Ca sĩ Bùi Thiện là một nam ca sĩ giọng tenor khá khan hiếm của làng nhạc Miền Nam trước 1975. Tuy là một giọng nam cao được huấn luyện và đào tạo để hát nhạc cổ xưa, opera, nhạc kịch, nhưng Bùi Thiện được biết đến nhiều nhất khi song ca với ca sĩ Sơn Ca và hát nhạc quê nhà trong những băng nhạc Hoàng Thi Thơ hồi 50 năm trước .
Ít có người biết rằng ca sĩ Bùi Thiện cũng là người thầy luyện thanh tiên phong của Họa Mi và Sơn Ca, trước khi những ca sĩ này được nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ dìu dắt và đặt cho 2 cái tên nghệ danh nổi tiếng .
Ngoài ra, còn một thông tin ít người biết, lần đầu được ca sĩ Bùi Thiện bật mý trong chương trình Jimmy Show là thông tin ông là một ca sĩ được đào tạo và giảng dạy chuyên nghiệp và bài bản về thanh nhạc ở miền Bắc trong thập niên 1960, rồi sau đó mới chuyển vào Nam hồi năm 1965 .
Ca sĩ Bùi Thiện sinh ngày 4/8 năm 1946 trong một mái ấm gia đình công chức ở TP.HN mà cha của ông thao tác cho Pháp, vì thế sau năm 1954, cha của ông bị bắt đi tái tạo. Ông nói rằng trong thời hạn sau đó, ông là một người làm văn nghệ vô tư, không chăm sóc đến yếu tố chính trị và tuyên truyền .
Ở miền Bắc thời đó, những nghệ sĩ sau khi tốt nghiệp những trường học chuyên ngành về nghệ thuật và thẩm mỹ đều phải theo những chương trình đi trong thực tiễn vào mặt trận để Giao hàng văn nghệ cho chiến sỹ, người lao động và mọi những tầng lớp trong xã hội. Năm 1965, ca sĩ Bùi Thiện tham gia vào một đoàn văn công gồm có những nghệ sĩ về âm nhạc, điện ảnh, ca múa nhạc để đi B ( đi mặt trận miền Nam ), đi C ( đi Lào ) và hát ship hàng những thương phế binh, những chiến sỹ vùng trấn áp hoặc hát cho “ Việt Kiều yêu nước ” ở bên Lào. Trong một lần đi lưu diễn như vậy, ca sĩ Bùi Thiện đã “ hồi chánh ” vào Nam cùng với 3 người bạn khác trong đoàn .
Ca sĩ Bùi Thiện là một người được giảng dạy chuyên nghiệp về thanh nhạc, chuyên hát opera, nhạc cổ xưa ở miền Bắc. Vì vậy khi hòa nhập vào làng nhạc ở TP HCM, lần tiên phong Bùi Thiện được Open ở trên TV là trong một vở nhạc kịch. Khi đó nhạc sĩ Hoàng Trọng đã xem được Bùi Thiện trình diễn và mời ông vào hát trong ban Tiếng Tơ Đồng. Có lẽ là nhạc sĩ Hoàng Trọng đã thấy ở Bùi Thiện một giọng ca lạ, quý và hiếm, tương thích với tiêu chuẩn mà Hoàng Trọng muốn có trong ban nhạc Tiếng Tơ Đồng, đó là theo đuổi dòng nhạc bán cổ xưa, tiền chiến. Ca sĩ Bùi Thiện nói rằng chính nhờ được hát trong ban Tiếng Tơ Đồng mà ông đã đến được gần với người theo dõi hơn .
Sau đó, ca sĩ Bùi Thiện còn nhận lời hát ở nhiều buổi trình diễn ca nhạc, đặc biệt quan trọng là hát Giao hàng sinh viên, học viên trong những trường Đại Học, Trung Học những ca khúc trữ tình .
Bùi Thiện hát Bên Cầu Biên Giới của nhạc sĩ Phạm Duy
Thời điểm thập niên 1960, làng nhạc Việt Nam đang thần tượng những tên tuổi dòng nhạc vàng như Chế Linh, Duy Khánh, Giang Tử… Còn dòng nhạc tình, nhạc tiền chiến cũng có sự xuất hiện của các nam danh ca là Anh Ngọc, Duy Trác, Sĩ Phú… rất được giới trí thức yêu thích. Tuy nhiên, có thể thấy với 3 người nam danh ca này, ca hát đối với họ như là một nghề tay trái, họ không có thời gian để đi lưu diễn thường xuyên được (Anh Ngọc làm ở trong đài phát thanh, Duy Trác là luật sư, Sĩ Phú là sĩ quan không quân), nên sự xuất hiện của Bùi Thiện với giọng ca tenor được đào tạo bài bản từ miền Bắc đã giống như một làn gió mới mẻ trong sinh hoạt âm nhạc ở Sài Gòn.
Bùi Thiện và Mai Lệ Huyền trước năm 1975
Sau đó, ca sĩ Bùi Thiện được nhạc sư Nghiêm Phú Phi mời giảng dạy ở trường Quốc Gia Âm Nhạc, trong một lớp luyện giọng của khoa thanh nhạc, tìm kiếm những giọng ca có năng lực hát nhạc cổ xưa. Bùi Thiện đã giảng dạy ở đây được 7 năm trước khi xảy biến cố 1975. Ngoài ra ông cũng đứng ra mở một lớp luyện thanh ở bên ngoài để dạy những người không phải là sinh viên trường Quốc Gia Âm Nhạc có nhu yếu luyện thanh một cách chuyên nghiệp. Trong số những học trò của Bùi Thiện trong thời hạn này có 2 cô gái xinh đẹp sau này được nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ đặt cho 2 nghệ danh nổi tiếng là Họa Mi và Sơn Ca .
Khi nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ mời Bùi Thiện hát nhạc của ông, thì Bùi Thiện giới thiệu chính người học trò trong lớp luyện thanh của mình là ca sĩ Sơn Ca, để rồi họ trở thành đôi song ca nổi tiếng Bùi Thiện – Sơn Ca trong băng nhạc Hoàng Thi Thơ trước 1975, được yêu quý cho đến tận ngày này .
Sau năm 1975, ca sĩ Bùi Thiện định cư ở Mỹ, có tham gia 1 số ít video của TT Thúy Nga, Thế Giới Nghệ Sĩ. Tuy nhiên vào khoảng chừng giữa thập niên 1990, người vợ của ông – một nữ sinh Trưng Vương ở Hồ Chí Minh trước năm 75 – bị mắc căn bệnh hiểm nghèo về thoái hóa cơ bắp. Vì sự kiện này mà ca sĩ Bùi Thiện đã bỏ toàn bộ để chăm nom cho người vợ thân yêu của mình. Nhắc đến người vợ này, ca sĩ Bùi Thiện bày tỏ một niềm yêu quý lẫn trân trọng. Ông nói rằng vợ ông là một người tri thức, biết chăm sóc cho mái ấm gia đình, và những con của ông bà có được thành công xuất sắc hầu hết đều nhờ công của mẹ dạy dỗ .
Nhờ tình yêu thương, săn sóc của Bùi Thiện mà vợ của ông kéo dài thêm được sự sống một thời gian khá lâu trong niềm hạnh phúc viên mãn, trước khi bà qua đời năm 2016. Ca sĩ Bùi Thiện kể rằng khi vợ ông qua đời, có để lại những lời trăn trối rất cảm động và thấu hiểu chồng của mình như sau: “Khi em qua đời thi anh sẽ rất buồn, em mong anh hãy quay trở lại với sân khấu. Bởi vì anh đã là người của khán giả, nên anh phải trở lại với khán giả…”
Vì những lời dặn dò này mà sau khi vợ qua đời, ca sĩ Bùi Thiện đã quay trở lại luyện thanh và tham gia một số ít chương trình âm nhạc ở hải ngoại trong 3 năm qua .
- nhacxua.vn biên soạn và ghi chép bài này theo lời kể của ca sĩ Bùi Thiện trong Jimmy Show. Bạn đọc có thể theo dõi show này tại link: https://www.youtube.com/watch?v=lobvBtbLkyI
Đông Kha ( ghi rõ nguồn nhacxua.vn khi copy bài viết )
