Vị trí vùng Đông Nam Bộ ( đỏ ) trên map Nước Ta
Đông Nam Bộ là một trong hai phần của Nam Bộ Việt Nam. Vùng Đông Nam Bộ có 1 thành phố trực thuộc trung ương là Thành phố Hồ Chí Minh và 5 tỉnh: Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai và Tây Ninh.
Theo tác dụng tìm hiểu dân số ngày 1 tháng 4 năm 2009, dân số vùng Đông Nam Bộ là 14.025.387 người, chiếm 16.34 % dân số Nước Ta, là vùng có vận tốc tăng dân số cao nhất nước, do lôi cuốn nhiều dân nhập cư từ những vùng khác đến sinh sống. Tuy nhiên chỉ sau 13 năm, theo số liệu mới gần đây năm 2021 của Tổng cục Thống kê việt nam, tổng dân số của vùng Đông Nam Bộ là 18.719.266 người ( không kể số người tạm trú lâu dài hơn ) trên một diện tích quy hoạnh là 23.560,6 km², với tỷ lệ dân số trung bình 795 người / km², chiếm 19,1 % dân số cả nước. [ 1 ]
Riêng tài liệu trước đây của Tổng cục Thống kê Việt Nam và một số ít tài liệu khác dựa theo số liệu thống kê của Tổng cục Thống kê lại xếp 2 tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận (thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ) vào vùng Đông Nam Bộ. Hiện nay Tổng cục Thống kê đã xếp Bình Thuận cùng Ninh Thuận vào vùng Duyên hải Nam Trung Bộ.
Đông Nam Bộ là khu vực kinh tế tài chính tăng trưởng nhất ở Nước Ta, góp phần hơn 2/3 thu ngân sách hằng năm, có tỉ lệ đô thị hóa 62.8 % .
Lịch sử hình thành những tỉnh thành Đông Nam Bộ[sửa|sửa mã nguồn]
Năm 1957, dưới thời Đệ Nhất Cộng hòa, khu vực này mang tên Miền Đông Nam phần, đại diện bởi Tòa Đại biểu Chính phủ cho 13 tỉnh thành: Đô thành Sài Gòn, các tỉnh Gia Định, Tây Ninh, Bình Dương, Bình Long, Phước Long, Phước Thành, Hậu Nghĩa, Biên Hòa, Long Khánh, Phước Tuy, Bình Tuy và Long An. Khu vực này là một đơn vị hành chính của Việt Nam Cộng hòa.
Năm 1963, Đệ Nhất Cộng hòa bị lật đổ và đơn vị chức năng Miền Đông Nam phần bị xóa bỏ, tuy nhiên danh từ này vẫn thông dụng để chỉ định khu vực địa lý .Giai đoạn 1966 – 1975 thời Đệ Nhị Cộng hòa, Miền Đông Nam phần gồm có 12 tỉnh thành : Đô thành TP HCM, những tỉnh Gia Định, Tây Ninh, Tỉnh Bình Dương, Bình Long, Phước Long, Hậu Nghĩa, Biên Hòa, Long Khánh, Phước Tuy, Bình Tuy và Long An .Năm 1975, sáp nhập những tỉnh thành để xây dựng những tỉnh thành mới lớn hơn, khi đó miền Đông Nam Bộ gồm 4 tỉnh thành : Thành phố Hồ Chí Minh ( tỉnh Gia Định, Đô thành Hồ Chí Minh, Q. Củ Chi của tỉnh Hậu Nghĩa và Q. Phú Hòa của tỉnh Tỉnh Bình Dương ), Sông Bé ( gồm tỉnh Tỉnh Bình Dương, Bình Long và Phước Long ), Tây Ninh, Đồng Nai ( gồm Biên Hòa, Long Khánh và Phước Tuy ). Tỉnh Bình Tuy cũ nhập vào tỉnh Thuận Hải thuộc miền Trung, tỉnh Long An nhập vào Miền Tây Nam Bộ .Năm 1979, miền Đông Nam Bộ gồm 4 tỉnh thành và 1 đặc khu : Thành phố Hồ Chí Minh, những tỉnh Tây Ninh, Sông Bé, Đồng Nai và Đặc khu Vũng Tàu-Côn Đảo [ 2 ] .Năm 1991, miền Đông Nam Bộ có 5 tỉnh thành gồm : Thành phố Hồ Chí Minh, những tỉnh Tây Ninh, Sông Bé, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu .Từ năm 1997 đến nay, vùng Đông Nam Bộ có 6 tỉnh thành gồm : Thành phố Hồ Chí Minh, những tỉnh Tây Ninh, Tỉnh Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai và Bà Rịa – Vũng Tàu .
Các vùng miền Việt Nam
Đông Nam Bộ có địa hình bán bình nguyên, trung du và đồi núi thấp dưới 1000 m, mặt phẳng thoải. Độ cao giảm dần từ tây-bắc xuống đông nam, có độ cao mặt phẳng xê dịch từ khoảng chừng 500 – 700 m ( H.Bù Gia Mập, Bình Phước – phần rìa phía nam cao nguyên Mơ Nông ) xuống 1 m ( H.Bình Chánh, TP.Hồ Chí Minh – giáp ranh đồng bằng sông Cửu Long ) .Hơn 70 % diện tích quy hoạnh của vùng có độ cao trên 50 m, đa phần là những đồi thấp xen bưng bàu trũng, địa hình cao và lượn sóng mạnh ở phía bắc, giảm dần về phía nam
Các ngọn núi cao ở khu vực:
-Núi Bà Đen – 986m (Tây Ninh)
-Núi Chứa Chan – 838m (Đồng Nai)
-Núi Bà Rá – 736m (Bình Phước)
-Núi Mây Tào – 716m (Bà Rịa Vũng Tàu)
-Núi Dinh – 505m (Bà Rịa Vũng Tàu)
-Núi Cậu – 289m (Bình Dương)
Do vùng này là TT công nghiệp nên rừng ít, cây công nghiệp được trồng với diện tích quy hoạnh lớn hàng bậc nhất cả nước, thực trạng ô nhiễm ngày càng nặng, trong đô thị rất dễ bị lũ lụt do không có cây giữ lại .Đất có bảy loại : đất feralit, đất phù sa ( chiếm thấp nhất trong vùng ), đất ba dan, đất xám trên phù sa cổ, đất mặn, đất phèn ( đất mặn, đất phèn tập trung chuyên sâu nhiều ở Thành phố Hồ Chí Minh ) .Vùng đất này thuộc địa chất giới Kainozoi : Cuội, cát, sét kết và những thành tạo bở rời
Khu vực Đông Nam Bộ có những sông lớn như mạng lưới hệ thống sông Đồng Nai, sông TP HCM, sông Thị Vải … Sông Hồ Chí Minh và sông Thị Vải là nơi tập trung chuyên sâu những cảng chính của khu vực như cảng TP HCM, cảng Cái Mép, cảng Thị Vải .Sông Bé và sông Đồng Nai có trữ lượng thủy năng dồi dào ( Thủy Điện Trị An, Thủy Điện Thác Mơ, Thủy Điện Cần Đơn, Thủy Điện Srok Pu Mieng )Các hồ thủy lợi và thủy điện ngăn sông có ý nghĩa rất là quan trọng, giúp cung ứng nước sản xuất và hoạt động và sinh hoạt có diện tích quy hoạnh lớn là hồ Dầu Tiếng, hồ Trị An, hồ Thác Mơ, hồ Phước hòa. Đặc biệt là hồ thủy lợi Phước Hòa và hồ Dầu Tiếng còn có tính năng điều phối nguồn nước để chống xâm nhập mặn cho sông Hồ Chí Minh và sông Vàm Cỏ .
Bờ biển khu vực này thuộc những địa phương : Bà Rịa-Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh. Khu vực ven biển này có nhiều bãi biển đẹp là khu nghỉ mát nổi tiếng như : bãi Sau, bãi Dứa ( Vũng Tàu ). Vùng biển ấm, ngư trường thời vụ rộng, món ăn hải sản nhiều mẫu mã Phát triển ngành khai thác và nuôi trồng thủy hải sản .
- +Gần tuyến đường biển quốc tế suy ra phát triển giao thông vận tải biển.
- +Thềm lục địa nông rộng giàu tiềm năng dầu khí.
Các tỉnh thành khu vực Đông Nam Bộ[sửa|sửa mã nguồn]
Tất cả các tỉnh ở miền Đông Nam Bộ đều nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Mục dân số và diện tích quy hoạnh ghi theo số liệu của Tổng cục Thống kê Nước Ta trên trang Wikipedia những tỉnh thành Nước Ta .
Hiện nay, hầu hết những đô thị vốn là thị xã tỉnh lỵ của những tỉnh ở vùng Đông Nam Bộ trước kia đều đã trở thành thành phố thường trực tỉnh ( ngoại trừ Thành phố Hồ Chí Minh là thành phố thường trực Trung ương ). Trong đó, tỉnh Tỉnh Bình Dương có 3 thành phố là Thủ Dầu Một, Thuận An và Dĩ An, tỉnh Đồng Nai có 2 thành phố là Biên Hòa và Long Khánh, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có 2 thành phố là Bà Rịa và Vũng Tàu .Trong suốt thời kỳ từ đầu năm 1975 cho đến năm 1991, toàn vùng Đông Nam Bộ chỉ có 2 thành phố là Thành phố Hồ Chí Minh và Biên Hòa. Từ năm 1991 đến nay, lần lượt những thị xã được tăng cấp thành những thành phố thường trực tỉnh .Các thành phố được xây dựng trước năm 1976 :
- Thành phố Hồ Chí Minh: thành lập vào ngày 15 tháng 3 năm 1874 theo Sắc lệnh của Tổng thống Pháp
- Biên Hòa: thành lập vào đầu năm 1976
Các thành phố được xây dựng từ năm 1991 đến nay :
Hiện nay, vùng Đông Nam Bộ có 1 đô thị loại đặc biệt quan trọng : Thành phố Hồ Chí Minh ( thường trực Trung ương ) ; 3 đô thị loại I : Thủ Dầu Một ( thuộc tỉnh Tỉnh Bình Dương ), Biên Hòa ( thuộc tỉnh Đồng Nai ), Vũng Tàu ( thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ). Các thành phố là đô thị loại II : Bà Rịa ( thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ). Các thành phố còn lại là đô thị loại III thường trực tỉnh .
Tính đến ngày 1 tháng 10 năm 2022, vùng Đông Nam Bộ có :
Thành phố Hồ Chí Minh
bên sông Sài Gòn
Cảng Sài Gòn
Thành phố Vũng TàuĐông Nam Bộ là vùng có kinh tế tài chính tăng trưởng nhất Nước Ta, dân số đông và đứng vị trí số 1 cả nước về xuất khẩu, góp vốn đầu tư trực tiếp quốc tế, GDP, cũng như nhiều yếu tố kinh tế tài chính – xã hội khác .Về Công nghiệp : khu vực công nghiệp-xây dựng tăng trưởng nhanh, chiếm tỉ trọng lớn nhất trong GDP của vùng ; cơ cấu tổ chức sản xuất cân đối, gồm có công nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ và chế biến lương thực, thực phẩm. Một số ngành công nghiệp đang hình thành và tăng trưởng như dầu khí, điện tử, công nghệ cao .Về Nông nghiệp : Đông Nam Bộ là vùng trồng cây nông nghiệp quan trọng của cả nước những cây như lạc, đậu, … ( Tây Ninh là tỉnh có diện tích quy hoạnh trồng mía, mì, đậu phộng lớn nhất ) là thế mạnh của vùng. Ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm được chú trọng, ngành đánh bắt cá thủy hải sản trên cá ngư trường thời vụ đem lại nguồn lợi lớn về kinh tế tài chính .Tỉnh Bình Phước là tỉnh xuất khẩu Điều lớn nhất việt nam, góp phần vào kim ngạch xuất khẩu trung bình 3 tỷ USD mỗi nămĐầu tư trực tiếp quốc tế của khu vực này dẫn dầu cả nước điển hình nổi bật ở những tỉnh : Đồng Nai, Tỉnh Bình Dương và Thành phố Hồ Chí Minh. Gần đây, Vũng Tàu cũng lôi cuốn khá nhiều dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư trực tiếp quốc tế. Năm 2006, Vũng Tàu là thành phố lôi cuốn góp vốn đầu tư trực tiếp quốc tế cao nhất cả nước với hơn 1,1 tỷ USD. Ngoài ra, Bà Rịa Vũng Tàu hiện là tỉnh có GDP trung bình đầu người cao nhất việt nam .
Tứ giác kinh tế tài chính trọng điểm[sửa|sửa mã nguồn]
Gồm Thành phố Hồ Chí Minh, Tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu. Cả bốn tỉnh, thành trên đều thuộc vùng Đông Nam bộ, chiếm một diện tích quy hoạnh nhã nhặn so với cả nước, nhưng góp phần của 4 địa phương này so với vương quốc là rất lớn, mang tính quyết định hành động so với vận tốc tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của cả nước. Theo số liệu năm 2004 thì tứ giác kinh tế tài chính này chiếm : 37,40 % GDP cả nước, góp phần 55,76 % ngân sách, giá trị sản xuất công nghiệp 47,12 % …Thành phố Hồ Chí Minh là Trung tâm thương mại và kinh tế tài chính của khu vực. Được ví là ” Hòn ngọc Viễn Đông “, Thành phố Hồ Chí Minh với lịch sử vẻ vang hơn 300 năm đã chứng minh và khẳng định vị trí số 1, TT kinh tế tài chính, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, du lịch, giáo dục, khoa học kỹ thuật, y tế lớn nhất nhì cả nước. Nằm tại ngã tư quốc tế, giữa những con đường hàng hải từ Bắc xuống Nam, Đông sang Tây, được xem là điểm trung tâm của khu vực Khu vực Đông Nam Á, Thành phố Hồ Chí Minh là cửa ngõ lớn của Nước Ta thông ra quốc tế .Đồng Nai là TT công nghiệp lớn trong vùng với TT là Biên Hoà. Các huyện như Nhơn Trạch, Long Thành, Trảng Bom là 3 huyện công nghiệp lớn của Đồng Nai lôi cuốn nhiều góp vốn đầu tư vào những khu công nghiệp tập trung chuyên sâu lớn và quy mô. Các huyện thành này tạo thành TT công nghiệp của tỉnh và của cả khu vực Đông Nam Bộ. Trong tương lai, Nhơn Trạch sẽ là một thành phố công nghiệp thuộc tỉnh của Đồng Nai. Huyện Trảng Bom và Long Thành cũng là TT của những dự án Bất Động Sản lớn và là những đô thị tăng trưởng trong tương lai của tỉnh Đồng Nai .Tỉnh Bình Dương là một tỉnh năng động trong lôi cuốn vốn quốc tế cùng với tỉnh Đồng Nai. Tỉnh có 2 thị xã công nghiệp điển hình nổi bật là Bến Cát, Tân Uyên và 3 thành phố là Thủ Dầu Một, Thuận An, Dĩ An. Những tăng trưởng của Tỉnh Bình Dương đang góp thêm phần to lớn cho sự tăng trưởng bền vững và kiên cố và tăng trưởng nhất của khu vực so với cả nước. Cùng với Thành phố Hồ Chí Minh, Vũng Tàu và Đồng Nai, Tỉnh Bình Dương hợp chung thành tứ giác tăng trưởng nhất cả nước. Khu tứ giác này góp 48,6 % trong ngân sách vương quốc. Theo kế hoạch, đến năm 2020, Tỉnh Bình Dương sẽ trở thành đô thị loại 1 và là thành phố thường trực TW với năm Q. nội thành của thành phố là Thủ Dầu Một, Dĩ An, Thuận An, Nam Tân Uyên, Bến Cát và 4 huyện ngoài thành phố là Bắc Tân Uyên, Bàu Bàng, Phú Giáo, Dầu Tiếng ( Đến nay vẫn chưa triển khai được ) .Bà Rịa – Vũng Tàu là TT du lịch, khai thác – lọc – hóa dầu khí trọng điểm. Nhắc đến Bà Rịa – Vũng Tàu người ta liên tưởng ngay đến những thế mạnh của tỉnh gắn liền với biển là công nghiệp khai thác dầu mỏ, vận tải đường bộ hàng hải, dịch vụ du lịch và khai thác món ăn hải sản. Với trữ lượng 900 – 1.200 triệu mét khối dầu mỏ và 360 tỷ mét khối khí đối, BR-VT đang đứng đầu vương quốc về nghành nghề dịch vụ này. Sự tăng trưởng của ngành công nghiệp khai thác dầu mỏ đã thôi thúc nền kinh tế tài chính BR-VT tăng trưởng đáng kể. GDP đầu người năm 2004 kể cả dầu khí tăng gấp 5,33 lần, không kể dầu khí tăng gấp 10 lần so với năm 1992 ( khi mới xây dựng tỉnh ). Cùng với việc khai thác dầu mỏ, những ngành công nghiệp tương quan cũng đồng thời tăng trưởng theo như công nghiệp sử dụng khí làm nguyên vật liệu, nguyên vật liệu, khí hóa lỏng, phân đạm, nhựa, hóa chất …Tương lai của khu vực này sẽ có nhiều trong những dự án Bất Động Sản lớn như : trường bay quốc tế Long Thành ( Đồng Nai ), đường cao tốc Biên Hoà – Vũng Tàu, thành phố mới Nhơn Trạch ( Đồng Nai ), Thành phố mới Tỉnh Bình Dương ( Tỉnh Bình Dương ), những TT công nghiệp mới Trảng Bom, Long Thành, ( Đồng Nai ), đô thị hoá những huyện TT tỉnh Đồng Nai, Tỉnh Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu .
Quy hoạch Tứ giác kinh tế tài chính[sửa|sửa mã nguồn]
Theo Quyết định số 06/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch phát triển giao thông vận tải vùng kinh tế trọng điểm phía nam đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030.
Quy hoạch nêu rõ, tập trung chuyên sâu tăng trưởng giao thông vận tải vận tải đường bộ với bước nâng tầm can đảm và mạnh mẽ, tạo tiền đề đẩy nhanh vận tốc tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, cung ứng nhu yếu là vùng đi đầu trong CNH, HĐH, lôi cuốn góp vốn đầu tư quốc tế và hội nhập kinh tế tài chính quốc tế. Quy hoạch cũng nhấn mạnh vấn đề, phấn đấu đến năm 2020 hoàn thành xong 580 km đường cao tốc ; đưa vào cấp kỹ thuật mạng lưới hệ thống đường tỉnh và mở mới một số ít tuyến thiết yếu ; liên tục tăng trưởng giao thông vận tải nông thôn, 80 % đường giao thông vận tải nông thôn được cứng hóa mặt. Hoàn thành tăng cấp, tái tạo tuyến đường sắt Bắc – Nam và khu đầu mối TP Hồ Chí Minh ; nghiên cứu và điều tra góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng tuyến đường tàu cao tốc Bắc – Nam vào thời gian thích hợp. Tập trung kiến thiết xây dựng một số ít bến cảng nước sâu tại những cụm cảng Vũng Tàu, Đồng Nai và TP Hồ Chí Minh ; hoàn thành xong di tán những cảng trên sông TP HCM. Xây dựng và đưa vào khai thác quy trình tiến độ 1 cảng hàng không quốc tế quốc tế Long Thành. Tổ chức vận tải đường bộ hài hòa và hợp lý trên 1 số ít hiên chạy dọc đa phần như hiên chạy dọc : TP Hồ Chí Minh – phía bắc ; TP Hồ Chí Minh – đồng bằng sông Cửu Long ; TP Hồ Chí Minh – Bà Rịa – Vũng Tàu …
