SÁNG TẠO TRONG VIỆC HỌC Ở BẬC ĐẠI HỌC VÀ SAU ĐẠI HỌC
Tại hội thảo chiến lược do chương trình Song bằng Quốc tế Olympia tổ chức triển khai ngày 21/12/2019, thầy Nguyễn Chí Hiếu, tiến sỹ tại Đại học Stanford ( Mỹ ), chỉ ra sáu năng lượng học viên còn thiếu, dẫn đến trượt học bổng du học hoặc không hề trụ được khi học tập trong môi trường tự nhiên quốc tế. Năng lực tiên phong mà tiến sỹ Hiếu đề cập là Tư duy sáng tạo. Tại cuộc hội thảo chiến lược, tiến sỹ cho biết :
Khi đưa ra câu hỏi “ Cây cần gì để lớn ”, nhiều học viên trung học cơ sở vấn đáp là đất, nước, không khí, ánh sáng, dinh dưỡng. Câu vấn đáp không sai và thường được điểm 9, 10 nếu đang trong một buổi học thông thường trên lớp. Thế nhưng, khi dùng câu vấn đáp này trong một buổi phỏng vấn xin học bổng du học, năng lực cao là bạn sẽ trượt bởi nó cho thấy bạn chỉ nắm được kiến thức và kỹ năng mà hầu hết học viên khác cũng biết chứ không biểu lộ được tư duy sáng tạo .
Thay vào đó, nếu các bạn đưa ra được những câu trả lời mới lạ hơn như cây cần sự chăm sóc, thời gian để lớn, cần âm nhạc để không bị stress… bạn sẽ được đánh giá cao. Nhà tuyển sinh thích thú và trao học bổng cho những người mà khi đụng đến một vấn đề, đầu của họ đã nghĩ tới những câu trả lời khác hơn số đông còn lại.
Ngoài ra, theo tiến sỹ Hiếu, những sinh viên muốn tiến xa hơn cần có thêm những năng lượng khác như : Viết lập luận và nghiên cứu và phân tích ; Tư duy phản biện ( đặt câu hỏi ) ; Giải quyết yếu tố đa chiều ; Thông minh xúc cảm ( biết quản trị tốt xúc cảm cá thể ) ; Quản lý con người ( nếu không quản trị được xúc cảm thì cũng khó quản trị được người khác ) .
Những năng lượng này không phải tự nhiên mà có. Chúng là tác dụng của việc học có giải pháp, biết sắp xếp thời hạn học, thao tác, nghỉ ngơi, vui chơi cho tương thích, ham thích việc đọc sách và đọc với tâm trạng dữ thế chủ động và phê phán, đọc với tâm trạng hiếu học và chú tâm, trấn áp tốt việc sử dụng mạng xã hội và những thiết bị công nghệ tiên tiến .
SÁNG TẠO TRONG CUỘC SỐNG THƯỜNG NGÀY
-
-
Cuộc sống thường ngày và sáng tạo
Không phụ thuộc vào vào yếu tố lớn hay nhỏ, sáng tạo luôn đi liền với cuộc sống hằng ngày, bộc lộ ở sự độc lạ trong cuộc sống mà trước hết ở “ năng lượng sống sót ” và tăng trưởng .
Khác với ý niệm trước đây, sáng tạo chỉ được coi là có chỗ trong khoa học, thẩm mỹ và nghệ thuật, và do vậy hoạt động giải trí sáng tạo dành riêng cho những người kiệt xuất. Chúng ta đã nhìn nhận thấp năng lực của mình, và tất cả chúng ta đánh mất thời cơ tăng trưởng năng lực sáng tạo của mình .
Sáng tạo thường ngày không đơn cử về hoạt động giải trí nào mà về cách tiếp cận cuộc sống, giúp tất cả chúng ta lan rộng ra kinh nghiệm tay nghề và lựa chọn, và chính việc đó đã ảnh hưởng tác động thâm thúy đến việc tất cả chúng ta là ai và tất cả chúng ta muốn trở thành người như thế nào .
Sáng tạo thường ngày cho tất cả chúng ta sự mê hoặc, nguồn năng lượng và cả những thử thách nữa. Màu sắc trở nên tươi mới hơn, âm thanh trở nên ngọt ngào hơn với sáng tạo thường ngày. Thậm chí một thời gian của mưa rơi tí tách, của cơn gió hiu hiu cũng cho tất cả chúng ta sự kinh ngạc. Nó cho ta cơ hội kiến tạo và làm mới lại mọi thứ .
-
-
Quan niệm về sáng tạo trong cuộc sống thường ngày
Sáng tạo cần phân phối hai tiêu chuẩn : độc lạ và có ý nghĩa ( có giá trị ). Sáng tạo là tạo ra cái gì mới mặc dầu đó là hành vi hay ý tưởng sáng tạo. Sản phẩm mới không phải là vô tình, cũng không theo phong thái quen thuộc. Các nhà tâm ý, triết học, giáo dục và những nhà khoa học trong những lãnh vực khác cũng như những nhà nghệ thuật và thẩm mỹ chăm sóc đến nguồn gốc của tính độc lạ hay tính mới trong kinh nghiệm tay nghề con người .
Nhà triết học và giáo dục học John Dewey xem xét tính thẩm mỹ và nghệ thuật, tính nhiều mẫu mã của cuộc sống. Tính nghệ thuật và thẩm mỹ được hòa quyện vào việc tất cả chúng ta sống mỗi ngày như thế nào. Một công nhân thao tác trong công xưởng với ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm cao, với sự mê hồn và cảm hứng tốt. Điều này có nghĩa là người đó đang gắn bó với việc làm một cách “ thẩm mỹ và nghệ thuật ”. Có thể nói, công nhân này thao tác với niềm tin sáng tạo .
Freud và phe phái phân tâm học coi sáng tạo độc đáo sáng tạo là sự thăng hoa từ những xung đột vô thức hay tiềm thức thành trạng thái cân đối hơn .
Các nhà tâm lý học nhân văn và nhân cách thì nhìn vào những góc nhìn tăng trưởng có tính khuynh hướng của cá thể và coi sáng tạo như thể TT của sự tăng trưởng liên tục của con người .
Còn nhà tâm lý học Maslow thì quan tâm đến sáng tạo như là sự “tự hiện thực bản thân” (self-actualization). Chúng ta sẽ nói rõ hơn quan niệm này trong phần kế tiếp.
-
-
Sáng tạo là năng lượng tiềm ẩn trong mỗi con người
Sáng tạo thường ngày là một trong những năng lượng can đảm và mạnh mẽ nhất giúp tất cả chúng ta sống sót, tác động ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất và niềm hạnh phúc của tất cả chúng ta, tạo ra sự đa dạng và phong phú và những lựa chọn phong phú trong việc làm và giúp tất cả chúng ta tăng trưởng về năng lượng và nhân cách .
Sáng tạo thường ngày tương quan đến việc tất cả chúng ta làm việc làm hằng ngày như thế nào. Chúng ta thích nghi một cách mềm dẻo, thử những giải pháp khác nhau …
Sáng tạo thường ngày tương quan đến phẩm chất được Maslow nhắc đến như sự tự hiện thực bản thân, nghĩa là triển khai ở mức cao nhất những tiềm năng của mình. Vd. một nghệ sĩ bộc lộ tiềm năng sáng tạo, một bậc cha mẹ có tài tề gia, một giáo viên dầy công huấn luyện và đào tạo nhiều thế hệ học viên thành đạt … Đó là xu thế làm mọi cái một cách sáng tạo. Maslow phát hiện rằng những người có xu thế tự hiện thực bản thân sẽ sống niềm hạnh phúc hơn, triển khai xong hơn, bình an và có động lực cao trong tìm kiếm phương pháp thao tác mới .
Mỗi người đều có tiềm năng sáng tạo, nhưng sự bộc lộ ra bên ngoài rất khác nhau, nguyên do do những cản trở bên trong hoặc bên ngoài khác nhau .
-
-
Những cản trở bên trong so với sáng tạo thường ngày
Chúng ta gặp cản trở khi có tư duy xấu đi về bản thân và nghĩ rằng mình không có năng lực để làm điều này điều nọ. Có lúc tất cả chúng ta sợ rằng sáng tạo là “ không thông thường ” vì sáng tạo tiềm ẩn một rủi ro tiềm ẩn nào đó. Để đổi khác, tất cả chúng ta phải có cái nhìn khác đi, cởi mở hơn với chính mình, bỏ đi những lo lắng, những buồn chán bên trong .
-
-
Những cản trở bên ngoài
Cản trở từ thói quen của người lớn. Người sáng tạo thường bị coi là nỗi đe dọa, là người khiêu khích, người gây phiền toái và tạo ra những thay đổi. Khi một nhân viên muốn thay đổi cách bài trí trong văn phòng thì người quản lý thường từ chối rằng “xưa nay vẫn vậy, đừng làm khác!” Khi đứa bé nói rằng chúng có một ý tưởng gì đó thì người lớn trả lời rằng “không có thời gian để nghe những chuyện vớ vẩn”. Đứa trẻ cứ thế lớn lên mà không phát triển được óc sáng tạo.
Môi trường học đường. Trẻ ít sáng tạo thường có trách nhiệm, đáng tin cậy, chân tình, chúng thường được giáo viên khen ngợi. Trong khi đó, trẻ sáng tạo thường ưa thích đặt ra luật chơi, có cảm xúc hơn, bốc đồng và ít tuân thủ hơn. Những đặc điểm này thường không được giáo viên ưa thích. Trong thời gian học tại Đại chủng viện, tôi thích làm nhiều cái mới cho cuộc sống tu trì mang sắc thái vui tươi, trẻ trung, hăng say và sáng tạo. Ban đầu, các thầy đàn anh góp ý với tôi “mọi thứ trước nay đều chuẩn mực rồi, chớ có thay đổi, thêm bớt điều gì!” Tuy nhiên, tôi vẫn quyết tâm “sáng chế” một vài điều mới liên quan đến âm nhạc, hội họa, và cả trong việc viết các khảo luận nữa. Tạ ơn Chúa, những cái mới đó đã được các anh em trong Đại chủng viện tán thành.
Sáng tạo bị cản trở bởi những lực cản có ý thức và vô thức từ bên ngoài. Đổi mới, sáng tạo làm thay đổi cái cũ và điều đó đe dọa sự tồn tại của cái cũ. Lực lượng chống đối đổi mới rất mạnh, trong khoa học cũng như trong quản lý. Vấn đề không phải là quan điểm đổi mới đúng hay sai mà là các ý kiến có được đưa ra tranh luận tự do hay không, và kết luận cuối cùng có được đưa ra dưới sức ép của số ít người có quyền lực hay không. Nếu sức ép của môi trường giảm đi, sự tranh luận cởi mở, ý tưởng mới được khuyến khích, tư duy và văn hóa của cá nhân và của nhóm sẽ có cơ hội phát triển. Điều này đồng nghĩa với việc tăng cường sáng tạo thường ngày.
Lm Giuse Đặng Chí Lĩnh / Nguồn : WGPSG
CÁC BÀI VIẾT VỀ SÁNG TẠO:
– Óc sáng tạo trong khoa học & nghệ thuật
– Sáng tạo trong cuộc sống thuờng ngày
– Những đặc điểm của cuộc sống sáng tạo
– Những nẻo đường sáng tạo nên thánh.
