LUẬT
HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH
Gia đình là tế bào của xã hội. Gia đình tốt thì xã hội mới tốt, xã hội tốt thì gia đình càng tốt .Trong gia đình xã hội chủ nghĩa, vợ chống bình đẳng, yêu quý, trợ giúp nhau văn minh, tham gia tích cực vào sự nghiệp kiến thiết xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, cùng nhau nuôi dạy con thành những công dân có ích cho xã hội .Kế thừa và tăng trưởng Luật hôn nhân gia đình và gia đình năm 1959, để liên tục kiến thiết xây dựng và củng cố gia đình xã hội chủ nghĩa, giữ gìn và phát huy những phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc bản địa, xoá bỏ những tục lệ lỗi thời, tập quán tốt đẹp của dân tộc bản địa, xoá bỏ những tục lệ lỗi thời, những tàn tích của chính sách hôn nhân gia đình và gia đình phòng kiến, chống ảnh hưởng tác động của chính sách hôn nhân gia đình và gia đình tư sản ;Căn cứ vào Điều 64 và Điều 65 của Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ;Luật này pháp luật chính sách hôn nhân gia đình và gia đình .
CHƯƠNG I. NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG
Điều 1
Nhà nước bảo vệ thực sự chính sách hôn nhân gia đình tự nguyện, tân tiến, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng, nhằm mục đích thiết kế xây dựng gia đình dân chủ, hoà thuận, niềm hạnh phúc, vững chắc .Hôn nhân giữa công dân Nước Ta thuộc những dân tộc bản địa những tôn giáo khác nhau, giữa người theo tôn giáo với người không theo tôn giáo được tôn trọng và bảo vệ .
Điều 2
Vợ chồng có nghĩa vụ và trách nhiệm thực hiện sinh đẻ có kế hoạch .Cha mẹ có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dạy con thành những công dân có ích cho xã hội .Con có nghĩa vụ và trách nhiệm kính trọng, chăm nom, nuôi dưỡng cha mẹ .
Điều 3
Nhà nước và xã hội bảo vệ bà mẹ và trẻ nhỏ, giúp sức những bà mẹ thực thi tốt công dụng cao quý của người mẹ .
Điều 4
Cấm tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, cản trở hôn nhân gia đình tự nguyện, văn minh, yêu sách của cải trong việc cưới hỏi ; cấm cưỡng ép ly hôn .Cấm người đang có vợ, có chồng kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác .Cấm ngược đãi, hành hạ cha, mẹ, vợ, chồng, con cháu .
CHƯƠNG II. KẾT HÔN
Điều 5
Nam từ 20 tuổi trở lên, nữ từ 18 tuổi trở lên mới được kết hôn .
Điều 6
Việc kết hôn do nam nữ tự nguyện quyết định hành động, không bên nào được ép buộc bên nào, không ai được cưỡng ép hoặc cản trở .
Điều 7
Cấm kết hôn trong những trường hợp sau đây :a ) Đang có vợ hoặc có chồng ;b ) Đang mắc bệnh tâm thần không có năng lực nhận thức hành vi của mình ; đang mắc bệnh hoa liễu ;c ) Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ ; giữa anh chị em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha ; giữa những người khác có họ trong khoanh vùng phạm vi ba đời ;d ) Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi .
Điều 8
Việc kết hôn do Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị xã nơi thường trú của một trong hai người kết hôn công nhận và ghi vào sổ kết hôn theo nghi thức do Nhà nước lao lý .Việc kết hôn giữa công dân Nước Ta với nhau ở ngoài nước do cơ quan đại diện thay mặt ngoại giao của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam công nhận .Mọi nghi thức kết hôn khác đều không có giá trị pháp lý .
Điều 9
Việc kết hôn vi phạm một trong những Điều 5, 6, 7 của Luật này là trái pháp luật .Một hoặc hai bên đã kết hôn trái pháp luật, vợ, chồng hoặc con của người đang có vợ, có chồng mà kết hôn với người khác, Viện kiểm sát nhân dân, Hội liên hiệp phụ nữa Nước Ta, Đoàn người trẻ tuổi cộng sản Hồ Chí Minh, Công đoàn Nước Ta có quyền nhu yếu Toà án nhân dân huỷ việc kết hôn trái pháp luật .Tài sản của những người mà hôn nhân gia đình bị huỷ được xử lý theo nguyên tắc : gia tài riêng của ai thì vẫn thuộc quyền sở hữu của người ấy ; gia tài chung được chia địa thế căn cứ vào sức lực lao động góp phần của mỗi bên ; quyền lợi và nghĩa vụ chính đáng của bên bị lừa dối hoặc bị cưỡng ép kết hôn được bảo vệ .Quyền lợi của con được xử lý như trong trường hợp cha mẹ ly hôn .
CHƯƠNG III. NGHĨA VỤ VÀ QUYỀN CỦA VỢ, CHỒNG
Điều 10
Vợ, chồng có nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền ngang nhau về mọi mặt trong gia đình .
Điều 11
Vợ, chồng có nghĩa vụ và trách nhiệm chung thuỷ với nhau, yêu dấu, quý trọng, chăm nom, trợ giúp nhau văn minh, cùng nhau thực hiện sinh đẻ có kế hoạch .Chồng có nghĩa vụ và trách nhiệm tạo điều kiện kèm theo cho vợ triển khai tốt công dụng của người mẹ .
Điều 12
Vợ, chồng có quyền tự do chọn nghề nghiệp chính đáng, tham gia những công tác làm việc chính trị, kinh tế tài chính, văn hoá và xã hội .
Điều 13
Chỗ ở của vợ chồng do vợ chồng lựa chọn, không bị ràng buộc bởi phong tục, tập quán .
Điều 14
Tài sản chung của vợ chồng gồm gia tài do vợ hoặc chồng tạo ra, thu nhập về nghề nghiệp và những thu nhập hợp pháp khác của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân gia đình, gia tài mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được cho chung .
Điều 15
Tài sản chung được sử dụng để bảo vệ những nhu yếu chung của gia đình .Vợ, chồng có quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm ngang nhau so với gia tài chung. Việc mua và bán, đổi, cho, vay, mượn, và những thanh toán giao dịch khác có quan hệ đến gia tài mà có giá trị lớn thì phải được sự thoả thuận của vợ, chồng .
Điều 16
Đối với gia tài mà vợ hoặc chồng có trước khi kết hôn, gia tài được thừa kế riêng hoặc được cho riêng trong thời kỳ hôn nhân gia đình thì người có gia tài đó có quyền nhập hoặc không nhập vào khối gia tài chung của vợ chồng .
Điều 17
Khi một bên chết trước, nếu cần chia gia tài chung của vợ chồng thì chia đôi. Phần gia tài của người chết được chia theo lao lý của pháp luật về thừa kế .Vợ, chồng có quyền thừa kế gia tài của nhau .
Điều 18
Khi hôn nhân gia đình sống sót, nếu một bên nhu yếu và có nguyên do chính đáng, thì hoàn toàn có thể chia gia tài chung của vợ chồng theo pháp luật ở Điều 42 của Luật này .
CHƯƠNG IV. NGHĨA VỤ VÀ QUYỀN CỦA CHA MẸ VÀ CON
Điều 19
Cha mẹ có nghĩa vụ và trách nhiệm thương mến, nuôi dưỡng, giáo dục con, chăm sóc việc hoặc tập và sự tăng trưởng lành mạnh của con về sức khỏe thể chất, trí tuệ và đạo đức .Cha mẹ không được phân biệt đối xử giữa những con .Cha mẹ phải làm gương tốt cho con về mọi mặt, và phối hợp ngặt nghèo với nhà trường và những tổ chức triển khai xã hội trong việc giáo dục con .
Điều 20
Cha mẹ có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng con đã thành niên mà không có năng lực lao động để tự nuôi mình .
Điều 21
Các con có nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền ngang nhau trong gia đình .Con có nghĩa vụ và trách nhiệm kính trọng, chăm nom, nuôi dưỡng cha mẹ, lắng nghe những lời khuyên bảo của cha mẹ .
Điều 22
Con đã thành niên còn ở chung với cha mẹ có quyền lựa chọn nghề nghiệp, tham gia những công tác làm việc chính trị, kinh tế tài chính, văn hoá và xã hội .
Điều 23
Con có quyền có gia tài riêng .Con từ 16 tuổi trở lên còn ở chung với cha mẹ có nghĩa vụ và trách nhiệm chăm sóc đời sống chung của gia đình, và nếu có thu nhập riêng thì phải góp phần vào nhu yếu của gia đình .
Điều 24
Cha mẹ đại diện thay mặt cho con chưa thành niên trước pháp luật .Cha mẹ quản lý tài sản của con chưa thành niên .
Điều 25
Cha mẹ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm bồi thường những thiệt hại do hành vi trái pháp luật của con dưới 16 tuổi gây ra. Trong trường hợp cha mẹ không có năng lực mà con có gia tài riêng thì lấy gia tài của con để bồi thường .Con chưa thành niên từ 16 tuổi trở lên chịu nghĩa vụ và trách nhiệm bồi thường bằng gia tài riêng của mình so với những thiệt hại do hành vi trái pháp luật của mình gây ra. Nếu con không có gia tài riêng thì cha mẹ phải bồi thường .
Điều 26
Người cha, người mẹ nào bị xử phạt về một trong những tội xâm phạm thân thể, nhân phẩm của con chưa thành niên, ngược đãi nghiêm trọng hoặc hành hạ con chưa thành niên, thì hoàn toàn có thể bị Toà án nhân dân quyết định hành động không cho trông giữ, giáo dục con, quản lý tài sản của con hoặc đại diện thay mặt cho con trong thời hạn từ một năm đến năm năm. Đối với người đã thay thế sửa chữa, Toà án nhân dân hoàn toàn có thể rút ngắn thời hạn này .Người cha, người mẹ nói trên vẫn có nghĩa vụ và trách nhiệm góp phần phí tổn nuôi dạy con .
Điều 27
Ông, bà có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng, giáo dục cháu chưa thành niên trong trường hợp cháu không còn cha mẹ. Cháu đã thành niên có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng ông bà trong trường hợp ông bà không còn con. Anh chị em có nghĩa vụ và trách nhiệm đùm bọc lẫn nhau trong trường hợp không còn cha mẹ .
CHƯƠNG V. XÁC ĐỊNH CHA, MẸ CHO CON
Điều 28
Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân gia đình hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ đó là con chung của vợ chồng .Trong trường hợp có nhu yếu xác lập lại yếu tố này thì phải có chứng cứ khác .
Điều 29
Người được khai là cha, là mẹ một đứa trẻ hoàn toàn có thể xin xác lập đứa trẻ đó không phải là con mình .Người không được khai là cha, là mẹ một đứa trẻ hoàn toàn có thể xin xác lập đứa trẻ đó là con của mình .
Điều 30
Việc cha mẹ nhận con ngoài giá thú do Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị xã nơi thường trú của người con công nhận và ghi vào sổ khai sinh .
Điều 31
Con ngoài giá thú có quyền xin nhận cha, mẹ kể cả trong trường hợp cha. mẹ đã chết .Người mẹ, người cha hoặc người đỡ đầu có quyền nhu yếu xác lập cha, mẹ cho người con ngoài giá thú chưa thành niên .Viện kiểm sát nhân dân, Hội liên hiệp phụ nữ Nước Ta, Đoàn người trẻ tuổi Cộng sản Hồ Chí Minh, Công đoàn Nước Ta có quyền nhu yếu xác lập cha, mẹ cho người con ngoài giá thú chưa thành niên .
Điều 32
Con ngoài giá thú được cha, mẹ nhận hoặc được Toà án nhân dân cho nhận cha, mẹ có mọi quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm như con trong giá thú .
Điều 33
Các tranh chấp về nhận con, nhận cha, mẹ do Toà án nhân dân nơi thường trú của người con xét xử .
CHƯƠNG VI. NUÔI CON NUÔI
Điều 34
Việc nuôi con nuôi nhằm mục đích gắn bó tình cảm giữa người nuôi và con nuôi trong quan hệ cha mẹ và con cháu, bảo vệ người con nuôi chưa thành niên được nuôi dưỡng, chăm nom, giáo dục tốt .Giữa người nuôi và con nuôi có những nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền của cha mẹ và con lao lý ở những Điều từ 19 đến 25 của Luật này .
Điều 35
Người từ 15 tuổi trở xuống mới được nhận làm con nuôi. Trong trường hợp con nuôi là thương bệnh binh, người tàn tật hoặc làm con nuôi người già yếu đơn độc thì con nuôi hoàn toàn có thể trên 15 tuổi .Người nuôi phải hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên .
Điều 36
Việc nhận nuôi con nuôi phải được sự thoả thuận của hai vợ chồng người nuôi, của cha mẹ đẻ hoặc người đỡ đầu của người con nuôi chưa thành niên. Nếu nhận nuôi người từ 9 tuổi trở lên thì còn phải được sự chấp thuận đồng ý của người đó .
Điều 37
Việc nhận nuôi con nuôi do Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị xã nơi thường trú của người nuôi hoặc con nuôi công nhận và ghi vào sổ hộ tịch .
Điều 38
Nhà nước và xã hội khuyến khích việc nhận những trẻ nhỏ mồ côi làm con nuôi .Con liệt sĩ được nhận làm con nuôi vẫn hưởng mọi quyền lợi và nghĩa vụ của con liệt sĩ .
Điều 39
Việc nuôi con nuôi hoàn toàn có thể chấm hết khi người nuôi hoặc con nuôi hoặc cả hai người có hành vi nghiêm trọng xâm phạm thân thể, nhân phẩm của nhau hoặc những hành vi khác làm cho tình cảm giữa người nuôi và con nuôi không còn nữa .Việc chấm hết nuôi con nuôi do Toà án nhân dân quyết định hành động theo nhu yếu của con nuôi hoặc của người nuôi. Trong trường hợp người con nuôi chưa thành niên thì cha mẹ đẻ hoặc người đỡ đầu của con nuôi, Viện kiểm sát nhân dân, Hội liên hiệp phụ nữ Nước Ta, Đoàn người trẻ tuổi cộng sản Hồ Chí Minh, Công đoàn Nước Ta có quyền nhu yếu chấm hết việc nuôi con nuôi .
CHƯƠNG VII. LY HÔN
Điều 40
Khi vợ hoặc chồng, hoặc cả hai vợ chồng có đơn xin ly hôn thì Toà án nhân dân thực thi tìm hiểu và hoà giải .Trong trường hợp cả hai vợ chồng xin ly hôn, nếu hoà giải không thành và nếu xét đúng là hai bên thật sự tự nguyện ly hôn, thì Toà án nhân dân công nhận cho chấp thuận đồng ý ly hôn .Trong trường hợp một bên vợ hoặc chồng xin ly hôn, nếu hoà giải không thành thì Toà án nhân dân xét xử. Nếu xét thấy thực trạng trầm trọng, đời sống chung không hề lê dài, mục tiêu của hôn nhân gia đình không đạt được thì Toà án nhân dân xử cho ly hôn .
Điều 41
Trong trường hợp vợ có thai, chồng chỉ hoàn toàn có thể xin ly hôn sau khi vợ đã sinh con được một năm .Điều hạn chế này không vận dụng so với việc xin ly hôn của người vợ .
Điều 42
Khi ly hôn, việc chia gia tài do hai bên thoả thuận, và phải được Toà án nhân dân công nhận. Nếu hai bên không thoả thuận được với nhau thì Toà án nhân dân quyết định hành động .Việc chia gia tài khi ly hôn, về nguyên tắc, phải theo những pháp luật dưới đây :a ) Tài sản riêng của bên nào thì vẫn thuộc quyền sở hữu của bên ấy ;b ) Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, nhưng có xem xét một cách hài hòa và hợp lý đến tình hình gia tài, thực trạng đơn cử của gia đình và sức lực lao động góp phần của mỗi bên ;c ) Trong trường hợp vợ chồng do còn sống chung với gia đình mà gia tài của bản thân vợ chồng không xác lập được thì vợ hoặc chồng được chia một phần trong khối gia tài chung của gia đình, địa thế căn cứ vào công sức của con người của người được chia góp phần vào việc duy trì và tăng trưởng khối gia tài chung, cũng như vào đời sống chung của gia đình. Lao động trong gia đình được coi như lao động sản xuất ;d ) Khi chia gia tài, phải bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ của người vợ và của người con chưa thành niên, bảo vệ quyền lợi chính đáng của sản xuất và nghề nghiệp .
Điều 43
Khi ly hôn, nếu bên túng thiếu nhu yếu cấp dưỡng thì bên kia phải cấp dưỡng theo năng lực của mình .Khoản cấp dưỡng và thời hạn cấp dưỡng do hai bên thoả thuận. Nếu hai bên không thoả thuận được với nhau thì Toà án nhân dân quyết định hành động .Khi thực trạng biến hóa, người được cấp dưỡng hoặc người phải cấp dưỡng hoàn toàn có thể nhu yếu sửa đổi mức hoặc thời hạn cấp dưỡng. Nếu người cấp dưỡng kết hôn với người khác thì không được cấp dưỡng nữa .
Điều 44
Vợ chồng đã ly hôn vẫn có mọi nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền so với con chung .
Điều 45
Khi ly hôn, việc giao con chưa thành niên cho ai trông nom, nuôi dưỡng, giáo dục phải địa thế căn cứ vào quyền lợi và nghĩa vụ về mọi mặt của con. Về nguyên tắc, con còn bú được giao cho người mẹ nuôi giữ .Người không nuôi giữ con có nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền thăm nom, chăm nom con và phải góp phần phí tổn nuôi dưỡng, giáo dục con. Nếu trì hoãn hoặc lẩn tránh việc góp phần, thì Toà án nhân dân quyết định hành động khấu trừ vào thu nhập hoặc buộc phải nộp những khoản phí tổn đó .Vì quyền lợi của con, khi thiết yếu, hoàn toàn có thể biến hóa việc nuôi giữ con hoặc mức góp phần phí tổn nuôi dưỡng, giáo dục con .
CHƯƠNG VIII. CHẾ ĐỘ ĐỠ ĐẦU
Điều 46
Việc đỡ đầu được thực thi trong trường hợp cần bảo vệ việc chăm nom, giáo dục và bảo vệ quyền hạn của người chưa thành niên mà cha mẹ đã chết, hoặc tuy cha mẹ còn sống nhưng không có điều kiện kèm theo để làm những trách nhiệm đó .
Điều 47
Cha mẹ hoàn toàn có thể cử người đỡ đầu cho con chưa thành niên. Nếu cha mẹ không cử được thì những người thân thích hoàn toàn có thể cử người đỡ đầu cho người đó. Việc cử người đỡ đầu do Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị xã công nhận .Trong trường hợp cha mẹ hoặc những người thân thích không cử được người đỡ đầu thì cơ quan Nhà nước có tính năng hoặc tổ chức triển khai xã hội đảm nhiệm việc đỡ đầu người con chưa thành niên .
Điều 48
Công dân làm người đỡ đầu phải là người từ 21 tuổi trở lên, có tư cách đạo đức tốt và có điều kiện kèm theo thực tiễn để làm người đỡ đầu .
Điều 49
Công dân hoặc tổ chức triển khai làm người đỡ đầu có những trách nhiệm và quyền hạn sau đây :a ) Chăm sóc, giáo dục người được đỡ đầu ;b ) Quản lý tài sản của người được đỡ đầu ;c ) Đại diện cho người được đỡ đầu trước pháp luật và bảo vệ quyền hạn của người đó .
Điều 50
Công dân làm người đỡ đầu chịu sự giám sát của Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị xã về việc làm đỡ đầu .Người thân thích của người được đỡ đầu, Viện kiểm sát nhân dân ,Hội liên hiệp phụ nữ Nước Ta, Đoàn người trẻ tuổi cộng sản Hồ Chí Minh, Công đoàn Nước Ta có quyền nhu yếu Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị xã thay người đỡ đầu, nếu người này không làm tròn trách nhiệm, gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền lợi và nghĩa vụ của người đỡ đầu .Công dân làm người đỡ đầu hoàn toàn có thể nhu yếu cử người thay, nếu thấy mình không còn đủ điều kiện kèm theo làm người đỡ đầu .
Điều 51
Việc đỡ đầu chấm hết khi người chưa thành niên được giao lại cho cha mẹ, được nhận làm con nuôi, hoặc đủ 18 tuổi .
CHƯƠNG IX. QUAN HỆ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH CỦA CÔNG DÂN VIỆT NAM VỚI NGƯỜI NƯỚC NGOÀI
Điều 52
Trong việc kết hôn giữa công dân Nước Ta với người quốc tế, mỗi bên tuân theo những pháp luật của pháp luật nước mình về kết hôn .Nếu việc kết hôn giữa công dân Nước Ta với người quốc tế thực thi ở Nước Ta thì người quốc tế còn phải tuân theo những lao lý ở Điều 5, Điều 6, Điều 7 của Luật này. Thủ tục kết hôn do Hội đồng bộ trưởng pháp luật .
Điều 53
Những yếu tố về quan hệ vợ chồng, quan hệ gia tài, quan hệ cha mẹ và con, huỷ việc kết hôn, ly hôn, nuôi con nuôi và đỡ đầu giữa công dân Nước Ta với người quốc tế do Hội đồng Nhà nước lao lý .
Điều 54
Trong trường hợp đã có hiệp định tương hỗ tư pháp và pháp lý về hôn nhân gia đình và gia đình giữa Nước Ta và quốc tế, thì tuân theo những lao lý của những hiệp định đó .
CHƯƠNG X. ĐIỀU KHOẢN CUỐI CÙNG
Điều 55
Đối với dân tộc thiểu số, Hội đồng Nhà nước địa thế căn cứ Luật này và tình hình đơn cử mà có những pháp luật thích hợp .
Điều 56
Hội đồng bộ trưởng, Toà án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, trong khoanh vùng phạm vi tính năng của mình, có nghĩa vụ và trách nhiệm hướng dẫn thi hành Luật này .Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội liên hiệp phụ nữ Nước Ta, Đoàn người trẻ tuổi cộng sản Hồ Chí Minh, Công đoàn Nước Ta giáo dục, hoạt động nhân dân thi hành nghiêm chỉnh Luật này .
Điều 57
Luật này sửa chữa thay thế Luật hôn nhân gia đình và gia đình năm 1959 .
Luật này đã được Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá VII, kỳ họp thứ 12, trải qua ngày 29 tháng 12 năm 1986 .
