Chiếm hữu là gì ? Các hình thức chiếm hữu ? Suy đoán về thực trạng và quyền của người chiếm hữu ? Bảo vệ việc chiếm hữu như thế nào ?
Lần tiên phong trong Bộ luật dân sự, những nhà làm luật pháp luật về khái niệm chiếm hữu. Trong Bộ luật dân sự 2005 những nhà làm luật có pháp luật về quyền chiếm hữu tại điều 182 với nội dung : ” Quyền chiếm hữu là quyền sở hữu, quản lý tài sản ”. Tuy nhiên theo điều 179 bộ luật dân sự năm ngoái thì khái niệm chiếm hữu đã được pháp luật rộng hơn, có nhiều điểm mới hơn.
Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài: 1900.6568
1. Chiếm hữu là gì?
– Theo pháp luật tại Điều 179 Bộ luật Dân sự năm ngoái ( khởi đầu có hiệu lực từ ngày 01/01/2017 ), chiếm hữu là việc chủ thể nắm giữ, chi phối gia tài một cách trực tiếp hoặc gián tiếp như chủ thể có quyền so với gia tài. – Chiếm hữu gồm có chiếm hữu của chủ sở hữu và chiếm hữu của người không phải là chủ chiếm hữu. Trên cơ sở khái niệm chiếm hữu được lao lý là việc chủ thể nắm giữ, chi phối gia tài một cách trực tiếp hoặc gián tiếp như chủ thể có quyền so với gia tài ( khoản 1 ) và chiếm hữu gồm có chiếm hữu của chủ sở hữu và chiếm hữu của người không phải là chủ sở hữu tại khoản 2, chiếm hữu được hiểu là những nội dung sau : Chủ thể nắm giữ, chi phối gia tài gồm có chủ sở hữu tài sản, người được chủ sở hữu tài sản, người được chủ sở hữu ủy quyền, người có quyền chiếm hữu tài sản trên cơ sở một thanh toán giao dịch dân sự hợp pháp, người được nhà nước giao quyền chiếm hữu trải qua một quyết định hành động có hiệu lực hoặc qua một bản án có hiệu lực pháp lý, người chiếm hữu không theo ý chí của chủ sở hữu hoặc người được chủ sở hữu ủy quyền. Các chủ thể nắm giữ và chi phối gia tài tức là trực tiếp quản trị, ảnh hưởng tác động vào gia tài theo ý chí của mình nhằm mục đích duy trì thực trạng gia tài theo ý chí của mình nhằm mục đích duy trì thực trạng gia tài theo ý chí của mình. Chủ thể hoàn toàn có thể bằng hành vi của mình thực thi việc chiếm hữu goi là chiếm hữu trực tiếp. Chủ thể thực thi việc chiếm hữu trải qua hành vi của người khác gọi là chiếm hữu gián tiếp. Trường hợp này người chiếm hữu giao gia tài của mình cho người khác trấn áp, vì thế người trấn áp gia tài phải triển khai những hành vi mà người chiếm hữu được cho phép. Chiếm hữu của những chủ thể không phải là chủ sở hữu được pháp luật từ điều 228 đến điều 233 và điều 236 là địa thế căn cứ để xác lập quyền sở hữu theo thời hiệu. Như vậy, những trường hợp chiếm hữu khác của những chủ thể không phải là chủ sở hữu mà không thuộc Điều luật này sẽ không được pháp lý bảo lãnh. Bên cạnh việc lần tiên phong có khái niệm chiếm hữu được lao lý trong bộ luật dân sự năm ngoái, điều 179 nên kiểm soát và điều chỉnh khái niệm chiếm hữu như sau : Việc sử dụng thuật ngữ : như chủ thể có quyền không hài hòa và hợp lý trong pháp luật về chiếm hữu. Như chủ thể có quyền bộc lộ sự tương tự trong khoanh vùng phạm vi quyền của người trong thực tiễn chiếm hữu với người có quyền chiếm hữu. Trong khi đó, vế trước của khoản 1 đã ghi nhận ” chiếm hữu là việc chủ thể nắm giữ, chi phối
2. Các hình thức chiếm hữu:
– Chiếm hữu ngay tình là việc chiếm hữu mà người chiếm hữu có địa thế căn cứ để tin rằng mình có quyền so với gia tài đang chiếm hữu. Về thực chất : Người chiếm hữu không biết hoặc không hề biết việc chiếm hữu tài sản đó là không có địa thế căn cứ pháp lý .
Xem thêm: Tài sản là gì? Các loại tài sản theo Bộ luật dân sự năm 2015?
Chế độ pháp lý : Người chiếm hữu không có địa thế căn cứ pháp lý nhưng ngay tình được pháp lý công nhận và bảo vệ trong 1 số ít trường hợp : + Có thể trở thành chủ sở hữu tài sản theo BLDS lao lý ; + Có quyền khai thác hiệu quả, hưởng hoa lợi, cống phẩm trong một số ít trường hợp. Hậu quả pháp lý : Người chiếm hữu ngay tình sẽ phải trả lại gia tài cho chủ sở hữu nhưng nếu việc chiếm hữu có yếu tố liên tục, công khai minh bạch thì người chiếm hữu ngay tình được hưởng hoa lợi, cống phẩm mà gia tài mang lại và được vận dụng thời hiệu hưởng quyền : + Đối với : nếu trong vòng 30 năm mà không xác nhận được chủ sở hữu tài sản thì người chiếm hữu ngay tình, liên tục, công khai minh bạch trở thành chủ sở hữu hợp pháp của . + Đối với động sản : nếu trong vòng 10 năm mà không xác nhận được chủ sở hữu tài sản thì người chiếm hữu ngay tình, liên tục, công khai minh bạch trở thành chủ sở hữu hợp pháp của động sản đó .
Xem thêm: Quyền sở hữu là gì? Quy định của Bộ luật dân sự về quyền sở hữu?
Hậu quả suy đoán : Ngay tình là trường hợp mặc nhiên thừa nhận của người chiếm hữu theo thực trạng suy đoán. – Chiếm hữu không ngay tình là việc chiếm hữu mà người chiếm hữu biết hoặc phải biết rằng mình không có quyền so với gia tài đang chiếm hữu. Về thực chất : Người chiếm hữu biết rõ gia tài mình đang chiếm hữu là không có địa thế căn cứ pháp lý. Chế độ pháp lý : Người chiếm hữu không có địa thế căn cứ pháp lý không ngay tình không được pháp lý bảo vệ trong mọi trường hợp. Hậu quả pháp lý : Người chiếm hữu không ngay tình buộc phải chấm hết việc chiếm hữu thực tiễn so với gia tài, hoàn trả lại gia tài cho chủ thể có quyền so với gia tài, bồi thường thiệt hại nếu có do hành vi chiếm hữu phạm pháp gây ra. – Chiếm hữu liên tục là việc chiếm hữu được triển khai trong một khoảng chừng thời hạn mà không có tranh chấp về quyền so với gia tài đó hoặc có tranh chấp nhưng chưa được xử lý bằng một bản án, quyết định hành động có hiệu lực pháp lý của Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác, kể cả khi gia tài được giao cho người khác chiếm hữu. – Chiếm hữu công khai minh bạch là việc chiếm hữu được triển khai một cách minh bạch, không giấu giếm ; gia tài đang chiếm hữu được sử dụng theo tính năng, hiệu quả và được người chiếm hữu dữ gìn và bảo vệ, giữ gìn như gia tài của chính mình.
3. Suy đoán về tình trạng và quyền của người chiếm hữu:
Việc suy đoán về thực trạng và quyền của người chiếm hữu được lao lý tại Điều 184 Bộ luật Dân sự năm ngoái :
Xem thêm: Chia di sản thừa kế theo quy định Bộ luật dân sự 2015
– Người chiếm hữu được suy đoán là ngay tình ; người nào cho rằng người chiếm hữu không ngay tình thì phải chứng tỏ. – Trường hợp có tranh chấp về quyền so với gia tài thì người chiếm hữu được suy đoán là người có quyền đó. Người có tranh chấp với người chiếm hữu phải chứng tỏ về việc người chiếm hữu không có quyền. – Người chiếm hữu ngay tình, liên tục, công khai minh bạch được vận dụng thời hiệu hưởng quyền và được hưởng hoa lợi, cống phẩm mà gia tài mang lại theo pháp luật của Bộ luật này và luật khác có tương quan. Như vậy, trong BLDS năm ngoái, người chiếm hữu đã không còn phải chứng tỏ quyền của mình để được bảo vệ như ở “ Bộ luật dân sự năm ngoái ” nữa. Đây là một điểm văn minh rất lớn trong pháp luật về chiếm hữu của BLDS năm ngoái. Ta sẽ cùng nghiên cứu và phân tích hiệu suất cao của sự bảo vệ này dưới góc nhìn người chiếm hữu và người kiện đòi Phục hồi chiếm hữu. Đối với người chiếm hữu, nhờ suy đoán ngay tình mà người chiếm hữu được nhận hoa lợi, cống phẩm mà không cần chứng tỏ sự ngay tình của mình ; được hưởng thời hiệu xác lập chiếm hữu mà không cần chứng tỏ. Đứng trước một sự xâm phạm trực tiếp vào thực trạng chiếm hữu, người chiếm hữu hoàn toàn có thể kiện nhu yếu Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền buộc người xâm phạm phải chấm hết hành vi, Phục hồi thực trạng khởi đầu, trả lại gia tài và bồi thường thiệt hại. Đứng trước một tranh chấp về chiếm hữu, người chiếm hữu cũng được bảo vệ mà không cần chứng tỏ mình có quyền. Như vậy, BLDS 2015 đã bảo vệ tốt so với người chiếm hữu. Tuy nhiên, so với người đi kiện đòi Phục hồi chiếm hữu thì BLDS 2015 lại bày tỏ những chưa ổn. Như nghiên cứu và phân tích ở phần trước, người đi kiện đòi gia tài hoàn toàn có thể tranh chấp về thực trạng, cũng hoàn toàn có thể tranh chấp về quyền với người chiếm hữu. Tuy nhiên, có vẻ như BLDS năm ngoái không được cho phép người đi kiện được phát một đơn kiện để đòi Phục hồi thực trạng chiếm hữu. – Việc chiếm hữu không liên tục hoặc không công khai minh bạch không được coi là địa thế căn cứ để suy đoán về thực trạng và quyền của người chiếm hữu.
4. Bảo vệ việc chiếm hữu như thế nào?
Nếu việc chiếm hữu bị người khác xâm phạm, người chiếm hữu có quyền nhu yếu người có hành vi xâm phạm đó phải chấm hết hành vi, Phục hồi thực trạng bắt đầu, trả lại gia tài và bồi thường thiệt hại hoặc nhu yếu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác buộc người đó chấm hết hành vi, Phục hồi thực trạng khởi đầu, trả lại gia tài và bồi thường thiệt hại .
Xem thêm: Trách nhiệm dân sự là gì? Trách nhiệm dân sự theo Bộ luật dân sự?
Về trường hợp đòi lại gia tài : Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác so với gia tài có quyền đòi lại gia tài từ người chiếm hữu, người sử dụng gia tài, người được lợi về gia tài không có địa thế căn cứ pháp lý. Chủ sở hữu không có quyền đòi lại gia tài từ sự chiếm hữu của chủ thể đang có quyền khác so với gia tài đó. Nếu trường hợp chủ sở hữu quyền đòi lại động sản không phải ĐK quyền sở hữu từ người chiếm hữu ngay tình. Chủ sở hữu có quyền đòi lại động sản không phải ĐK quyền sở hữu từ người chiếm hữu ngay tình trong trường hợp người chiếm hữu ngay tình có được động sản này trải qua hợp đồng không có đền bù với người không có quyền định đoạt gia tài ; trường hợp hợp đồng này là hợp đồng có đền bù thì chủ sở hữu có quyền đòi lại động sản nếu động sản đó bị lấy cắp, bị mất hoặc trường hợp khác bị chiếm hữu ngoài ý chí của chủ chiếm hữu. Như vậy, hoàn toàn có thể thấy về chế định bảo vệ chiếm hữu trong Bộ luật dân sự năm ngoái, sửa đổi bổ trợ năm 2017 vừa khó thực thi, lại vừa bất công. Sự bảo vệ như vậy không thể nào giúp cho những mối quan hệ dân sự được quản lý và vận hành một cách không thay đổi, gây nguy cơ tiềm ẩn đến niềm tin của những chủ thể đối so với sự bảo vệ của pháp luật, khiến cho nền kinh tế tài chính cứ vướng mắc vào tranh chấp quyền hạn mà không hề tăng trưởng nhanh.
