Mới đây, tôi được đọc một loạt bài phóng sự tìm hiểu về những tệ nạn xã hội mà hầu hết là ở giới trẻ : nghiện ngập, đua xe, cướp của, giết người … Tất cả đều đúng thực thi bởi những cá thể chưa qua tuổi 20. Những con người ấy ” sống không niềm tin ” không lý tưởng, sống không hứa hẹn, không nhìn vào ngày mai để khỏi phải giữ lời, ( ” Bay trên những xa lộ từ thần ” – Đinh Loan – Tập phóng sự tìm hiểu ” Lắc – vòng xoáy cuộc sống ” – NXB Công an nhân dân – Tr. 19 ). Lại nhớ đến câu hỏi lớn của nhà thơ Cách mạng Tố Hữu : ” Ơi, sống đẹp là thế nào hỡi bạn ? ” lại càng là một khái niệm trừu tượng mà mỗi người có một cách hiểu riêng. Những hành vi như trên liệu có phải là ” sống đẹp ” ? Mỗi người phải làm thế nào để ” sống cho đẹp ” ?Trước hết cần phải hiểu từ “ sống ” không phải là một khái niệm sống sót đơn thuần. ” Tồn tại nhưng phải để cho người khác biết có sự sống sót của mình tức là phải biểu lộ rằng ” Tôi đang ở đây ! Tôi xuất hiện trên cõi đời này, bằng hành động trong đời sống chứ không phải chỉ lặng lẽ như một cái bóng qua đêm rồi lại đến ngáy “. Và mỗi người chọn cho mình những cách biểu lộ khác nhau hình thành lên những cách sống khác nhau : sống đẹp, sống có ích và lối sống ích kỷ, buông thả thậm chí còn chìm trong vòng tội lỗi. Như vậy “ sống đẹp ” là một lối sống tích cực mà mỗi người cần phải hướng tới. Nhưng sổng thế nào mới là lối ” sống đẹp ”, còn là điều do dự của rất nhiều người .“ Đẹp ” không phải chỉ là cái đẹp hình thức. Cái ” đẹp ” biểu lộ từ những hành vi cư xử nhỏ nhất trong đời sống đến nghị lực vươn lên trong mỗi con người. ” Sống đẹp ” trước hết phải xuất phát từ lòng nhân ái, từ chính tình yêu trong trái tim để từ đó mà sống hết mình vì người khác, để bao dung, thứ tha … Xuất phát từ tình yêu thương nên bất kỳ hành vi nào dù là nhỏ nhất cũng đầy sự chăm sóc, san sẻ giữa những con người. Một sáng đến trường, bạn không sợ muộn học mà dừng lại giúp một cụ già qua đường. Mỗi ngày tích góp tiền để ủng hộ quỹ ” Vì người nghèo “. Những hành vi ấy dù li ti nhưng đều là những nghĩa cử cao đẹp .
Lại nhớ đến hơn 30 năm trước đây, người con gái Hà Nội Đặng Thuỳ Trâm xung phong vào chiến trường Quảng Trị gian khổ bản thân chịu những thiệt thòi nhưng chị vẫn dành một tình thương bao la cho những người quanh chị. Bất lực trước một ca mổ, chị đau đớn, lo lắng cho người em nuôi giờ này đang đè nặng tang tóc, đêm chị mất ngủ.
Tất cả những điều ấy đều xuất phát từ lòng yêu thương trong trái tim chị ! Để chính từ những lo ngại, đớn đau ấy dân tộc bản địa Nước Ta có một người con can đảm, kiên cường tận tụy làm người. Đó là chuyện của 30 năm trước, còn giờ đây có biết bao người ngày đêm nhen lên ngọn lửa tình yêu thương trên cõi đời này. Một nhà giáo già ngày ngày đạp xe khắp chốn bán những bức hình cụ Rùa Hồ Gươm mà thầy vô tình chụp được để lấy tiền góp vào quỹ ” Vì người nghèo “. Bao nhà hảo tâm, bao con người có mỗi năm lại lắng lòng mình nhớ đến những người còn trong đói khổ bần hàn .Cuộc sống muôn màu muôn vẻ tạo nên muôn nghìn khuôn mặt con người khác nhau : có người tốt, kẻ xấu, có những người từng gây ra tội ác. Nhưng không có ai chưa từng sai lầm đáng tiếc. Dẫu có lầm lạc bước vào ngõ cụt vẫn hoàn toàn có thể quay đầu lại. Chúng ta vẫn luôn dang tay chờ đón một con người mới ở những người từng mắc tội. Mỗi dịp lễ lớn, không riêng gì những người ngoài khung sắt nhà lao mới náo nức chờ đón mà những người ở trong cũng vui mừng vì mỗi dịp ấy họ lại có thời cơ được ân xá, được quay trở lại với người thân trong gia đình, bè bạn. Chào đón họ bằng lòng bao dung tha thứ, tin vào một sự biến hóa ở họ đó cũng là ” sống đẹp “. Chính nhờ có lòng yêu thương mà không ít người tìm lại được chính mình. Có một nhà thơ với bút danh ” Hoàn Lương ” từng nửa đời làm tướng cướp trên những chuyến tàu Thành Phố Đà Nẵng – Nha Trang, làm triệu phú buôn lậu xảo quyệt, thi nhân ấy tên là ” Nguyễn Đức Tân ” ( Đông Mỹ – Thanh Trì – TP. Hà Nội ). Nửa đời thao tác thất đức nhưng trong trại giam được nghe lời khuyên nhủ tâm tình của giám thi, như người tỉnh cơn mê anh tâm sự :
“Đêm đêm nghe tiếng vọng vang
Tiếng ngoài xã hội rộn ràng trong đêm
Đã buồn lại thấy buồn thêm
Khát thèm cuộc sống ấm êm ngoài đời”
Và cuộc đời của tên tướng cướp ấy rẽ sang một ngả khác khi mãn hạn tù, anh trở thành một nhà thơ, một thành viên của đội Công an xã. Khi được hỏi làm thế nào mà cá sự thay đổi lớn trong anh như vậy, tướng cướp, thi nhân ấy trả lời nhờ có sự bao dung, tình yêu của người vợ hiền và của tất cả mọi người.
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn từng viết ” Sống trên đời cần có một tấm lòng. Để làm gì em biết không ? Để gió cuốn đi, để gió cuốn đi … “. Gió sẽ cuốn những tấm lòng thảo thơm gieo tình yêu khắp muôn nơi, mang lại ánh sáng cho miền đất tăm tối, mang lại niềm hạnh phúc cho những người cùng khổ. Mỗi tất cả chúng ta, hãy gửi theo gió tấm lòng mình để tương hỗ bao người và để chính chứng ta là những con người có lối ” sống đẹp ” .“ Cuộc sống không có con đường cùng – chỉ có những ranh giới, điều cốt yếu là phải làm thế nào để vượt qua được những ranh giới ấy ” ( Nguyễn Khải ). Cuộc sống luôn tiềm ẩn những thử thách, và không ai là không vấp ngã một lần. Vậy nhưng sau cú ngã đau đớn ấy, bạn làm gì mới là điều đáng nói. Trong đầu tôi cứ bộc lộ lên hình ảnh con lật đật nhỏ bé miệng luân nở nụ cười và lần nào vấp ngã cũng bật dậy, trên môi vẫn là nụ cười sáng sủa. Đã khi nào bạn được như con búp bê ấy, kiên cường và nghị lực ? … Đọc Đặng Thuỳ Trâm, những dòng tâm sự của chị, từng câu từng chữ khi nào cũng tràn ngập một lòng ham sống khác thường. ” Đời phải trải qua giông tố nhưng chớ cúi đầu trước giông tố “. Câu nói tâm đắc ấy của chị, giờ đây, mỗi tất cả chúng ta cũng phải lấy đó làm châm ngôn sống cho đời sống của mình .
Tôi được nghe thầy dậy Hoá kể câu chuyện về người học trò cũ của thầy. Anh là một học sinh chăm ngoan, học giỏi, luôn nằm trong nhóm đầu. Vậy nhưng trong kỳ thi Đại học quan trọng anh lại trượt điều tưởng như không thể đã xảy ra. Đau buồn, thất vọng về chỉnh mình, cuộc sống của một thanh niên 18 tuổi lúc ấy chỉ toàn một màu đen khi bao hứa hẹn tương lai, kỳ vọng của gia đình, thầy cô đều sụp đổ. Không chịu giam mình trong màn đêm, anh tự mình thắp lên ngọn nến niềm tin và tiếp tục học tập hết mình. Anh đã đỗ vào năm sau với một số điểm cao. Dù so với bạn bè, anh là người đến sau nhưng anh lại là người đạt được chiến thắng lớn nhất: Chiến thắng chính mình, cuộc sống với những ranh giới của nó luôn bao quanh bạn. Nếu không có nghị lực làm sao bạn có thể đi hết được con đường của riêng mình ? Từ số 1 đến số 0 chỉ trong gang tấc nhưng khoảng cách từ số 0 đến số 1 trên trục đời là cả một quá trình mà nếu không có niềm tin, nghị lực, bạn sẽ mãi chỉ là con số 0 mà thôi. Hãy là một người bộ hành với đôi chân dẻo dai sẵn sàng đạp lèn mọi chông gai để bước đi: “Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng, bàn chân cũng thấm đau vô vàn những mũi gai” – Lời bài hát của ban nhạc tôi yêu thích cứ văng vẳng bên tai. Bàn chân có thể sẽ chảy máu vì gai nhọn nhưng đừng ngồi xuống rên xiết, hãy để máu ấy thấm lên những cánh hồng đỏ thắm trên bước đường vinh quang của bạn! Làm được như vậy tức là bạn đang “sống đẹp”, sống và luôn giữ cho mình một niềm tin vào ngày mai, luôn có một nghị lực vươn lên hướng đến ánh mặt trời.
Tôi từng đọc một bài thơ nghe qua tưởng chỉ là thơ vui nhưng lại mang một ý nghĩa thâm thúy :
“Khi anh sinh ra
Mọi người đều cười
Riêng anh thì khóc tu tu
Hãy sống sao để khi chết đi
Mọi người đều khóc
Còn môi anh thì nở nụ cười”
Bạn và tôi, hãy tự chiêm nghiệm cho mình lối sống đẹp để khi ở cuối con đường, tất cả chúng ta đều mỉm cười mãn nguyện !
