Khái niệm hình thức pháp luật
Mỗi quốc gia có một nền pháp luật riêng với những hình thức thể hiện nhất định và ngay trong một quốc gia cũng có thể đồng thời có những cách biểu hiện khác nhau của pháp luật. Tuỳ thuộc vào điều kiện, đặc điểm cụ thể của từng xã hội, của mỗi nước mà Nhà nước chấp nhận hoặc thừa nhận hình thức pháp luật này hay hình thức pháp luật khác. Những phân tích ở Chương 2 giáo trình này cho thấy bản chất của pháp luật là sự thể hiện ý chí của giai cấp thống trị, giai cấp cầm quyền trong xã hội. Nhưng bản thân ý chí của giai cấp thống trị chưa phải là luật pháp. Để ý chí đó trở thành luật pháp, giai cấp thống trị phải tìm cách thể hiện ý chí của mình thành ý chí của nhà nước và thông qua nhà nước, giai cấp thống trị biến ý chí của mình thành pháp luật. Khoa học pháp lý gọi cách thức biểu hiện ý chí của giai cấp thống trị như vậy là hình thức pháp luật.
Hình thức pháp luật ( hay còn gọi là nguồn pháp luật ) là phương pháp biểu lộ ý chí của giai cấp thống trị mà trải qua đó, ý chí trở thành pháp luật .
Đặc điểm của hình thức pháp luật
Dựa vào sự nghiên cứu và phân tích khái niệm trên, hoàn toàn có thể nêu ra các đặc thù của hình thức pháp luật :
– Hình thức pháp luật là sản phẩm của tư duy trên cơ sở những điều kiện kinh tế khách quan, chế độ chính trị, nền tảng đạo đức xã hội và một phần là dựa trên sự nghiên cứu thực tế. Hình thức pháp luật thường xuất hiện muộn hơn so với thực tế của đời sống xã hội và nó không phải là ý muốn chủ quan của các nhà làm luật.
– Hình thức pháp luật được bộc lộ dưới những dạng nhất định. Chính vì vậy mà nó đã giản lược việc nhận thức pháp luật, giúp cho mỗi người trong xã hội hoàn toàn có thể “ đo ” được những hành vi của mình xem mình được làm gì, không được làm gì và phải làm gì .
– Hình thức pháp luật là công cụ để dư luận và xã hội, nhà làm luật can thiệp có hiệu suất cao vào những trường hợp thiết yếu và hướng xã hội đến mục tiêu đơn cử mà giai cấp thống trị, giai cấp cầm quyền đã đặt ra .
Các loại hình thức pháp luật
Trong lịch sử dân tộc xã hội loài người đã sống sót ba loại hình thức pháp luật đa phần là : tập quán pháp, tiền lệ pháp và văn bản quy phạm pháp luật .
Tập quán pháp là hình thức pháp luật sinh ra sớm nhất. Trong thời kỳ cổ đại, các phong tục, tập quán lưu truyền trong xã hội, tương thích với quyền lợi của giai cấp thống trị đã được giai cấp thống trị trải qua nhà nước thừa nhận, nâng chúng lên thành pháp luật. Những lao lý này không được ghi thành văn bản ( còn gọi là pháp luật bất thành văn ) được truyền khẩu giữa mọi người nhưng vẫn được nhà nước bảo vệ triển khai .
Tập quán pháp là hình thức pháp luật đa phần của các nhà nước chiếm hữu nô lệ và nhà nước phong kiến trong thời kỳ đầu. Tập quán pháp cũng là một hình thức pháp luật của nhà nước tư sản, đặc biệt quan trọng là các nước có chính thể quân chủ lập hiến, mặc dầu vị trí của nó không đáng kể. Do tập quán pháp, về nguồn gốc được hình thành một cách tự phát, chậm đổi khác và thường có tính cục bộ vì vậy về nguyên tắc, hình thức pháp luật này không tương thích với xu thế tăng trưởng của xã hội .
Tiền lệ pháp ( còn gọi là án lệ ) là việc nhà nước thừa nhận các bản án của Toà án hoặc quyết định hành động của cơ quan hành chính trong quy trình xét xử một vụ án hoặc xử lý một vấn đề trước đó, lấy các bản án hoặc quyết định hành động đó làm địa thế căn cứ để xử lý những vấn đề tựa như xảy ra sau này. Hình thức pháp luật này đã được sử dụng trong nhà nước chủ nổ và đưo dụng thoáng đãng trong các nhà nước phong kiến. Hiện nay tiền lệ pháp vẫn còn có vị trí quan trọng trong pháp luật tư sản, nhất là ở các nước thuộc mạng lưới hệ thống pháp luật Anh – Mỹ .
Hình thức pháp luật này xuất phát từ hoạt động giải trí của cơ quan hành pháp và tư pháp. Trước đây, trong điều kiện kèm theo của mạng lưới hệ thống pháp luật chưa hoàn hảo, hình thức pháp luật này cũng đã được sử dụng một cách hạn chế và linh động trong pháp luật của một số ít nước xã hội chủ nghĩa .
Ngày nay, trong pháp luật Việt Nam, khái niệm và trường hợp vận dụng của tập quán có những lao lý khác. Điều 3 Bộ luật Dân sự nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Quốc hội khoá XI, Kỳ họp thứ 7 trải qua ngày 14/6/2005 pháp luật : “ Trong trường hợp pháp luật không pháp luật và các bên không có thoả thuận thì hoàn toàn có thể vận dụng tập quán ; nếu không có tập quán thì hoàn toàn có thể vận dụng pháp luật tương tự như của pháp luật. Tập quán và pháp luật tựa như của pháp luật không được trái với những nguyên tắc lao lý trong Bộ luật này ” .
Như vậy, mặc dầu ở nước ta, tập quán pháp không được Nhà nước coi là nguồn của pháp luật, nhưng để cho 1 số ít quyết định hành động, bản án của Toà án hoàn toàn có thể phát huy được hiệu lực hiện hành pháp lý, hoặc để giải quyết và xử lý một cách linh động một số ít quan hệ pháp luật dân sự thì tập quán vẫn còn được sử dụng trong trường hợp nhất định. Điều này đặt ra cho các cơ quan lập pháp của nhà nước phải điều tra và nghiên cứu thấu đáo loại nguồn này để từ đó kịp thời phát hành những quy phạm pháp luật thích hợp. Đồng thời, việc tổng kết quy trình xử lý 1 số ít vấn đề đơn cử, nổi bật để đề ra đường lối, hướng dẫn xử lý các vấn đề tương tự như cho các Toà án nhân dân cấp dưới cũng là việc làm thiết yếu .
– Văn bản quy phạm pháp luật tuy Open muộn hơn tập quán pháp và tiền lệ pháp nhưng ngày càng chiếm vai trò quan trọng. Văn bản quy phạm pháp luật là hình thức pháp luật do các cơ quan nhà nước phát hành dưới hình thức văn bản ( pháp luật thành văn ). Văn bản quy phạm pháp luật là hình thức pháp luật tân tiến nhất, nó có năng lực phản ánh rõ nét nhất nội dung và các tín hiệu thuộc thực chất của pháp luật, tức là phản ánh rõ tính giai cấp, tính quy phạm phổ cập, tính xác lập ngặt nghèo về mặt hình thức và có hiệu lực thực thi hiện hành cao trong việc kiểm soát và điều chỉnh các quan hệ xã hội. Văn bản quy phạm pháp luật với các hình thức đơn cử như Hiến pháp, luật, sắc lệnh v.v … được sử dụng thoáng rộng trong các nhà nước tư sản. Trong các nhà nước xã hội chủ nghĩa, văn bản quy phạm pháp luật là hình thức pháp luật quan trọng, nếu không nói là hình thức pháp luật duy nhất. Đối với Nhà nước Việt Nam, hình thức pháp luật là văn bản quy phạm pháp luật .
Nguồn pháp luật của một số nước trên thế giới
Trên đây đã đề cập những loại nguồn đa phần của pháp luật trong lịch sử vẻ vang. Ở mỗi một vương quốc lại có ý niệm riêng về nguồn pháp luật và về giá trị của từng loại nguồn. Chúng ta đã từng biết đến những mạng lưới hệ thống pháp luật Châu Âu, Châu Á Thái Bình Dương, mạng lưới hệ thống pháp luật Anh – Mỹ, mạng lưới hệ thống pháp luật tôn giáo .
Thứ nhất: Nguồn pháp luật của Châu Âu
Hệ thống pháp luật Rômanh – Ghecmanh Open tiên phong tại Châu Âu. Ở các nước thuộc hệ Rômanh – Ghecmanh, từ thế kỷ 19 pháp luật thành văn đã mở màn có vai trò quan trọng và trở nên thông dụng với sự sinh ra của các bộ luật. Hệ thống pháp luật này gồm có các quy phạm pháp luật ứng xử phân phối những nhu yếu về đạo đức xã hội và công lý. Trong quy trình tăng trưởng của xã hội do những nguyên do lịch sử dân tộc, pháp luật được coi là phương tiện đi lại để kiểm soát và điều chỉnh các mối quan hệ muôn màu muôn vẻ giữa các công dân với nhau. Trong những nghành nghề dịch vụ của pháp luật thì luật dân sự được sinh ra và triển khai xong sớm nhất. Trong thời kỳ này luật dân sự được coi là nền tảng của mạng lưới hệ thống pháp luật Châu Âu .
Do quy trình thuộc địa hoá, mạng lưới hệ thống pháp luật Rômanh – Ghecmanh được phổ cập trên một vùng chủ quyền lãnh thổ to lớn. Đó là nơi mà đến tận giờ đây những mạng lưới hệ thống pháp luật thuộc hệ này, hoặc gắn với nó vẫn đang sống sót. Đồng thời ở đó cũng diễn ra sự tiếp đón tự nguyện hệ pháp luật này và đưa lại hiệu quả là mạng lưới hệ thống pháp luật Romanh – Ghecmanh đã được phổ cập một phần hay hàng loạt ở một loạt nước không chịu sự thống trị của người Châu Âu những tư tưởng Châu Âu và xu thế theo hệ pháp luật Châu Âu khá mạnh ở đó .
Trong bản thân mạng lưới hệ thống pháp luật Romanh – Ghecmanh cũng sống sót những độc lạ cơ bản, bởi mỗi nhà nước được tổ chức triển khai theo cách riêng, có mạng lưới hệ thống pháp luật vương quốc đặc trưng. Đó là nguyên do làm cho pháp luật của các nước Châu Âu khác với pháp luật của các quốc tế Châu Âu cùng thuộc mạng lưới hệ thống pháp luật Romanh – Ghecmanh. Các nước Châu Âu lục địa thời nay đã thay đổi một cách cơ bản hệ tư tưởng đã hình thành và tăng trưởng ở Châu Âu sau cách mạng Pháp. Đó là sự đổi khác trong toàn bộ các nghành nghề dịch vụ của đời sống xã hội .
Chính do đó mà pháp luật Châu Âu không hề thích hợp trọn vẹn với những nước được tập hợp từ các bộ lạc riêng rẽ, nơi mà dân chủ Châu Âu sẽ trở thành không có ý nghĩa vì ở đó giai cấp thống trị vẫn còn chưa vượt qua được sự bất bình đẳng xã hội như ở các nước Châu Phi, các nước Châu Mỹ La tinh .
Các nước thuộc mạng lưới hệ thống pháp luật Rômanh – Ghecmanh và các nước | thuộc mạng lưới hệ thống pháp Luật Anh – Mỹ không phải là không có quan hệ với nhau. Nó đều chịu sự tác động ảnh hưởng thâm thúy của đạo đức thiên chúa giáo và kể
ởi Phục hưng những dòng triết học thống trị ở các nước này đã tôn vinh tư tưởng của cá thể, chủ nghĩa tự do, các khái niệm về quyền sở hữu của các cá thể .
Thứ hai: Nguồn pháp luật Anh
Pháp luật Anh là pháp luật của thực tiễn xét xử của Toà án ( quy tắc án lệ ). Án lệ được sử dụng là một nguồn của pháp luật Anh, có mục tiêu là tạo ra cho pháp luật Anh những khuôn khổ nhất định, giữ được cấu trúc truyền thống cuội nguồn của nó sinh ra bởi thực tiễn xét xử. Tại Anh, qui tắc án lệ vẫn còn có hiệu lực thực thi hiện hành. Ở các nghành thiết yếu, các nhà lập pháp Anh cũng phát hành ra các văn bản pháp luật thích ứng với những nhu yếu của thời đại. Có nhiều nghành nghề dịch vụ của đời sống xã hội mà các nguyên tắc về trật tự pháp lý tương quan chỉ hoàn toàn có thể tìm thấy trong luật mà thôi .
Điều đó nói lên rằng các nhà lập pháp Anh không theo truyền thống lịch sử mà các đồng nghiệp Châu Âu vẫn giữ, họ không tạo ra những quy phạm pháp luật có đặc thù tổng quát, mà thiết kế xây dựng nên những quy phạm pháp luật chi tiết cụ thể đơn cử. Các nhà lập pháp Anh nỗ lực giữ vững việc đặt ra các quy phạm pháp luật do thực tiễn xét xử của Toà án tạo ra vì họ cho rằng chỉ có những quy phạm pháp luật đó mới được coi là những quy phạm pháp luật thực sự .
Mặt khác, những nguyên tắc trong luật được các nhà làm luật Anh công nhận trọn vẹn và hoà nhập vào mạng lưới hệ thống luật Anh chỉ sau khi nó được vận dụng, khảo cứu và tăng trưởng bởi thực tiễn xét xử của Toà án. Ngày nay, mạng lưới hệ thống pháp luật Anh – Mỹ vẫn giữ cấu trúc khác với mạng lưới hệ thống pháp luật Châu Âu lục địa, nhưng phải thấy rằng vai trò của mạng lưới hệ thống văn bản quy phạm pháp luật thành văn ngày càng được nâng cao, các chiêu thức do họ sử dụng giữa mạng lưới hệ thống pháp luật này ngày càng có khuynh hướng xích lại gần nhau hơn .
Thứ ba: Nguồn pháp luật Mỹ
Hiện nay, có những sự khác biệt, thậm chí là đối lập giữa pháp luật Anh và pháp luật Mỹ. Sự khác biệt này bắt nguồn từ những người di dân đến Mỹ (thế kỷ 17). Thời đó, họ là dân tự do có thái độ tích cực đối với pháp luật thành văn, luôn ca ngợi sự tự do của thẩm phán trong xét xử được hình thành trong bộ luật thô sơ thời bấy giờ, từ 1634 ở Matsachuset đến 1682 ở Pensilvania. Mối quan tâm chính của người Mỹ không phải là nội dụng của điều luật mà ở tinh thần và mục đích của các bộ luật đó điều chỉnh được quan hệ xã hội mới mẻ, đa dạng đang được bắt đầu xây dựng ở đó, thông qua các cuộc di dân đến Mỹ để hình thành một quốc gia mới hơn Anh.
Còn người Anh thì từ thời này đã nhìn nhận ở luật mối đe doạ, nó không còn là công cụ hữu hiệu để bảo vệ được sự tự do, sự chuyển quyền của mình. Như vậy, ngay từ đầu tất cả chúng ta đã thấy sự độc lạ trong nhận thức giữa người Anh và người Mỹ từ những nguyên tắc không được người Anh ưng ý. Tiếp sau đó là do cả một tập hợp các yếu tố phức tạp làm cho Mỹ và người dân Mỹ trở thành một vương quốc, một dân tộc bản địa khác một cách thâm thúy với Anh và người dân Anh. Đó là sự khác nhau về vị trí địa lý của hai vương quốc, khác nhau về tổ chức triển khai chính thể, dân cư, thành phần dân tộc bản địa, tôn giáo, nếp sống …
Nước Anh luôn luôn tuân theo nguyên tắc tập trung chuyên sâu trong những yếu tố của thực tiễn xét xử. Còn nước Mỹ là nhà nước liên bang trong đó lại cần phải dùng hoà giữa quyền lợi và nghĩa vụ vương quốc với những quyền hạn của từng bang. Ngoài ra, giữa hai vương quốc còn có sự độc lạ quan trọng là sự độc lạ về cấu trúc kinh tế tài chính. Do có những sự độc lạ như vậy mà việc xử lý các yếu tố phát sinh của nước Mỹ cũng khác so với nước Anh .
Nhưng yếu tố ở đây không chỉ số lượng giới hạn trong sự độc lạ về quy phạm pháp luật. Nó khác nhau trong cả mạng lưới hệ thống các khái niệm, cấu trúc pháp luật và thực tiễn về nguồn pháp luật không như nhau giữa Anh và Mỹ .
Ở Mỹ hiện nay số lượng các luật đạo ngày càng tăng, có nhiều tuyển tập chính thức gồm có pháp luật của liên bang và của tiểu bang. Ví dụ, Tuyển tập các luật đạo Hoa Kỳ ( United State Code Annotated ) tập hợp mạng lưới hệ thống những luật đạo liên bang hiện hành. Nhưng nó không phải là bộ luật với nghĩa như ở Pháp, nó cũng khác với các bộ luật Châu Âu về phương diện trình diễn .
Các luật đạo của Mỹ đơn thuần là hiệu quả của sự tập hợp các quy phạm pháp luật chứ không phải là cơ sở để tạo ra và tăng trưởng pháp luật mới như ở các nước hệ Rômanh – Ghecmanh. Pháp luật Mỹ cũng như pháp luật Anh hầu hết là mạng lưới hệ thống pháp luật do thực tiễn xét xử của Toà án tạo ra. Các nhà lập pháp Mỹ đã tái tạo lại trong bộ luật những quy phạm pháp luật trước đó do thực tiễn xét xử của Toà án tạo ra. Các luật đạo này sẽ không có ý nghĩa khi nó chưa được Toà án lý giải. Nhưng khi vận dụng Toà án không dựa trên án lệ mà chỉ vận dụng các luật đạo mà thôi .
Thứ tư: Nguồn pháp luật Trung Quốc
Quan điểm truyền thống cuội nguồn của Trung Quốc về chính sách xã hội trọn vẹn khác với quan điểm của phương Tây. Trải qua bao thế kỷ, quan điểm xã hội
Trung Quốc luôn dựa trên những nguyên tắc cơ bản : Thiên hà ngoài hành tinh và sự hài hoà của con người với tự nhiên, tình phụ tử, sự phục tùng cấp trên, không cho đến mức thái quá từ trong mỗi mái ấm gia đình Trung Quốc. Những nguyên tắc này dẫn đến việc tập quán thay thế sửa chữa cho thái độ phục tùng pháp luật ở Trung Quốc .
Dưới thời nhà Hán ( 206 trước Công nguyên ), phe phái pháp trị sinh ra với quan điểm cho rằng chính quyền sở tại không phải chỉ dựa vào đạo đức của những người cầm quyền ( nhân trị, đức trị ), mà các nhà cầm quyền phải kiến thiết xây dựng nền pháp trị của quốc gia với những luật đạo hiện hành liên tục, nhà cầm quyền bản thân họ phải nắm vững chúng, còn thần dân phải triệt để thi hành chúng. Đây là lần tiên phong quan điểm pháp luật này gần giống với quan điểm phương Tây .
Nhưng trong suốt thời kỳ phong kiến, xã hội Trung Quốc vẫn ý niệm “ xã hội không cần có pháp luật ” vì ý niệm này có nền tảng là những qui tắc khắt khe trong mái ấm gia đình phong kiến. Đến năm 1911, khi cuộc Cách mạng Tân Hợi diễn ra đã làm đổi khác cơ bản ý niệm “ xã hội không cần có pháp luật ” này. Sau khi nền cộng hoà được thiết lập, việc phát hành các bộ luật được triển khai. Bộ luật dân sự gồm có cả luật dân sự và luật thương mại có hiệu lực thực thi hiện hành từ năm 1929 – 1931 ; Bộ luật tố tụng dân sự từ năm 1932 ; Bộ luật đất đai từ năm 1930 và đến nay nó vẫn có hiệu lực thực thi hiện hành ở Đài Loan. Pháp luật Trung Quốc trong quá trình này được dựa trên Luật La Mã và phần nào về hình thức nó được Âu hoá theo như nhận xét của các nhà nghiên cứu pháp luật .
Ngày 1-10-1949, nước Cộng hoà Nhân dân Trung Quốc sinh ra, mọi luật đạo được phát hành trước đây đều bị huỷ bỏ, mạng lưới hệ thống Toà án cũ bị xoá bỏ, nhu yếu tạo ra một cái gì đó mới mẻ và lạ mắt là một nhu yếu cấp thiết của mạng lưới hệ thống pháp luật để củng cố chính sách và bảo vệ vai trò chỉ huy của nhà nước, vai trò đặc biệt quan trọng của giai cấp vô sản .
Từ tháng 9 năm 1980, chủ trương mới được hình thành và tăng trưởng. Chính sách mới trước hết từ bỏ tư tưởng “ cách mạng văn hoá ” và đấu tranh giai cấp là nguyên tắc chủ yếu trong sự nghiệp kiến thiết xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc. Nhà chỉ huy Đặng Tiểu Bình đã đưa ra mục tiêu hiện đại hoá bốn nghành nghề dịch vụ chủ chốt là nông nghiệp, công nghiệp, quốc phòng và khoa học – công nghệ tiên tiến .
Để làm được điều đó, Hiến pháp thứ 4 của Trung Quốc ( 1982 ) được trải qua trong đó có lao lý được cho phép tư bản quốc tế cộng tác với các xí nghiệp sản xuất Trung Quốc ; pháp luật vai trò chủ yếu của kinh tế tài chính nhà nước và những hình thức kinh tế tài chính tập thể ; pháp luật đất đai thuộc về Nhà nước hoặc tập thể, các thành viên trong đó được phép canh tác vì mục tiêu riêng sau khi đã góp phần nghĩa vụ và trách nhiệm so với Nhà nước ; pháp luật về quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân ; pháp luật về cấu trúc của cỗ máy Nhà nước một cách đơn cử hơn …
Tiếp theo nữa là sự tăng trưởng của mạng lưới hệ thống pháp luật ở Trung Quốc. Trong quá trình này đã Open nhiều luật đạo quan trọng trong mọi nghành tăng trưởng quốc gia Trung Quốc như hiện nay. Đó là : luật hình sự, luật tố tụng hình sự và dân sự, luật về quốc tịch, luật về sở hữu trí tuệ, luật góp vốn đầu tư quốc tế, luật về pháp nhân, hợp đồng, luật hôn nhân gia đình mới. Bên cạnh đó là việc sử dụng những chế tài hình sự nhằm mục đích chống lại các hoạt động giải trí phản cách mạng và các tội phạm khác để bảo vệ chuyên chính vô sản, SỞ hữu xã hội chủ nghĩa, các hình thức chiếm hữu tập thể khác, chiếm hữu cá thể, bảo vệ trật tự xã hội chủ nghĩa … Tuy vậy, những điều này vẫn không làm mất đi những truyền thống lịch sử truyền kiếp của Trung Quốc. Từ thực tiễn này, yên cầu Trung Quốc đã có những đổi khác lớn trong tư duy thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống pháp luật thích ứng với điều kiện kèm theo kinh tế tài chính xã hội, sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ của quốc gia Trung Quốc .
Thứ năm: Nguồn pháp luật các nước đạo Hồi
Khác với các nguồn pháp luật đã xem xét, pháp luật của các nước đạo Hồi ( Islam ) không phải là nghành khoa học độc lập mà nó là một trong những phần hợp thành của đạo Hồi. Tôn giáo này là sự tổng hợp của thần học và Sharya. Một là, thần học thiết lập nên những giáo lý và xác lập người dân đạo Hồi phải tin vào cái gì. Hai là, Sharya lao lý họ cần phải làm gì và không được làm gì. Sharya có nghĩa là “ con đường cần theo ” và Sharya tạo ra những gì được gọi là pháp luật đạo Hồi. Pháp luật đạo Hồi là phần quan trọng nhất của mạng lưới hệ thống pháp luật trong các nước đạo Hồi. Pháp luật đó chỉ ra cho người dân đạo Hồi cần phải xử sự như thế nào cho tương thích với tôn giáo của họ .
Dựa trên tư tưởng về nghĩa vụ và trách nhiệm của con người, Shary’a đã công nhận những ranh giới nhất định so với các bổn phận giữa người dân đạo Hồi với Thượng đế, đồng thời lao lý đơn cử cả những quyền của cá thể – sự không tôn trọng những quyền đó sẽ kéo theo những chế tài do các thẩm phán đạo Hồi đưa ra. Pháp luật đạo Hồi có 4 nguồn, gồm có :
– Coran là sách thánh kinh của đạo Hồi .
– Sunna hay những lời truyền tương quan đến Nhà tiên tri trong đạo Hồi .
– Idjma được coi là khế ước thống nhất của xã hội đạo Hồi .
– Kias là suy diễn tựa như được xem như phương pháp lý giải và vận dụng pháp luật dựa trên kinh Coran và Sunna .
Nền tảng của pháp luật đạo Hồi cũng như hàng loạt nền văn minh đạo Hồi là Thánh kinh Coran gồm những lời dạy của Thánh Ala so với người sau cuối trong số những Nhà tiên tri và sứ đồ của mình là Mohamed ( 570 – 632 ). Coran là nguồn tiên phong của pháp luật đạo Hồi, biểu lộ trong số lượng nhất định “ các khổ thơ pháp luật ” của Coran. Các nguyên tắc có đặc thù pháp lý trong Coran không đủ để kiểm soát và điều chỉnh mọi mối quan hệ giữa những người theo đạo Hồi, giữa các chế định của đạo Hồi. Chính cho nên vì thế mà bên cạnh Coran còn có Sunna .
Sunna hay những lời truyền tương quan đến Nhà tiên tri, kể về đời sống và hoạt động giải trí của Nhà tiên tri mà những người theo đạo Hồi cần phải theo, coi đó là nguyên tắc. Sunna – tuyển tập những adat – tức là những thần thoại cổ xưa tương quan đến những hoạt động giải trí và lời nói của Mohamed do nhiều người sau này tái tạo lại. Nó là thước đo cho cách ứng xử của người theo đạo Hồi. Là nguồn thứ hai của pháp luật sau Coran, Sunna có tính năng góp thêm phần tái tạo các tập quán pháp sống sót từ trước khi đạo Hồi Open .
Idịma hay khế ước thống nhất của xã hội đạo Hồi là nguồn thứ ba của pháp luật đạo Hồi. Idjma được sử dụng để đi sâu và phát triển việc giải thích chính thức nguồn gốc của thượng đế, nó được hợp pháp hoá do sự liên hệ của Coran và Sunna. Idjma có ý nghĩa thực tế lớn. Chỉ sau khi được chép trong Idjma các quy phạm pháp luật mới được áp dụng mà không phụ thuộc vào nguồn gốc của chúng. Các
Kias được hiểu là những quan tâm đến theo vấn đề tựa như. Các luật gia đạo Hồi có nghĩa vụ và trách nhiệm lý giải luật, thường dùng chiêu thức quan tâm đến theo vấn đề tựa như Kias. Bằng cách đó họ hoàn toàn có thể tích hợp được Thánh kinh và lý trí con người. Kias trở nên hợp pháp nhờ Coran và Sunna, nó xem xét theo vấn đề tựa như và được xem như phương pháp lý giải và vận dụng pháp luật. Pháp luật đạo Hồi được kiến thiết xây dựng trên cơ sở của nguyên tắc uy tín và về nguyên tắc chỉ vận dụng cho những người theo đạo Hồi. Do đạo Hồi hình thành từ thời kỳ trung cổ nên pháp luật đạo Hồi là tập hợp của nhiều pháp luật riêng không liên quan gì đến nhau và thiếu sự hệ thống hoá .
Ngày nay, pháp luật đạo Hồi vẫn liên tục là một trong những mạng lưới hệ thống lớn của quốc tế đương đại và kiểm soát và điều chỉnh các mối quan hệ của hơn 800 triệu người dân đạo Hồi, tạo thành đa phần dân cư tập trung chuyên sâu trong khoảng chừng 30 vương quốc nhưng không một vương quốc nào trong số đó được khuynh hướng chỉ bằng pháp luật đạo Hồi. Các tập quán và pháp luật thành văn đã bổ trợ hoặc sửa đổi pháp luật đạo Hồi. Trong các thế kỷ 19 và 20, pháp luật của các nước đạo Hồi đã khởi đầu có những ảnh hưởng tác động và đổi khác đa phần là : quy trình phương Tây hóa động chạm đến nhiều nghành nghề dịch vụ của pháp luật đạo Hồi ; việc pháp điển hóa những nghành nghề dịch vụ không tương quan đến quy trình phương Tây hóa và việc xóa bỏ những Toà án truyền thống lịch sử có trách nhiệm vận dụng pháp luật đạo Hồi .
Vì vậy, mạng lưới hệ thống pháp luật thực định trong các nước đạo Hồi mặc dầu vẫn chịu sự chi phối can đảm và mạnh mẽ của pháp luật đạo Hồi nhưng thời nay cũng gồm có những bộ luật, luật đạo là các hình thức pháp luật thành văn do nhà nước phát hành và cùng với pháp luật đạo Hồi, chúng tạo thành nguồn pháp luật của các nước đạo Hồi .
