Các quốc gia như Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc… đều đã có những tổ chức đánh giá nhà vệ sinh công cộng tại các thành phố du lịch. QS Supplies – một công ty của Anh chuyên cung ứng các thiết bị vệ sinh trên thế giới như bồn tắm, bồn cầu… thi thoảng có đánh giá nhà vệ sinh trên thế giới qua bảng xếp hạng. Tháng 1-2023, hãng khảo sát 69 thành phố thì Hà Nội xếp 66/69, TP.HCM xếp 67/69 thành phố du lịch toàn cầu về số nhà vệ sinh công cộng trên mỗi km2. Thứ hạng này kém xa các thành phố khu vực Đông Nam Á như Kuala Lumpur, Malaysia đứng thứ 42 và Bangkok, Thái Lan ở vị trí 45.
Ông Lê Văn Hiệp, quản trị Thương Hội Nhà vệ sinh Nước Ta, không ít lần nhận được lời “ kêu cứu ” từ người dân, tài xế taxi : “ Tôi đã lái xe 2 tiếng rồi, nhưng không tìm được Tolet nào để đi cả ” ; “ Khổ nhất là cánh xe ôm, tài xế taxi, khi đi vệ sinh thì dựng xe máy ở đâu, gửi xe xe hơi cho ai. Nếu Tolet nằm trong khu vui chơi giải trí công viên, barie chắn đường thì làm thế nào vào được ”. Họ là người lao động không có nhiều thời hạn cho việc tìm bãi gửi xe để đi vệ sinh, có khi phí gửi xe còn cao hơn cả phí đi vệ sinh. Làm sao để toàn bộ mọi người đều có thời cơ xử lý nhu yếu “ xả van ” khi cần luôn là yếu tố cần đặt ra .
Từ thông tin này, 1 số ít báo trên quốc tế viết bài, họ hỏi quan điểm những vị khách đã tới Nước Ta và đều nhận được câu vấn đáp gần giống nhau : “ Hồ Chí Minh, Thành Phố Hà Nội là một trong những thành phố mà khách du lịch khó sử dụng Tolet nhất trong kỳ nghỉ của chúng tôi ” ; “ Toilet ở Nước Ta là một điểm trừ và không tương thích với người quốc tế không biết ngồi xổm ” ; “ Ở Thành Phố Đà Nẵng, ngay cạnh bờ biển thì những Tolet không thân thiện với một chàng trai phương Tây như tôi, vì là loại ngồi xổm, giấy vệ sinh không hề có ”. Anh Romero, hành khách Tây Ban Nha nói : “ Nhà vệ sinh công cộng ở Nước Ta khá tệ. Tôi đồng ý vào quán cafe mua đồ uống vài chục ngàn đồng rồi đi vệ sinh nhờ chứ không dám sử dụng toilet công cộng ” .
TP. Hà Nội, có trên 8,5 triệu dân hiện có gần 400 Tolet công cộng. Thành Phố Hồ Chí Minh khoảng chừng 10 triệu dân, đông hơn Thành Phố Hà Nội gần 2 triệu dân, nhưng chỉ có trên 200 Tolet công cộng. Nhà vệ sinh công cộng được kiến thiết xây dựng ở những điểm như vườn hoa, khu vui chơi giải trí công viên, hồ điều hòa, bến xe, nhà ga … Chất lượng Tolet của cả hai thành phố lớn này đều là nỗi ám ảnh ngay với dân mình chưa nói tới khách Tây. Số Tolet thật sạch, Giao hàng tốt thì ít, số xuống cấp trầm trọng, rò rỉ nước, thậm chí còn không hề sử dụng được thì nhiều, loại xây bằng gạch thì bong tróc, loại bằng inox rỉ sét …, có cái thiếu nước rửa tay, giấy vệ sinh, tiêu thoát nước chậm, phát tán mùi xú uế .
Sự xuống cấp trầm trọng không riêng gì xảy ra ở những Tolet trong khu vui chơi giải trí công viên ngoài thành phố, mà còn ở những Tolet thuộc TT thành phố : Hồ Hale ( Thiền Quang ) có hai Tolet thì một cái phía giáp với Cung Thanh niên, rất xập xệ, rỉ nước và tôi thấy thường khóa cửa. Người tỉnh xa về, hoặc những anh xe ôm thường “ xả van ” ngay đầu cầu qua hồ vào Cung Thanh niên. Nhà vệ sinh tại ngã ba Hàng Trống – Lê Thái Tổ, bên ngoài trang trí khá đẹp, 4 cabin vệ sinh được ốp gỗ, nhưng khi tôi tới thì chỉ có hai cabin dùng được, bên trong bốc mùi không dễ chịu .
Nhà vệ sinh ở Hồ Hale, đối lập với Cung Thanh niên, luôn khóa cửa
Người dân “ xả van ” ngay trước Cung Thanh niên
2-Có tiêu chuẩn nhà vệ sinh, nhưng khó thực hiện
Là nước có chính sách mở cửa du lịch sớm sau dịch Covid-19, nhưng Việt Nam lại đang “về sau” khi kết thúc năm 2022, cả nước chỉ đón được 3,5 triệu khách quốc tế, bằng 70% so với kế hoạch. Đâu là nguyên nhân? Các doanh nghiệp du lịch vẫn phụ thuộc vào khách truyền thống, chính sách visa vẫn chưa thật sự cởi mở, nguồn nhân lực có kỹ năng làm du lịch còn thiếu sau dịch, các sản phẩm du lịch chưa đa dạng, hấp dẫn, thiếu bản sắc. Còn nguyên nhân không thể bỏ qua – nhà vệ sinh công cộng quá thiếu và bẩn.
Ông Jack Sim, quản trị Thương Hội Tolet quốc tế ( WTO-World Toilet Organization ) đã hơn một lần nói : “ Nhà vệ sinh cho khách du lịch là yếu tố thiết yếu của ngành du lịch. Không có Tolet, không có khách du lịch. Dịch Vụ Thương Mại kém, ít người tới. Việc khách du lịch truyền miệng nhau hoàn toàn có thể thôi thúc việc làm kinh doanh thương mại ở Nước Ta, nhưng cũng hoàn toàn có thể tiêu diệt nổi tiếng của bạn, vì họ có quá nhiều điểm đến để lựa chọn ” .
Nếu muốn tăng trưởng du lịch một cách vững chắc, tất cả chúng ta cần phải kiến thiết xây dựng hình ảnh du lịch từ cái Tolet .
Tổng cục Du lịch Nước Ta đã đưa ra Tiêu chuẩn chung về Tolet công cộng, như : Có chiều cao tối thiểu là 2,5 m, tường ốp gạch men và sàn lát bằng vật liêu chống trơn ; Diện tích tối thiểu dành cho người trưởng thành là 2,5 mét vuông ; Phải bảo vệ hợp vệ sinh theo lao lý của Bộ Y Tế : Cách nguồn nước ẩm thực ăn uống, hoạt động và sinh hoạt từ 10 m trở lên ; Mặt sàn và rãnh nước nhà vệ sinh phải nhẵn, không đọng nước, không lún ; Nước tiểu phải được dẫn ra dụng cụ chứa, không chảy vào hố phân ; Phải có biển báo Tolet công cộng rõ ràng bằng tiếng Việt và tiếng Anh, ở những nơi đặc trưng thiết yếu phải có những loại ngôn từ khác. Nhà vệ sinh phải có không thiếu những thiết bị vệ sinh thiết yếu, hoạt động giải trí tốt, được lắp ráp chắc như đinh, sắp xếp ngăn nắp ; Nếu có điều kiện kèm theo, cần sắp xếp có tối thiểu một Tolet dành riêng cho người khuyết tật .
Nhưng qua khảo sát và lấy quan điểm của những doanh nghiệp lữ hành về những điểm kho lưu trữ bảo tàng, di tích lịch sử lịch sử vẻ vang – văn hóa truyền thống, khách du lịch tiếp tục đến thăm quan ở TP.HN và Tp. HCM thấy, nhiều Tolet ở những điểm trên chưa đạt tiêu chuẩn. Cái khó để đạt tiêu chuẩn là bởi 1 số ít điểm được công nhận là di tích lịch sử lịch sử vẻ vang – văn hóa truyền thống vương quốc, do thiếu đất lan rộng ra, không chỉ có vậy việc kiến thiết xây dựng, thay thế sửa chữa những khu công trình vệ sinh này lại tương quan đến quy hoạch bảo tồn di tích lịch sử, thủ tục xét, phê duyệt diễn ra khá phức tạp, lừ đừ. Ngành du lịch, ngành văn hóa truyền thống cùng trong một Bộ Văn hóa-Thể thao-Du lịch mà còn chậm rãi vậy, với những yếu tố có tương quan tới nhiều ngành khác thì vận tốc “ rùa bò ” trong thủ tục hành chính là chuyện đương nhiên. Đẩy nhanh cải cách thủ tục hành chính vẫn là điều “ cần phải làm ngay ”. Với những nơi có đủ điều kiện kèm theo nhưng không thiết kế xây dựng được Tolet công cộng đủ tiêu chuẩn vì trước đây “ lơ là với khách du lịch ” thì nay phải chăm sóc đúng mức .
3-Giải pháp tình thế
Vị quản trị WTO đã giúp một số ít nước như Ấn Độ, Liên bang Nigeria – một quốc gia thuộc khu vực Tây Phi là nước đông dân nhất châu Phi, cải tổ rất nhiều trong vệ sinh công cộng. Có lần tới thăm nước ta ông cũng gợi ý, “ Nước Ta hoàn toàn có thể tổ chức triển khai Hội nghị Thượng đỉnh Tolet quốc tế và mở màn cuộc “ Cách mạng Tolet Việt ” như Trung Quốc đã làm 6-7 năm qua, biến toilet công cộng thành một nơi tuyệt vời cho tổng thể mọi người, kể cả người dân địa phương và khách du lịch ” .
Hiện nay nhiều thành phố trên cả nước đang thiết kế xây dựng “ Thành phố mưu trí, tân tiến ” có quy hoạch nơi “ vệ sinh công cộng mưu trí ”. Nhưng đó là chuyện lâu dài hơn, kế hoạch. Phải triển khai ngay giải pháp tình thế : Các khu vực TT có đông khách du lịch du lịch thăm quan cần tái tạo, tăng cấp, chỉnh trang Tolet xuống cấp trầm trọng, nếu đạt được tiêu chuẩn như Tổng cục Du lịch thì đáng mừng, nếu không chỉ cần lấy tiêu chuẩn “ thật sạch ” làm đầu, ship hàng nhu yếu hành khách 24/24 giờ, thì đã hoàn toàn có thể xóa đi “ nỗi sợ hãi ” của khách rồi .
Xây một Tolet công cộng đạt tiêu chuẩn du lịch thường tốn khoảng chừng 2,7 tỉ và 2,2 tỉ tiền ngân sách quản lý và vận hành trong 1 năm, phải mất 4-5 năm hoạt động giải trí mới hoàn toàn có thể đủ ngân sách góp vốn đầu tư khởi đầu và còn nhiều ngân sách khác trong quy trình hoạt động giải trí phát sinh. Do đó nhiều doanh nghiệp rất do dự, đo lường và thống kê thuần túy kinh doanh thương mại trong nghành nghề dịch vụ này sẽ không thuận tiện để cân đối. Mà cân đối không được thì những Tolet công cộng lại rơi vào cảnh quản lý và vận hành kém chất lượng, xập xệ, nhếch nhác, có mà còn tệ hơn không có .
Một giải pháp khác trong phạm trù “xã hội hóa” là, các cơ sở kinh doanh “chia sẻ nhà vệ sinh”. Pháp là nước thu hút nhiều khách du lịch, số nhà vệ sinh công cộng ở trung tâm rất thiếu, việc xây mới cũng rất khó. Một sáng kiến đã nảy ra, vận động các quán ăn, nhà hàng tư nhân cho khách du lịch, khi có nhu cầu, có thể vào nhà vệ sinh để sử dụng. Hiệp hội Nhà vệ sinh Việt Nam lúc này cần vào cuộc quyết liệt, tuyên truyền và mở ngay cuộc vận động, tôi tạm gọi là “Cuộc vận động hỗ trợ nhà vệ sinh” ở tại các trục đường lớn, đường chính, khu vực có đông người qua lại bằng cách cho phép khách du lịch sử dụng nhà vệ sinh. Vận động thêm các điểm như trường học, công sở, các cơ quan của hệ thống chính trị tăng cường thêm cho mạng lưới nhà vệ sinh để đáp ứng đủ nhu cầu thực tế. Và khi tham gia, các cơ sở đó sẽ được gắn biển báo cho người dân và du khách dễ tiếp cận.
Theo quy chuẩn quốc tế, khoảng cách 300 – 500 m đường nên có một Tolet công cộng. Nước ta có rất nhiều khu du lịch, bãi biển … đi vài cây số mới phát hiện Tolet. Như ở Thành Phố Hà Nội, dọc tuyến đường Hoàng Quốc Việt dài hơn 3 km mới có một Tolet công cộng nằm ở đoạn giao với đường Phạm Văn Đồng. Ở Hồ Chí Minh có kênh Nhiêu Lộc, dài cả chục cây số mà không có Tolet. Với những tuyến đường nào xây mới được thì xây, còn nếu không nhanh gọn lắp ráp Tolet lưu động ở những vị trí thiết yếu .
Ngoài tăng cấp chất lượng, xây mới, hoặc bằng cách xã hội hóa Tolet công cộng thì câu truyện “ ý thức vệ sinh của người Việt kém, cần nâng cao ” vẫn là “ chuyện thường ngày ”. Nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh chung không chỉ góp thêm phần bảo vệ môi trường tự nhiên sống, môi trường tự nhiên hoạt động và sinh hoạt mà còn biểu lộ văn hóa truyền thống, lối sống của một hội đồng, một quốc gia. Mỗi người hãy hình thành thói quen không khạc nhổ, tiểu tiện, đại tiện bừa bãi và có những việc làm thiết thực để góp thêm phần giữ gìn vệ sinh chung .
