Theo nhà báo Anh Tom Metcalfe, thông tin về người phát minh ra cách làm socola đã bị thất lạc theo thời gian, nhưng các bằng chứng có được cho thấy đó là một người sinh sống tại Nam Mỹ cách đây hàng nghìn năm về trước.
Bằng chứng sớm nhất về việc sử dụng cacao – hạt được sấy khô và lên men của cây Theobroma Cacao Nam Mỹ, có niên đại khoảng chừng 5.300 năm trước – đến từ khu vực khảo cổ Santa Ana ( La Florida ) ở đông nam Ecuador .
Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature Ecology & Evolution năm 2018, phát kiến về việc sử dụng cacao được cho là thuộc về nền văn hóa Mayo-Chinchipe. Tuy nhiên, có khả năng loại cây này đã được người dân Nam Mỹ tận dụng từ rất lâu trước đó.
Cacao ngòi được nghiền nhỏ, đun chảy, cho ra thứ gọi là socola lỏng. Nguồn ảnh : Dreamstime
Socola mà người Nam Mỹ địa phương pha chế có sự độc lạ lớn với socola mà hầu hết mọi người đang chiêm ngưỡng và thưởng thức ngày này. Để làm socola, những hạt cacao được lên men, sau đó được sấy khô, làm sạch và rang. Vỏ hạt được vô hiệu để tạo ra cacao ngòi – một loại socola dạng thô .Tiếp đó, cacao ngòi được nghiền nhỏ, đun chảy, cho ra thứ gọi là socola lỏng. Socola lỏng hoàn toàn có thể được trộn với những thành phần khác để tạo ra socola thành phẩm hoặc hoàn toàn có thể được sử dụng để tạo ra bột cacao và bơ cacao .Thức uống cacao truyền thống cuội nguồn được tạo ra bằng cách thêm cacao ngòi xay vào nước và thường có vị đắng .Phần đường trong thịt quả cacao cũng hoàn toàn có thể được lên men thành đồ uống có cồn. Nghiên cứu năm 2013 trên tạp chí Nutrients cho biết, hỗn hợp sủi bọt này từng được coi là thuốc kích thích tình dục và được giới thượng lưu trong xã hội cổ đại nhìn nhận cao .Theo một nghiên cứu và phân tích của Đại học Boston, tộc người Olmec – sinh sống ở phía nam khu vực gọi là Mexico ngày này trong khoảng chừng 1.500 – 400 năm trước Công nguyên – coi cacao như một món quà của những vị thần, giúp liên kết người thợ phụng với thánh thần .Cacao được trồng gần như khắp Trung và Nam Mỹ vào đầu thế kỷ 16 sau Công nguyên. Hiện nay loài cây này được trồng ở những vùng nhiệt đới gió mùa trên khắp quốc tế .Cameron McNeil – Phó giáo sư nhân chủng học tại Đại học Lehman ( Thành phố Thành Phố New York ), đồng thời là một nhà thiên cổ học, cho biết nguồn gốc thực sự của cacao nằm ở lưu vực sông Amazon .
Con người đã đặt chân đến cực nam của Nam Mỹ vào khoảng 14.500 năm trước nhưng không biết chính xác khi nào những người đầu tiên đặt chân đến Amazon.
Thức uống cacao truyền thống cuội nguồn có sự độc lạ lớn với những công thức pha chế lúc bấy giờ ( Nguồn ảnh : Istock )Bà McNeil cho biết, thức uống cacao thời kỳ đầu không giống như socola nóng ngày này, nó thậm chí còn còn khá đặc .
“Tôi đã đi khắp Mesoamerica (Trung Bộ châu Mỹ cổ đại) để uống thử cacao truyền thống, thức uống này ấm, nhưng không nóng“, bà McNeil nói.
“Một số công thức pha chế đồ uống cacao ở Mesoamerica còn sử dụng ớt để tạo vị cay, ví dụ như thức uống xocolatl của người Maya và Aztec – đây là nơi khởi nguồn từ tiếng Anh ‘chocolate’ (socola) – nhưng không ai biết về người đã nghĩ ra công thức cho ớt vào những loại đồ uống cổ xưa này” – Vị Phó giáo sư cho biết thêm.
Một trong những nguyên do khiến cacao trở nên phổ cập là nó có chứa caffeine – chất kích thích cũng được tìm thấy trong cafe. Tuy nhiên, so với người Mỹ cổ đại, sự kích thích từ cacao có phần tinh xảo, nhẹ nhàng nhưng lại tiếp thêm sinh lực .Hơn nữa, trong khi nhiều chất kích thích khác được tìm thấy ở Nam Mỹ thì cacao là chất kích thích duy nhất hoàn toàn có thể phát hiện ở Mesoamerica. Đó cũng là nguyên do khiến nó được đảm nhiệm thoáng rộng và nồng nhiệt .
Sự ra đời của các loại socola
Từ thế kỷ 16, socola được gia nhập đến châu Âu như một thức uống, và nhanh gọn trở thành hình tượng của sự sang trọng và quý phái. Các thanh socola – thứ mà hầu hết tất cả chúng ta liên tưởng tới khi nghĩ về socola – là phát minh của công ty J.S. Fry and Sons vào năm 1847 .Năm 1795, Joseph Storrs Fry được cấp bằng bản quyền sáng tạo giải pháp nghiền hạt cacao bằng động cơ hơi nước. Các con trai của ông sau đó đã tích hợp bột cacao, bơ cacao và đường để tạo thành một thanh socola đặc, đưa loại sản phẩm này trở nên thông dụng ở châu Âu .Về sau, công ty J.S. Fry and Sons đã tung ra thị trường 1 số ít loại sản phẩm socola, trong đó có socola trứng Phục sinh tiên phong vào năm 1873. Sau đó, những công ty như Cadbury và Rowntree’s đã giúp phổ cập loại sản phẩm này này ra khắp Vương quốc Anh và hơn thế nữa .
Ngày nay có rất nhiều loại socola để người tiêu dùng lựa chọn (Nguồn ảnh: Aro Base Cafe)
Người Thụy Sĩ đặc biệt quan trọng yêu thích loại socola mới, và vào những năm 1870, công ty Netstlé của Thụy Sĩ đã sử dụng sữa bột để cho sinh ra thanh socola sữa tiên phong .Các thanh socola sữa sản xuất hàng loạt tiên phong được bán ở Mỹ vào năm 1900, và trở nên thông dụng tại vương quốc này trong những năm 1920, khi thói quen ăn vặt tăng trưởng mạnh do việc uống rượu dần bị hạn chế .
Những người sành ăn socola ngày này hoàn toàn có thể tìm thấy nhiều loại socola tương thích với khẩu vị của mình : Từ socola sữa ngọt dẻo, cho tới socola đen giòn với vị đắng 80 % hoặc 90 %, thậm chí còn có cả socola không đường với 100 % cacao .
