Thử làm một phép tìm kiếm trực tuyến trên công cụ Google không ít người giật mình bởi từ khóa ” quy đổi số ” trả về cho tất cả chúng ta hơn 204 triệu hiệu quả. Trong khi đó, từ khóa ” cách mạng số ” trả về 189 triệu tác dụng. Riêng từ khóa ” 4.0 ” trả về cho tất cả chúng ta hơn 1 tỷ hiệu quả. Điều này nghe có vẻ như phức tạp nhưng thực ra không quá phức tạp. Hãy hiểu đơn thuần là quốc tế loài người đã bước sang một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên mà công nghệ tiên tiến số bao trùm lên hàng loạt những mảng, nghành nghề dịch vụ của đời sống hàng ngày .
Vài nét tổng quan
Tại Nước Ta, sự Open từ rất sớm và phổ cập rất nhanh của Internet khiến ngành Báo chí không ít lần phải đổi khác. Một loạt những tờ báo điện tử sinh ra ở cuối thập niên trước và đầu thập niên này là vật chứng rõ nét nhất cho trào lưu số hóa truyền thông online ở quá trình tiên phong. Nhưng, sự tăng trưởng của công nghệ tiên tiến số luôn không có điểm dừng. Vì vậy, mà báo điện tử cũng nhanh gọn trở nên ” cũ kỹ ” khi một loạt những mạng lưới hệ thống mạng xã hội, một loạt thế hệ những ứng dụng OTT ( Over The Top App ) trên điện thoại cảm ứng mưu trí, tivi mưu trí sinh ra, …
Nguồn: Digital 2020 – We are Social
Theo số liệu của ” We are social ” – một doanh nghiệp toàn thế giới chuyên điều tra và nghiên cứu về truyền thông online kỹ thuật số, đến năm 2019, số người dùng Internet tại Nước Ta đã lên tới 68 triệu người ( chiếm 70 % dân số ). Việt Nam cũng là vương quốc có số lượng người dùng những mạng xã hội lớn với 65 triệu người dùng ( chiếm 67 % dân số ). Có tới 93 % người dùng Internet tại Nước Ta ở độ tuổi từ 16-64 sử dụng điện thoại thông minh mưu trí ; 32 % dùng máy tính bảng và 65 % dùng máy vi tính .Những số liệu này cho thấy, công nghệ tiên tiến số đã len lỏi và hiện hữu mọi lúc, mọi nơi. Thậm chí, đó là một phần không hề thiếu, như ” cơm ăn, nước uống ” hàng ngày. Đây cũng là một trong những đòn kích bẩy quan trọng tạo ra sự biến hóa trong nhu yếu, sở trường thích nghi, hành vi và thói quen của công chúng truyền thông online .Nếu như trước đây, người Việt dành nhiều thời hạn để xem tivi, nghe Đài và đọc báo theo cách truyền thống cuội nguồn thì giờ đây họ đã biến hóa. We are social cho biết, một ngày, người Việt ở độ tuổi từ 16 – 64 dành tới 6 giờ 30 phút để truy vấn Internet, hơn 2 giờ để truy vấn mạng xã hội và hơn 2 giờ để xem truyền hình .Không chỉ biến hóa thói quen, người Việt cũng dần biến hóa cả sở trường thích nghi và hành vi theo dõi nội dung trên những phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo. Cụ thể, có tới 95 % người Việt ở độ tuổi 16-64 theo dõi video trực tuyến mỗi tháng ; 73 % nghe nhạc trực tuyến ; 46 % nghe phát thanh trực tuyến và 33 % nghe Podcast ( loại nội dung audio trên những nền tảng số ). Điều này có nghĩa là công chúng tiếp thị quảng cáo cũng đã hoạt động nhanh tới mức giật mình .Với những nhà quảng cáo, những điều nêu trên là tín hiệu cho thấy họ cũng phải đổi khác thật nhanh để thích ứng với xu thế thị trường. Theo eMarketer, thị trường quảng cáo tại Nước Ta vẫn đang được phủ bóng bởi những kênh quảng cáo truyền thống cuội nguồn mà đa phần là trên truyền hình và phát thanh truyền thống lịch sử. Tuy nhiên, quảng cáo trên những phương tiện đi lại truyền thông online kỹ thuật số dự báo sẽ tăng trưởng và chiếm tới 24,7 % tổng tiêu tốn quảng cáo vào năm 2022. Điều này là một xu thế mà những nhà quảng cáo đều nhìn thấy là không hề cưỡng lại .Như vậy, công nghệ tiên tiến số đã tác động ảnh hưởng làm đổi khác cả thị trường ; biến hóa cách nghĩ, cách xem, cách nghe, cách đọc của công chúng Việt. Phản ứng dây chuyền sản xuất kéo theo việc những nhà quảng cáo cũng đã biến hóa. Có nghĩa là, những vệ tinh thiết yếu nhất của báo chí truyền thông nói chung và phát thanh, truyền hình nói riêng đều đã ” xoay trục “. Vậy, những tòa soạn, những Đài Phát thanh, Truyền hình ở Nước Ta sẽ phải ứng xử thế nào với câu truyện này ?
Sự “xoay trục” của các Đài Phát thanh, Truyền hình trong xu hướng chuyển đổi số
Cách đây 10 năm, khái niệm ” quy đổi số ” có vẻ như vẫn lạ lẫm với hầu hết những Đài Phát thanh, Truyền hình tại Nước Ta. Nhưng, 5 năm trở lại đây, chủ đề này giật mình trở nên ” sôi sục ” trên nhiều forum, cả ở những hội nghị, hội thảo chiến lược, sự kiện ngành … cũng như trong cả những cuộc họp, cuộc bàn luận nội bộ của những Đài .
Nguồn : Digital 2020 – We are SocialVới 2 Đài Quốc gia là Đài Tiếng nói Nước Ta và Đài Truyền hình Nước Ta, câu truyện này quan trọng hơn khi nào hết. Quan trọng bởi việc ” xoay trục ” sang kỹ thuật số là xu thế tất yếu. Nhưng, quan trọng hơn là những Đài Quốc gia cũng sẽ mang một trách nhiệm rất lớn về sự dẫn dắt trong quy trình quy đổi này. Vì vậy, cả 2 Đài đều đã có những bước chuẩn bị sẵn sàng sớm, khởi động sớm và chứng tỏ sự hiện hữu trên những nền tảng số thông dụng tại Nước Ta. Các Đài Phát thanh, Truyền hình còn lại và mạng lưới hệ thống phát thanh, truyền hình trả tiền cũng từng bước có sự kiểm soát và điều chỉnh để thích nghi .
Nguồn : eMarketerTuy nhiên, có một thực tiễn là tổng thể mới chỉ đang ở quá trình đầu của một chặng đường dài gian khó. Một trong thực tiễn nữa, câu hỏi xác lập quy mô quy đổi số như thế nào luôn gây đau đầu với tổng thể những đơn vị chức năng. Khi kiến thiết xây dựng những đề án tăng trưởng nội dung số, hầu hết những Đài Phát thanh và Truyền hình tại Nước Ta đều có sự tìm hiểu thêm, quy chiếu với những quy mô phát thanh, truyền hình trên quốc tế. Nhưng, với quy đổi số, không ít Đài nhận ra rằng chẳng có quy mô nào tuyệt đối để sao chép, mà chỉ hoàn toàn có thể vừa nghiên cứu và điều tra, tự mày mò tìm một lối đi hài hòa và hợp lý nhất với đặc trưng và nguồn lực của từng Đài .Đài Tiếng nói Nước Ta với lợi thế bề dày hơn 75 năm truyền thống lịch sử lịch sử vẻ vang, cơ quan báo chí truyền thông duy nhất hội đủ những mô hình gồm : phát thanh, truyền hình, báo in / tạp chí và báo điện tử đã kiến thiết xây dựng một loạt ứng dụng như VOV – Tiếng nói Nước Ta, VOV Media, VOV Live. Đây là giải pháp được cho phép phân phối những chương trình phát thanh, truyền hình thuộc chiếm hữu bản quyền của VOV tới những thính giả, người theo dõi số trải qua những ứng dụng được phát hành trên điện thoại cảm ứng mưu trí .Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC ( đơn vị chức năng thường trực Đài Tiếng nói Nước Ta ) cũng kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc mạng lưới hệ thống phân phối nội dung đa phương tiện VTC Now. Điểm độc lạ của mạng lưới hệ thống này là sự hiện hữu không thiếu và hiệu suất cao trên tổng thể những nền tảng số gồm : ứng dụng điện thoại thông minh, máy tính bảng, tivi mưu trí ; những nền tảng mạng xã hội ; những mạng lưới hệ thống dịch vụ viễn thông di động … VTC Now lựa chọn tin tức là giá trị nội dung cốt lõi và xác lập quảng cáo số là hướng kinh doanh thương mại vững chắc vĩnh viễn .Đến nay, VTC Now có gần 10 triệu người dùng ĐK theo dõi liên tục trên tổng thể những nền tảng. Ứng dụng VTC Now được We are Social xếp thứ 7 trong list những ứng dụng có người dùng tiếp tục hàng tháng lớn nhất Nước Ta năm 2019 .
Ngoài hệ thống ứng dụng, VTC Now hiện cũng có lượng người theo dõi khá đông đảo trên các mạng xã hội lớn như YouTube, Facebook, Zalo… Đơn vị này cũng từng được Quỹ sáng chế của Google giới thiệu như một mô hình chuyển đổi số đáng chú ý ở 1 trong 87 quốc gia mà Google lựa chọn nghiên cứu, phân tích.
Một điểm mê hoặc là VTC Now còn chứng tỏ sự hiện hữu của mình trên cả nền tảng thiết bị số với việc hợp tác ra đời dòng TV mưu trí tên thương hiệu VTC Now hồi cuối năm 2020 .Đài Truyền hình Nước Ta ra đời mạng lưới hệ thống VTV Go với lượng người setup ứng dụng lớn và kho nội dung đa dạng và phong phú mê hoặc. Đến nay, VTV Go đã hiện hữu trên đủ những chợ ứng dụng cho điện thoại cảm ứng và tivi mưu trí với hàng triệu lượt thiết lập. Các đặc sản nổi tiếng nội dung của Đài Truyền hình Nước Ta được phát lại trên mạng lưới hệ thống VTV Go, tạo thời cơ cho người theo dõi có thêm kênh tiếp cận mới tương thích với những thói quen, hành vi và nhu yếu mới .Ngoài những Đài Phát thanh, Truyền hình nêu trên, cũng có nhiều Đài Phát thanh – Truyền hình khác đã tham gia góp thêm phần tạo những nét phác thảo tiên phong cho bức tranh báo chí truyền thông phát thanh truyền hình trong tiến trình quy đổi số. Cụ thể như Đài Truyền hình Thành Phố Hồ Chí Minh, Đài Tiếng nói nhân dân Thành Phố Hồ Chí Minh, Đài PTTH Vĩnh Long, Tổng Công ty Truyền hình cáp Nước Ta ( VTV Cab ), Công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn Truyền hình cáp Hồ Chí Minh Tourist ( SCTV ) …Một đặc thù chung của nhiều Đài Phát thanh, Truyền hình trong giai này là nhu yếu hiện hữu trên tổng thể những nền tảng số phổ cập. Nhưng, cũng có một đặc thù chung nữa là sự bồn chồn nhất định với quy mô tăng trưởng, phương pháp tiếp cận công chúng số, phương pháp sản xuất nội dung tương thích với những nền tảng số và phương pháp khai thác giá trị tạo nguồn thu từ mẫu sản phẩm báo chí truyền thông số. Nhưng, vạn sự khởi đầu nan. Nhu cầu tăng trưởng là điều hiển nhiên và sự hoảng sợ bắt đầu cũng là điều dễ hiểu. Vấn đề quan trọng là những Đài lớn đều đã thực sự tham gia và đang từng bước lĩnh xướng vai trò dẫn dắt của mình .
Cơ hội và thách thức của các Đài PTTH trong giai đoạn đầu chuyển đổi số
Trong khoanh vùng phạm vi chuyên đề này, tác giả không đặt tham vọng bao quát hàng loạt quy trình hoạt động của những Đài Phát thanh, Truyền hình tại Nước Ta trong kỷ nguyên số mà chỉ đặt ra những yếu tố mang tính thực tiễn nhất đã, đang và hoàn toàn có thể sẽ đến ở tiến trình đầu của cuộc quy đổi. Những yếu tố đó gồm có cả thời cơ và những thử thách với báo chí truyền thông phát thanh, truyền hình .
Về cơ hội:
• Sự đổi khác về nhiều mặt của báo chí truyền thông / truyền thông online dưới ảnh hưởng tác động của công nghệ tiên tiến số là thời cơ để những Đài Phát thanh, Truyền hình làm mới mình trước thính giả, người theo dõi. Khi công chúng đổi khác, thị trường đổi khác, những nhà quảng cáo đổi khác thì thời cơ để đổi khác sẽ chia đều cho tổng thể những Đài .• Sự Open của một lớp công chúng mới, những người luôn sẵn sàng chuẩn bị với Internet và những công nghệ tiên tiến văn minh là thời cơ để những Đài Phát thanh, Truyền hình có một tập thính giả, người theo dõi tiềm năng mới .• Sự biến hóa về hành vi, thói quen tiếp cận thông tin của thính giả, khán giả tạo thời cơ cho những Đài tạo phát minh sáng tạo những thể loại nội dung mới lạ, tương thích không chỉ với radio hay truyền hình truyền thống cuội nguồn nữa mà là cả với những nền tảng san sẻ trực tuyến .• Sự sinh ra của nhiều dòng thiết bị mưu trí mang đến thời cơ để những Đài tiếp cận với cách sản xuất mới, bằng những công cụ và giải pháp đơn giả, gọn nhẹ, tiết kiệm ngân sách và chi phí, văn minh …• Cuối cùng, đó là một thời cơ lớn để những Đài Phát thanh, Truyền hình tạo ra nguồn thu mới bên cạnh nguồn thu quảng cáo truyền thống cuội nguồn vốn dĩ đang ngày càng trở nên chông chênh, gian khó .
Về thách thức:
• Thách thức lớn nhất phải kể đến là công tác làm việc quản trị báo chí truyền thông, quản trị thông tin trong thời đại mới, thời đại mà bất kể cá thể nào cũng hoàn toàn có thể trở thành một ” nhà báo “, một ” nhà quay phim ” hay một ” nhà nhiếp ảnh ” …• Tiếp đó là thử thách về trấn áp và làm chủ công nghệ tiên tiến. Có trấn áp và làm chủ công nghệ tiên tiến, những Đài phát thanh, truyền hình mới hoàn toàn có thể xử lý được bài toán tăng trưởng và quy đổi số một cách bền vững và kiên cố, bảo đảm an toàn .
• Thách thức về kỹ năng, trình độ của các nhà báo, các kỹ thuật viên phát thanh, truyền hình… cũng là một vấn đề gai góc. Ở đây không chỉ đơn thuần là câu chuyện đào tạo chuyên môn mà còn là câu chuyện về thay đổi tư duy của một thế hệ làm báo trước sự tác động mạnh mẽ, nhanh chóng và thậm chí ào ạt của công nghệ số.
• Một thử thách nữa phải kể đến, đó là thử thách về việc làm thế nào để khai thác tốt nhất những giá trị kinh tế tài chính từ những mẫu sản phẩm báo chí truyền thông số. Đặc biệt, trong lộ trình những Đài Phát thanh, Truyền hình Nước Ta vươn lên tự chủ về kinh tế tài chính thì đây sẽ là một câu truyện mang tính then chốt và vĩnh viễn .• Cuối cùng, phải kể đến thử thách về việc làm thế nào để tiếp cận và kiến thiết xây dựng một hội đồng tiêu thụ nội dung số của những Đài một cách văn minh, lành mạnh và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống và những giá trị tốt đẹp của dân tộc bản địa .
(Bài viết được đăng trên ấn phẩm đặc biệt Tạp chí TT&TT chào mừng Ngày báo chí cách mạng Việt Nam 21/6/2021)
