Công nghiệp khai thác than đá xuất hiện tương đối sớm và được phát triển từ nửa sau thế kỉ XIX. Sản lượng than đá khai thác được rất khác nhau giữa các thời kì, giữa các khu vực và các quốc gia, song nhìn chung, luôn có xu hướng tăng lên về số lượng tuyệt đối. Trong vòng 50 năm qua, tốc độ tăng trung bình là 5,4%/năm, còn cao nhất vào thời kì 1950 – 1980 đạt 7%/năm. Từ đầu thập kỉ 90 đến nay, mức tăng giảm xuống chỉ còn 1,5%/năm.
Lý do chính: Than đá là nguồn nhiên liệu sản xuất 38% lượng điện trên toàn thế giới. Nhu cầu sử dụng điện tăng đương nhiên kéo theo tiêu thụ than đá tăng. Trong bài viết “Giải thích thế nào về xu hướng than đá được sử dụng nhiều hơn trên thế giới ?” đăng trên trang mạng The Conversation, nhà kinh tế Carine Sebi thuộc Đại học quản trị Grenoble, Pháp (GEM) cho biết 2/3 lượng than đá được dùng để sản xuất điện, phần còn lại phục vụ cho công nghiệp, chủ yếu là ngành luyện kim.
Chuyên gia Carine Sebi dẫn nguồn tài liệu của cơ quan điều tra và nghiên cứu sâu xa về nghành nghề dịch vụ nguồn năng lượng Enerdata cho biết trong quá trình 2010 – 2017, mức tiêu thụ than đá để sản xuất điện tăng tỉ lệ thuận với mức tiêu thụ điện nói chung, lần lượt là 2,8 % / năm và 3 % / năm .
Nhu cầu than được nước nào sử dụng nhiều than đá nhất ?
Nếu như tại Pháp, chỉ có 1,8 % lượng điện được sản xuất từ những xí nghiệp sản xuất nhiệt điện dùng than đá, và ở Trung Đông chỉ khoảng chừng gần 3 %, thì tại nhiều nước, tỉ trọng này vẫn rất lớn, ví dụ điển hình Ba Lan ( 78 % ), Ấn Độ ( 75 % ), Trung Quốc ( 68 % ), Indonesia ( 58 % ), Philippines ( 50 % ). Con số này ở Nước Ta là 34 % .
Khai thác than đá ở Trung Quóc bị đình trệ do dịch Covid .
Trung Quốc là nước có nhu cầu than đá cao nhất. Hiện giờ, Trung Quốc tiêu thụ tới ¼ tổng lượng khai thác than đá được trên toàn thế giới. Các nguồn năng lượng sạch chưa đủ đáp ứng nhu cầu nên Trung Quốc chủ yếu vẫn phải dựa vào nhiệt điện. Nhu cầu điện của Trung Quốc tăng trung bình 7%/năm kể từ năm 2005. Xét về số lượng, Trung Quốc sử dụng nhiều than đá nhất thế giới để phục vụ ngành sản xuất điện.
Sản lượng than đá tiêu thụ tăng mạnh nhất ở khu vực nào trên thế giới ?
Hiện nay, trên thế giới có hai xu hướng trái ngược nhau. Trong khi một số nước đã giảm tỉ trọng nhiệt điện, thì có một số nước khác lại đẩy mạnh sản xuất điện từ than đá. Nhóm nước thứ hai cũng thường là các quốc gia khai thác nhiều than đá nhất. Ấn Độ, tỉ trọng nhiệt điện đã tăng thêm 7% từ năm 2010 đến năm 2017. Mức tăng ở Indonesia là 18%, Philippines 15%. Việt Nam cũng là nước có tỉ trọng nhiệt điện tăng mạnh (+14%). Tại Nhật Bản, sau thảm họa Fukushima, nhiều nhà máy điện nguyên tử đã phải đóng cửa.
Khai thác và luân chuyển than đá
Trong bối cảnh đó, nước Nhật phải dựa nhiều vào than đá để sản xuất điện. Tỉ trọng nhiệt điện than tại nước này vì thế tăng mạnh trong giai đoạn 2011-2015. Indonesia và Việt Nam là hai trong số các nước có trữ lượng than đá lớn và đã tận dụng nguồn nhiên liệu này để sản xuất điện, tránh phụ thuộc về năng lượng.
Than đá nhập khẩu về Cảng Cái mép – Thuận Hải .
trái lại, tỉ trọng nhiệt điện than đá giảm mạnh ở Mỹ ( – 15 % ), châu Âu ( – 10 % ). Trung Quốc, mặc dầu vẫn là nước tiêu thụ nhiều than nhất thế giới để sản xuất điện .
Nguồn tìm hiểu thêm : https://www.rfi.fr/
