Nhiều học viên có tư duy muốn chọn trường ĐH trước rồi mới xác lập ngành nghề sau. Tuy nhiên, những chuyên viên giáo dục cùng nhiều thầy cô đã có những phản biện xung quanh yếu tố này để giúp học viên, cha mẹ cùng nắm rõ.
Công tác giáo dục hướng nghiệp cho học viên trung học phổ thông luôn đóng vai trò quan trọng.
Chọn nghề trước
Thầy Hà Xuân Nhâm – Hiệu trưởng Trường THPT Phan Huy Chú – Đống Đa (Hà Nội) cho hay: Chọn nghề thích hợp là quan trọng nhất. Chọn nghề thường theo nguyện vọng, chọn trường lại theo khả năng. Quá trình chọn nghề, chọn trường các em phải tỉnh táo để có quyết định phù hợp với bản thân. Ví dụ, cùng muốn làm một công việc nhưng học tốt có thể thi vào trường tốp đầu, trình độ chưa tốt thì thi vào cùng khoa đó nhưng của trường tốp sau. Khi vào trường đại học và nỗ lực vươn lên, học sinh này có thể không thua kém các bạn học giỏi mà ít kỹ năng thực tế.
Cũng theo thầy Nhâm, để học viên hiểu được điều đó cần phải tổ chức triển khai những buổi tư vấn, cho những em tham gia nhiều hoạt động giải trí thưởng thức hướng nghiệp, tò mò bản thân, thực thi những bài khảo sát trắc nghiệm về nghề nghiệp. Trong nhiều năm qua, nhà trường đã mời chuyên viên giỏi đến trao đổi và hướng dẫn học viên. Tổ chức họp chung và gặp riêng cha mẹ để tư vấn hướng nghiệp bằng nhiều cách khác nhau : Chia nhóm ngành nghề của cha mẹ trong lớp, tổ chức triển khai đàm đạo rút ra những điểm cơ bản từ ” đời nghề ” để cha mẹ trực tiếp tư vấn cho học viên. Các cha mẹ đã san sẻ tận tâm, những lời ” ruột gan ” về nghề của mình. Có những trường hợp học viên chọn nghề chưa tương thích, nhầm cái mình thích với cái theo đuổi suốt đời, thầy cô sẽ hướng dẫn ” đổi tham vọng “. Có em nghĩ mình sẽ là ca sĩ nổi tiếng, nhưng trong thực tiễn em đó hoàn toàn có thể thành công xuất sắc trong một việc làm khác và vẫn là cây văn nghệ điển hình nổi bật trong cơ quan của mình. ” Bên cạnh đó, nhà trường sẽ lấy nguyện vọng của học viên và cha mẹ. Sau đó so sánh để phát hiện điểm ” chênh ” rồi trao đổi, tư vấn cho cha mẹ và học trò. Trường cũng tiếp tục tổ chức triển khai cho học viên đi thưởng thức về nghề tại những cơ sở sản xuất, làng nghề, TT thực hành thực tế ở những trường ĐH, cao đẳng. Trong năm học nếu điều kiện kèm theo được cho phép, học viên được đến những trường ĐH để thăm quan, thưởng thức thực tiễn cũng như mời đại diện thay mặt trường ĐH trong và ngoài nước về tư vấn về những ngành nghề giảng dạy. Qua đó góp thêm phần thắp lên ngọn lửa tham vọng cho những em “, thầy Hà Xuân Nhâm nhấn mạnh vấn đề thêm. Với hơn 400 học viên lớp 12, theo cô Nguyễn Thị Minh Thu – Hiệu trưởng Trường trung học phổ thông B Phủ Lý ( Hà Nam ), do điều kiện kèm theo dịch bệnh Covid-19 nên thời hạn qua, nhà trường không hề tổ chức triển khai được nhiều hoạt động giải trí hướng nghiệp cho học viên. Thầy trò cơ bản vẫn bám theo từng chủ đề của chương trình giáo dục phổ thông hiện hành mảng hướng nghiệp. Thực tế cho thấy, vẫn có bộ phận học viên và cha mẹ có tư tưởng ” chọn trường trước rồi chọn nghề sau “. Khi đó, thầy cô sẽ tư vấn, trao đổi để những em và mái ấm gia đình hiểu được rằng, ngành nghề mình lựa chọn sau này mới là điều quan trọng chứ không phải là ngôi trường ĐH nào. Nếu vào được trường Gianh Giá mà không được học đúng chuyên ngành mình thương mến và có sở trường thì sau này ra trường sẽ rất khó khăn vất vả. Do vậy, công tác làm việc tư vấn hướng nghiệp để học viên chọn nghề, chọn trường tương thích với bản thân luôn đóng vai trò quan trọng. 
PGS.TS Trần Thành Nam – Trưởng khoa Các khoa học giáo dục, Trường Đại học Giáo dục (ĐHQG Hà Nội).
Nên lập kế hoạch khi chọn được nghề
Dưới góc nhìn chuyên viên giáo dục, PGS.TS Trần Thành Nam – Trưởng khoa Các khoa học giáo dục, Trường Đại học Giáo dục đào tạo ( ĐHQG Thành Phố Hà Nội ) cho rằng : Chọn trường, chọn ngành hay chọn nghề, thí sinh nên tập trung chuyên sâu vào cái gì ? Nhiều khi việc vấn đáp thắc mắc này khiến không ít cha mẹ và học viên khó nghĩ. Theo kinh nghiệm tay nghề cá thể, câu hỏi chung để mở màn tâm lý về nghề nghiệp là bạn muốn trở thành ai khi lớn lên. Tất nhiên, không phải ai cũng hoàn toàn có thể tưởng tượng ra mình muốn làm gì sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên, nó sẽ giúp những em tâm lý về xu thế nghề nghiệp để thu hẹp khoảng cách lựa chọn với việc muốn học ngành / chuyên ngành gì. Trong toàn cảnh có quá nhiều chương trình huấn luyện và đào tạo. Chương trình nào cũng công bố hùng hồn về chuẩn đầu ra và vị trí việc làm khiến những mái ấm gia đình hoang mang lo lắng và khởi đầu từ chọn trường vì tìm kiếm thông tin tương quan dễ hơn tìm kiếm thông tin về những ngành đào tạo và giảng dạy uy tín. Thực trạng này cũng Open ở 1 số ít vương quốc khác. Có số liệu cho thấy, so với những em lựa chọn ngành học, số mở màn bằng việc chọn trường có tỷ suất bỏ học cao hơn. Thời gian tốt nghiệp trung bình dài hơn vì họ hay đổi khác ngành đào tạo và giảng dạy. Điều này còn làm tăng gánh nặng ngân sách kinh tế tài chính của những mái ấm gia đình. Thậm chí, nhiều trường ĐH trên quốc tế còn được cho phép thí sinh nếu chưa tìm được ngành học mình thực sự vừa lòng hoàn toàn có thể lựa chọn hình thức ” không khai báo “. Và với những trường có chủ trương này, sinh viên năm nhất lựa chọn hình thức ” không khai báo ” chuyên ngành thường chiếm tỷ suất nhiều nhất.
Vị chuyên gia cũng nhấn mạnh: Các em hãy nhớ, việc lựa chọn ngành không phải là một bản án không thể thay đổi được. Nếu chưa xác định được ngành thì lựa chọn “chưa xác định” cũng là một phương án. Nhưng ngay sau đó phải có phương hướng để hiểu mình, hiểu ngành nghề giúp sớm ra quyết định. Để hiểu mình, có nhiều công cụ trắc nghiệm tiêu chuẩn cho việc này. Hãy xác định mình thích gì, kỹ năng nào tốt, có tài lẻ nào, những giá trị của cá nhân mình là gì, tính cách bản thân, thích công việc linh hoạt hay lặp lại…
Ngoài ra, để hiểu về ngành nghề, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể tra cứu hạng mục những nghề nghiệp ở Nước Ta do Tổ chức Lao động quốc tế ấn hành với hơn 185 nghề. Học sinh hoàn toàn có thể điều tra và nghiên cứu kỹ bản miêu tả chương trình huấn luyện và đào tạo mà những trường công khai minh bạch về ngành học, đọc xem những học phần trong đó có gì mê hoặc.
“Các em có thể tìm hiểu nghề nghiệp qua việc đăng ký thực tập trải nghiệm, làm tình nguyện viên giúp việc hoặc có thể trải nghiệm qua game mô phỏng. Có nhiều cách thức giúp học sinh khám phá, trải nghiệm nghề nghiệp. Thời gian không đợi, tiền bạc không cho phép để cho ta lần lượt thử xem thế giới rộng lớn kia có cái gì hợp với mình nên dù chọn gì trước chúng ta đều phải lập kế hoạch cho phép mình có thể hoàn thành trong khoảng thời gian nhất định” – PGS.TS Trần Thành Nam đưa ra lời khuyên.
Theo GDTĐ
