VAR là từ viết tắt của Video Assistant Referee – công nghệ tương hỗ trọng tài bằng video. Ngày nay, VAR được sử dụng nhằm mục đích giúp những trọng tài bóng đá hoàn toàn có thể đưa ra những quyết định hành động đúng chuẩn nhất .
 |
| Tùy từng hạ tầng (sân vận động) mà số lượng máy quay phục vụ cho VAR khác nhau. Nhưng tối thiểu là 33 camera được sử dụng trong một trận đấu, trong đó có 8 camera Super Slow Motion và 4 camera Ultra Slow Motion với tốc độ lên tới 120 khung hình trên giây, ngoài ra còn có các camera tốc độ thường với độ phân giải Ultra HD. Các camera này được đặt tại nhiều góc quan sát trên sân cũng như trên khán đài và cả 2 cầu môn để có đầy đủ và đa dạng góc nhìn cho các tình huống gây tranh cãi. VAR cũng sử dụng các camera chuyên dụng 2 bên biên để quan sát các tình huống việt vị. |
Video Assistant Referee là công nghệ video tương hỗ trọng tài được sử dụng lần tiên phong tại Confederations Cup năm 2017, sau đó là giải Bundesliga ( Đức ) và Serie A ( Ý ) ; và được chính thức ra đời vào World Cup 2018. Trước đó, công nghệ Goal line đã được FIFA vận dụng lần đầu tại World Cup năm trước, tuy nhiên công nghệ này chỉ giúp xác lập bàn thắng có hợp lệ hay không mà thôi. VAR là công nghệ video quay chậm, nghiên cứu và phân tích được đường bóng ở nhiều góc nhìn giúp những trọng tài hoàn toàn có thể đưa ra quyết định hành động đúng mực nhất. Công nghệ VAR sinh ra là một cuộc cách mạng thật sự trong quốc tế bóng đá.
Tại World Cup 2018, VAR đã phát huy khả năng tuyệt vời của mình khi giúp trọng tài có góc nhìn toàn cảnh và chính xác nhất về những tình huống xảy ra trong trận đấu. Do đó, VAR đã dần dần được hầu hết các giải đấu bóng đá trên khắp thế giới ứng dụng.
VAR gồm những gì và hoạt động như thế nào?
Để công nghệ VAR hoàn toàn có thể hoạt động giải trí, sân vận đồng cần có một mạng lưới hệ thống camera được setup giám sát với nhiều góc máy khác nhau.
|
| Hệ thống VAR tối thiểu có 33 camera được sử dụng trong một trận đấu, trong đó có 8 camera Super Slow Motion và 4 camera Ultra Slow Motion với tốc độ lên tới 120 khung hình trên giây. |
Tùy từng hạ tầng ( sân vận động ) mà số lượng máy quay ship hàng cho VAR khác nhau. Nhưng tối thiểu có 33 camera được sử dụng trong một trận đấu, trong đó có 8 camera Super Slow Motion và 4 camera Ultra Slow Motion với vận tốc lên tới 120 khung hình trên giây, ngoài những còn có những camera vận tốc thường với độ phân giải Ultra HD. Các camera này được đặt tại nhiều góc quan sát trên sân cũng như trên khán đài và cả 2 cầu môn để có không thiếu và phong phú góc nhìn cho những trường hợp gây tranh cãi. VAR cũng sử dụng những camera chuyên sử dụng 2 bên biên để quan sát những trường hợp việt vị. Ngoài ra cũng cần thêm một đội ngũ trọng tài video phụ, thường có 4 người thao tác tại một văn phòng đặt sát bên ngoài sân vận động. Các trọng tài phụ này sẽ báo cáo giải trình về cho trọng tài chính trận đấu khi VAR báo có lỗi vi phạm hoặc cho trọng tài chính quan điểm nếu họ cần tìm hiểu thêm. Đội ngũ trọng tài video được quyền truy vấn vào hàng loạt camera có trên sân, kể cả những camera nhu yếu bản quyền hay giấy phép truyền thông online. Bên cạnh đó, VAR có lắp ráp một số ít camera riêng để quan sát chi tiết cụ thể những trường hợp ” khó nhằn ” khác. Cụ thể, những hình ảnh slow-motion sẽ được sử dụng để xác lập điểm tiếp xúc bóng hoặc điểm tiếp xúc khi cầu thủ gây ra một lỗi, trong khi đó hình ảnh vận tốc thông thường sẽ được dùng để nhận định và đánh giá cường độ hay chủ ý của cầu thủ khi phạm lỗi. Khi trọng tài video phát hiện trường hợp trên sân sẽ phát tín hiệu cho trọng tài chính trải qua một chiếc tai nghe. Sau đó, trọng tài chính sẽ ra hiệu tạm dừng trận đấu và cho những cầu thủ biết rằng có một quyết định hành động đang được xem xét. Nếu đánh giá và nhận định trường hợp không có lỗi, trọng tài sẽ cho phép trận đấu được liên tục. Nếu xảy ra nghi vấn phạm lỗi hoặc ” nhạy cảm ” trong trận đấu, trọng tài chính sẽ ra hiệu bằng cách vẽ một hình chữ nhật bằng tay. Các trọng tài video sẽ nhìn nhận lại trường hợp rồi gửi tới trọng tài chính, người sẽ ra quyết định hành động sau cuối. Ở trường hợp này, trọng tài video gợi ý trọng tài chính xem lại trường hợp bằng một màn hình hiển thị đặt sát sân bóng. Trọng tài chính sẽ ra dấu hình chữ nhật trước khi đưa ra quyết định hành động của mình. g hợp nào, trọng tài chính cũng phải liên tục đưa ra những quyết định hành động. Trọng tài không hề để trận đấu diễn ra trong lúc chờ sự trợ giúp từ VAR. Trước đó, trọng tài phải chờ bóng đến một trí trung lập trước khi ra tín hiệu VAR để xem lại trường hợp khởi đầu.
VAR có thể can thiệp vào những tình huống nào trong trận đấu bóng đá?
Theo FIFA, VAR chỉ được sử dụng trong 1 số ít trường hợp nhất định trong một trận đấu. Các trường hợp này gồm có quả đá phạt 11 m, xác lập lỗi, bàn thắng và thẻ đỏ trực tiếp.
Bàn thắng
Khi có một đội khiếu kiện về bàn thắng, VAR sẽ được dùng để phát hiện lỗi việt vị, kéo áo và những lỗi khác trong quy trình ghi bàn Ngay cả khi cầu thủ chỉ việt vị vài cm, bàn thắng cũng sẽ không được đồng ý.
Penalties
Khu vực trong vòng cấm là nơi VAR hay được sử dụng nhất. Quyết định thổi phạt có thể được trọng tài duy trì hoặc hủy bỏ sau khi tham khảo VAR
Thẻ đỏ trực tiếp
Các hành vi đấm đá bạo lực sẽ bị ngăn ngừa bởi VAR. Tuy nhiên VAR chỉ đươc vận dụng so với những trường hợp thẻ đỏ trực tiếp, không vận dụng với thẻ vàng thứ 2.
Nhận diện sai lầm
 |
| Trọng tài xem lại video trong trận đấu giữa Việt Nam – Oman trong khuôn khổ vòng loại thứ 3 khu vực châu Á World Cup 2022 vừa qua. |
Trong trong thực tiễn, những trọng tài cũng mắc phải không ít sai lầm đáng tiếc, tuy nhiên VAR cũng có những hạn chế nhất định để bảo vệ không làm gián đoạn game show. Trong trận đấu giữa Nước Ta – Oman trong khuôn khổ vòng loại thứ 3 khu vực châu Á World Cup 2022. Kết thúc với tỉ số 3-1 nghiêng về Oman nhưng điều khiến người hâm mộ và cả thầy trò HLV Park Hang Seo nổi giận vẫn là những quyết định hành động từ VAR lẫn trọng tài Adham Makhadmeh. Vị vua áo đen người Jordan cho thấy sự khắc nghiệt trong những pha thổi phạt đền so với tuyển Nước Ta, sau khi Tấn Tài, Duy Mạnh để động tác thừa. Trọng tài Adham Makhadmeh và tổ VAR ” nhiệt tình ” tìm lỗi và thổi penalty trong trường hợp của Duy Mạnh, nhưng vô cùng ” quả quyết ” và coi như … không có gì khi phủ nhận xem VAR trong trường hợp Quang Hải bị hậu vệ Oman ngăn cản trong vòng cấm ( phút 26 của trận đấu ). Đỉnh điểm làm tuyển Nước Ta cảm thất bất phục cũng nằm ở quyết định hành động từ trọng tài với pha xem lại VAR khi Tiến Linh mở tỉ số. Chuỗi pha bóng hợp lệ vô cùng rõ ràng, nhưng rốt cuộc ông Adham Makhadmeh “ kỹ tính ” tới mức kéo cả trường hợp Công Phượng việt vị hay chưa mới đưa ra quyết định hành động công nhận bàn thắng cho tuyển Nước Ta. Nó tạo ra sự ức chế kinh khủng với học trò thầy Park, bởi có vẻ như VAR và trọng tài cố tìm ” vết ” hòng huỷ đi bàn thắng của Tiến Linh. Trên thực tiễn, nếu trường hợp Quang Hải bị kéo ngã được xem kỹ như pha lập công của Tiến Linh rất hoàn toàn có thể tuyển Nước Ta đã sớm có bàn thắng, nhưng xem chừng cũng khó đẩy trận đấu theo một chiều hướng khác có lợi hơn hay thắng lợi. Bởi hàng loạt quyết định hành động sau đó của trọng tài Adham Makhadmeh và VAR vẫn đủ làm tuyển Nước Ta khó giữ được cái đầu lạnh. Vì vậy, 3 bàn thua ở Muscat thứ nhất do lỗi từ tuyển Nước Ta, nhưng cũng có ảnh hưởng tác động không nhỏ từ sự ức chế mà trọng tài, VAR tạo ra. Tuyển Nước Ta hoàn toàn có thể thua vì trình độ chưa bằng những đối thủ cạnh tranh tại vòng loại thứ 3 World Cup 2022, nhưng nếu liên tục thất bại bởi những trận cầu nhuốm màu bất công từ trọng tài, VAR như thế này thực sự … khó tiêu hoá.
Vì sao FIFA lại áp dụng VAR?
Theo FIFA thì họ muốn tải thiện độ đúng chuẩn của những quyết định hành động trên sân. “ Tôi sẽ nói với những fan hâm mộ bóng đá rằng công nghệ này đem tới những ảnh hưởng tác động tích cực ”, quản trị FIFA Infantino san sẻ. VAR đã được sử dụng tại khoảng chừng 1.000 trận đấu với độ đúng chuẩn từ 93-99 %, người đứng đầu FIFA cho biết. FIFA xem xét kỹ toàn bộ những tiềm năng mà công nghệ này hoàn toàn có thể đem lại. Ông Infantino cũng cho rằng VAR cần cải tổ vận tốc nghiên cứu và phân tích trận đấu và truyền đạt tới những trọng tài. Tuy có những ưu điểm tiêu biểu vượt trội, thế nhưng không phải ai cũng ủng hộ VAR. Một nhóm những người liên tục đến sân cho biết họ không rõ khi nào một quyết định hành động sử dụng VAR được xem xét. Trong khi đó, nhóm người khác lại cho rằng bất chấp sự can thiệp của máy móc, những trường hợp gây tranh cãi vẫn luôn là một phần của bóng đá.
