Cách mạng vô sản là một cuộc cách mạng xã hội trong đó giai cấp công nhân cố gắng lật đổ giai cấp tư sản. Các cuộc cách mạng vô sản nói chung được những người theo chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản và hầu hết những người vô chính phủ ủng hộ.
Các nhà lý luận mácxít tin rằng các cuộc cách mạng vô sản có thể và có thể sẽ xảy ra ở tất cả các nước tư bản, liên quan đến khái niệm cách mạng thế giới.
Phân nhánh Lênin của chủ nghĩa Mác cho rằng một cuộc cách mạng vô sản phải được dẫn dắt bởi một đội tiên phong của ” những người làm cách mạng chuyên nghiệp “, gồm những nam giới và phụ nữ toàn tâm toàn ý theo chủ nghĩa cộng sản và trở thành hạt nhân của phong trào cách mạng cộng sản. Đội tiên phong này sẽ lãnh đạo và tổ chức cho giai cấp công nhân trước và trong cuộc cách mạng, nhằm mục đích ngăn chặn chính phủ cản trở cách mạng thành công.[1]
Những người theo chủ nghĩa Marx khác như Rosa Luxemburg không đồng ý với ý tưởng của những người theo chủ nghĩa Lenin về một đội tiên phong và khăng khăng rằng toàn bộ giai cấp công nhân, hoặc ít nhất là một phần lớn của nó phải tham gia sâu sắc và không kém phần cam kết cho sự nghiệp xã hội chủ nghĩa thì một cuộc cách mạng vô sản mới có thể thành công. Để đạt tới mục đích này, họ tìm cách xây dựng các phong trào của tầng lớp lao động với số lượng thành viên rất lớn.
Cuối cùng, có những người vô chính phủ xã hội chủ nghĩa và những người xã hội chủ nghĩa tự do. Quan điểm của họ là cuộc cách mạng phải là một cuộc cách mạng xã hội từ dưới lên, tìm cách đổi khác tổng thể các góc nhìn của xã hội và các cá nhân tạo nên xã hội ( xem Cách mạng Asturian và Cách mạng Catalonia ). Alexander Berkman nói ” có những cách mạng này và những cách mạng kia. Một số cuộc cách mạng chỉ biến hóa hình thức chính phủ nước nhà bằng cách đưa một bộ quản lý mới thay thế sửa chữa cho cái cũ. Đây là những cuộc cách mạng chính trị, và vì vậy chúng thường gặp rất ít kháng cự. Nhưng một cuộc cách mạng nhằm mục đích xóa bỏ hàng loạt mạng lưới hệ thống nô lệ tiền lương cũng phải vô hiệu quyền lực tối cao của một giai cấp chuyên đàn áp giai cấp khác. Nghĩa là, cuộc cách mạng đó không chỉ là một sự biến hóa đơn thuần của những người quản lý, của cơ quan chính phủ, không phải là một cuộc cách mạng chính trị, mà là một cuộc cách mạng tìm cách đổi khác hàng loạt tính cách của xã hội. Đó sẽ là một cuộc cách mạng xã hội “. [ 2 ]
