Thừa kế theo pháp luật là gì ? Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật ? Cách chia thừa kế theo pháp luật ?
Di sản thừa kế luôn là yếu tố được những thành viên trong mái ấm gia đình chăm sóc khi có một người mất đi. Việc chia di sản thừa kế hoàn toàn có thể theo di chúc của người mất hoặc theo pháp luật của pháp luật trong trường hợp người mất không để lại di chúc.
Tổng đài Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7: 1900.6568
1. Thừa kế theo pháp luật là gì ?
Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện kèm theo và trình tự thừa kế do pháp luật pháp luật.
Thừa kế theo pháp luật tiếng Anh là “Inheritance according to the law”.
2. Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật :
Nguyên tắc pháp luật thừa kế là những tư tưởng, quan điểm chỉ huy xuyên suốt trong quy trình kiến thiết xây dựng và tổ chức triển khai thực thi pháp luật thừa kế.
Nguyên tắc pháp luật bảo hộ quyền thừa kế tài sản của công dân:
Trước hết bảo vệ cho mọi cá thể đều có quyền lập di chúc để định đoạt gia tài của mình đều có quyền để lại gia tài của mình cho người thừa kế theo pháp luật. Mỗi cá thể đều có quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Nguyên tắc bình đẳng quyền của công dân:
Việc bình đẳng về thừa kế của cá thể được bộc lộ ở việc những hàng thừa kế có những chủ thể có đặc thù khác nhau nhưng vẫn đứng chung hàng thừa kế và được hưởng phần di sản thừa kế bằng nhau. Khoản 1 điều 651 Bộ luật dân sự năm ngoái lao lý về hàng thừa kế theo pháp luật như sau :
Xem thêm: Phân tích nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng cộng sản Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh
– Hàng thừa kế thứ nhất gồm : vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Quy định này của pháp luật đã cho thấy sự bình đẳng trong việc nhận di sản thừa kế của vợ và chồng, theo đó vợ hoặc chồng sẽ được nhận di sản thừa kế của người còn lại mất trước. Cha mẹ cũng được hưởng di sản bằng nhau và con cháu không phân biệt con trai con gái, con đẻ con nuôi đều được nhận di sản bằng nhau. – Hàng thừa kế thứ hai gồm : ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết ; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại. – Hàng thừa kế thứ ba gồm : cụ nội, cụ ngoại của người chết ; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết ; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột ; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại. Những người thân thích khác của người để lại di sản thừa kế cũng được hưởng phần thừa kế ngang bằng nhau nếu như họ đứng cùng hàng thừa kế.
Nguyên tắc tôn trọng quyền định đoạt tài sản của người để lại di sản:
Người để lại di sản trọn vẹn có quyền dữ thế chủ động đưa ra những ai có quyền được hưởng di chúc mà không bị nhờ vào vào ý chí của những chủ thể khác. Người lập di chúc có quyền sửa đổi, bổ trợ, thay thế sửa chữa, hủy bỏ di chúc đã lập vào bất kỳ khi nào .
Xem thêm: Nguyên tắc áp dụng pháp luật là gì? Nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật?
Nếu một người chết để lại di chúc thì phải triển khai việc di dời gia tài đến người có quyền được hưởng di sản thừa kế theo đúng ý chí của người lập di chúc. Việc hưởng di sản thừa kế theo pháp luật xảy ra trong trường hợp không có di chúc, di chúc không hợp pháp và những nguyên do khác phát sinh từ người thừa kế.
Nguyên tắc tôn trọng quyền của người hưởng thừa kế:
Pháp luật dân sự thiết lập những quan hệ dân sự mà ở đó những chủ thể tham gia có quyền tự quyết, tự do ý chí khi thực thi những quan hệ đó. Theo đó, người thừa kế cũng có quyền phủ nhận nhận di sản thừa kế trừ trường hợp có địa thế căn cứ cho rằng việc phủ nhận nhận di sản là để nhằm mục đích trốn tránh nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài với người khác.
Nguyên tắc bảo đảm quyền lợi của một số người thừa kế theo quy định của pháp luật:
Pháp luật được cho phép những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó với điều kiện kèm theo họ không phủ nhận nhận di sản hoặc thuộc vào những trường hợp bị cấm nhận di sản : – Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng ; – Con thành niên mà không có năng lực lao động. Điều này giúp bảo vệ quyền hạn của những chủ thể chưa có không thiếu năng lượng hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lượng hành vi khi họ không được lao lý hưởng di sản theo di chúc hoặc được hưởng ít hơn phần của một người thừa kế theo pháp luật .
Xem thêm: Nguyên tắc Đảng lãnh đạo trong quản lý hành chính nhà nước
3. Cách chia thừa kế theo pháp luật :
Xác định thời hiệu chia thừa kế
Việc triển khai “ quyền nhu yếu chia thừa kế ; quyền nhu yếu xác nhận hay bác bỏ quyền thừa kế ; quyền nhu yếu người thừa kế triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài sẽ mất đi ” đều phải triển khai trong khoảng chừng thời hiệu luật định. Theo đó, nếu việc triển khai quyền nằm ngoài thời hiệu luật định thì những chủ thể có quyền được xem là từ bỏ quyền của mình và hậu quả pháp lý đương nhiên là những quyền đó sẽ không được pháp luật công nhận nữa. Hiện nay, thời hiệu về thừa kế được ghi nhận đơn cử tại Điều 623 Bộ luật dân sự ( Bộ luật Dân sự ) năm ngoái như sau : – Thời hiệu để người thừa kế nhu yếu chia di sản là 30 năm so với bất động sản, 10 năm so với động sản, kể từ thời gian mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản trị di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản trị di sản thì di sản được xử lý như sau : + Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo lao lý tại Điều 236 của Bộ luật này ; + Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu lao lý tại điểm a khoản này. – Thời hiệu để người thừa kế nhu yếu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời gian mở thừa kế .
Xem thêm: Quy định về nguyên tắc trả lương và thời hạn trả lương hàng tháng
– Thời hiệu nhu yếu người thừa kế thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm về gia tài của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời gian mở thừa kế.
Xác định di sản thừa kế
Điều 612 Bộ luật Dân sự năm ngoái pháp luật ” Di sản gồm có : gia tài riêng của người chết, phần gia tài của người chết trong gia tài chung với người khác ” Theo đó, di sản thừa kế gồm có :
– Các tài sản thuộc quyền sở hữu riêng của người để thừa kế, gồm có các loại tài sản như: thu nhập hợp pháp; nhà ở; tư liệu sinh hoạt; của cải để dành; các quyền về tài sản mà người để thừa kế được hưởng theo quan hệ hợp đồng hoặc do được bồi thường thiệt hại; cũng có thể có cả tài sản thừa kế nhận được từ người khác.…
– Các tài sản thuộc sở hữu chung với người khác: điển hình của dạng tài sản chung này đó chính là tài sản chung của vợ chồng. Do vậy, khi xác định di sản thừa kế, cần xem xét vấn đề người chết là người độc thân hay đã kết hôn, nếu đã kết hôn thì cần phải xem tài sản nào là tài sản riêng, tài sản nào là tài sản chung, phần tài sản chung thì pháp áp dụng nguyên tắc phân chia tài sản của vợ chồng theo quy định của pháp luật hôn nhân gia đình.
Lưu ý:
– Di sản phải là những gia tài hợp pháp của người chết, còn những gia tài phạm pháp sẽ không được gật đầu để trở thành di sản thừa kế .
Xem thêm: Chia di sản thừa kế theo quy định Bộ luật dân sự 2015
– Tài sản gắn kiền với nhân thân người chết không được coi là di sản thừa kế.
Thực hiện nghĩa vụ tài sản cho người chết để lại
Nghĩa vụ về gia tài của người chết để lại thường phát sinh từ 1 số ít địa thế căn cứ sau : – Quan hệ hợp đồng trước khi chết ( vay, mượn, bồi thường thiệt hại, … ) – Do quyết định hành động của cơ quan có thẩm quyền ( tiền phạt, tiền thuế, … ) – Chi phía thực thi ma chay, mai táng, … Đây là những nghĩa vụ và trách nhiệm về gia tài buộc phải triển khai bằng di sản thừa kế. Nghĩa vụ gia tài hoàn toàn có thể được thực thi trước hoặc sau khi đã phân loại di sản thừa kế :
Xem thêm: Đấu thầu là gì? Đặc điểm, nguyên tắc và các phương thức đấu thầu?
– Nếu việc thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài trước khi chia di sản thừa kế. Những người thừa kế sẽ thỏa thuận hợp tác với nhau về yếu tố triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài. Thỏa thuận đó sẽ được người quản lý tài sản triển khai trên phần di sản hiện có. – Nếu đã chia, người thừa kế chỉ thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài trong khoanh vùng phạm vi gia tài nhận được. Nếu nghĩa vượt quá gia tài nhận được thì phần nghĩa vụ và trách nhiệm còn lại sẽ không được triển khai. Trừ khi những người thừa kế gật đầu bỏ gia tài riêng để hoàn thành xong. Như vậy, việc thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài triển khai trong khoanh vùng phạm vi di sản do người chết để lại với thứ tự ưu tiên giao dịch thanh toán nghĩa vụ và trách nhiệm được pháp luật tại Điều 658 Bộ luật Dân sự năm ngoái như sau : – Ngân sách chi tiêu hài hòa và hợp lý theo tập quán cho việc mai táng. – Tiền cấp dưỡng còn thiếu. – giá thành cho việc dữ gìn và bảo vệ di sản. – Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ. – Tiền công lao động .
Xem thêm: Hòa giải dân sự là gì? Nguyên tắc hòa giải trong tố tụng dân sự?
– Tiền bồi thường thiệt hại. – Thuế và những khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước. – Các khoản nợ khác so với cá thể, pháp nhân. – Tiền phạt. – Các ngân sách khác.
Phân chia di sản
Di sản được đem chia thừa kế sẽ là số di sản còn lại sau khi đã thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài do người chết để lại. Phân chia di sản theo pháp luật thì sẽ được phân loại tuần tự như sau :
Xem thêm: Phân tích các nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế mới nhất
– Xác định người thừa kế theo pháp luật của từng hàng thừa kế theo Điều 651 Bộ luật Dân sự năm ngoái : + Những người thừa kế theo pháp luật được lao lý theo thứ tự sau đây : Hàng thừa kế thứ nhất gồm : vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết ; Hàng thừa kế thứ hai gồm : ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết ; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại ; Hàng thừa kế thứ ba gồm : cụ nội, cụ ngoại của người chết ; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết ; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột ; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại. + Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. + Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc phủ nhận nhận di sản. Như vậy thứ tự ưu tiên được chia di sản thừa kế lần lượt từ hàng thừa kế thứ nhất ; thứ hai và sau cuối là hàng thừa kế thứ ba. Những người thuộc hàng thừa kế tiếp theo chỉ được hưởng khi không còn ai thuộc hàng thừa kế trước do đã chết ; không có quyền hưởng di sản ; bị truất quyền hưởng di sản hoặc phủ nhận nhận di sản. Trong trường hợp người thừa kế thuộc hàng thừa kế chết hết nhưng họ có con, cháu thì vận dụng thừa kế thế vị cho đối tượng người tiêu dùng đó chứ chưa chuyển sang hàng thừa kế tiếp theo .
Xem thêm: Nguyên tắc đất đai thuộc sở hữu toàn dân ở Việt Nam
– Xác định những người được thừa kế : Sau khi xác lập được list những người thừa kế trong hàng thừa kế, cần phải xác lập những người sẽ được nhận di sản thừa kế. Việc này được xác lập trải qua việc vô hiệu những đối tượng người dùng không được nhận. Cụ thể, những đối tượng người tiêu dùng sau sẽ không được nhận di sản thừa kế : + Người không được quyền hưởng di sản ( 1 ) Người bị phán quyết về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng con người, sức khỏe thể chất hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó ; ( 2 ) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng người để lại di sản ; ( 3 ) Người bị phán quyết về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng con người người thừa kế khác nhằm mục đích hưởng một phần hoặc hàng loạt phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng ; ( 4 ) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc ; trá hình di chúc, thay thế sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm mục đích hưởng một phần hoặc hàng loạt di sản trái với ý chí của người để lại di sản. + Người khước từ nhận di sản thừa kế .
Xem thêm: Nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính
– Tiến hành chia di sản thừa kế : Về nguyên tắc, di sản sẽ được chia đều cho những người trong hàng thừa kế. Kể cả người thừa kế đó mới thành thai lúc chia thừa kế mà sinh ra còn sống thì họ cũng được hưởng phần ngang với những người khác trong hàng thừa kế. Trong quy trình chia, những người thừa kế có quyền nhu yếu phân loại di sản bằng hiện vật. Trường hợp không hề chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế hoàn toàn có thể thỏa thuận hợp tác về việc định giá hiện vật và thỏa thuận hợp tác về người nhận hiện vật. Nếu không thỏa thuận hợp tác được thì hiện vật được bán để chia.
