CÁCH XÂY DỰNG BỮA ĂN GIA ĐÌNH HỢP LÝ – Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Lào Cai

I. Yêu cầu của bữa ǎn gia đình hợp lý

1. Bữa ǎn gia đình phải đủ dinh dưỡng và ngon : ǎn no ( đủ nǎng lượng ), đủ chất dinh dưỡng cần thiết cân đối ( đủ 4 nhóm thức ǎn : lương thực, thức ǎn giàu chất đạm, giàu chất béo, rau xanh và quả chín ). Thực phẩm phải giúp tạo ra bữa ǎn truyền thống lịch sử, có mùi vị quen thuộc. Món ǎn được chế biến hợp khẩu vị, mê hoặc, ngon lành .

2. Bữa ǎn phải an toàn: thức ǎn phải đảm bảo lành, không độc, không phải là nguồn gây bệnh. Thực phẩm còn phải giúp cho các chức phận của cơ thể hoạt động tốt, phải có giá trị phòng bệnh, chữa bệnh, nâng cao sức khỏe, tǎng cường sinh lực. Thực phẩm phải an toàn không bị nhiễm hóa chất độc, không bị nhiễm giun, nhiễm trùng, không được là nguồn gây bệnh.

3. Bữa ǎn nên được tổ chức một cách tiết kiệm ngân sách và chi phí, kinh tế tài chính nhất : người nấu ǎn cần biết chọn thực phẩm sạch .

II. Bữa ǎn gia đình nên ǎn hỗn hợp nhiều loại thực phẩm

Không có thức ǎn nào có rất đầy đủ những chất dinh dưỡng và ở một tỷ suất cân đối : có loại thức ǎn nhiều chất dinh dưỡng này, có nhiều chất dinh dưỡng khác, vì thế nên ǎn thức ǎn nhiều loại để tương hỗ và bổ trợ cho nhau nhằm mục đích cung ứng được nhu yếu dinh dưỡng .

Bữa ǎn gia đình nên đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm:

• Nhóm thức ǎn giàu chất đạm (chiếm khoảng 14% năng lượng khẩu phần): Cung cấp các axit amin cần thiết mà cơ thể người không thể tự tổng hợp được. Các chất đạm động vật (tôm, thịt, cá, trứng, sữa.. .) thường là có đủ các axit amin cần thiết ở tỷ lệ cân đối. Việc thiếu một axit amin này sẽ ảnh hưởng đến sự hấp thu của nhiều axit amin khác. Trong bữa ǎn, chất đạm của thịt làm tǎng giá trị chất đạm của gạo, ngô; chất đạm của vừng có tác dụng làm tǎng giá trị dinh dưỡng của chất đạm trong thịt. Ngoài ra, các thức ǎn thực vật như đậu đỗ, vừng, lạc cũng là nguồn cung cấp chất đạm quan trọng cho bữa ǎn.
• Nhóm thức ǎn giàu chất béo (chiếm khoảng 20% năng lượng khẩu phần): dầu ǎn, mỡ, lạc, vừng… là nguồn cung cấp nǎng lượng và các axit béo cần thiết cho cơ thể. Dầu thực vật chứa nhiều các axit béo không no cần thiết rất cần để phòng tránh bệnh tim mạch cho người lớn tuổi và để xây dựng màng tế bào thần kinh cho trẻ em từ sơ sinh đến 4 tuổi. Một số gia đình có xu hướng thay thế mỡ động vật hoàn toàn bằng dầu thực vật là chưa hợp lý, bởi vì các axit béo chưa no có nhiều trong giàu thực vật khi chuyển hóa không hoàn toàn sẽ tạo thành các sản phẩm trung gian ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe. Nên giữ chất béo động vật chiếm khoảng 60% tổng số chất béo của khẩu phần.
• Nhóm thức ǎn giàu chất bột: ngũ cốc thường được dùng làm thức ǎn cơ bản và là nguồn cung cấp nǎng lượng chủ yếu của khẩu phần (khoảng 66% nǎng lượng của khẩu phần là do ngũ cốc cung cấp). Ngoài ra, ngũ cốc còn là nguồn cung cấp nhiều vitamin nhóm B, nhất là vitamin B1. Vitamin B1 thường nằm ở lớp vỏ ngoài của hạt gạo, nếu gạo xay sát quá kỹ sẽ làm vitamin này bị giảm đi đáng kể.
• Nhóm thức ǎn cung cấp Vitamin và chất khoáng:

+ Rau xanh, quả chín là nguồn phân phối hầu hết vitamin và chất khoáng trong bữa ǎn, nhất là vitmin C và caroten như rau ngót, rau muống, rau giền, rau đay, cà rốt, rau giền đỏ, bưởi, đu đủ, cam, xoài … Đặc biệt vitamin C trong quả chín không bị tàn phá khi quả dập nát nhưng lượng vitamin này sẽ bị mất mát nhiều khi rau bị dập nát. Vì thế dùng rau tươi, tránh làm rau bị dập nát trong khi luân chuyển, thái rau xong nấu ngay và nấu xong ǎn ngay là cách tốt nhất để hạn chế mất mát những vitamin có trong rau. Rau và quả còn là nguồn chất xơ quí, có tính năng chống táo bón và đề phòng vữa xơ động mạch .
+ Nếu bữa ǎn chỉ gồm nhiều thịt cá mà ít hoặc không có rau xanh, quả chín thì không có lợi cho sức khỏe thể chất vì hiện tượng kỳ lạ nhiễm toan hoàn toàn có thể xảy ra, tác động ảnh hưởng không thuận tiện cho nhiều quy trình chuyển hóa trong khung hình, thế cho nên cần triển khai dinh dưỡng hợp lý bữa ǎn phong phú bảo vệ tính cân đối giữa những thực phẩm và cần quan tâm đến vai trò cua rau .
Từ những điểm trên cho thấy không có loại thức ǎn nào là tổng lực cả. Khẩu phần có giá trị cao chỉ khi trong thành phần có đủ mặt những nhóm thức ǎn ở tỷ suất thích hợp. Đó là nguyên tắc cơ bản của dinh dưỡng hợp lý. Mỗi loại thức ǎn có chứa 1 số ít chất dinh dưỡng với tỷ suất khác nhau. Khi ǎn hỗn hợp, chất thừa ở loại thức ǎn này hoàn toàn có thể bổ trợ cho chất thiếu ở thức ǎn khác, do đó mà giá trị sử dụng của thức ǎn được tǎng lên. Đây là cách ǎn tiết kiệm ngân sách và chi phí, tận dụng được nhiều chất bổ .

III. Bữa ǎn gia đình nên đảm bảo đủ 4 món

Dù ǎn ở nhà hay ǎn ở ngoài đường phố, người nấu ǎn cũng như người ǎn cần nắm được những nhu yếu cơ bản của tổ chức một bữa ǎn. Bữa ǎn, dù ǎn sáng, ǎn trưa hoặc ǎn tối đều phải nhằm mục đích phân phối đồng điệu đủ những chất dinh dưỡng cho khung hình, đơn cử như sau :

   – Món ǎn cung cấp đủ nǎng lượng cho mọi hoạt động chủ yếu dựa vào chất bột: gạo (cơm), ngô, bột mì…

– Món ǎn nòng cốt giàu đạm, béo : đậu phụ, vừng, lạc hoặc thịt, cá, trứng .
– Món rau, quả phân phối cho khung hình vitamin chất khoáng và chất xơ .
– Món canh

IV. Số bữa ǎn/ ngày:

Số bữa ăn / ngày nhờ vào lứa tuổi, thực trạng sức khỏe thể chất, mức độ lao động. Đối với người trưởng thành, khỏe mạnh, cần ǎn 3 bữa / ngày. Người lao động nặng nhọc, người ốm, cắt dạ dày, trẻ nhỏ cần ǎn 5 – 6 bữa / ngày .
Qua điều tra và nghiên cứu tỷ suất hấp thu tiêu hóa cho thấy, với cùng một lượng lương thực, thực phẩm như nhau, nhưng nếu chia thành 3 bữa thì tỷ suất hấp thu chất đạm tǎng lên 3 % so với 2 bữa ǎn. ǎn ba bữa chính cho nên vì thế là một cách ǎn khoa học và tiết kiệm ngân sách và chi phí .

BSCKI. Lê Huy Lực – Trưởng khoa Dinh dưỡng;
SĐT: 0912417420

Chia sẻ ngay

Source: https://vvc.vn
Category : Từ Thiện