Gần đây, tôi thường được nghe những em nhắc đến thành ngữ “ nghề chọn mình chứ mình không chọn nghề ” khi họ tâm sự về quy trình tìm hiểu và khám phá ngành nghề để sẵn sàng chuẩn bị cho lối đi của riêng mình. Họ kể rằng những anh chị đi trước có người cho họ câu nói ấy, như lời khuyên ngắn gọn rằng thôi đừng lo đừng nghĩ suy nhiều nữa, lựa chọn làm chi vì sau này nghề nó chọn mình chứ mình có chọn được nó đâu .Khi được hỏi xúc cảm của những bạn trẻ lúc nghe lời khuyên trên, họ san sẻ rằng rất nản lòng, buồn, và lo ngại. Các bạn trẻ do dự rằng nếu như câu nói ấy đúng, vậy thì những quyết định hành động chọn ngành học, chọn việc làm rồi sẽ ra sao, và liệu chúng còn có ý nghĩa gì không ? Chẳng lẽ cứ chọn đại và để đến đâu thì hay đến đó .Theo tôi, quan điểm “ Nghề chọn mình chứ mình không chọn nghề ” dựa trên những giả định sau :
• Nghề nghiệp không thay đổi, và mỗi người chỉ có một nghề “đúng” với họ suốt cả đời họ;
• Rất hiếm khi ( hay gần như không có ) ai có toàn quyền trấn áp được việc lựa chọn nghề nghiệp họ yêu quý và tương thích với họ .Trên thực tiễn, khi quan sát thị trường tuyển dụng tại Nước Ta, trong khu vực, và quốc tế ở thời gian hiện tại. Chúng ta sẽ thấy rằng :• Nghề nghiệp là một cuộc hành trình dài, gồm những việc làm tiếp nối đuôi nhau nhau, và với rất nhiều người thì họ chỉ biết được việc làm tương thích với mình sau nhiều thưởng thức, học hỏi, vấp ngã, va chạm, … Trong rất nhiều trường hợp, khởi điểm của họ trong ngành học rất khác với tác dụng sau cuối là nghề nghiệp mà họ thích. Ví dụ, một người học ngành Kinh tế – Ngân hàng nhưng sau nhiều năm thao tác trong những nghành khác nhau, vị trí khác nhau, sau cuối lại thấy mình thích hợp trong việc làm Quản lý bộ phận Chăm sóc Khách hàng. Có lẽ thế cho nên mà có câu nói trên chăng ! ?• Khi một người tìm hiểu và khám phá để lựa chọn nghề nghiệp, họ sẽ bị ảnh hưởng tác động bởi nhiều yếu tố như thực trạng mái ấm gia đình, mong đợi của cha mẹ, những trào lưu của xã hội, nền kinh tế tài chính của vương quốc, … Do đó, sẽ rất đúng ở trường hợp này để nói rằng họ không có quyền trấn áp được việc lựa chọn nghề nghiệp họ yêu quý và tương thích với họ. Ví dụ, họ yêu thích học ngành y nhưng điều kiện kèm theo kinh tế tài chính mái ấm gia đình không được cho phép .
Từ hai điểm trên, tôi nghĩ mình nên nhìn về việc lựa chọn nghề nghiệp như thế này:
• Không có lựa chọn nào đúng 100 % ; thay vào đó, chỉ có lựa chọn tương thích nhất với bản thân mỗi người ở thời gian nào đó trong đời sống. Vì vậy, sau khi đã thưởng thức, đã thử sức, nếu ta thấy ta không tương thích, thì chẳng có mất mát gì để ta đi tìm một việc làm tương thích hơn. Sẽ rất vô lý để ép bản thân phải có một đáp án vĩnh viễn cho một câu hỏi rất khó vấn đáp .• Mỗi ngày có nhiều việc làm mới được tạo ra, với nhiều tên gọi khác nhau, tùy vào nhu yếu của người tuyển dụng. Vì vậy, thay vì tập trung chuyên sâu vào “ tên nghề ”, ta hãy chú tâm đến những kỹ năng và kiến thức mà việc làm ấy yên cầu, rồi nối chúng với những kỹ năng và kiến thức ta có sẵn. Nếu ta có hơn 70 % sự tương thích, thì ta hoàn toàn có thể nộp đơn thử vị trí đó rồi .• Trước khi đi tìm việc làm mới, hãy cho mình một quá trình tĩnh để ngẫm nghĩ, nghiên cứu và phân tích, nhìn lại bản thân, nhìn nhận những kiến thức và kỹ năng mình có, hiểu rõ những yên cầu của mình về môi trường tự nhiên thao tác, về phong thái chỉ huy mà mình ưa, về tính cách của sếp và đồng nghiệp mình thích. Sau khi hiểu rồi, hãy mở màn đi tìm vị trí mới tương thích với mình. Đừng chạy trốn khỏi một việc làm kinh khủng để hấp tấp vội vàng lao vào một việc làm kinh khủng không kém chỉ vì nỗi sợ không có việc làm. Giai đoạn tĩnh này sẽ mang lại cho bạn rất nhiều quyền lợi, nhiều hơn so với việc bạn vội vã rải đơn xin việc đến bất kỳ nơi nào đang tuyển dụng .
• Trong thời gian còn ở ghế nhà trường, trong chương trình đào tạo nghề, cao đẳng, hay đại học, đừng chỉ chăm chăm vào việc học. Hãy bỏ thời gian tham gia các hoạt động ngoại khoá – cả ở trong lẫn bên ngoài trường, các công việc thiện nguyện, làm thêm để trợ giúp kinh tế gia đình và cũng để có thêm kinh nghiệm, mối quen biết. Khi tham gia, đừng chỉ tham gia để có cái tên trên đơn tìm việc sau này, mà hãy tham gia vì sở thích, vì động lực học hỏi, vì niềm đam mê muốn cho đi. Chỉ khi làm vậy, bạn mới hiểu rõ về mình hơn, xây dựng một mạng lưới chuyên nghiệp tốt, để chuẩn bị cho công việc sau này.
Để kết thúc bài san sẻ này, tôi nghĩ rằng câu nói “ nghề chọn mình chứ không phải mình chọn nghề ” chẳng đúng cũng chẳng sai, nó trọn vẹn tùy thuộc vào thực trạng riêng của mỗi người, và cách tất cả chúng ta diễn giải, cách tất cả chúng ta hiểu nó. Bất cứ khi nào nghe được một quan điểm khác, hãy thử thách ý tưởng sáng tạo ấy, hãy nghiên cứu và phân tích xem chúng đến từ đâu, đúng trong trường hợp nào, và có thiết yếu để chúng làm ta nản lòng hay không .Các bạn sẽ bớt lo ngại hơn khi biết rằng lựa chọn nghề nghiệp là một cuộc hành trình dài dài đăng đẳng, có người mất cả đời cũng chưa tìm ra, bản thân tôi thì mất 12 năm dài. Điều quan trọng nhất không phải là tác dụng, mà là quy trình khi tất cả chúng ta đi tìm nó. Và nhiều lúc sẽ hay hơn khi mình không thèm “ tìm ”, cứ sống thôi và từ từ nó sẽ đến .Phoenix Ho .
