Trong nội dung bài viết này, chúng tôi sẽ có những chia sẻ về các hệ thống pháp luật trên thế giới. Mời Quý vị theo dõi.
Trước khi đi vào tìm hiểu về các hệ thống pháp luật trên thế giới chúng tôi có những chia sẻ về khái niệm, đặc trưng của hệ thống pháp luật, cụ thể:
Hệ thống pháp luật là gì?
Hệ thống pháp luật là tập hợp toàn bộ các quy phạm, văn bản pháp luật tạo thành một cấu trúc tổng thể và toàn diện, được phân loại thành các bộ phận có sự thống nhất nội tại theo những tiêu chuẩn nhất định như thực chất, nội dung, mục tiêu .
Đặc trưng của hệ thống pháp luật
Hệ thống pháp luật có các đặc trưng như sau:
– Hệ thống pháp luật được hình thành một cách khách quan, phụ thuộc vào vào các điều kiện kèm theo kinh tế tài chính, xã hội của quốc gia, các thành tố của hệ thống pháp luật là do chính các quan hệ xã hội mà chúng kiểm soát và điều chỉnh xác lập, không phụ thuộc vào vào ý chí của các chủ thể phát hành pháp luật .
– Giữa các thành tố của hệ thống pháp luật luôn có mối liên hệ ngặt nghèo, thống nhất và tương thích với nhau. Ngoài ra còn có sự ảnh hưởng tác động qua lại lẫn nhau, phối hợp với nhau, tương hỗ cho nhau trong việc kiểm soát và điều chỉnh các quan hệ xã hội .
– Hệ thống pháp luật luôn là một tập hợp động, tính không thay đổi chỉ là tương đối, nó luôn hoạt động đổi khác, tăng trưởng từ thời kỳ này sang thời kỳ khác cho tương thích với nhu yếu kiểm soát và điều chỉnh pháp luật và tiến trình tăng trưởng của quốc gia ( được bổ trợ thêm các pháp luật, các nguồn pháp luật mới, cũng có các hiện tượng kỳ lạ pháp luật khác trong hệ thống và vô hiệu dần những lao lý, nguồn pháp luật, hiện tượng kỳ lạ pháp luật đã trở nên lỗi thời, không còn giá trị trong hệ thống ) .
Các hệ thống pháp luật trên thế giới
Cộng đồng quốc tế hiện nay có hơn 239 quốc gia và mỗi nước có những luật pháp riêng điều chỉnh hoạt động của cư dân và các mối quan hệ với bên ngoài. Hiện nay, nhìn chung các hệ thống pháp luật trên thế giới gồm: Hệ thống pháp luật Châu Âu lục địa (Civil Law), Hệ thống pháp luật Anh Mỹ (Common Law) và Hệ thống pháp luật Hồi giáo (Islamic Law).
Thứ nhất: Hệ thống pháp luật Civil Law
Đây là hệ thống pháp luật của hầu hết các nước châu Âu lục địa như Pháp, Đức, Italia và 1 số ít nước châu Mỹ Latinh .
Hệ thống này có một số ít đặc trưng :
– Chịu tác động ảnh hưởng thâm thúy của pháp luật dân sự La Mã cổ đại. Điều này có nguyên do là vì luật La Mã mà đặc biệt quan trọng là luật dân sự đã tăng trưởng và rất triển khai xong ở châu Âu lục địa trong thời kì cổ đại và trung đại. Pháp luật La Mã đã được điều tra và nghiên cứu và giảng dạy, được các vương quốc khác ở châu Âu lục địa sao chép, vận dụng trong một thời hạn khá dài .
– Nguồn luật đa phần là văn bản quy phạm pháp luật được hệ thống hoá ( pháp điển hoá ) cao với sự hiện hữu của nhiều văn bản luật có giá trị pháp lí cao như luật, bộ luật. Ngoài ra các tư tưởng pháp luật, học thuyết chính trị pháp lí và các nguyên tắc pháp luật ở châu Âu lục địa cũng được coi là nguồn quan trọng của pháp luật. Ấn lệ được vận dụng rất hạn chế ở các nước châu Âu lục địa và không có tính ràng buộc chính thức. Án lệ thường có vai trò quan trọng trong việc thống nhất lý giải các lao lý pháp luật thành văn .
– Pháp luật được phân định thành công pháp và tư pháp, mặc dù việc phân định này không tuyệt đối. Tuy nhiên, hiện nay ranh giới giữa công pháp và tư pháp ở các nước nói trên không còn đậm nét như trước đây.
– Hệ thống pháp luật Civil Law dựa trên tiến trình tố tụng thẩm vấn, các thẩm phán chỉ triển khai hoạt động giải trí xét xử mà không được tham gia hoạt động giải trí lập pháp, họ không được tạo ra các chế định, các quy phạm pháp luật .
Thứ hai: Hệ thống pháp luật Common Law
Đây là hệ thống pháp luật của các nước Anh, Mỹ và các nước chịu tác động ảnh hưởng của Anh như : Canada, Úc, …
Hệ thống pháp luật này có các đặc trưng
– Hình thành và tăng trưởng trên cơ sở pháp luật dân sự của nước Anh là pháp luật coi trọng tiền lệ. Hệ thống pháp luật Common Law ít chịu sự ảnh hưởng tác động của pháp luật La Mã bởi tính phức tạp và ngặt nghèo trong thủ tục tố tụng truyền thống lịch sử của pháp luật Anh đã cản trở việc tiếp đón luật La Mã vào chủ quyền lãnh thổ nước Anh .
– Nguồn pháp luật hầu hết của hệ thống pháp luật Common Law là án lệ, phần nhiều các chế định và quy phạm pháp luật được hình thành không phải bằng việc phát hành văn bản pháp quy mà bằng án lệ. Các phán quyết tại các toà án cấp cao thường được coi là án lệ và có giá trị bắt buộc so với các toà án địa phưcmg. Hiện nay mặc dầu các văn bản quy phạm pháp luật ở các nước này cũng được phát hành khá nhiều, nhưng các thẩm phán vẫn dựa vào cả án lệ, văn bản quy phạm pháp luật và những địa thế căn cứ thực tiễn để xét xử .
– Hệ thống pháp luật Common Law gồm có hai bộ phận là tiền lệ pháp luật và luật công bình. Nếu tiền lệ pháp luật các vấn đề được xem xét xử lý trên cơ sở các án lệ thì luật công bình lại xem xét và xử lý các vấn đề trên cơ sở các nguyên tắc công minh, công lí. Những nguyên tắc công minh, công lí thường khá trừu tượng và khó định lượng vì thế đa phần phụ thuộc vào vào niềm tin nội tâm, vào lương tâm và đạo đức của các thẩm phán. Hệ thống pháp luật Common Law không chia pháp luật thành công pháp và tư pháp như pháp luật châu Âu lục địa .
– Ở hệ thống pháp luật Common Law nguyên tắc tranh tụng được vận dụng thoáng rộng trong quy trình tố tụng. Trong quy trình tố tụng các bên ( bên nguyên đơn và bên bị đơn ; bên công tố và bên bào chữa … ) luôn có sự tranh tụng, đấu trí và chứng cứ với nhau, còn thẩm phán chỉ có vai trò như người trọng tài lắng nghe quan điểm của các bên và đưa ra phán quyết. Do việc sử dụng thoáng rộng án lệ nên trong những trường hợp nhất định các thẩm phán của toà án tối cao vừa là người xét xử vừa là người phát minh sáng tạo ra pháp luật một cách gián tiếp .
Thứ ba: Hệ thống pháp luật Islamic Law
Islam giáo là quốc giáo của Saudi Arabia, Qatar, các Tiểu vương Ả rập thống nhất, Oman, Yemen, Syria, Jordan, Kuwait, Iran, Iraq, Afghanistan, Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Sudan, Somalia, Libya, Algeria, Tunisia, Niger, Mali, Marốc, Mauritania, Bangaladesh, Malaysia, và Indonesia. Luật Islam giáo là nguồn luật chính của Saudi Arabia và được đồng ý trong những chừng mực khác nhau, ở các nước khác vừa kể .
Hệ thống pháp luật Islam giáo được gọi là Shari’a, theo tiếng Á Rập có nghĩa là Luật học hay pháp luật. Nội dung của luật Islam giáo được lấy từ 4 nguồn, xếp theo thứ tự quan trọng là: Kinh Koran, Sunnah, tức là các lời dạy của Tiên tri Muhammad, các bài viết của học giả Islam giáo giải thích và rút ra các qui định từ trong kinh Koran và trong Sunnah, và các điều được cộng đồng thừa nhận về mặt pháp lý.
Đây là hệ thông pháp luật tiềm ẩn nhiều pháp luật mang tính đạo đức và tôn giáo mà ít lao lý về thương mại và kinh doanh thương mại .
Những pháp luật pháp luật của hệ thống này không đổi khác qua hàng nghìn năm mà không sửa đổi hoặc bổ trợ. Điều này không phải vì hệ thống Islam giáo đã quá hoàn thành xong mà do giới luật gia thuộc hệ thống pháp luật này chủ trương “ ngừng hoạt động ” so với các hệ thống pháp luật khác .
Do đó, lúc bấy giờ hệ thống này gặp không ít khó khăn vất vả khi xét xử các vấn đề phát sinh trong điều kiện kèm theo mới .
