Lựa chọn câu để xem giải thuật nhanh hơnVăn chương ông có hình thức cổ xưa nhưng vẫn mới mẻ và lạ mắt. Đó là vũ khí để tuyên truyền cổ động, thơ văn ông đã làm rung động biết bao con tim yêu nước .Ông là cây bút suất sắc của văn chương Cách mạng. Các tác phẩm chính : Nước Ta vong quốc sử, Hải ngoại huyết thư, Ngục trung thư, Trùng Quang tâm sử, Phan Sào Nam văn tập, Phan Bội Châu niên biểu, …
– Năm 1925, ông bị thực dân Pháp bắt cóc và xử án tù chung thân.
– Năm 1922, ông định thực thi chủ trương cải tổ theo xu thế xã hội chủ nghĩa, có sự góp ý của Nguyễn Ấi Quốc .- Năm 1904, ông cùng hơn 20 chiến sỹ khác lập Duy Tân hội chống Pháp .- Năm 1900, ông đậu đầu Giải Nguyên nhưng không ra làm quan mà nung nấu con đường cứu nước theo tư tưởng mới .- Ông nổi tiếng mưu trí từ bé : Năm 6 tuổi học 3 ngày thuộc hết Tam Tự Kinh, 7 tuổi ông đã đọc hiểu sách Luận Ngữ, 13 tuổi ông thi đỗ đầu huyện .- Ông sinh ra tại huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An .
II. Tác phẩm
1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ được sáng tác vào năm 1905 trước lúc tác giả sang Nhật Bản tìm một con đường cứu nước mới, ông làm bài thơ này để giã từ bè bạn, chiến sỹ .
b. Nội dung chính
Bài thơ khắc họa vẻ đẹp lãng mạn, hào hùng của nhà chí sĩ cách mạng những năm đầu thế kỉ XX, với tư tưởng mới mẻ và lạ mắt táo bạo, bầu nhiệt huyết sôi sục và khát vọng cháy bỏng trong buổi đầu ra đi tìm đường cứu nước .
c. Bố cục
– Phần 1 ( 4 câu đầu ) : Quan niệm mới về chí làm trai, cùng ý thức của cái tôi đầy nghĩa vụ và trách nhiệm .
– Phần 2 ( còn lại ) : Ý thức được nỗi nhục mất nước, sự lỗi thời của nền học vấn cũ, đồng thời biểu lộ khát vọng hăm hở, lao vào trên hành trình dài cứu nước .
2. Tìm hiểu chi tiết
a. Tìm hiểu tác phẩm theo bố cục tổng quan : Đề – Thực – Luận – Kết
* Hai câu đề
– Trước hết câu thơ vẫn nói đến chí đàn ông, một ý niệm nhân sinh thông dụng thời phong kiến : đàn ông phải tạo ra sự nghiệp lớn xưng danh với thiên hạ, phải lạ ở trên đời .
– Thế nhưng trong ý niệm cuả mình cụ Phan đã có điểm nhìn mới lạ, phát minh sáng tạo hơn : “ Há để càn khôn tự chuyển dời ” .
+ Thời xưa người ta thưởng phó mặc cuộc sống cho hai chữ số phận, mệnh người do trời định đoạt .
+ Nhưng với cụ Phan làm trai sao lại để như vậy, phải tự mình dữ thế chủ động xoay chuyển thời thế ( đặt trong hoàn cảnh hiện tại câu thơ ý niệm nói tới việc tìm đường cứu nước ) .
+ Hình thức câu hỏi tu từ khiến câu thơ xoáy sâu và tâm lý người đọc đặc biệt quan trọng là những đấng đàn ông .
* Hai câu thực
– Tác giả đã bộc lộ rõ cái tôi công dân đầy niềm tin nghĩa vụ và trách nhiệm gánh vác giang sơn, đồng thời mang ý kích lệ ý thức này ở những trang đàn ông
– Một người sống vì dân vì nước tên tuổi sẽ lưu truyền ngàn năm
⇒ Hai câu thơ cụ thể hóa lẽ sống của trang đàn ông : phải tự giác dữ thế chủ động, lưu danh thiên cổ. Đồng thời thúc giục mọi người sống có ích
* Hai câu luận
– Chí đàn ông được gắn chặt vào hoàn cảnh hiện tại của quốc gia :
+ Hiện lên trong câu thơ là nỗi đau mất nước, nỗi nhục của thân phận nô lệ cùng sự phản kháng ngầm, không cam chịu ( sống thêm nhục )
+ Trung quân ái quốc là tư tưởng đạo đức nho gia nhưng lúc bấy giờ còn đâu vua hiền mà trung, sách vở thánh hiền đâu cứu được thời đại nước mất nhà tan nàyè câu thơ thức tỉnh hành vi thiết thực, yêu nước là phải cứu nước
– Bằng sự kinh khủng táo bạo của nhà cách mạng đi trước thời đại Phan Bội Châu đang cạnh tranh đối đầu, phản bác trực tiếp nền học vấn cũ, thức tỉnh những chí sĩ yêu nước
* Hai câu kết
– Những hình ảnh kì vĩ, lớn lao : Biển Đông, cánh gió, muôn trùng sóng bạc tương thích với hành vi cao quý, tầm vóc khác thường của chủ thể trữ tình
– Câu thơ cuối tiềm ẩn một hình ảnh hào hùng lãng mạn biểu lộ tư thế, khát vọng lên đường của người chí sĩ yêu nước, khơi gợi được nhiệt huyết cả một thế hệ .
b. Tư duy mới lạ, táo bạo của chí sĩ cách mạng
– Quan niệm mới về chí làm trai và tư thế tầm vóc của con người trong ngoài hành tinh : tức là phải ghi nhận sống cho khác thường, hiển hách, dám mưu đồ những việc kinh thiên động địa, xoay chuyển càn khôn .
– Ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm cá thể trước thời cuộc : Con người dám đương đầu với cả đất trời, thiên hà để tự chứng minh và khẳng định mình .
– Thái độ kinh khủng trước tình cảnh quốc gia và những tín điều xưa cũ : Sự hăm hở của người ra đi qua khát vọng muốn vượt theo cánh gió dài trên biển rộng để triển khai lí tưởng cách mạng .
c. Giá trị nội dung
– Lý tưởng yêu nước cao quý, nhiệt huyết, sôi sục
– Tư thế xinh xắn và khát vọng lên đường cháy bỏng của chí sĩ cách mạng .
d. Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật
– Thể thơ thất ngôn bát cú luật bằng
– Hình ảnh sinh động vá sức truyền tải cao .
– Bài thơ mang một giọng điệu rất riêng : hăm hở, đầy nhiệt huyết .
– Ngôn ngữ thơ bình dị mà có sức lay động mạnh mẽ.
Sơ đồ tư duy – Lưu biệt khi xuất dương
Loigiaihay.com
