Tôi đi học – Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm
– Thanh Tịnh ( 1911 – 1988 ), tên khai sinh là Trần Văn Ninh- Quê quán : xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác :+ Năm 1936, Thanh Tịnh cho xuất bản tập thơ Hận mặt trận+ Năm 1941, hai bài thơ ông sáng tác ” Mòn mỏi ” và ” Tơ trời với tơ lòng ” được Hoài Thanh – Hoài Chân trình làng trong Thi nhân Nước Ta ( 1942 )+ Năm 1945, ông tham gia đảm nhiệm rồi làm Chủ nhiệm tạp chí Văn nghệ quân đội .+ Ông được khuyến mãi phần thưởng nhà nước về văn học thẩm mỹ và nghệ thuật năm 2007+ Những tác phẩm tiêu biểu vượt trội : Quê mẹ, Ngậm ngải tìm trầm, Những giọt nước biển …- Phong cách sáng tác :+ Những sáng tác của Thanh Tịnh toát lên vẻ đằm thắm, tình cảm trong trẻo, êm dịu
1. Hoàn cảnh sáng tác tác phẩm
– “ Tôi đi học ” là truyện ngắn in trong tập Quê mẹ, xuất bản năm 1941
2. Bố cục
– Phần 1 : Từ đầu văn bản đến “ …. lướt ngang trên ngọn núi. ” : Tâm trạng, cảm hứng của nhân vật “ tôi ” trên đường từ nhà tới trường .- Phần 2 : từ tiếp cho đến “ xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết. ” : Tâm trạng xúc cảm của nhân vật khi đứng trước sân trường .- Phần 3 : Còn lại : Dòng tâm trạng, xúc cảm của nhân vật tôi khi bước vào lớp học và mở màn tiết học mới .
3. Giá trị nội dung
– Trong cuộc sống mỗi tất cả chúng ta, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường tiên phong thường được ghi nhớ mãi. Thanh Tịnh đã miêu tả tinh xảo cảm hứng này qua dòng cảm nghĩ trong trẻo của nhân vật “ tôi ” về những kỉ niệm ngày tiên phong đi học
4. Giá trị nghệ thuật
– Miêu tả tinh xảo, chân thực diễn biến tâm trạng của ngày tiên phong đi học .- Sử dụng ngôn từ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc lạ ghi lại dòng liên tưởng, hồi tưởng của nhân vật tôi .- Giọng điệu trữ tình, trong sáng .
I. Mở bài
– Giới thiệu đôi nét về tác giả Thanh Tịnh : Nhà văn với những sáng tác toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo .- Vài nét về văn bản “ Tôi đi học ” : in trong tập “ Quê mẹ ”, xuất bản 1941, kể lại những kỉ niệm và cảm hứng của nhân vật “ tôi ” trong buổi tựu trường tiên phong
II. Thân bài
1.Cơ sở để nhân vật tôi có những liên tưởng về ngày đầu tiên đi học của mình
– Biến chuyển của cảnh vật sang thu : Cuối thu, thời gian tựu trường. cảnh vạn vật thiên nhiên với lá rụng nhiều, mây bàng bạc khiến lòng người nhẹ nhàng mà bồi hồi nhớ lại- Hình ảnh những em bé núp dưới nón mẹ lần tiên phong đến trường, …⇒ gợi nhớ, cơ sở liên tưởng tương đương tự nhiên2. Những hồi tưởng của nhân vật tôia. Tâm trạng khi cùng mẹ đi trên đường đến trường- Cảnh vật, con đường vốn rất quen nhưng lần này cảm thấy lạ .- Tự cảm thấy có sự đổi khác lớn trong lòng mình, cảm thấy sang trọng và quý phái, đứng đắn hơn .- Bỡ ngỡ, lúng túng⇒ Từ ngữ gợi tả, thẩm mỹ và nghệ thuật so sánh, tinh lọc chi tiết cụ thể tiêu biểu vượt trội, đơn cử : tâm trạng kinh ngạc của “ tôi ” trong bổi tựu trường tiên phongb. Khi đứng giữa sân trường và nghe gọi tên vào lớp học- Không khí của ngày hội tựu trường : náo nức, vui tươi nhưng cũng rất sang trọng và quý phái .- Cảm thấy nhỏ bé so với trường, lo ngại vẩn vơ .- Hồi hộp, lo ngại chờ nghe gọi tên mình .- Khi sắp vào lớp học thì thấp thỏm, bật khóc⇒ Diễn tả sinh động tâm trạng của nhân vật “ tôi ” với từng cung bậc, xúc cảm, có nhiều trạng thái cảm hứng trái chiều, tâm trạng phức tạpc. Khi ngồi trong lớp học- Cảm thấy vừa lạ lẫm, vừa thân mật với mọi vật, với nguời bạn ngồi bên …+ Làm quen, tìm hiểu và khám phá phòng học, bàn và ghế, … ⇒ thấy quyến luyến .⇒ Tâm trạng, cảm xúc của nv “ tôi ” khi ngồi trong lớp học, đảm nhiệm giờ học tiên phong hợp tự nhiên, sinh động, mê hoặc .3. Hình ảnh những người lớn- Ông đốc : hình ảnh một người thầy, một người chỉ huy rất hiểu tâm ý trẻ, hiền lành, bao dung …- Thầy giáo trẻ vui tươi, giàu lòng yêu thương⇒ Thể hiện rõ nghĩa vụ và trách nhiệm, tấm lòng của mái ấm gia đình, nhà trường so với thế hệ trẻ, đồng thời yạo môi trường tự nhiên giáo dục thân thiện, là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn những em .⇒ Truyện kết thúc tự nhiên, khép lại bài văn nhưng mở ra một khung trời mới, một khoảng chừng khoảng trống mới, tình cảm mới .
III. Kết bài
– Khẳng định lại những nét tiêu biểu vượt trội về nghệ thuật và thẩm mỹ tạo ra sự thành công xuất sắc của đoạn trích : Miêu tả tinh xảo, chân thực diễn biến tâm trạng, ngôn từ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc lạ và giọng điệu trữ tình, trong sáng .
-Đoạn trích ngắn gọn nhưng để lại trong lòng người bao niềm bồi hồi, xú động khi nhớ về ngày đầu tiên đi học của mình
Loạt bài Tác giả – Tác phẩm gồm khá đầy đủ những bài Giới tiệu về tác giả, nội dung tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác, dàn ý nghiên cứu và phân tích tác phẩm giúp bạn yêu quý môn Ngữ Văn 8 hơn.
