Văn hoá trang phục nơi công sở
Ảnh minh hoạ. Nguồn: internet
Khi nước ta vừa bước vào kinh tế thị trường, hội nhập với quốc tế, Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã có lao lý về trang phục công sở khi thao tác, khi tiếp khách, chiêu đãi ; trong đó có việc cấm mang dép lê khi đến thao tác tại công sở, khuyến khích dùng dày da khi tiếp xúc với khách quốc tế. Do đó, tại những đô thị lớn như Thành Phố Hà Nội, TP Hồ Chí Minh hàng trăm trẻ nhỏ gia nhập đội quân đánh giày, dần già Phục hồi nghề truyền thống lịch sử đã mai một khi mọi người chỉ sử dụng dép cao su đặc, dép nhựa. Cách đây khoảng chừng 15 năm, tại một phiên họp Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Văn hóa đã đăng đàn về trang phục của những nữ ca sĩ. Ông ta phê phán 1 số ít nữ ca sĩ ăn mặc thiếu văn hóa, nhất là váy quá ngắn. Ông ta cho biết Bộ Văn hóa sẽ pháp luật về size váy của nữ ca sĩ ; tuy nhiên cái khó là chiều cao của họ không giống nhau, người thì chỉ cao 1,5 m, người thì cao đến 1,70 – 1,75 m, thành ra không hề pháp luật váy dài bao nhiêu phân, mà tùy theo chiều cao của từng người. Có lẽ vì quá khó nên mãi không thấy bộ này phát hành lao lý ; thế là câu truyện cái váy bị quên lãng.
Những năm gần đây nhiều bộ, địa phương ban hành Bộ Quy tắc ứng xử nơi công sở. Ngày 6/2/2020 Bộ Tài nguyên & Môi trường quy định: “Khi thực thi công vụ, nhiệm vụ, công chức, viên chức phải ăn mặc gọn gàng, lịch sự, đi giày hoặc dép có quai hậu. Trang phục phải phù hợp với tính chất công việc, đặc thù của ngành và thuần phong, mỹ tục. Đối với những ngành, lĩnh vực có trang phục riêng thì thực hiện theo quy định riêng”. Bộ Giáo dục & Đào tạo quy định về trang phục đảm bảo văn minh, lịch sự phù hợp với môi trường giáo dục và tính chất công việc.
Có lẽ thế là quá đủ do tại công chức, viên chức sẽ đồng cảm và tự giác thực thi. Mấy ngày gần đây trang phục công sở lại được dư luận rối loạn, khi Bộ Nội vụ phát hành Bộ Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc Bộ với lao lý những điều ” không được làm “.
Về trang phục của công chức, viên chức, người lao động khi đi làm, Bộ Nội vụ yêu cầu phải lịch sự, đầu tóc gọn gàng, đi giày hoặc dép có quai hậu.Với quần, áo phải mặc kín đáo, váy dài quá đầu gối, không xẻ tà quá cao, áo phông không có ve cổ và đặc biệt là không được mặc quần bò.
Tại sao váy phải dài quá đầu gối và không được mặc quần bò ( ? ). Váy dài hay ngắn và vải may quần bò có tội gì cơ chứ ( ! ). Cần quan tâm những vị chỉ huy rằng, giữ gìn nếp sống văn minh, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa là thiết yếu, nhưng cũng cần tôn trọng quyền tự do của công chức trang phục thích hợp với sở trường thích nghi của họ, miễn là không vi phạm quy tắc văn minh, lịch sử vẻ vang tại công sở.
Tôi muốn nhắc lại một kỷ niệm buồn trong ngành giáo dục vào đầu thập niên 80 của thế kỷ trước, khi phong trào “quần loe, tóc dài” bị lên án. Không ít trường đại học giao cho Đội Thanh niên cờ đỏ buộc những nam sinh viên có tóc dài phải cắt tóc ngắn, mặc quần loe phải sửa thành quần ống thẳng. Khó tưởng tượng được cách làm như vậy đưa lại hậu quả gì cho đội ngũ trí thức tương lai (!).
Vào thời hạn đó, tôi làm Hiệu trưởng Trường Đại học Thương mại, tôi không được cho phép Đội Thanh niên cờ đỏ làm như vậy, mà thay bằng những buổi lên lớp môn giáo dục thẩm mỹ và nghệ thuật cho toàn bộ sinh viên do một giáo viên có năng lượng trình diễn. Khi thầy giáo vẽ lên bảng một người trẻ tuổi gầy gò. mặt choắt có mái tóc dài bịt kín gáy và mặt ; một nam sinh viên chỉ cao 1,5 m mang quân ống loe nên người càng lùn tịt thì cử tọa ồ lên thấy phản cảm. Chỉ vài buổi lên lớp về nghệ thuật và thẩm mỹ của giáo viên đã làm biến hóa nhận thức về cái đẹp trong trang phục, thế là không cần sự can thiệp của Đội Thanh niên cờ đỏ, sinh viên trường tôi đã tự giác không dùng quần loe và tóc dài nữa. Lãnh đạo, quản trị thật sự là việc làm rất khó khăn vất vả vì đối tượng người dùng là con người với tư duy, phong thái, nếp sống rất khác nhau, nên những quyết định hành động quá đơn thuần dựa trên quyền lực tối cao mà không chăm sóc đến yếu tố tâm ý của hàng trăm, hàng nghìn người tất yếu sẽ thất bại. Nâng cao trình độ dân trí là thiết yếu, nhưng thiết tưởng nâng cao quan trí còn thiết yếu hơn.
