( Last Updated On : 08/09/2021 by Lytuong. net )
Vai trò và đặc điểm của kịch bản truyền hình
Một phóng viên báo viết đi đến cơ sở, thu thập tin tức, viết tin bài, hoạt động sáng tác của nhà báo mang tính chất cá nhân. Họ viết những gì mình thu nhận được ra giấy bằng phương tiện ngôn ngữ chữ viết đơn thuần. Và bài báo hoàn thành, dẫu sao công việc cũng đơn giản.
Làm một chương trình truyền hình, mặc dầu là một bản tin ngắn cũng đều phải qua những khâu : xác lập đề tài, chủ đề, phác thảo nội dung, lựa chọn cách để quay sao cho thích hợp với nội dung đó, … khâu sau cuối là sắp xếp ghép nối những cảnh thành những câu bình, tiếp nối đuôi nhau nhau lôgic. Dựa trên ý nghĩa đề tài của những cảnh, để viết lời bình .
Bất kỳ một tác phẩm truyền hình nào cũng là loại sản phẩm mang tính tập thể cao, là tác dụng góp phần củ những thành viên : quay phim, chỉnh sửa và biên tập, đạo diễn, dựng phim .
Vậy làm thế nào để có sự thống nhất giữa những khâu và tập thể tác giả đó ?
Về mặt này, truyền hình đã học tập điện ảnh : kịch bản truyền hình .
Một kịch bản hoàn toàn có thể xem như xương sống của một loại sản phẩm truyền hình. Mỗi thể loại của truyền hình lại có những kịch bản mang đặc trưng đặc thù riêng, tương thích với thể loại đó. Chúng tôi xin bàn kỹ hơn về yếu tố này trong chương sau .
Kịch bản báo chí truyền thông truyền hình mang tính dự kiến, dự báo, chứ không phải ở dạng không thay đổi. Bởi vì phần nhiều những chi tiết cụ thể trong kịch bản đều là những dự kiến của phóng viên báo chí về những cái sắp xảy ra trong một tương lai gần. Mặt khác nó không được phép hư cấu, vì thế nó luôn dựa trên cơ sở người thật việc thật .
Kịch bản truyền hình bao giờ cũng dự kiến được những nét chung nhất của yếu tố mà nó đề cập. Các sự kiện, yếu tố, đặc biệt quan trọng là những cụ thể của những sự kiện, yếu tố mà truyền hình đề cập thường hay đổi khác. Thông thường cho đến lúc dựng được một chương trình hay tác phẩm truyền hình thì bản thân chương trình và tác phẩm đó có khác nhiều so với kịch bản lúc khởi đầu. Vì thế mà có nhiều kịch bản chỉ hoàn hảo sau khi đưa vào giai đoạn hậu kỳ .
Kịch bản báo chí truyền thông truyền hình được thiết kế xây dựng trên cơ sở những sự kiện có thật và thẩm mỹ và nghệ thuật “ ráp nối ” những sự kiện bằng tư duy logic của tác giả. Nó thường được biểu lộ dưới dạng : vừa là kịch bản văn học vừa là kịch bản đạo diễn, trong kịch bản toát lên hàng loạt nội dung của tác phẩm và giải pháp bộc lộ tác phẩm. Kịch bản truyền hình được sử dụng toàn bộ những thủ pháp thẩm mỹ và nghệ thuật điện ảnh để biểu lộ tác phẩm, nhưng vật liệu của nó là những sự kiện, con người … có thật không được hư cấu. Hơn nữa, nó được viết ra ở dạng đề cương và sử dụng trong khoanh vùng phạm vi hẹp nên nó không được dùng để chiêm ngưỡng và thưởng thức như một tác phẩm kịch bản điện ảnh hay văn học nói chung .
Kịch bản, ngoài những tính năng là “ mục tiêu ” cho họat động của phóng viên báo chí và quay phim, là “ linh hồn ” cho tập thể làm phim, giúp cho tác phẩm có chủ đề tư tưởng, đối tượng người tiêu dùng Giao hàng, cách bộc lộ tác phẩm rõ ràng rành mạch, … kịch bản còn là địa thế căn cứ để phóng viên báo chí tích lũy tài liệu, sử dụng có hiệu suất cao tiếng động hiện trường, chọn âm nhạc tương thích với nội dung tư tưởng, tác phẩm … chính bới xem kịch bản người phóng viên báo chí biết mình cần tích lũy tài liệu gì, phỏng vấn ai, câu hỏi như thế nào ? … Hơn nữa, kịch bản còn chỉ cho ta thấy cảnh nào, chi tiết cụ thể nào của sự kiện là chính và hình ảnh nào, chi tiết cụ thể nào là phụ để từ đó xác lập số cảnh cần quay và sắp xếp những sự kiện theo logic nhất định ( nếu là kịch bản chi tiết cụ thể ), qua kịch bản người quay phim còn hoàn toàn có thể biết quay cảnh nào, góc nhìn nào có hiệu suất cao cao … Nhờ có kịch bản mà hàng loạt tư liệu và hình ảnh quay về, phóng viên báo chí đều hoàn toàn có thể sử dụng vào những tác phẩm và đủ bộc lộ hàng loạt nội dung mà tác phẩm muốn trình diễn .
Xây dựng kịch bản là việc làm tiên phong sau khi xác lập đề tài, chủ đề. Việc kiến thiết xây dựng kịch bản chính là sự xác lập và thống nhất hành vi so với những việc cần làm của thành viên nói trên trải qua những bước quay, dựng và viết lời bình. Đấy là kịch bản của một tác phẩm truyền hình .
Đối với cả một buổi truyền hình thì sao ? Việc sắp xếp những chương trình truyền hình, chương trình nọ lại tiếp nối chương trình kia một cách logic, và sử dụng hình hiệu của những chương trình như thế nào, cần có một kịch bản không. Theo chúng tôi, chắc như đinh phải có kịch bản. Nhưng tính năng kịch bản này không phải là sự thống nhất giữa những khâu và tập thể làm phim mà là sự thống nhất giữa những chương trình truyền hình nhỏ ( bông hoa nhỏ, thời sự, chuyên đề, quảng cáo thời tiết ) để tạo nên một toàn diện và tổng thể chương trình lớn của một tờ báo hình với đúng nghĩa của nó .
Như vậy bộc lộ bằng ngôn từ âm thanh, hình ảnh, truyền hình thực sự lan rộng ra khoanh vùng phạm vi của mình : không chỉ thông tin thời sự, chính trị, truyền hình đã sang cả khu vực sân khấu và điện ảnh, những vở kịch, sân khấu truyền thống hay bộ phim. Giờ đây muốn xem, người ta không cần phải ra rạp xinê hay nhà hát để chiêm ngưỡng và thưởng thức. Màn ảnh nhỏ đã cung ứng được nhu yếu này, nó thực sự là người bạn thân thiện trong mái ấm gia đình và đó là sự kỳ diệu và uyển chuyển của truyền hình .
Một chương trình truyền hình là tổng hợp của nhiều thể loại báo chí truyền thông và mô hình thẩm mỹ và nghệ thuật khác nhau ( sân khấu, điện ảnh ) nên kịch bản những thể loại này cũng rất là phong phú. Tuy nhiên, truyền hình trước hết là một loại báo hình, nó mang những đặc tính của báo chí truyền thông. Do đó yếu tố kịch bản truyền hình, chúng tôi sẽ ra mắt chi tiết cụ thể trên phương diện kịch bản của những thể loại báo chí truyền thông như tin truyền hình, phóng sự, phản hồi, phỏng vấn … trong chương II .
Đối với báo viết và phát thanh việc làm sẵn sàng chuẩn bị kịch bản đã là quan trọng, nhưng trong truyền hình thì kịch bản là thiết yếu không hề thiếu được .
Bởi vì, ngôn ngữ của báo viết là dùng chữ viết để thể hiện (đôi khi còn dùng ảnh để minh họa), phát thanh thì dùng ngôn ngữ âm thanh để tác động vào thính giác người nghe, nên khi đi thực tế phóng viên báo viết và phát thanh chủ động hơn trong việc thu thập tài liệu và tiếp xúc đối tượng mà tác phẩm đề cập, hơn nữa phương tiện kỹ thuật dùng trong quá trình làm tác phẩm gọn nhẹ và đơn giản hơn. Còn trong truyền hình, do đặc trưng của ngôn ngữ truyền hình là nghe- nhìn, nó không những chỉ thể hiện bằng lời bình, âm nhạc, tiếng động hiện trường mà còn có cả hình ảnh. Đối với truyền hình, hình ảnh là yếu tố tác động mạnh nhất tới người xem (60% nhìn và 30% nghe). Vì vậy khi đi thực tế ngoài việc thu thập, khai thác tài liệu như báo viết, phát thanh, người phóng viên truyền hình còn phải ghi được những hình ảnh về các sự kiện, vấn đề diễn ra trong thực tế. Nếu không có sự chuẩn bị kịch bản thì làm sao phóng viên có thể chủ động thực hiện được tác phẩm trong lúc hàng trăm chi tiết của cuộc sống liên tục tác động vào nhãn quan, giác quan của phóng viên; không có kịch bản làm sao người quay phim có thể hiểu được ý đồ phóng viên và nội dung tác phẩm cần thể hiện để mà chọn lọc ghi lại những hình ảnh có giá trị, mang đầy nội dung và ý nghĩa. Hơn nữa, một tác phẩm truyền hình không phải là sản phẩm riêng biệt của người phóng viên như trên báo viết và phát thanh mà nó chỉ là sản phẩm của cả một tập thể gồm: phóng viên, quay phim, ánh sáng, kỹ thuật, lái xe… Vì vậy kịch bản ngoài tác dụng cho phóng viên quay phim còn là “phương tiện” giúp cho nhóm làm phim hiểu được nội dung, hình thức tác phẩm và nhìn vào kịch bản tự mỗi thành viên còn có thể biết công việc của bản thân mình. Nhờ có kịch bản tập thể làm phim thực hiện công việc nhịp nhàng ăn ý, và góp phần làm giảm bớt sự tốn kém vật chất cho đoàn làm phim.
Khác với kịch bản sân khấu, kịch bản truyền hình thường chỉ sử dụng một lần giống như kịch bản phim. Bởi vì kịch bản trong truyền hình và kịch bản điện ảnh sau khi dàn dựng thành một tác phẩm hoàn hảo hoàn toàn có thể phát sóng hoặc chiếu phim được coi như kịch bản đã triển khai xong “ trách nhiệm ”. Muốn xem lại tác phẩm người ta chỉ việc đem phát sóng hoặc chiếu lại tác phẩm đã được dàn dựng và sử dụng lần trước chứ hiếm khi mang kịch bản đó được dàn dựng lại. Nói một cách khác, sau khi kịch bản truyền hình hoặc phim truyền hình được sử dụng, người ta đã có một “ thành phẩm ” hoàn hảo và muốn xem lại người ta đem “ thành phẩm ” đó ra phát sóng và chiếu lại. Còn một kịch bản sân khấu thì được nhiều đoàn sân khấu dàn dựng và màn biểu diễn, đồng thời sau buổi màn biểu diễn thì “ thành quả ” chỉ còn lại ở tâm lý những người xem vở diễn, muốn trình diễn cho những người theo dõi xem thì lại dùng kịch bản đó dàn dựng từ đầu. Nói cách khác mỗi lần màn biểu diễn là một lần những nghệ sỹ sân khấu lại sử dụng kịch bản một lần và một kịch bản sân khấu hoàn toàn có thể được lưu truyền từ thời đại này qua thời đại khác. Ví dụ như những vở bi, hài kịch của Sừchxpia .
Phóng viên biên tập tác phẩm truyền hình
Phóng viên chỉnh sửa và biên tập là người chịu nghĩa vụ và trách nhiệm chính, tiếp đón những việc làm quan trọng, nặng nề trong quy trình sáng tạo tác phẩm báo chí truyền thông truyền hình. Trong hàng loạt việc làm người chỉnh sửa và biên tập phải làm, việc quan trọng tiên phong là viết kịch bản hay làm đề cương cho tác phẩm. Dù là kịch bản hay đề cương thì cũng phải xác lập rõ đề tài tư tưởng, chủ đề cho tác phẩm .
John Hohenberg, một tác giả người Mỹ đã viết :
“ Người nào viết cho truyền hình cũng phải biết tích hợp sự khôn khéo và trí sáng suốt của nhà soạn kịch, của người viết truyện cho điện ảnh và của ký giả thực nghiệm ”
( Tài liệu tìm hiểu thêm : Giáo trình Báo chí Truyền hình )
5/5 – ( 1 bầu chọn )
