Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, Bs.Trịnh Thị Thanh Huyền – Bác sĩ Sản phụ khoa – Khoa sản phụ khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng
Sau sinh, cơ thể người phụ nữ sẽ phải đối mặt với những sự thay đổi đáng kể. Biết được những vấn đề thường gặp sau sinh con sẽ giúp bạn chuẩn bị tốt hơn để đối mặt với những sự thay đổi về thể chất cũng như tinh thần sau khi mang thai.
1. Một số vấn đề thường gặp sau sinh con
Phụ nữ hoàn toàn có thể gặp một loạt những yếu tố sau sinh, mỗi người có những bộc lộ riêng và mức độ nghiêm trọng cũng khác nhau. Một số yếu tố thường gặp như :
- Nhiễm trùng sau sinh (bao gồm nhiễm trùng tử cung, tiểu khung, bàng quang, thận)
- Chảy máu quá nhiều sau khi sinh
- Đau ở vùng đáy chậu (giữa âm đạo và trực tràng)
- Dịch âm đạo
- Rạn da
- Sưng vú, tắc tuyến sữa
- Bệnh trĩ và táo bón
- Rụng tóc
- Đi tiểu không tự chủ
- Trầm cảm sau sinh
- Khó khăn khi quan hệ tình dục
- Khó lấy lại vóc dáng như trước khi mang thai
2. Nguyên nhân và cách điều trị các vấn đề sau sinh
2.1. Xuất huyết sau sinh
Mặc dù 1 số ít trường hợp chảy máu sau sinh là thông thường, những trường hợp chảy máu nặng hoặc xuất huyết xảy ra chỉ chiếm khoảng chừng 2 % những ca sinh, thường là sau khi chuyển dạ trong một thời hạn dài, sinh nhiều lần hoặc tử cung bị nhiễm trùng .
Xuất huyết sau sinh là nguyên nhân phổ biến thứ ba gây tử vong cho sản phụ sau khi sinh con, thường xảy ra do tử cung không co bóp bình thường sau khi nhau thai được đưa ra hoặc do mảnh nhau thai hoặc màng ối vẫn còn trong tử cung, cổ tử cung hoặc âm đạo. Ngay sau khi em bé và nhau thai được đưa ra ngoài, bạn sẽ được theo dõi để đảm bảo tử cung đang co bóp như bình thường. Nếu chảy máu nghiêm trọng, bác sĩ và các nhân viên y tế sẽ xoa bóp tử cung của bạn để giúp nó hoạt động bình thường, hoặc bạn có thể được bổ sung một loại hormone tổng hợp có tên là oxytocin để giúp kích thích các cơn co thắt tử cung. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện kiểm tra vùng chậu để tìm nguyên nhân xuất huyết. Nếu mất máu quá nhiều, sản phụ sẽ được truyền máu.
Nếu xuất huyết xảy ra sau một hoặc hai tuần sau khi sinh, nó hoàn toàn có thể được gây ra bởi một mảnh nhau thai còn sót lại trong tử cung. Nếu vậy, những mô sẽ được phẫu thuật cắt bỏ .
2.2. Nhiễm trùng tử cung
Thông thường, nhau thai tách ra khỏi thành tử cung trong khi sinh và bị tống ra khỏi âm đạo trong vòng 20 phút sau khi sinh. Nếu những mảnh của nhau thai vẫn còn trong tử cung, hoàn toàn có thể dẫn đến thực trạng nhiễm trùng .
Nhiễm trùng túi ối (túi nước bao quanh em bé) khi chuyển dạ có thể dẫn đến nhiễm trùng tử cung sau sinh. Triệu chứng bao gồm: sốt cao, nhịp tim đập nhanh ; số lượng bạch cầu tăng bất thường; tử cung to,tức và đau; tiết dịch có mùi hôi thường chỉ ra khi nhiễm trùng tử cung. Khi các mô xung quanh tử cung cũng bị nhiễm trùng, sản phụ có cảm thấy đau và sốt một cách nghiêm trọng. Nhiễm trùng tử cung thường có thể được điều trị bằng tiêm thuốc kháng sinh, nhằm ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm tiềm ẩn như sốc do nhiễm trùng.
2.3. Nhiễm trùng vết mổ
Nếu vết mổ bị sưng đỏ hoặc chảy mủ, bạn gặp ngay bác sĩ để được điều trị kịp thời. Bạn không được gãi vết mổ. Nếu ngứa, bạn hoàn toàn có thể sử dụng kem dưỡng da để giảm ngứa .
2.4. Nhiễm trùng thận
Nhiễm trùng thận, có thể xảy ra nếu vi khuẩn lây lan từ bàng quang, bao gồm các triệu chứng như sốt cao, đau lưng hoặc đau bên hông, táo bón và đi tiểu đau. Khi bạn bị nhiễm trùng thận, bác sĩ thường chỉ định bạn tiêm hoặc uống thuốc kháng sinh. Bạn cần uống nhiều nước và được yêu cầu lấy mẫu nước tiểu khi bắt đầu và kết thúc điều trị để sàng lọc những vi khuẩn còn lại.
Nếu bạn bị sốt cao, hãy báo ngay cho bác sĩ biết bởi đây hoàn toàn có thể là một tín hiệu nhiễm trùng sau sinh .
2.5. Đau vùng chậu
Đối với những phụ nữ sinh thường đường âm đạo bị đau ở đáy chậu (khu vực giữa trực tràng và âm đạo) là khá phổ biến. Những mô mềm này có thể bị kéo căng hoặc rách trong quá trình sinh nở, khiến chúng sưng, bầm tím và đau nhức. Sự khó chịu này cũng có thể trở nên trầm trọng hơn do thủ thuật cắt tầng sinh môn.
Sau khi sinh, khung hình bạn mở màn phục sinh, sự không dễ chịu sẽ giảm bớt. Bạn phải tự lau từ trước ra sau sau khi đi vệ sinh để tránh lây nhiễm vi trùng từ trực tràng .Nếu ngồi không tự do, bạn hoàn toàn có thể sử dụng một chiếc gối để giúp giảm áp lực đè nén lên đáy chậu. Sử dụng thuốc giảm đau ( không sử dụng aspirin nếu bạn đang cho con bú ) cũng hoàn toàn có thể đem lại hiệu suất cao .Khi bạn cảm thấy đau vùng chậu, những bài tập cơ chậu hoàn toàn có thể giúp phục sinh cơ âm đạo của bạn. Tuy nhiên, nếu vùng âm đạo của bạn bị đau nhiều hơn và lê dài, hãy ngừng tập thể dục và báo cho bác sĩ biết về thực trạng của bản thân .
2.6. Chảy máu âm đạo
Chảy máu âm đạo là hiện tượng kỳ lạ phổ cập trong vài tuần đầu sau khi sinh. Chất thải này, gồm có máu và phần còn lại của nhau thai, được gọi là lochia. Trong vài ngày đầu sau khi sinh con, dịch tiết ra có màu đỏ tươi và hoàn toàn có thể gồm có cả cục máu. Chất dịch sẽ chuyển từ từ sang màu hồng, rồi trắng hoặc vàng trước khi dừng trọn vẹn. Chất dịch màu đỏ tươi hoàn toàn có thể quay trở lại vào những thời gian khác, ví dụ điển hình như sau khi cho con bú hoặc tập thể dục quá can đảm và mạnh mẽ, nhưng thực trạng chảy máu âm đạo cải tổ sau 10-14 ngày .
2.7. Sưng vú
Khi sữa về ( khoảng chừng hai đến bốn ngày sau khi sinh ), ngực của bạn hoàn toàn có thể trở nên rất to, cứng và đau. Tình trạng sưng vú sẽ giảm khi bạn cho con bú hoặc nếu bạn không cho con bú trong khoảng chừng 3 ngày thì khung hình sẽ ngừng sản xuất sữa .Bạn hoàn toàn có thể giảm bớt sự không dễ chịu bằng cách dùng một chiếc áo ngực tương hỗ vừa khít và chườm túi nước đá lên ngực. Nếu bạn đang cho con bú, bạn hoàn toàn có thể mát xa bầu ngực hoặc dùng máy hút sữa để giảm sự căng tức. Nếu bạn không cho con bú, không nên tắm nước nóng và vắt sữa bởi điều này sẽ chỉ khiến khung hình bạn sản xuất sữa nhiều hơn. Bạn hoàn toàn có thể dùng thuốc giảm đau để cải tổ thực trạng này cho đến khi nguồn sữa trọn vẹn hết sạch .
2.8. Nhiễm trùng vú
Viêm vú hoặc nhiễm trùng vú thường được chỉ định bởi một khu vực đau, đỏ trên vú hoặc có thể toàn bộ vú. Nhiễm trùng vú – có thể do vi khuẩn gây ra do căng thẳng, kiệt sức hoặc nứt núm vú – có thể đi kèm với sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, nôn. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào, cần báo ngay cho bác sĩ để điều trị kịp thời. Bạn có thể được chỉ định dùng thuốc kháng sinh.
Viêm vú không tác động ảnh hưởng đến sữa mẹ. Điều quan trọng là bạn cần nghỉ ngơi và uống nhiều nước. Bạn nên sử dụng khăn ấm để chườm nhằm mục đích giảm bớt sự không dễ chịu đồng thời tránh thực trạng tắc tuyến sữa sau khi sinh. Bạn nên hạn chế sử dụng áo ngực khi bị nhiễm trùng vú .
2.9. Tắc tuyến sữa
Các tuyến sữa bị tắc, hoàn toàn có thể gây đỏ, đau, sưng hoặc một khối u ở vú, giống với thực trạng viêm vú. Tuy nhiên, không giống như nhiễm trùng vú, ống dẫn bị tắc không đi kèm với những triệu chứng giống như bệnh cúm .Các nhân viên cấp dưới y tế sẽ triển khai mát xa vú để xử lý thực trạng tắc tia sữa. Tuy nhiên, nếu thực trạng không được cải tổ, bạn nên đến cơ sở y tế để được điều trị .
2.10. Rạn da
Bệnh trĩ và táo bón, có thể bị nặng thêm do áp lực của tử cung và thai nhi, đây là tình trạng khá phổ biến ở phụ nữ mang thai và sau sinh. Thuốc bôi và thuốc xịt không kê đơn, kèm theo chế độ ăn giàu chất xơ và chất lỏng, thường có thể giúp giảm táo bón và sưng trĩ.
Không sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc thụt mà không hỏi bác sĩ của bạn, đặc biệt quan trọng là nếu bạn đã phẫu thuật cắt tầng sinh môn hoặc có vết khâu ở vùng đáy chậu .
2.11. Bệnh trĩ và táo bón
Bệnh trĩ và táo bón, có thể bị nặng thêm do áp lực của tử cung và thai nhi, đây là tình trạng khá phổ biến ở phụ nữ mang thai và sau sinh. Thuốc bôi và thuốc xịt không kê đơn, kèm theo chế độ ăn giàu chất xơ và chất lỏng, thường có thể giúp giảm táo bón và sưng trĩ.
Không sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc thụt mà không hỏi bác sĩ của bạn, đặc biệt quan trọng là nếu bạn đã phẫu thuật cắt tầng sinh môn hoặc có vết khâu ở vùng đáy chậu .
2.12. Vệ sinh không tự chủ
Việc đi tiểu không tự chủ, đặc biệt quan trọng là khi cười, ho hoặc căng thẳng mệt mỏi, thường được gây ra bởi bàng quang giãn ra trong khi mang thai và sinh nở. Thông thường, theo thời hạn, bàng quang của bạn sẽ trở lại thông thường. Bạn hoàn toàn có thể đẩy nhanh quy trình này bằng cách triển khai những bài tập thể dục .
Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng miếng lót bảo vệ khi không thể tự chủ nhu cầu vệ sinh của bản thân. Bác sĩ sẽ chỉ định bạn dùng thuốc nhằm giải quyết tình trạng này. Nếu bạn cảm thấy đau, nóng rát, hoặc đi tiểu khó chịu, bạn nên báo ngay cho bác sĩ bởi đây là dấu hiệu nhiễm trùng bàng quang.
2.13. Rụng tóc
Rụng tóc sau sinh thường lê dài từ 5-6 tháng. Khi mang thai, hormone tăng cao, thực trạng rụng tóc chưa thực sự đáng lo lắng, chính vì vậy bạn không quá chăm sóc đến yếu tố này. Tuy nhiên, vài tháng sau khi sinh, nhiều phụ nữ khởi đầu cảm thấy lúng túng khi họ nhìn thấy tóc rụng với vận tốc đáng báo động. Tuy nhiên, hiện tượng kỳ lạ rụng tóc sau sinh chỉ xảy ra trong một khoảng chừng thời hạn ngắn sau sinh, bạn không cần lo ngại quá .
2.14. Trầm cảm sau sinh
Hầu hết phụ nữ đều trải qua chứng trầm cảm sau khi sinh con. Sự thay đổi nồng độ hormone, kèm theo đó là việc chăm sóc trẻ sơ sinh không phải là điều dễ dàng khiến nhiều bà mẹ cảm thấy lo lắng, choáng ngợp hoặc thậm chí là tức giận. Đối với những người bị trầm cảm ở mức độ nhẹ thì tình trạng này sẽ kết thúc trong vòng vài tuần sau sinh
Trầm cảm kéo dài hơn hoặc trở nên nặng hơn sau khi sinh được gọi là trầm cảm sau sinh (PPD). PDD ảnh hưởng từ 10% đến 20% phụ nữ vừa mới sinh con. PPD thường biểu hiện rõ ràng trong hai tuần đến ba tháng sau khi sinh, bao gồm các dấu hiệu như cảm giác lo lắng hoặc tuyệt vọng. Thiếu ngủ, thay đổi hormone và đau đớn về thể xác sau khi sinh con đều là nguyên nhân gây nên PPD, khiến một số phụ nữ cảm thấy nặng nề khi ở vai trò mới. Họ khó có thể vượt qua cảm giác cô đơn, sợ hãi hoặc thậm chí là cảm giác tội lỗi.
Để điều trị trầm cảm sau sinh, các sản phụ cần sự giúp đỡ từ những người thân trong gia đình, bạn bè. Chia sẻ cảm xúc của bạn với họ và nhờ họ giúp đỡ chăm sóc trẻ. Nếu tình trạng trở nên nghiêm trọng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được điều trị kịp thời. Đối với những chị em bị trầm cảm sau sinh, kèm theo ý nghĩ chán ghét chính đứa con của mình, muốn tử tự, thường gặp ảo giác hoặc hành vi trở nên bất thường, cần phải được can thiệp y tế ngay lập tức. Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu báo động tình trạng sức khỏe nghiêm trọng hơn như rối loạn tâm thần sau sinh.
Phòng khám Tâm lý – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec chính thức đi vào hoạt động từ tháng 4/2019, có chức năng khám, tư vấn và điều trị ngoại trú các vấn đề tâm lý và sức khỏe tâm lý. Với trang thiết bị hiện đại, Phòng khám Sức khỏe Tâm Lý Vinmec hiện đang hợp tác với các giáo sư, chuyên gia giàu kinh nghiệm. Cùng với việc kết hợp triển khai các trắc nghiệm tâm lý, liệu pháp tâm lý chuyên sâu phục vụ công tác chẩn đoán và điều trị, nhằm mang lại hiệu quả khám chữa bệnh tốt nhất.
2.15. Khó khăn khi quan hệ tình dục
Bạn hoàn toàn có thể quan hệ tình dục một khi bạn cảm thấy tự do – cả về sức khỏe thể chất và xúc cảm. Sau khi sinh, cần thời hạn để âm đạo trở lại thông thường – thường khoảng chừng từ bốn đến sáu tuần ( ít hơn nếu bạn không phẫu thuật cắt bỏ tầng sinh môn ). Sau khi sinh mổ, bác sĩ sẽ khuyên bạn không nên quan hệ tình dục tối thiểu là 6 tuần sau sinh .
Bạn có thể cảm thấy khó khăn khi quan hệ tình dục, thậm chí đau đớn, cho đến ba tháng sau khi sinh, đặc biệt nếu bạn đang cho con bú. Vì cho con bú làm giảm nồng độ hormone estrogen trong cơ thể, âm đạo của bạn có thể bị khô một cách bất thường trong giai đoạn sau sinh. Sử dụng chất bôi trơn có thể giúp giảm bớt tình trạng khó chịu. Sau sinh, bạn thường cảm thấy bị đau ở tầng sinh môn.
Ngay cả sau khi khung hình bạn lành lại, bạn không còn cảm thấy hứng thú khi quan hệ tình dục như trước khi bạn sinh em bé. Kiệt sức về sức khỏe thể chất kèm theo những mối lo mới và những đổi khác về cảm hứng hoàn toàn có thể khiến bạn mất đi ham muốn tình dục. Chia sẻ xúc cảm của bạn với bạn đời để hoàn toàn có thể cảm thông và san sẻ cho nhau .
2.16. Lấy lại vóc dáng trước khi mang thai
Tập thể dục là một trong những cách tốt nhất để giảm cân sau khi mang thai, lấy lại nguồn năng lượng, giảm căng thẳng mệt mỏi và phục sinh khung hình. Trừ khi bạn sinh mổ hoặc có biến chứng thai kỳ ( trong trường hợp này, bạn nên chuyện trò với bác sĩ của bạn ), bạn hoàn toàn có thể liên tục tập thể dục vừa phải khi khung hình đã phục sinh .Sau khi sinh, bạn hoàn toàn có thể lựa chọn những môn thể thao như đi bộ hay lượn lờ bơi lội. Tuy nhiên, do rủi ro tiềm ẩn vi trùng xâm nhập vào âm đạo, bạn không nên bơi trong ba tuần đầu sau khi sinh .Các bài tập như ngồi dậy hoặc nâng chân là một trong những lựa chọn tốt cho những phụ nữ sau sinh lấy lại tầm vóc .
Bạn có thể tham gia vào các câu lạc bộ, các lớp học thể dục dành riêng cho các mẹ sau sinh để tạo sự kết nối với các mẹ khác và cùng nhau chia sẻ kiến thức nuôi con cũng như luyện tập thể dục. Điều này sẽ giúp bạn cảm thấy hứng khởi và chăm chỉ luyện tập hơn.
Sau sinh, bạn cần phải theo dõi thực trạng sức khỏe thể chất của bản thân, nếu thấy bất kể tín hiệu nào không bình thường, cần báo ngay cho bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Bởi hoàn toàn có thể đó chính là những tín hiệu cảnh báo nhắc nhở nguy cơ biến chứng nghiêm trọng sau sinh .
- Chảy máu âm đạo nặng
- Tình trạng đau ở tầng sinh môn kéo dài
- Sốt trên 37,5 độ
- Đau ngực
- Đau hoặc nóng rát khi đi tiểu, hoặc đi tiểu liên tục và đột ngột.
- Buồn nôn hoặc nôn.
- Bạn cảm thấy chán nản, ảo giác, hoang tưởng, chán ghét con cái hoặc có ý nghĩ tự tử .
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số
hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 15% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 17/10 – 31/12/2022).
Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn
tư vấn từ xa qua video
với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: Webmd.com
