Lý thuyết Công nghệ 11 Bài 21: Nguyên lí làm việc của động cơ đốt trong hay, ngắn gọn
Lý thuyết Công nghệ 11 Bài 21: Nguyên lí làm việc của động cơ đốt trong hay, ngắn gọn
I – MỘT SỐ KHÁI NỆM CƠ BẢN.
1. Điểm chết của Pit-tông:
Điểm chết của Pit-tông là vị trí mà tại đó Pit-tông đổi chiều hoạt động. Có 2 điểm chết :
– Điểm chết trên (ĐCT) là điểm chết mà tại đó Pit-tông ở gần tâm của trục khuỷu nhất ( H.21.1a).
– Điểm chết dưới ( ĐCD ) là điểm chết mà tại đó Pit-tông ở xa tâm của trục khuỷu nhất ( H. 21.1 b ) .
2. Hành trình của Pit-tông (S).
Hành trình của Pit-tông là quảng đường mà Pit-tông đi được giữa hai điểm chết .
Khi Pittông di dời được một hành trình dài thì trục khuỷu sẽ quay được một góc 180 o. Vì vậy nếu gọi R là nửa đường kính quay của trục khuỷu thì S = 2R
3. Thể tích toàn phần (Vtp) (Cm3 hoặc Lít).
Thể tích toàn phần là thể tích Xilanh ( thể tích không số lượng giới hạn bởi Xilanh, nắp máy và đỉnh pit-tông khi pittông ở ĐCT ( H 21.1 a )
4. Thể tích buồng cháy (Vbc) (Cm3 hoặc Lít).
Thể tích buồng cháy Vbc là thể tích xilanh khi pit-tông ở ĐCT ( H 21.2 b )
5. Thể tích công tác (Vct) (Cm3 hoặc Lít).
Thể tích công tác làm việc Vct là thể tích xilanh được số lượng giới hạn bởi hai điểm chết .
Như vậy: 
Nếu gọi D là đường kính xilanh thì :
6. Tỉ số nén (ε)
Tỉ số nén là tỉ số giữa thể tích toàn phần và thể tích buồng cháy .
Động cơ Điêzen có tỉ số nén cao hơn so với động cơ xăng ( thường thì động cơ xơ xăng có ε = 6 ÷ 10, động cơ diezen có ε = 15 ÷ 21 ) .
7. Chu trình làm việc của động cơ
Khi động cơ thao tác trong xilanh diễn ra những quy trình : nạp, nén, cháy – dãn nở, và thải. Tổng hợp cả bốn quy trình đó gọi là quy trình thao tác của động cơ .
8. Kì
Kì là một phần của quy trình diễn ra trong thời hạn một hành trình dài của pit-tông .
Động cơ 4 kì là loại động cơ mà một quy trình thao tác được triển khai trong bốn hành trình dài của pit-tông .
Động cơ 2 kì là loại động cơ mà một quy trình thao tác được thực thi trong hai hành trình dài của pit-tông .
II – NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC CỦA ĐỘNG CƠ 4 KÌ
1. Nguyên lí làm việc của động cơ Điêzen 4 kì
a ) Kì 1 : Nạp
– Pittông đi từ ĐCT xuống ĐCD, xupáp nạp mở, xupáp thải đóng .
– Pit-tông được trục khuỷu dẫn động đi xuống, áp suất trong xilanh giảm, không khí trong đường ống nạp sẽ qua cửa nạp đi vào xilanh nhờ chênh lệch áp suất .
b ) Kì 2 : Nén
– Pittông đi từ ĐCD lên ĐCT, hai xupap đều đóng .
– Pit-tông đươck trục khuỷu dẫn động đi lên làm thể tích xilanh giảm nên áp suất và nhiệt độ của khí trong xilanh tăng .
– Cuối kì nén vòi phun sẽ phun tơi một lượng nguyên vật liệu điêzen với áp suất cao vào buồng cháy .
c ) Kì 3 : Cháy – Dãn nở
– Pít-tông đi từ ĐCT xuống ĐCD, hai xupáp đều đóng .
– Nhiên liệu được phun tơi vào buồng cháy ( từ cuối kì nén ) hòa trộn với khí nóng tạo thành trung khí. Trong điều kiện kèm theo áp suất và nhiệt độ trong xilanh cao, trung khí tự bốc cháy tạo ra áp suất cao đẩy pít-tông đi xuống, qua thanh truyền làm trục khuỷu quay và sinh công. Vì vậy, kì này còn gọi là kì sinh công .
d ) Kì 4 : Thải
– Pittông đi từ ĐCD lên ĐCT, xupáp nạp đóng, xupáp thải mở.
– Pit-tông đươck trục khuỷu dẫn động đi lên đẩy khí thải trong xilanh qua ngoài .
Khi pit-tông đến ĐCT, xupap thải đóng, xupap nạp lại mở, trong xilanh lại diễn ra kì 1 của quy trình mới
Trong trong thực tiễn để nạp được nhiều hơn và thải được sạch hơn, những xupap được sắp xếp mở sớm và đóng muộn hơn, đồng thời để quy trình cháy-dãn nở diễn ra tốt hơn, vòi phun cũng được sắp xếp ở phun ở cuối kì nén, trước khi pít-tông lên đến DCT
Trong quy trình thao tác của động cơ 4 kỳ thì kỳ cháy dãn nở là kỳ duy nhất sinh công, những kỳ còn lại là những kỳ tiêu tốn công đã sinh ra .
Để nạp được nhiều hơn và thải được sạch hơn thì những xupáp được sắp xếp mở sớm hơn và đóng muộn hơn .
2. Nguyên lí làm việc của động cơ xăng 4 kì
Nguyên lí thao tác của động cơ Xăng 4 kì tương tự như như nguyên lí thao tác của động cơ Điêzen 4 kì, chỉ khác ở 2 điểm sau :
– Trong kì nạp ở động cơ Điêzen khí nạp vào là không khí, ở động cơ xăng khí nạp vào là hoà khí ( hỗn hợp gồm xăng và không khí ). Hoà khí này được tạo bởi bộ chế hoà khí lắp trên đường ống nạp .
– Cuối kì nén, ở động cơ Điêzen diễn ra quy trình phun nguyên vật liệu, ở động cơ xăng Bugi bật tia lửa điện để châm cháy trung khí ..
III – NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC CỦA ĐỘNG CƠ 2 KÌ
1. Đặc điểm cấu tạo của động cơ 2 kì
Cấu tạo đơn thuần hơn động cơ 4 kì. Hình 21.3 ra mắt sơ đồ cấu trúc động cơ xăng 2 kì loại ba cửa khí ( nạp, quét, thải ). Động cơ không dùng xupap, pit-tông làm thêm trách nhiệm của van trượt để đóng, mở những cửa. Hoà khí đưa vào xilanh phải có áp suất cao, nên trước khi vào xilanh chúng được nén trong cacte .
2. Nguyên lí làm việc của động cơ xăng 2 kì
a ) Kì 1 : Pít-tông đi từ ĐCT xuống ĐCD, trong xi lanh xẩy ra những quy trình cháy dãn nở, thải tự do, quét và thải khí. Tiến trình đơn cử như sau :
– Đầu kì 1, pit-tông ở ĐCT ( H 21.4 a ). Khí cháy có áp suất cao dãn nở đẩy pit-tông 2 đi xuống, làm quay trục khuỷu 6 sinh công. Quá trình cháy dãn nở kết thúc khi pit-tông mở màn Open quét 3 .
– Từ khi pit-tông Open thải cho đển khi khởi đầu Open quét 9 ( H 21.4 c ), khí thải trong xi lanh có áp suất cao qua cửa thải thoát ra ngoài, quá trình này còn gọi là quy trình tiến độ thải tự do .
– Từ khi pit-tông Open quét cho tới khi tới ĐCD ( H 21.4 d ) hoà khí có áp suất cao từ cacte qua đường thông 8 và cửa quét đi vào xi lanh đẩy khí thải trong xi lanh qua cửa thải ra ngoài, quy trình tiến độ này được gọi là quá trình quét thải khí .
Đồng thời khi pit-tông đi xuống đóng cửa nạp cho tới khi pit-tông đến ĐCD, hoà khí trong cacte được nén nên áp suất và nhiệt độ hoà khí tăng lên. Pit-tông được sắp xếp đóng cửa nạp trước khi Open quét nên hoà khí trong cacte có áp suất cao .
b ) Kì 2 : Pít-tông được trục khuỷu dẫn động đi từ ĐCD lên ĐCT, trong xi lanh diễn ra những quá trìng quét – thải khí, lọt khí, nén, và cháy. Diễn biến như sau :
– Lúc đầu cửa quét và cửa thải vẫn mở ( H21. 4 d ) hoà khí có áp suất cao từ cạcte qua đường thông 8 và cửa quét 9 vẫn liên tục đi vào xi lanh. Khí thải trong xi lanh qua cửa thải ra ngoài. Quá trình quét thải khí chỉ kết thúc khi pít-tông đóng cửa quét ( H21. 4 e )
– Từ khi pit-tông đóng cửa quét đến khi đóng cửa thải ( H 21.4 g ) thì một phần hoà khí trong xi lanh bị lọt ra cửa thải ra ngoài. Giai đoạn này gọi là quy trình tiến độ lọt khí .
– Từ khi pit-tông đóng cửa thải tới khi đến ĐCT ( H 21.4 a ) quy trình nén mới thực sự diễn ra. Cuối kì 2 bugi bật tia lửa điện châm cháy hoà khí. Giai đoạn nén và cháy .
Quá trình nạp hoà khí vào cacte như sau : Khi pit-tông đi từ ĐCD lên đóng cửa quét và cửa nạp vẫn còn đóng → áp suất trong cạcte giảm, pit-tông liên tục đi lên Open nạp 4, hoà khí trên đường ống nạp đi vào cacte nhờ sự chênh lệch áp suất .
Như vậy với động cơ 2 kì, phía dưới pit-tông và cacte đóng vai trò như một máy nén khí. Quá trình nạp của động cơ là quy trình hoá khí quả cửa quét 9 đi vào xilanh .
3. Nguyên lí làm việc của động cơ Điêzen 2 kì
Nguyên lí thao tác của động cơ Điêzen 2 kì tựa như như nguyên lí thao tác của động cơ xăng 2 kì. Chỉ khác ở 2 điểm sau :
– Trong kì nạp ở động cơ Điêzen khí nạp vào là không khí, ở động cơ Xăng khí nạp vào là hoà khí .
– Cuối kì nén, ở động cơ xăng thì bugi bật tia lửa điện để châm hoà cháy khí, còn ở động cơ Điêzen thì vòi phun phun nguyên vật liệu vào buồng cháy .
Xem thêm những bài Lý thuyết và câu hỏi trắc nghiệm Công nghệ lớp 11 có đáp án hay khác :
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
Ngân hàng trắc nghiệm lớp 11 tại khoahoc.vietjack.com
Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k5: fb.com/groups/hoctap2k5/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Theo dõi chúng tôi không lấy phí trên mạng xã hội facebook và youtube :
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
bai-21-nguyen-li-lam-viec-cua-dong-co-dot-trong.jsp
