Một số vấn đề về nhà nước và pháp luật: Trình bày và phân tích khái niệm, nguồn gốc, bản chất và vai trò của pháp luật.
Những nội dung liên quan:
Khái niệm, nguồn gốc, bản chất, đặc điểm và vai trò của pháp luật
Mục lục :
1. Khái niệm pháp luật
Pháp luật là hệ thống những quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung do nhà nước ban hành hoặc thừa nhận và đảm bảo thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị và là nhân tố điều chỉnh các quan hệ xã hội phát triển phù hợp với lợi ích của giai cấp mình.
>>> Xem thêm: Khái niệm quy phạm pháp luật / Khái niệm hệ thống pháp luật / Khái niệm ngành luật
2. Nguồn gốc của pháp luật
Những nguyên nhân làm phát sinh nhà nước cũng là nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của pháp luật.
Xã hội cộng sản nguyên thủy ( CSNT ), tập quán và tín điều tôn giáo là những quy phạm xã hội. Khi chính sách tư hữu Open và xã hội phân loại giai cấp thì tập quán không còn tương thích ( vì tập quán bộc lộ ý chí chung của tổng thể mọi người trong thị tộc ). Trong điều kiện kèm theo lịch sử vẻ vang mới, khi xung đột giai cấp diễn ra ngày càng nóng bức và cuộc đấu tranh giai cấp là không hề điều hòa được thì thiết yếu phải có một loại quy phạm mới biểu lộ ý chí của giai cấp thống trị để thiết lập một trật tự mới, đó chính là quy phạm pháp luật .
Pháp luật là hệ thống các quy phạm do nhà nước ban hành, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị. Pháp luật ra đời cùng với nhà nước, là công cụ sắc bén để thực hiện quyền lực nhà nước, duy trì địa vị và bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị. Nhà nước và pháp luật đều là sản phẩm của cuộc đấu tranh giai cấp.
Như vậy, pháp luật sinh ra do nhu yếu xã hội để quản trị một xã hội đã tăng trưởng ở một tiến trình nhất định, quy trình tiến độ xã hội đã tăng trưởng quá phức tạp, đã Open những giai cấp có quyền lợi trái chiều với nhau và nhu yếu chính trị – giai cấp để bảo vệ quyền lợi cho giai cấp, lực lượng thống trị về kinh tế tài chính và chính trị trong xã hội .
3. Bản chất của pháp luật
Bản chất của pháp luật gồm có 02 thuộc tính sau đây:
* Bản chất giai cấp của pháp luật
Bản chất của pháp luật cũng giống như nhà nước là tính giai cấp của nó, không có “pháp luật tự nhiên” hay pháp luật không có tính giai cấp.
– Tính giai cấp của pháp luật trước hết ở chỗ, pháp luật phản ánh ý chí nhà nước của giai cấp thống trị, nội dung của ý chí đó đựơc quy định bởi điều kiện sinh hoạt vật chất của giai cấp thống trị. Nhờ nắm trong tay quyền lực nhà nước, giai cấp thống trị đã thông qua nhà nước để thể hiện ý chí của giai cấp mình một cách tập trung thống nhất, hợp pháp hoá ý chí của nhà nước, được nhà nước bảo hộ thực hiện bằng sức mạnh của nhà nước.
– Tính giai cấp của pháp luật còn thể hiện ở mục đích điều chỉnh của pháp luật. Mục đích của pháp luật trước hết nhằm điều chỉnh quan hệ giữa các giai cấp, tầng lớp trong xã hội. Vì vậy, pháp luật là nhân tố để điều chỉnh về mặt giai cấp các quan hệ xã hội nhằm hướng các quan hệ xã hội phát triển theo một trật tự phù hợp với ý chí của giai cấp thống trị, bảo vệ củng cố địa vị của giai cấp thống trị. Với ý nghĩa đó, pháp luật chính là công cụ để thực hiện sự thống trị giai cấp.
Ví dụ về bản chất giai cấp của pháp luật:
Pháp luật chủ nô là pháp luật của giai cấp chủ nô do giai cấp này đặt ra trước hết là vì quyền lợi của nó. Pháp luật chủ nô lao lý công khai minh bạch quyền lực tối cao vô hạn của chủ nô và thực trạng vô quyền của giai cấp nô lệ .
*Bản chất xã hội của pháp luật
– Bản chất của pháp luật còn thể hiện thông qua tính xã hội của pháp luật. Tính xã hội của pháp luật thể hiện thực tiễn pháp luật là kết quả của sự “chọn lọc tự nhiên” trong xã hội. Các quy phạm pháp luật mặc dù do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội, tuy nhiên chỉ những quy phạm nào phù hợp với thực tiễn mới được thực tiễn giữ lại thông qua nhà nước, đó là những quy phạm “hợp lý”, “khách quan” được số đông trong xã hội chấp nhận, phù hợp với lợi ích của đa số trong xã hội.
– Giá trị xã hội của pháp luật còn thể hiện ở chỗ, quy phạm pháp luật vừa là thước đo của hành vi con người, vừa là công cụ kiểm nghiệm các quá trình, các hiện tượng xã hội, là công cụ để nhận thức xã hội và điều chỉnh các quan hệ xã hội, hướng chú ý vận động, phát triển phù hợp với các quy luật khách quan.
4. Đặc điểm của pháp luật
Pháp luật có 03 đặc điểm (dấu hiệu) cơ bản sau đây:
* Pháp luật do nhà nước phát hành và bảo vệ triển khai
Pháp luật do Nhà nước ban hành thông qua rất nhiều những trình tự thủ tục chặt chẽ và phức tạp với sự tham gia của rất nhiều các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, các tổ chức và các cá nhân nên pháp luật luôn có tính khoa học, chặt ché, chính xác trong điều chỉnh các quan hệ xã hội.
Pháp luật được nhà nước bảo vệ thực thi bằng nhiều giải pháp, trong đó những giải pháp cưỡng chế nhà nước rất nghiêm khắc như phạt tiền, phạt tù có thời hạn, tù chung thân … Với sự bảo vệ của nhà nước đã làm cho pháp luật luôn được những tổ chức triển khai và cá thể tôn trọng và triển khai nghiêm chỉnh, có hiệu suất cao trong đời sống xã hội .
* Pháp luật có tính quy phạm thông dụng, gồm những quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung
Pháp luật gồm những quy tắc xử sự chung, được bộc lộ trong những hình thức xác lập, có cấu trúc loorrich rất ngặt nghèo và được đặt ra không phải xuất phát từ một trường hợp đơn cử mà là sự khái quát hóa từ rất nhiều những trường hợp có tính phổ cập trong xã hội. Điều này đã làm cho lao lý pháp luật có tính khái quát hóa cao, là những khuôn mẫu nổi bật để những chủ thể ( tổ chức triển khai, cá thể ) thực thi theo khi gặp phải những trường hợp mà pháp luật đã dự liệu .
Pháp luật mang tính băt buộc chung, những pháp luật pháp luật được dự liệu không phải cho một tổ chức triển khai hay cá thể đơn cử mà cho toàn bộ những tổ chức triển khai và cá thể có tương quan. Xuất phát từ vị trí, vai trò của nhà nước trong xã hội ( tổ chức triển khai đại diện thay mặt chính thức cho toàn xã hội ), nên pháp luật là bắt buộc so với tổng thể, việc triển khai pháp luật
* Pháp luật có tính xác định chặt chẽ về hình thức:
Pháp luật luôn được bộc lộ dưới những hình thức phải nhất định, nói cách khác, những lao lý pháp luật phải được tiềm ẩn trong những nguồn luật như tập quán pháp, tiền lệ pháp, văn bản quy phạm pháp luật … Sự xác lập ngặt nghèo về hình thức là điều kiện kèm theo để phân biệt giữa pháp luật với những pháp luật không phải là pháp luật, đồng thời, cũng tạo nên sự thống nhất, ngặt nghèo, rõ ràng, đúng mực về nội dung của pháp luật .
Ngoài những đặc thù cơ bản nói trên, pháp luật còn có những điểm khác nữa như tính không thay đổi, tính mạng lưới hệ thống …
5. Vai trò của pháp luật
Trong đời sống xã hội, pháp luật có vai trò đặc biệt quan trọng. Nó là công cụ không thể thiếu, bảo đảm cho sự tồn tại, vận hành bình thường của xã hội nói chung và của nền đạo đức nói riêng. Pháp luật không chỉ là một công cụ quản lý nhà nước hữu hiệu, mà còn tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của ý thức đạo đức, làm lành mạnh hóa đời sống xã hội và góp phần bồi đắp nên những giá trị mới.
– Pháp luật là phương tiện để nhà nước quản lý mọi mặt của đời sống xã hội
– Pháp luật là phương tiện thực hiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mỗi công dân.
Các tìm kiếm tương quan đến bản chất của pháp luật việt nam : nguồn gốc sinh ra của nhà nước và pháp luật, bản chất của pháp luật xã hội chủ nghĩa việt nam, bản chất của pháp luật là gì, pháp luật xã hội chủ nghĩa ở việt nam, 6 vai trò của pháp luật, đặc thù của pháp luật việt nam, ví dụ về bản chất của pháp luật, vai trò của pháp luật xã hội chủ nghĩa, pháp luật xã hội chủ nghĩa mang bản chất của giai cấp nào, con đường hình thành pháp luật, đặc trưng của pháp luật
Khái niệm pháp luật?
Pháp luật là hệ thống những quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung do nhà nước ban hành hoặc thừa nhận và đảm bảo thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị và là nhân tố điều chỉnh các quan hệ xã hội phát triển phù hợp với lợi ích của giai cấp mình.
Chức năng của pháp luật?
Chức năng của pháp luật là những phương diện, mặt hoạt động chủ yếu của pháp luật thể hiện bản chất giai cấp và ý nghĩa xã hội của pháp luật. Pháp luật gồm có 03 chức năng cơ bản đó là: chức năng điều chỉnh, chức năng bảo vệ và chức năng giáo dục.
1) Chức năng điều chỉnh của pháp luật:
Pháp luật thể hiện ý chí của giai cấp thống trị hay lực lượng cầm quyền trong xã hội. Các lực lượng cầm quyền trong xã hội trong từng giai đoạn lịch sử khác nhau có thể là giai cấp chủ nô, vua, quan và các tầng lớp quý tộc phong kiến, giai cấp tư sản hoặc tất cả các tầng lớp nhân dân lao động trong xã hội.
2) Chức năng bảo vệ của pháp luật:
Pháp luật bảo vệ các quan hệ xã hội mà pháp luật điều chỉnh. Quan hệ xã hội trong thực tế thì rất nhiều và đa dạng do đó các hành vi xâm phạm quan hệ xã hội thường xảy ra. Khi đó các cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ áp dụng các biện pháp cưỡng chế được quy định trong chế tài pháp luật.
3) Chức năng giáo dục của pháp luật:
Chức năng giáo dục của pháp luật được thực hiện qua sự tác động qua lại của pháp luật vào ý thức của con người, làm cho con người có những xử sự phù hợp với cách xử sự được quy định trong các quy phạm pháp luật. Việc giáo dục có thể được thực hiện thông qua hình thức tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, có thể thông qua việc xử lý vi phạm từ những cá nhân, tổ chức vi phạm (xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông, phạt tù những người có hành vi vi phạm pháp luật hình sự…).
5/5 – ( 91094 bầu chọn )
