Động cơ lồng sóc được sử dụng sử dụng khá thông dụng trong những ứng dụng thuộc chuyên ngành tự động hóa, cơ điện tử, … Trong bài viết này, PLCTECH sẽ cùng những bạn tìm hiểu và khám phá về 6 sơ đồ tinh chỉnh và điều khiển động cơ ROTO lồng sóc thường dùng .
Để điều khiển và tinh chỉnh động cơ lồng sóc quay một chiều người ta dùng khởi động từ đơn .
Khi mở máy trước hết ta đóng cầu dao CD. Rồi ấn vào nút “đóng” Nđ của nút ấn điều khiển. Khi ấy dòng điện sẽ chạy qua cuộn dây K của khởi động từ.
Các tiếp điểm chính K của khởi động từ đóng lại tiếp nối ba pha lưới với dây qimn động cơ, động cơ quay. Đồng thời tiếp điểm phụ thường mở K của khởi động từ đấu song song với Nđ cũng đóng lại ( gọi tắt là tiếp điểm tự giữ ). Do đó khi ta không ấn vào Nđ, tiếp điểm Nđ quay trở lại vị trí thường mở cũ. Như dòng điện chạy qua cuộn K vẫn được duy trì .
Khi ấn vào nút “ cắt ” Nc của nút ấn điều khiển và tinh chỉnh, cuộn K mất điện, những tiếp điểm thường mở của nó mở ra, động cơ tách ra khỏi lưới điện và ngừng quay .
Trong sơ đồ này cầu chì dùng để bảo vệ động cơ ngắn mạch, rơle nhiệt bảo vệ động cơ quá tải. Khi động cơ quá tải, rơle nhiệt ảnh hưởng tác động, tiếp điểm RT mở, cắt điện cuộn dây K, động cơ được tách ra khỏi lưới .
Ưu điểm của sơ đồ là khi điện áp lưới giảm đến mức nào đó, cuộn dây K không đủ lực hút, những tiếp điểm thường mở của nó mở ra, động cơ sẽ cắt khỏi lưới. Khi điện áp phục hồi, động cơ không tự mở máy. Như vậy bảo vệ không xảy ra trường hợp hàng loạt động cơ tự mở máy, dòng điện mở máy quá lớn làm mạng điện phân phối bị quá tải .
Trong trường hợp nhu yếu cần tránh thực trạng đứt một pha ( thường xảy ra khi dùng cậu chì bảo vệ ) người ta thường dùng aptômat hơn lúc bấy giờ để thay cho cầu chì và cầu dao. Aptômat
( CB ) vừa bảo vệ ngắn mạch, vừa bảo vệ quá tải, còn để điều – khiển động cơ người ta dùng công tắc nguồn tơ ( contactor )
2 / Sơ đồ tinh chỉnh và điều khiển động cơ roto lồng sóc có hãm ngược
Rơle vận tốc Rn có liên lạc truyền động với trục động cơ. Ở vận tốc động cơ thao tác thông thường, những tiếp điểm thường mở của rơle Rn đóng lại. Khi đứng yên hoặc vận tốc động cơ thấp ( khoảng chừng 10 – 15 % vận tốc định mức ) tiếp điểm Rn mở ra .
Ấn vào nút Nđ cuộn dây khởi động từ K có điện và động cơ mở máy. Tiếp điểm thường đóng của K ở mạch cuộn dây H mở ra. Do đó mặc dầu khi động cơ quay, tiếp điểm của rơle vận tốc đóng lại, nhưng cuộn dây hãm H vẫn không có điện .
Khi ấn nút Nc động cơ sẽ cắt khỏi lưới điện, tuy nhiên do quán tính rô to vẫn quay, nên rơle tcíc độ vẫn đóng tiếp điểm của nó. Đồng thời cuộn K mất điện, tiếp điểm thường đóng của nó ở mạch cuộn H đóng lại, cuộn H có điện. Các tiếp điểm của công tắc nguồn tơ H lại nối dây quấn stato vào lưới, nhưng làm đổi vị trí của hai pha lưới đưa vào động cơ. Do đó từ trường quay trong động cơ lúc này ngược chiều với chiều quay quán tính của roto, động cơ sẽ hãm lại .
Khi vận tốc của động cơ gần bằng không, tiếp điểm của rơle vận tốc Rn mở ra, cuộn H mất điện, động cơ tự động cắt khỏi lưới .
3/ Sơ đồ điều khiển động cơ roto lồng sóc có hãm động năng
Khi động cơ thao tác cuộn K luôn có điện. Tiếp điểm phụ của nó đóng mạch cuộn dây rơle thời hạn Rt. Đồng thời mở mạch cuộn hãm H.
Trong mạch cuộn H, tiếp điểm thường mở của rơle thời hạn đóng lại. Muốn động cơ ngừng ta ấn nút Nc, cuộn K mất điện, những tiếp điểm của nó mở mạch động cơ và mạch cuộn Rt, đồng thời đóng mạch cuộn H.
Tuy Rt mất điện, nhưng tiếp điểm Rt ở mạch cuộn H còn đóng một thời hạn. Dòng điện vẫn chạy được qua cuộn H, những tiếp điểm thường mở của cuộn H đóng lại. Dòng điện một chiều sẽ chạy vào dây quấn stato động cơ, làm nó ngừng lại .
Thời gian để tiếp điểm Rt mở ra chọn bằng thời hạn hãm động cơ. Khi động cơ ngừng, cuộn H cũng mất điện. Các tiếp điểm trên sơ đồ quay trở lại vị trí sẵn sàng chuẩn bị thao tác .
4/ Sơ đồ điều khiển động cơ roto lồng sóc có hai cấp tốc độ
Mỗi pha động cơ gồm hai cuộn dây hoàn toàn có thể đấu song song hay nốì tiếp nhau. Động cơ có hai cấp vận tốc .
Một câp vận tốc khi dây quân ba pha stato đấu theo hình sao ( song song ). Cấp còn lại khi dây quấn ba pha stato đấu theo tam giác ( tiếp nối đuôi nhau ) .
Cuộn C3 dùng để đóng động cơ thao tác với dây quấn ba pha stato đấu theo hình tam giác .
Cuộn C4 đóng động cơ làm việc với dây quấn stato đấu hình sao. Cuộn C1 và C2 để đổi chiều quay động cơ.
Muốn động cơ quay ở cập vận tốc thấp, ta ấn nút Nđ3, cuộn C3 có điện, những tiếp điểm thường mở của nó đóng lại. Hai cuộn dây trong một pha động cơ được tiếp nối đuôi nhau nhau, còn dây quấn ba pha đấu tam giác .
Muốn cho động cở quay với cấp vận tốc tăng gấp đôi, ta ấn nút Nđ4. Các tiếp điểm thường mở của C4 đóng lại. Hai cuộn dây trong mỗi pha động cơ nối song song, còn dây quấn stato đấu hình sao .
Trong cả hai cấp vận tốc, tùy theo nhu yếu động cơ quay theo chiều phải hoặc chiều trái, mà ta ấn nút Nđ1 hoặc Nđ2
5/ Sơ đồ điều khiển động cơ roto lồng sóc có thêm điện mở máy vào mạch stato
Khi đóng cầu dao Cd dòng điện chỉnh lưu C1 chạy qua rơle thời hạn Rt. Rơle tác động ảnh hưởng và đóng tiếp điểm thường mở của nó ở mạch cuộn dây K1. Đồng thời mở tiếp điểm thường đóng của nó ở cuộn dây K2. Nếu ta ấn nút Nđ, K1 có điện, những tiếp điểm thường mở của nó đóng lại, động cơ được mở máy quá điện trở R. Còn tiếp điểm phụ thường đóng K1 ở mạch cuộn Rt mở ra, cuộn Rt mất điện .
Sau một thời hạn, khi động cơ đạt đến vận tốc gần không thay đổi, tiếp điểm thường đóng Rt ở mạch cuộn K2 đóng lại. Cuộn K2 có điện, những tiếp điểm thường mở ra của nó ở mạch phân phối cho động cơ sẽ ngắn mạch điện trở mở máy R. Động cơ vào thao tác với hàng loạt điện áp .
Các tiếp điểm phụ của cuộn K2 sẽ cắt dòng điện cung ứng cho cuộn K1 và duy trì dòng điện chạy qua K2. Quá trình mở máy động cơ kết thúc .
Trong sơ đồ này những rơle dòng điện RIi và RI2 để bảo vệ ngắn mạch, còn rơle nhiệt RTi và RT2bảo vệ quá tải. Khi có một trong hai sự cố, tiếp điểm của rơle dòng điện ( rơle nhiệt ) ĨĨ1Ở ra, cuộn K2 mất điện, động cơ được cắt khỏi lưới .
Sơ đồ mở máy động cơ lồng sóc dùng máy biến áp tự ngẫu và điện kháng cũng tương tự như như sơ đồ trên .
6/ Sơ đồ điều khiển động cơ roto lồng sóc quay 2 chiều
Khi cần cho động cơ quay theo chiều thuận ta ấn nút Nđ1. Cuộn K1 có điện, đóng những tiếp điểm thường mở của nó, động cơ đấu vào lưới điện và quay. Ân nút Nc động cơ sẽ ngừng .
Khi cần cho động cơ quay ngược lại ta ấn nút Nđ2. . Cuộn K2 có điện, những tiếp điểm của nó sẽ đóng động cơ vào lưới, nhưng đổi thứ tự pha điện áp đưa vào động cơ, do đó đổi chiều quay của động cơ. Muôn động cơ ngừng ta cũng ấn nút Nc
Để tránh trường hợp mạch điện bị ngắn mạch hai pha do ấn đồng thời vào Nđ1 và Nđ2. Các nút Nđ1, Nc2 và Nđ2, Nc1 có cấu trúc liên động với nhau. Khi ấn vào Nđi thì NC2 sẽ cắt mạch cuộn K2 và ấn vào Nđ2 thì Nc1 sẽ cắt mạch cuộn K1, do đó hai cuộn không hề có điện đồng thời .
Hy vọng bài viết trên giúp những bạn hiểu thêm về sơ đồ tinh chỉnh và điều khiển động cơ roto lồng sóc. Vì là kỹ năng và kiến thức cá thể và tích lũy được trên những trang mạng, nên không hề tránh khỏi sai sót. Rất mong được sự góp phần của những bạn để bài viết được tuyệt đối hơn .
>> Xem thêm tài liệu Điện – Tự Động Hóa : https://vvc.vn/category/tai-lieu/
>> Kiến Thức ngành Điện – Tự Động Hóa : https://vvc.vn/category/tin-tuc/
>> Tham khảo thêm các khóa học tại Trung Tâm:
Mọi tư vấn về Tự động hóa, vui mắt liên hệ với :
TRUNG TÂM TỰ ĐỘNG HÓA CÔNG NGHIỆP PLCTECH
Thành Phố Hà Nội : Số 11 Ngõ 2E Dịch Vọng – CG cầu giấy
HCM: 97 Đường Số 3 – Hiệp Bình Phước – TP. Thủ Đức
SĐT / Zalo : 0984 957 127
Website : https://vvc.vn/
