TPO – Tàu hỏa đang là một trong những phương tiện đi lại giao thông vận tải quan trọng và ngày càng tăng trưởng. Vậy ai là người đã có công phát minh ra tàu hỏa ? Vì sao có đá xung quanh đường ray xe lửa ?Goerge Stephenson sinh ngày 9/6/1781 tại Northumberland, Anh trong một mái ấm gia đình công nhân mỏ. Nhà nghèo, Stephenson không được đi học, cậu phải đi chăn bò, nhặt than để phụ giúp mái ấm gia đình. Tuy vậy, cậu bé Stephenson sớm thể hiện niềm đam mê với những loại máy móc, từ chiếc xe chở than đến những loại máy bơm nước tại mỏ than nơi bố cậu thao tác. Năm 14 tuổi, Stephenson trở thành thợ bảo trì máy móc tại mỏ. Qua việc làm này, cùng với việc quan sát những chú, những bác tu sửa máy, Stephenson từ từ quen thuộc với cấu trúc cũng như cách giải quyết và xử lý những sự cố thường xảy ra của những loại máy móc. Ngoài giờ thao tác ở mỏ, Stephenson miệt mài dùng đất sét nặn ra những quy mô máy và triển khai nghiên cứu và điều tra. Ở mỏ có thứ máy móc nào thì ở nhà Stephenson có quy mô máy móc đó. Sau đó ông chở thành thợ máy hơi nước của mỏ.
Goerge Stephenson-cha đẻ tàu hoả.
Năm 1814, Stephenson đã cho sinh ra đầu máy tiên phong mang tên ” Blücher “. Trải qua nhiều lần thí nghiệm, Stephenson tìm ra cách giảm được đáng kể sự chấn động của đầu máy, toa xe và tiếng ồn. Giữa đầu máy và toa xe, ông sắp xếp bộ phận lò xo. Ông lắp thêm một ống xả khói ở phía trên đầu máy để khói không tỏa ra xung quanh đoàn xe lửa. Nhờ thế, vận tốc đầu máy xe lửa cũng tăng lên đáng kể. Cuối cùng, đầu máy xe lửa kiểu mới mang tên “ Locomotion ” sinh ra, và có nhiều tính năng khiến Stephenson và những tập sự thấy hài lòng. Năm 1821, Stephenson khởi đầu phong cách thiết kế thiết kế xây dựng đường ray xe lửa tiên phong, dài 32 km, nối hai thị xã Stockton và Darlington. Ngày 27-9-1825, tuyến đường này đã được thông xe. Vào thời đó, mọi người còn chưa thấy xe lửa, nên ai cũng muốn đến xem nó có hình dáng như thế nào, nên người tới dự lễ thông xe đông nghịt ở nhà ga, lại còn rải rác dài hai bên đường tàu. Đầu máy ” Locomotion ” của Stephenson kéo theo 22 toa hàng, 6 toa chở đầy những vị khách thuộc những giới xã hội tham gia lễ thông xe. Số toa còn lại thì chứa than và những sản phẩm & hàng hóa khác Không dừng lại ở thành công xuất sắc đó, năm 1830, Stephenson cùng con trai đã thành công xuất sắc trong việc sản xuất đầu máy hơi nước có vận tốc lớn tiên phong mang tên “ Rocket ”. Chiếc đầu máy này chở được 36 hành khách, với vận tốc 48 km / giờ và đã thắng lợi trong cuộc thi những đầu máy ở Rainhill.
Cũng trong năm 1830, Stephenson tiếp tục xây dựng tuyến đường xe lửa thứ hai, dài 48 km nối thành phố Liverpool với thành phố Manchester. Stephenson còn đề nghị tất cả đường ray của quốc gia phải theo cùng một tiêu chuẩn và kích tấc này là 1.44 mét tương đương với chiều dài của trục xe ngựa thời đó. Về sau các nước thuộc châu Âu và Hoa Kỳ đều dùng tiêu chuẩn này.
Thành công của Stephenson đã đem xe lửa vượt ra ngoài nước Anh. Ngày 1/10/1828, con đường tàu tiên phong tại nước Pháp được lập nên. Nước Đức lập con đường tàu tiên phong vào ngày 7-12-1835. Từ đó, đường tàu từ từ trở thành một mạng lưới khổng lồ tăng trưởng trên toàn thế giới. Stephenson đã giúp mở ra một trang huy hoàng của lịch sử vẻ vang văn minh loài người. Ông xứng danh được tôn vinh là ” ông tổ ” của xe lửa và đường tàu. Ngày 12/8/1848, nhà phát minh xe lửa George Stephenson qua đời.
Vì sao có đá xung quanh đường ray xe lửa?
Một đường ray tàu hỏa thường sẽ có hai đường ray chính đặt song song với nhau từ một trạm này tới một trạm khác và một loạt những thanh ngang được đặt vuông góc giữa hai đường ray chính. Những thanh ngang này được gọi là thanh tà vẹt. Một thanh tà vẹt thường có hình chữ nhật và được làm từ gỗ hoặc xi-măng. 
Những viên đá mà tất cả chúng ta vẫn thấy trên những đường ray tàu hỏa được gọi chung là đá ba-lát. Những viên đá này được dải đều dọc suốt đường ray tạo thành một lớp nền để giữ những tà vẹt cũng như hai đường ray chính. Nhìn thoáng qua những viên đá này, tất cả chúng ta sẽ không thấy có điều gì đặc biệt quan trọng. Tuy nhiên, không phải viên đá nào cũng hoàn toàn có thể dùng làm đá ba-lát cho đường ray tàu hỏa. Ví dụ, nếu tất cả chúng ta dùng những viên đá tròn và mịn, chúng sẽ thuận tiện bị lăn và chuyển dời qua lại khi có tác động ảnh hưởng từ sự chuyển dời của tàu. Điều này sẽ khiến chúng trở nên vô dụng, vì mục tiêu chính của những viên đá này là tạo nên sự link cho những thành phần của đường ray.
Vì vậy, những viên đá ba-lát được lựa chọn cần phải có bề mặt sần sùi và sắc cạnh.
Lưu ý rằng trong phần lớn thời gian, đường ray chỉ nằm im và không chịu bất kì áp lực gì, nhưng một phần nhỏ thời gian còn lại nó phải gánh sức nặng hàng trăm, hàng nghìn tấn, nên việc giữ cho đường ray ổn định trong khoảng thời gian này là điều vô cùng quan trọng.
Trên thực tiễn, ngoài tính năng giữ không thay đổi cho đường ray chính và những thanh tà vẹt để hoàn toàn có thể chịu được sức nặng kinh khủng của tàu hỏa, lớp đá ba-lát này còn có một vài tính năng khác. Đầu tiên hoàn toàn có thể kể đến việc chúng ngăn không cho những loại cây xanh mọc lên, khiến cho cấu trúc mặt phẳng phía dưới đường ray trở nên yếu đi. 
Một công dụng quan trọng khác là nó ngăn nước tiếp xúc với đường ray một cách liên tục. Điều này không có nghĩa là chúng hoàn toàn có thể ngăn ngừa đường ray tiếp xúc với nước một cách trọn vẹn, điều này là bất khả thi, nhưng chúng giúp cho nước rút đi nhanh hơn để tránh ảnh hưởng tác động tới cấu trúc mặt phẳng của đất xung quanh và dưới đường ray. Do việc làm bảo dưỡng này cần rất nhiều thời hạn và tiền tài do sự tàn phá của những yếu tố tự nhiên và hao mòn nhanh gọn trong quy trình sử dụng, con người đã tăng trưởng và vận dụng những công nghệ tiên tiến không cần dùng đến đá ba-lát. Phương pháp này sử dụng những phiến bê tông đặt liên tục nhau và đường ray được đặt trực tiếp lên mặt trên của phiến bê tông.
Những điều thú vị về đường sắt
Đông đúc nhất thế giới: Ga Shinjuku, Nhật Bản
Ga Shinjuku ở Tokyo, Nhật Bản xác lập kỷ lục Guiness thế giới là điểm giao thông đông đúc nhất vì mỗi ngày trong năm 2007 ga đón trung bình 3,64 triệu lượt khách. Ngoài ra, Shinjuku có tất cả 36 điểm dừng và hơn 200 cửa ra vào. Tokyo cũng là nơi có hệ thống tàu điện ngầm bận rộn nhất thế giới với 3,334 tỉ chuyến vào năm 2013
Bận rộn nhất nước Anh : Ga Clapham Junction
Tại Anh, Clapham Junction ở thủ đô London là nhà ga đông nhất về số lượng tàu đến và đi (khoảng 110 chiếc mỗi giờ). Trong khi London Waterloo là nơi giữ vị trí có lượng khách nhiều nhất đất nước với hơn 60 triệu lượt một năm.
Yên tĩnh nhất nước Anh : Ga Reddish South
Theo số liệu đường sắt quốc gia Anh vào tháng 8/2007, Reddish South tại Stockport có 47 tàu đến và đi trong 12 tháng. Con số này cho thấy đây là nhà ga được sử dụng ít nhất. Ảnh: geograph.
Dài nhất thế giới: Đường tàu Yiwu, Trung Quốc – Madrid, Tây Ban Nha
Tháng 12.2014, chuyến tàu dài nhất thế giới từ Yiwu, tây Trung Quốc tới Madrid, Tây Ban Nha kéo dài 20 ngày. Tuyến đường sắt này đi qua Kazakhstan, Nga, Belarus, Ba Lan, Đức và Pháp với chặng đường dài gần 13.000 km. Ảnh: Xinhua/Rex.
Dịch vụ thường xuyên dài nhất: Đường sắt xuyên Siberia
Những chuyến đi dài mà hành khách không ngừng lên xuống vẫn là chuyện thường thấy ở hành trình đường sắt xuyên Siberia. Tuyến đường này chạy từ Moscow tới Vladivostoc nằm ở bờ đông nước Nga, đi qua 120 trạm dừng và dài 9.259 km, trải rộng 7 múi giờ.
Ngắn nhất quốc tế : Đường sắt ở Vatican
Không chỉ là đất nước nhỏ bé nhất thế giới mà ở đây còn tồn tại đường sắt ngắn nhất, chỉ dài 300 m. Tuyến đường này chủ yếu để trung chuyển thực phẩm, hàng hóa theo mùa và thường không có hành khách
Ngắn nhất châu Âu : Đường sắt Storurbridge Town
Đây là tuyến ngắn nhất ở châu Âu để kế nối từ ga đầu mối Stourbridge tới thị trấn cùng tên. Hành trình chỉ kéo dài 3 phút qua 1,6 km đường sắt.
Cao nhất thế giới: Đường sắt Trung Quốc – Tây Tạng
Tuyến đường sắt đi từ tỉnh Thanh Hải, Trung Quốc tới Tây Tạng nằm ở độ cao 5.072 m so với mực nước biển, qua đèo Tanggula, cũng là nơi có trạm ga cao nhất thế giới. Đường sắt được xây dựng trên tổng số 675 cây cầu ghép lại. Ngoài ra, tuyến này có cung cấp oxy cho hành khách do đặc điểm độ cao ít không khí.
Thấp nhất quốc tế : Đường tàu Seikan, Nhật Bản
Tuyến Seikan chạy nối liền hai hòn đảo Honshu và Hokkaido của Nhật Bản là đường tàu nằm thấp nhất trên thế giới tại vị trí thấp hơn 240 m so với mực nước biển. Seikan còn có hệ thống hầm đường sắt dài nhất thế giới (53 km).
Dài nhất nằm dưới biển : Đường hầm Channel Trong khi Nhật Bản có tuyến đường sắt nằm ở vị trí thấp nhất, thì Channel – đường hầm qua eo biển Manche lại là tuyến đường sắt qua hầm chạy dưới nước dài nhất quốc tế với gần 38 km. Hầm đường tàu Channel đi vào hoạt động giải trí năm 1994. Lí giải vì sao rải đá dọc đường tàu. Clip nguồn youtube
Lịch sử 130 năm ngành đường sắt Việt Nam
So với các nước trong khu vực, hệ thống đường sắt của Việt Nam đã có lịch sử 130 năm và là một trong những nước sớm có hệ thống đường sắt hiện đại. Mạng lưới đường sắt chính của Việt Nam với tổng chiều dài 2600km nối liền các khu dân cư, trung tâm văn hóa nông nghiệp và công nghiệp suốt từ Bắc vào Nam.
Đường sắt Việt Nam nối liền với đường sắt Trung Quốc qua hai hướng với khu vực Vân Nam (Trung Quốc) qua tỉnh Lào Cai và với tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) qua tỉnh Lạng Sơn. Đường sắt Việt Nam còn có tiềm năng nối liền mạng lưới đường sắt Campuchia, Thái Lan và Malaysia để đến Singapore và tuyến đường sắt của Lào khi được phát triển.
Hiện tại, tuy đường một chiều nhưng mạng lưới hệ thống đường tàu Nước Ta đang sử dụng 3 loại khổ đường, đó là loại đường 1.000 mm, đường tiêu chuẩn 1.435 mm và đường lồng ( chung cả 1.435 mm và 1.000 mm ). Hiện khổ đường 1000 mm chiếm hầu hết ở Nước Ta với 83 %, đường chính tuyến Bắc Nam là 100 %, khổ đường chuẩn 1435 mm chỉ chiếm 6,8 %, điều này làm hạn chế vận tốc và hiệu suất cao chạy tàu.
Châu Anh (t/h)
