Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, tỉ lệ người khám và được chẩn đoán trầm cảm ngày càng tăng cao. Việc tự thân vượt qua trầm cảm đã khó mà việc giúp đỡ người bị trầm cảm cũng không hề dễ dàng. Điều này đòi hỏi kiến thức chính xác, sự kiên nhẫn, thấu hiểu và sự tôn trọng nhất định dành cho người bệnh. Vậy người thân bị trầm cảm phải làm sao?
1. Nhận biết các triệu chứng trầm cảm ở người thân
Không phải ai cũng phản ứng với các vấn đề cảm xúc theo cách giống nhau nên việc chẩn đoán trầm cảm không hề dễ dàng. Nếu bạn bè, người thân của bạn đang bị trầm cảm, họ có thể có những dấu hiệu sau:
- Có vẻ buồn hoặc dễ rơi nước mắt hơn bình thường
- Thường bi quan và tuyệt vọng về tương lai
- Nói về cảm giác tội lỗi, trống rỗng hoặc vô giá trị thường xuyên hơn bình thường
- Dường như ít quan tâm đến việc dành thời gian bên người khác, ít giao tiếp hơn bình thường
- Dễ khó chịu và cáu kỉnh bất thường
- Có ít năng lượng, di chuyển chậm chạp và có vẻ bơ phờ
- Ít quan tâm đến ngoại hình, bỏ qua các nhu cầu chăm sóc cơ bản (ví dụ như tắm hoặc đánh răng)
- Khó ngủ hoặc ngược lại, ngủ nhiều hơn bình thường
- Ít quan tâm đến các hoạt động và sở thích thông thường
- Hay quên hoặc khó tập trung giải quyết công việc
- Ăn nhiều hơn hoặc ít hơn so với thông thường
- Từng đề cập về cái chết hoặc tự tử
2. Người thân bị trầm cảm phải làm sao?
Nếu có người thân được chẩn đoán trầm cảm, dưới đây là 9 lời khuyên để giúp bạn trở thành nguồn động viên, hỗ trợ cho họ:
2.1. Khởi đầu cuộc trò chuyện và thể hiện sự quan tâm
Đầu tiên, hãy cho bạn hữu của bạn biết bạn luôn ở đó, sẵn lòng trợ giúp họ. Bạn hoàn toàn có thể khởi đầu cuộc trò chuyện bằng cách san sẻ mối chăm sóc của mình và đặt một câu hỏi đơn cử. Ví dụ, bạn hoàn toàn có thể nói :
- “Có vẻ như gần đây bạn đang gặp khó khăn. Bạn đang nghĩ gì vậy?”
- “Kể từ lần cuối cùng chúng ta gặp nhau, bạn có vẻ hơi hụt hẫng. Có điều gì đang xảy ra với bạn mà bạn muốn nói không? “
- “Bạn đã từng nhắc đến việc trải qua một số khó khăn thời gian gần đây – bạn cảm thấy thế nào rồi?”
Hãy nhớ rằng đối phương hoàn toàn có thể muốn nói về những gì họ cảm thấy, nhưng chưa chắc họ đã cần nghe lời khuyên. Hãy tương tác với bạn hữu của bạn bằng cách sử dụng các kỹ thuật lắng nghe tích cực :
- Đặt câu hỏi để có thêm thông tin thay vì cho rằng bạn đã hiểu ý của họ.
- Có những câu phản hồi xác thực cảm xúc của họ. Bạn có thể nói, “Điều đó nghe thực sự khó khăn. Tôi cũng buồn khi nghe điều đó”
- Thể hiện sự đồng cảm và quan tâm bằng ngôn ngữ cơ thể
- Đối phương có thể không muốn chia sẻ ngay lần đầu tiên khi bạn hỏi, vì vậy bạn có thể nói với họ rằng bạn vẫn luôn quan tâm
- Tiếp tục đặt những câu hỏi mở (không thúc ép) và bày tỏ mối quan tâm của bạn
- Cố gắng trò chuyện trực tiếp bất cứ khi nào có thể. Nếu hai bạn sống ở các khu vực khác nhau, có thể thử trò chuyện video.
2.2. Giúp họ tìm kiếm các nguồn hỗ trợ
Một số người hoàn toàn có thể không biết mình đang phải đương đầu với chứng trầm cảm hoặc không biết các nguồn liên hệ để được tương hỗ. Ngay cả khi họ biết được một số ít nguồn tư vấn có ích, việc dữ thế chủ động tìm kiếm, liên hệ với nhà trị liệu vẫn hoàn toàn có thể vướng phải nhiều rào cản. Do vậy, nếu thấy đối phương có vẻ như chăm sóc đến việc tư vấn, hãy đề xuất giúp họ xem xét những đơn vị chức năng tiềm năng. Hãy khuyến khích và tương hỗ họ đến với cuộc hẹn tiên phong, đây là bước tiên phong rất quan trọng .
2.3. Động viên và hỗ trợ họ tiếp tục trị liệu
Việc trị liệu trầm cảm hoàn toàn có thể bị gián đoạn bất kể khi nào bởi những không ổn định trong cảm hứng. Người bệnh hoàn toàn có thể kiệt quệ nguồn năng lượng và làm tăng mong ước tự cô lập. Nếu thấy bạn hữu của bạn có khuynh hướng khép kín và tránh né các cuộc gặp trị liệu, hãy thử động viên bằng cách nói : “ Tuần trước sau khi về bạn đã nói rằng việc trị liệu rất hiệu suất cao, bạn cũng cảm thấy tốt hơn nhiều sau đó. Điều gì sẽ xảy ra nếu các buổi tiếp theo cũng hữu dụng ? ”
Đối với thuốc cũng vậy, nếu đối phương muốn ngừng dùng thuốc do các tác dụng phụ khó chịu, hãy hỗ trợ và khuyến khích họ trao đổi với bác sĩ tâm lý để chuyển sang một loại thuốc chống trầm cảm khác hoặc cân nhắc ngừng thuốc (nếu cần). Việc ngừng thuốc chống trầm cảm đột ngột mà không có sự giám sát của bác sĩ có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Do vậy hãy luôn trao đổi với bác sĩ trước khi ngừng thuốc để ngăn ngừa các biến chứng về sức khỏe.
2.4. Lưu ý chăm sóc bản thân mình
Khi quá chăm sóc đến một người bị trầm cảm, nhiều người thân trong gia đình có khuynh hướng muốn bỏ tổng thể mọi thứ để ở bên cạnh và tương hỗ họ. Tuy nhiên, việc đặt ranh giới và chăm sóc đến nhu yếu của chính bạn cũng rất quan trọng. Nếu bạn dồn hết sức lực lao động để tương hỗ cho bạn mình, bạn sẽ chỉ còn lại rất ít nguồn năng lượng cho bản thân. Đồng thời, nếu chính bạn cũng cảm thấy kiệt sức hoặc tuyệt vọng, bạn cũng sẽ không giúp được gì cho bạn mình .
2.5. Tự tìm hiểu thêm về bệnh trầm cảm
Cách tốt nhất để giúp sức người trầm cảm là chính bạn cũng có những kỹ năng và kiến thức nhất định về thực trạng này. Bạn hoàn toàn có thể chuyện trò với họ về các triệu chứng, cảm nhận của họ nhưng tránh nhu yếu họ diễn giải, nói với bạn về bệnh trầm cảm nói chung .
Thay vào đó hãy tự tìm hiểu các triệu chứng, nguyên nhân, cách chẩn đoán trầm cảm và phương pháp điều trị. Mặc dù mỗi người sẽ trải qua trầm cảm theo các cách khác nhau, nhưng việc quen thuộc với các triệu chứng và thuật ngữ chung có thể giúp bạn trò chuyện sâu sắc hơn với bạn của mình.
2.6. Đề nghị giúp đỡ các công việc hàng ngày
Với những không ổn định về cảm hứng và tâm ý, việc duy trì các việc làm hàng ngày hoàn toàn có thể gây quá tải với người trầm cảm. Do vậy họ hoàn toàn có thể sẽ nhìn nhận cao một lời ý kiến đề nghị giúp sức, bạn hoàn toàn có thể tương hỗ họ bằng cách hỏi : “ Hôm nay bạn cần giúp điều gì không ? ”. Hoặc nếu nhận thấy tủ lạnh của họ trống không, hãy nói : “ Tôi hoàn toàn có thể đưa bạn đi mua hàng tạp hóa hoặc bạn viết cho tôi list những gì bạn cần nhé ” hoặc “ Chúng ta hoàn toàn có thể đi ẩm thực ăn uống mua đồ và nấu bữa tối cùng nhau ”. Nếu đối phương đang thao tác nhà, rửa bát hoặc bất kỳ công việc mái ấm gia đình nào khác, hãy đến thăm họ, bật một vài bản nhạc và cùng họ giải quyết và xử lý các việc làm, điều này sẽ tăng sự liên kết hơn .
2.7. Đưa ra những lời đề nghị “mở”
Những người bị trầm cảm hoàn toàn có thể gặp khó khăn vất vả trong việc giữ liên kết với bạn hữu và duy trì các buổi gặp gỡ. Việc khước từ lời mời cũng hoàn toàn có thể mang lại cảm xúc tội lỗi cho họ, đồng thời cũng khiến người khác ngại rủ rê hơn, làm ngày càng tăng sự cô lập .Bạn hoàn toàn có thể trấn an bạn mình bằng cách vẫn gửi họ lời mời tham gia các hoạt động giải trí ( ngay cả khi bạn biết đối phương ít có năng lực gật đầu ). Nói với họ rằng họ hoàn toàn có thể sắp xếp thời hạn tương thích và tham gia bất kỳ khi nào họ muốn .
2.8. Hãy kiên nhẫn
Trầm cảm thường được cải tổ khi điều trị, tuy nhiên đây hoàn toàn có thể là một quy trình lê dài, thậm chí còn gồm nhiều thử nghiệm và sai sót. Người bệnh hoàn toàn có thể phải thử một số ít giải pháp tư vấn hoặc thuốc khác nhau trước khi tìm thấy một loại thuốc tương thích giúp cải tổ các triệu chứng của họ .
Ngay cả khi đã điều trị thành công, không phải lúc nào bệnh cũng có thể “khỏi hoàn toàn”. Bệnh trầm cảm không có lịch trình phục hồi rõ ràng. Kỳ vọng người bệnh sẽ trở về con người bình thường chỉ sau một vài tuần điều trị sẽ không giúp ích gì cho cả hai.
2.9. Giữ liên lạc
Hãy cho người bạn trầm cảm của mình biết rằng bạn vẫn chăm sóc đến họ, kể cả khi bạn không hề dành nhiều thời hạn cho họ tiếp tục. Hãy tiếp tục kiểm tra tin nhắn, cuộc gọi điện thoại thông minh hoặc ghé thăm nhanh. Ngay cả việc gửi một tin nhắn nhanh với nội dung : “ Tôi vừa nghĩ đến bạn xong, tôi rất chăm sóc đến bạn ” cũng hoàn toàn có thể có ích .Những người bị trầm cảm hoàn toàn có thể trở nên thu mình hơn và khó tiếp cận, vì thế bạn hoàn toàn có thể thấy mình phải làm nhiều việc hơn để duy trì tình bạn. Tuy nhiên, việc liên tục trở thành một người tích cực, xuất hiện tương hỗ trong đời sống của họ cũng hoàn toàn có thể tạo nên sự độc lạ, ngay cả khi họ không hề bày tỏ điều đó với bạn lúc này .
3. Những điều nên tránh khi hỗ trợ người trầm cảm
3.1. Không cá nhân hóa mọi việc
Người thân bị trầm cảm không phải là lỗi của bạn và cũng không phải lỗi của họ. Hãy tránh những tâm lý xấu đi đó đặc biệt quan trọng là khi đối phương tỏ vẻ hờ hững, khó chịu hoặc bực tức với bạn. Đôi khi bạn hoàn toàn có thể cần giữ một khoảng cách nhất định để đôi bên nghỉ ngơi, thả lỏng. Bạn cũng cần khoảng trống riêng cho bản thân nếu cảm thấy kiệt quệ về xúc cảm, nhưng cũng không nên đổ lỗi cho bè bạn hoặc nói những điều góp thêm phần vào xúc cảm xấu đi của họ .
3.2. Không cố gắng sửa chữa vấn đề
Trầm cảm là một thực trạng rối loạn niềm tin nghiêm trọng cần được điều trị chuyên nghiệp. Không dễ để hiểu đúng mực cảm xúc của bệnh trầm cảm nếu bạn chưa từng trải qua nó. Tình trạng này cũng không dễ để xử lý chỉ với một vài cụm từ có chủ đích tốt như : “ Bạn nên biết ơn vì những điều tốt đẹp trong đời sống của mình ”, “ Hãy vui lên, đừng nghĩ về những điều buồn bã ” .Bạn hoàn toàn có thể khuyến khích sự tích cực bằng cách nhắc họ về những điều bạn thích ở họ – kể cả khi họ đang tập trung chuyên sâu vào những điều xấu đi. Điều này sẽ khiến họ biết rằng họ vẫn thật sự có giá trị và quan trọng với một ai đó .
3.3. Tránh đưa ra lời khuyên
Mặc dù một số ít biến hóa trong lối sống thường giúp cải tổ các triệu chứng của bệnh trầm cảm, nhưng trên thực tiễn hoàn toàn có thể khó triển khai những biến hóa này trong quá trình trầm cảm .
Mọi người thường có xu hướng giúp đỡ người trầm cảm bằng cách đưa ra lời khuyên, ví dụ như tập thể dục nhiều hơn hoặc ăn uống điều độ. Kể cả khi đó là lời khuyên tốt và đúng đắn, thì người bệnh chưa hẳn đã muốn nghe nó vào lúc này. Điều tốt nhất bạn có thể làm là lắng nghe đồng cảm và tránh đưa ra lời khuyên cho đến khi được hỏi.
3.4. Tránh so sánh trải nghiệm đôi bên
Khi người thân trong gia đình của bạn san sẻ về chứng trầm cảm của họ, hoàn toàn có thể bạn sẽ muốn tỏ ra ưng ý bằng cách nói “ Tôi hiểu, tôi cũng từng như vậy ”. Nhưng nếu bạn chưa khi nào thật sự đương đầu với chứng trầm cảm, điều này hoàn toàn có thể làm suy giảm xúc cảm nơi họ .Trầm cảm không chỉ đơn thuần như một nỗi buồn, sợ hãi, lo ngại thoáng qua. Ngược lại nó lê dài và hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến tâm trạng, các mối quan hệ, việc làm … và toàn bộ các góc nhìn khác trong đời sống trong nhiều tháng hoặc thậm chí còn nhiều năm .Do vậy so sánh những gì họ đang trải qua với những yếu tố của người khác hoặc nói những câu như : “ Mọi thứ còn hoàn toàn có thể tệ hơn nhiều ” thường không hữu dụng. Thay vào đó bạn hoàn toàn có thể nói : “ Tôi không hề tưởng tượng được việc này khó khăn vất vả như thế nào. Tôi biết tôi không hề làm cho bạn thấy tốt hơn, nhưng hãy nhớ rằng bạn không đơn độc ” .Nỗi đau của người trầm cảm là điều có thật so với họ ngay giờ đây – và đồng cảm chân thành, sát cánh cùng họ trải qua nỗi đau đó là điều tốt nhất mà bạn hoàn toàn có thể làm để giúp họ .
4. Khi nào cần can thiệp
Trầm cảm có thể làm tăng nguy cơ tự tử hoặc tự gây thương tích cho bản thân, vì vậy sẽ rất hữu ích nếu bạn biết cách nhận biết các dấu hiệu. Một số dấu hiệu nghiêm trọng có thể cho thấy người trầm cảm đang có ý định tự tử bao gồm:
- Thay đổi tâm trạng hoặc tính cách thường xuyên
- Nói về cái chết
- Mua vũ khí
- Tăng sử dụng chất kích thích
- Thực hiện các hành vi rủi ro hoặc nguy hiểm
- Loại bỏ đồ đạc hoặc cho đi tài sản quý giá
- Nói về cảm giác bị mắc kẹt hoặc muốn một lối thoát
- Đẩy mọi người ra xa hoặc nói rằng họ muốn được ở một mình
- Nói lời tạm biệt với nhiều cảm xúc hơn bình thường
Nếu bạn cho rằng bạn mình đang có ý định tự tử, hãy tìm cách trì hoãn quyết định đó bằng thái độ nhẹ nhàng nhưng cương quyết. Liên hệ nhờ tới sự trợ giúp của bác sĩ tâm lý, người thân xung quanh để khiến họ suy nghĩ lại. Nhìn chung, cuộc chiến với bệnh trầm cảm là một cuộc chiến dai dẳng, lâu dài không chỉ với bản thân bệnh nhân mà cả với những người xung quanh họ. Hãy kiên nhẫn và dùng sự chân thành, tôn trọng để động viên họ vượt qua giai đoạn khó khăn trong cuộc đời này.
Chuyên khoa Tâm lý – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có công dụng khám, tư vấn và điều trị ngoại trú các yếu tố tâm ý và sức khỏe thể chất tâm ý. Với trang thiết bị văn minh cùng đội ngũ giáo sư, chuyên viên giàu kinh nghiệm tay nghề trong nghiên cứu và điều tra, khám chữa các bệnh thuộc chuyên khoa Tâm thần như : Rối loạn cảm hứng, các rối loạn tương quan stress và rối loạn dạng khung hình, các rối loạn tăng trưởng ở trẻ nhỏ, thanh thiếu niên và thời kỳ sinh đẻ …. Cùng với việc tích hợp tiến hành các trắc nghiệm tâm ý, liệu pháp tâm ý sâu xa ship hàng công tác làm việc chẩn đoán và điều trị sẽ mang lại hiệu suất cao khám chữa bệnh tốt nhất cho người bệnh .
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số
hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec
để được giảm ngay 20% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 1/8 – 31/12/2022).
Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn
tư vấn từ xa qua video
với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
