Trong điều kiện ngày nay, pháp luật trở thành công cụ hàng đầu quan trọng và có hiệu quả nhất, công cụ không thể thay thế để điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, pháp luật không đơn thuần là công cụ quản lý nhà nước mà còn được xác định là công cụ để mỗi người tự bảo vệ lợi ích của mình công cụ điều chỉnh các mối quan hệ giữa người với người trong cuộc sống nhằm thiết lập duy trì bảo vệ trật tự của đời sống chung. Liên quan đến pháp luật có nhiều thuật ngữ mà nhiều người chưa nắm rõ, một trong số đó là khái niệm Chế định pháp luật là gì?
Trong bài viết này, chúng tôi xin chia sẻ đến bạn đọc những nội dung liên quan đến câu hỏi Chế định pháp luật là gì?
Khái niệm chế định pháp luật là gì?
Chế định pháp luật là tập hợp gồm có một nhóm quy phạm pháp luật kiểm soát và điều chỉnh một nhóm quan hệ xã hội có tương quan mật thiết với nhau .
Tính chất chung của mỗi nhóm quan hệ xã hội đòi hỏi phải có những nhóm quy phạm pháp luật tương ứng để điều chỉnh.Việc xác định đúng tính chất nhóm của quan hệ xã hội là vấn đề có ý nghĩa, quan trọng trong việc hình thành chế định pháp luật. Cũng tồn tại chế định pháp luật của ngành Luật gồm nhóm các quy phạm pháp luật điều chỉnh nhóm quan hệ xã hội thuộc một lĩnh vực liên quan đến cùng một ngành luật, chẳng hạn như chế định công dân trong ngành Luật hiến pháp.
Cũng có chế định pháp luật tương quan đến ngành luật gồm nhóm quy phạm pháp luật kiểm soát và điều chỉnh nhóm quan hệ xã hội thuộc nhiều nghành khác nhau tương quan đến nhiều ngành luật khác nhau chẳng hạn chế đỉnh tập tập chế định hợp đồng tương quan đến cả ngành luật dân sự, Luật thương mại, cũng như ngành luật lao động .
Nghĩa chung và rộng là những yếu tố cấu thành cơ cấu tổ chức pháp lý của thực tại xã hội và nghĩa hẹp là tổng thể và toàn diện những quy phạm, quy tắc của một yếu tố pháp lý .
Theo nghĩa hẹp, Ví dụ : ngành luật dân sự có những chế định pháp luật như chế định quyền sở hữu, chế định thừa kế, chế định quyền tác giả, chế định hợp đồng, … Ngành luật lao động có những chế định hợp đồng lao động, nội quy lao động, thời giờ thao tác, thời giờ nghỉ ngơi … Ngành luật hình sự có những chế định như những tội xâm phạm bảo mật an ninh vương quốc ; những tội xâm phạm tính mạng con người, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con người ; những tội xâm phạm quyền tự do, dân chủ của công dân …
Theo nghĩa rộng, ví dụ chế định hợp đồng. Thì chế định này Open trong nhiều ngành luật khác nhau, ví dụ luật dân sự, luật lao động, luật dân sự …
Đặc điểm chế định pháp luật
Chế định pháp luật là tập hợp gồm có một nhóm quy phạm pháp luật kiểm soát và điều chỉnh một nhóm quan hệ xã hội có tương quan mật thiết với nhau. Các nhóm quan hệ xã hội giống nhau sẽ được kiểm soát và điều chỉnh bởi những quy phạm, và những quy phạm đó được gọi là chế định pháp luật. Ví dụ : để kiểm soát và điều chỉnh những quyền nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân thì pháp luật có chế định về công dân, tức là chế định về công dân gồm có những quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân …
Có chế định pháp luật chỉ liên quan đến một ngành luật riêng biệt, cũng có chế định điều chỉnh những nhóm quan hệ xã hội liên quan đến nhiều ngành luật khác nhau. Ví dụ chế định công dân chỉ thuộc thuộc ngành luật Hiến pháp, tuy nhiên ví dụ chế định về Hợp đồng thuộc sự điều chỉnh của nhiều ngành luật Ví dụ như Luật lao động, luật dân sự, luật thương mại…
Phân biệt chế định pháp luật và chế tài pháp luật
Chế định pháp luật:
Là tổng thể và toàn diện những quy phạm pháp luật kiểm soát và điều chỉnh quan hệ xã hội thân thiện, có cùng đặc thù trong khoanh vùng phạm vi mỗi ngành luật vốn gồm có nhiều chế định. Ví dụ : Ngành luật dân sự có những chế định như chế định quyền sở hữu, chế định hợp đồng, chế định thừa kế ..
Chế tài pháp luật:
Là một trong 3 bộ phận cấu thành của một quy phạm pháp luật ( giả định, pháp luật, chế tài ). Chế tài là bộ phận xác lập những hình thức nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý khi có hành vi vi phạm với những quy tắc xử sự chung được ghi trong phần lao lý và giả định của quy phạm pháp luật. Căn cứ vào đặc thù của nhóm quan hệ xã hội được pháp luật kiểm soát và điều chỉnh, chế tài được phân loại thành nhiều loại : chế tài hình sự, chế tài dân sự, chế tài hành chính …. Việc vận dụng chế tài cũng phụ thuộc vào vào những đặc thù của quyền lợi mà pháp luật cần bảo vệ ; địa thế căn cứ vào đặc thù của hành vi vi phạm, mức độ thiệt hại và những yếu tố khác có tương quan ( có ý nghĩa so với tăng nặng hoặc giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm hình phạt )
Chế tài gồm có những hình thức :
Thứ nhất : Chế tài trừng trị ( trong nghành nghề dịch vụ hình sự )
Thứ hai : Chế tài Phục hồi thực trạng pháp lý bắt đầu ( trong nghành nghề dịch vụ hành chính, dân sự )
Thứ ba: Chế tài bảo vệ và chế tài bảo đảm (trong lĩnh vực hành chính, kinh tế, dân sự) và chế tài vô hiệu hóa.
Chế tài là bộ phận không hề thiếu trong một quy phạm pháp luật, nhằm mục đích bảo vệ tính nghiêm minh của pháp luật ; bảo vệ trật tự và bảo đảm an toàn xã hội. Chế tài bộc lộ thái độ của nhà nước so với những hành vi vi phạm pháp luật và có công dụng phòng ngừa, giáo dục để bảo vệ việc tuân thủ pháp luật, góp thêm phần triển khai mục tiêu của nhà nước trong mọi nghành : chính trị, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, quốc phòng, bảo mật an ninh … trong từng quá trình cách mạng đơn cử .
Do đó hoàn toàn có thể thấy thực chất của chế định và chế tài trọn vẹn khác nhau. Hai khái niệm này trọn vẹn khác nhau mà không hề giống hệt với nhau. Nếu như chế định pháp luật là tổng thể và toàn diện những quy phạm pháp luật kiểm soát và điều chỉnh quan hệ xã hội thân thiện thì chế tài là hình thức nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý khi có hành vi vi phạm với những quy tắc xử sự chung được ghi trong phần lao lý và giả định của quy phạm pháp luật .
Trên đây là những nội dung mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc liên quan đến câu hỏi Chế định pháp luật là gì? Nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến Chế định pháp luật là gì? Bạn đọc vui lòng liên hệ đến tổng đài 1900 6557 để được tư vấn trực tiếp. Xin cảm ơn!
