử đi kèm và nghĩa vụ và trách nhiệm thông tin khi xảy ra sự kiện bất khả kháng để giảm thiểu thiệt hại phát sinh .
Thông thường, khi xảy ra sự kiện bất khả kháng, hệ quả của nó sẽ là miễn trừ trách nhiệm đối với bên có nghĩa vụ (bên có nghĩa vụ không phải bồi thường). Tuy nhiên, các bên vẫn có thể thỏa thuận hệ quả ngược lại, cụ thể là bên có nghĩa vụ vẫn phải bồi thường, tùy vào nhu cầu cụ thể của các bên khi tham gia hợp đồng.
Bài viết này gồm có những kiến thức và kỹ năng pháp lý và những thuật ngữ trình độ, fan hâm mộ chăm sóc đến những pháp luật của hợp đồng thương mại hoặc trường hợp bất khả kháng theo Luật Thương mại Nước Ta, sung sướng liên hệ với Luật sư tranh tụng và xét xử thương mại của chúng tôi tại [email protected] .
