Khi đọc được cuốn sách ” Nguồn gốc loài người ” của G.N Machusin do nhà xuất bản Mia ấn hành bằng tiếng Việt 1986, tôi thấy rằng, trong nhận thức của tất cả chúng ta về chủ đề này đang có chỗ rất lỗi thời và tác phẩm của Machusin thật sự mang lại một tri thức mới ( Tất nhiên, xung quanh yếu tố nguồn gốc loài người vẫn đang có những khuynh hướng tìm kiếm, phát hiện, nhận thức còn khác nhau ) .
1- Quá trình nhận thức về nguồn gốc loài người
Con người tự ý thức về nguồn gốc của mình đã từ lâu : từ nhận thức thần thoại cổ xưa, tôn giáo đến nhận thức khoa học và ngày càng đúng hơn. Từ những tín hiệu được phát hiện, những giả thuyết khoa học lần lượt sinh ra thay thế sửa chữa nhau, phủ định lẫn nhau hoặc bổ trợ nhau một cách biện chứng theo đúng quy trình nhận thức .
Quá trình nhận thức nguồn gốc loài người là một vấn đề khoa học – khó khăn, không những vì thời điểm xuất phát con người cách xa hàng triệu năm, mà vì đó còn là một hiện tượng phức tạp phải có sự hợp tác nhiều khoa học mới giải quyết được. Và chỉ có đứng trên quan điểm khoa học liên ngành mới có phương hướng giải quyết đúng đắn.
Theo tôi về mặt nhận thức khoa học, nói một cách đại thể, thì có ba quá trình chính trong nhận thức về nguồn gốc loài người .- Darwin ( thế kỷ XIX ) đã đưa ra quan điểm và chứng tỏ bằng thành tựu khoa học đương thời là, con người sinh ra từ một giống vượn người ( Hiện nay có tài liệu nói rằng cách đây hơn 200.000 năm, xem Báo khoa học phổ thông số Tết 1987 ). Quá trình chuyển vượn thành người, Darwin cho rằng do ảnh hưởng tác động của biến hóa khí hậu mà loài vượn đã phải thích nghi với cách kiếm ăn trong thiên nhiên và môi trường mới, di chyển bằng hai chân … rồi từ từ thành người .- Thời Mác – Ăngghen, Ăngghen cho rằng : chính lao động là điều kiện kèm theo cơ bản quyết định hành động sự chuyển biến của con vượn thành con người ngay trong quy trình chuyển biến khung hình. Đây là phát hiện lớn của Ăngghen .Mọi người vẫn quen với giả thuyết sự tiến hóa từ vượn sang người một cách từ từ, bằng cách thích nghi của khung hình với môi trường tự nhiên trong quy trình lao động. Về mặt sinh học, con người khác động vật hoang dã là đi bằng hai chân, giải phóng đôi tay, phát trển đại não. Yếu tố then chốt ảnh hưởng tác động vào khung hình vượn chuyển thành người là do chuyển sang ăn thịt trong điều kiện kèm theo khí hậu xấu đi. Đó là những điều mà Đại bách khoa toàn thư Liên Xô ( 1956 ) đã thừa nhận ( Xem : Ma-chu-sin : Nguồn gốc loài người, Nxb Mia, 1986 ). Về mặt niên đại, thường cho rằng con người xuất hiện chỉ khoảng chừng 40 – 80 ngàn năm trước, ở Châu Á Thái Bình Dương .- Nhưng đầu những năm 60 của thế kỷ XX đến nay, đã có nhiều phát hiện khoa học mới có tương quan tới nguồn gốc con người, trước hết là nguồn gốc sinh học và tự nhiên của con người ( từ khảo cổ học, di truyền học, vật lý thiên văn … ), làm chấn động biến hóa nhận thức truyền thống cuội nguồn. Từ đó những giả thuyết khoa học về nguồn gốc con người lại xuất hiện .Theo tôi lúc bấy giờ giả thuyết khoa học của phe phái Machusin là điển hình nổi bật và đáng đáng tin cậy nhất. Giả thyết của Machusin ” một giả thuyết độc lạ “, mà nội dung chính của nó là : do tác động ảnh hưởng lớn của bức xạ đã gây đột biến những gen làm cho con người xuất hiện, trước hết về mặt sinh học. Chính do sự xuất hiện cơ cấu tổ chức sinh học mới ( đi thẳng, vỏ đại não tăng trưởng ) đã bước chuyển sang lao động có mạng lưới hệ thống, mở màn thật sự lịch sử dân tộc của loài người. Cái nôi của loài người là ở Nam và Đông Phi. Lần tiên phong con người xuất hiện cách đây không muộn hơn hơn 2 triệu năm ( 2.6 triệu năm trước ). Đây là giả thuyết phong phú và đa dạng, tổng hợp được những tri thức khoa học trước đó và có nhiều địa thế căn cứ khoa học .Theo chúng tôi, hoàn toàn có thể coi đây là thời kỳ thứ ba, một đỉnh điểm trong nhận thức về nguồn gốc loài người ( Mà một phe phái khoa học ở Liên Xô do Machusin đại diện thay mặt ) .Như viện sĩ Dubinin, người viết lời nói đầu cho cuốn sách, nhận xét : vần đề lịch sử dân tộc nguồn gốc con người vẫn ” còn nhiều yếu tố chưa rõ “. Tuy nhiên, phải thấy rằng tác phẩm của Machusin đã gợi ra những tính quy luật chung làm xuất hiện loài người ( và theo tôi dù loài người ở hành tinh nào cũng tiến hóa đại thể như vậy về mặt tính tất yếu ở buổi đầu của nó ). Đó mới là yếu tố quan trọng. Đạt được tác dụng đó do khoa học văn minh mang lại. Chỉ có trong thời đại khoa học lúc bấy giờ, mới có năng lực nói về nguồn gốc loài người tương đối đúng mực ( nhất là về tiến hóa sinh học ) .
II- Quan niệm hiện đại về nguốn gốc loài người.
Về mặt sư phạm, việc giảng dạy triết học lúc bấy giờ khi trình diễn về vần đề nguồn gốc loài người, theo chúng tôi nghĩ, phải đừng trên quan diểm khoa học tân tiến, thành quả khoa học văn minh, thấm nhuần giải pháp duy vật biện cứng và duy vật lịch sử dân tộc .Trong lịch sử dân tộc khảo cổ học thì phát hiện của Liki ở Châu Phi là có tiếng vang lớn, lay động bác bỏ hầu hết những điều đã quen thuộc. đó là những phát hiện của cha con Liki vào những năm 60, đặc biệt quan trọng là năm 1972, Liki tìm ra được những công cụ bằng đá và cái sọ người nguyên vẹn có tuổi 2.6 triệu năm ( Côbipôda ). Như thế có nghĩa là con người tiên phong xuất hiện ở Châu Phi hơn 2 triệu năm trước, chứ không phải là 800 ngàn năm trước .Tiếp theo những phát hiện ở Sada, một bộ xương người toàn vẹn có tuổi 3,5 triệu năm trước. Phát hiện dấu chân có dạng người đi thẳng ở Lêônlôn, có tuổi ba triệu năm và những công cụ bằng đá có tuổi là 2,1 – 1,9 triệu năm. Phát hiện ở Êtiôpi, những công cụ bằng đá có gần ba triệu năm, và tổ tiên mơi của con người có tuổi gần 4 triệu năm. Lại có dạng người xưa hơn ( không gắn với công cụ lao động ) là 5,5 triệu năm, có di cốt là 9 triệu năm, thậm chí còn có dạng người có tuổi lâu hơn nữa ( 14-24 triệu năm ) như dòng Ostralopitec ( do Đact phát hiện năm 1924 ở Châu Phi ) .
Điểm mới mẻ và lạ mắt ở những phát hiện này hầu hết không phải là biết con người sống sót có tuổi 2 – 3 triệu năm mà điểm mới chính là trước khi xuất hiện con người thì trước đó, con người về hình dạng, tức về mặt sinh học, đã xuất hiện sớm hơn con người về mặt xã hội hàng triệu năm ( đơn cử 1,5 – 2 triệu năm ). Như thế, hình dạng người đi thẳng, não lớn rõ ràng không phải do quy trình lao động quyết định hành động ( như cách hiểu trước kia ) .Vậy cái gì quyết định hành động sự tiến hóa sinh học động vật hoang dã ( con vượn đi 4 chân, não nhỏ, có răng nanh … ) ? Đó là câu hỏi không dễ vấn đáp .Qua xác lập trong thực tiễn về mặt thiên nhiên và môi trường địa lý thì những biến hóa quan trọng nhất ( như khí hậu … ) lại không trùng với thời gian con người tách ra từ loài vượn ( muộn hơn mấy triệu năm và lúc đó không một con vượn nào thành người ). Và D.Hudôn cũng đã phát hiện ra rằng sự biến hóa lớn về khí hậu, băng hà, hay do chuyển sang ăn thịt, không hề biến hóa được dạng sinh vật vượn sang dạng sinh vật người. Vậy cái gì tạo ra bước chuyển biến đó ? Khoa học khảo cổ đã xác lập rằng : có một loài vật, khởi đầu chia làm hai nhóm, một là tổ tiên con người, người vượn và họ người ( người hóa thạch và người văn minh ), hai là, vượn Gorila, hắc tinh tinh … như vậy, con người có ba con với hắc tinh tinh ( cả hai cùng một gốc sinh ra, nhưng không phải con người sinh ra từ hắc tinh tinh hay vượn Gorila ( số này lúc bấy giờ còn sống ). Còn tổ tiên con người thì bị diệt chủng, mất tung tích, chỉ có loài người là sống sót được .Người ta cũng đã xác lập rằng tổ tiên trực tiếp của con người là Ostralopitec, và cũng là người sơ khai. Thời gian sống sót của Ostralopitec là 5,5 – 1 triệu năm. Khỏng 2,2 triệu năm trước đây, một bộ phận của dòng Ostralopitec chuển sang lao động có mạng lưới hệ thống ( khởi đầu lịch sử vẻ vang loài người số còn lại sau đó bị diệt chủng cách đây 1 triệu năm ). Sự tiến hóa của con người về mặt xã hội gồm có những bước người sơ khai ( người khôn khéo, người đi thẳng … ) và người văn minh xuất hiện cách đây 40 ngàn năm .Như thế giữa tổ tiên con người – dòng Ostralopitec ( người vượn ) và người sơ khai chỉ có khác nhhau là lao động, vì về mặt sinh học, tổ tiên con người cũng giống người sơ khai – xuất hiện rất sớm. Không ít hơn 1,5 – 2 triệu năm, trước khi chuyển sang lao động có mạng lưới hệ thống ( G.N Machusin, Sđd, tr. 90 ) .Thế nhưng nhà điều tra và nghiên cứu trẻ tuổi Gudon và một số ít người khác cũng đã phát hiện qua quan sát hắc tinh tinh sống trong tự nhiện và trong thực trạng thí nghiệm, rằng : hắc tinh tinh cũng biết lao động, sản xuất công cụ đơn thuần ( tuy nhiên mang đặc thù ngẫu nhiên, không mạng lưới hệ thống và những công cụ chỉ bằng cành cây, chứ không sản xuất được công cụ bằng đá, công cụ trung gian. Song cái ngẫu nhiên nào cũng có cái tất yếu trong đó và cái tất yếu xuyên qua cái ngẫu nhiên mà thể hiện ra. ). Hắc tinh tinh cũng ăn thịt, biết chữa vết thương, xây chỗ ở, cũng có quan hệ ” tiếp xúc “, cũng biết nghiên cứu và phân tích tổng hợp, học được 350 cử chỉ tượng trưng của người, cũng biết sử dụng ngôn từ nguyên thuỷ ( hành vi, cử chỉ ), và trong tiếp xúc cũng hiểu được nguyện vọng của nhau, hiểu được ý người, cách tổ chức triển khai sống theo quần xã với quan hệ tập tính … ngặt nghèo, thứ bậc ( do tuổi cao, do khôn hơn … mà đứng đầu quần xã ). Trong thực trạng giống nhau chúng cũng có những phản ứng giống nhau. Đó là những tập tính mà trong đời sống đã tạo ra ” cấu trúc quần xã ” của chúng. Những tập tính và cấu trúc này cũng gần với bậc thang tiến hóa tiên phong của tổ tiên loài người. Nhưng dù sao chăng nữa, những tập tính và cấu trúc như vậy của hắc tinh tinh lại không hề chuyển lên thành tập tính của con người, thành cấu trúc xã hội loài người được. Và trong thực tiễn cũng không diễn ra .Vậy cái gì đã nâng con người lên cao hơn động vật hoang dã, cả về mặt sinh học, cả về mặt xã hội ? Mấu chốt yếu tố là ở chỗ đó .Trước hết về mặt sinh học
Người ta đã so sánh người và hắc tinh tinh thì máu hai loại này không có gì khác nhau đáng kể. Song chúng khác nhau ở bên ngoài, ở người não lớn hơn, đi bằng hai chân tất yếu (chứ không phải ngẫu nhiên), mặt người thanh, hàm nhỏ, không có răng nanh, thể lực kém hơn, còn về cấu tạo di chuyển (cấu trúc gen) thì ở người có 46 nhiễm sắc thể còn vượn bậc cao là 48 (vượn bậc thấp là 54 – 78) và khác cả cách cấu tạo phân tử AND. Theo lý thuyết di truyền, thì chính các gen quy định các đặc điểm và đặc tính cơ thể. Rõ ràng bí quyết sinh học ở con người là 46 nhiễm sắc thể với những cấu tạo độc đáo của nó. Căn cứ vào số lượng nhiễm sắc thể, ta thấy rằng có nhiều lần đột biết gen từ loài vượn lên loài người (từ 78 – 54 – 48 – 46). Như thế, về mặt sinh học, không phải tiến hóa dần dần mà do đột biến gen.
Song không phải khí hậu, hay ăn thịt, và cũng không phải do lao động mà gây ra đột biến gen, tức là tạo ra biến đổi hình dạng cấu trúc sinh học, tạo ra dạng sinh học người và tách tổ tiên người ra khỏi động vật, như trước kia quan niệm.
Ngày nay khoa di truyền học phóng xạ đã vấn đáp câu hỏi đó. Cụ thể, từ những năm 60 thế kỷ XX, sau khi phát hiện ra hiện tượng kỳ lạ phóng xạ và sau vụ Mỹ thả hai quả bom nguyên tử xuống hai thành phố ở Nhật, những điều tra và nghiên cứu khoa học cho hay là, những hiện tượng kỳ lạ bức xạ ion hóa … là điều kiện kèm theo hầu hết làm đột biến gen hoàn toàn có thể làm cho nhiễm sắc thể giảm bằng cách kết dính một thể nhiễm sắc ( cũng có thí nghiệm xác định và qua trong thực tiễn tiến hóa những loài ) .Vậy tại sao con người lại xuất hiện ở Đông Nam Phi và vào thời hạn hơn hai triệu năm trước kia ?Thực tế, vùng đó cách đây hàng triệu năm, đúng vài thời gian xuất hiện con người, là một vùng nhiều quặng Clranithoiri … cùng với hiện tượng kỳ lạ cấu trúc lại địa tầng, núi lửa hoạt động giải trí mạnh, những nếp gãy của vỏ toàn cầu xuất hiện, là phản ứng hạt nhân tự nhiên hoạt động giải trí tạo ra nền phóng xạ cao, trong khoảng chừng thời hạn tương đối ngắn. Đồng thời, bức xạ của thiên hà, của mặt trời tác động ảnh hưởng đến theo chu kỳ luân hồi ( những vụ nổ ở mặt trời ). Ở thời gian đổi cực địa từ của toàn cầu ( theo chu kỳ luân hồi xấp xỉ 1 triệu năm ) thì bức xạ của mặt trời lọt vào toàn cầu ( lúc này sức cản của toàn cầu gần bằng không ), đã làm tăng ” phông ” phóng xạ trên mặt phẳng toàn cầu ( nhất là vùng Châu Phi ). Cái thời gian chuyển cực địa từ toàn cầu lại trùng với thời gian xuất phát những dạng của họ người và con tổ tiên của con người .Như thế, phải có một lượng bức xạ nhất định ảnh hưởng tác động vào khung hình loài vượn người như thế nào đó, tạo ra một đột biến nhiễm sắc thể, sao cho còn 46 nhiễm sắc thể và có cấu trúc về đại thể như của con người lúc bấy giờ, xuất hiện con người về mặt sinh học. một cơ cấu tổ chức di truyền mới như thế là nguồn gốc sinh học của con người, nguồn ốc từ đó dẫn đến con người xã hội tương lai. Nhưng để cho con người xã hội thật sự sinh ra thì phải qua lao động có mạng lưới hệ thống. Nhưng vì đâu mà con người phải có lao động để thành con người. Rõ ràng sự xuất hiện một thể sinh học mới ( đi thẳng hai chân sau, tay có năng lực cầm nắm, não lớn, không có răng nanh, không có lông, thể lực yếu … ), theo Machusin, là tất yếu phải chuyển sang lao động có mạng lưới hệ thống và sống thành xã hội, nếu không sẽ không thê sống sót được .Chỉ trải qua lao động, sản xuất công cụ thì mới hình thành nên ý thức con người và quan hệ người, tạo thành xã hội loài người. Lao động là nguồn gốc cơ bản, hầu hết, tạo nên con người xã hội, là qui luật cơ bản hình thành nên con người thật sự và xã hội loài người. Khoa học ngày này càng chứng tỏ và làm thâm thúy phát hiện ấy của Ăngghen .
III- Mấy phân tích triết học về nguồn gốc loài người
Cách đặt và xử lý yếu tố của tác giả Ma-chu-sin, theo tôi nghĩ, đã thấm nhuần được phương pháp luận duy vật và biện chứng của triết học Mác – Lê nin khá thâm thúy. Rõ ràng để xử lý yếu tố nguồn gốc con người một cách khoa học, không riêng gì dựa vào thành tựu khoa học tân tiến, mà còn phải sử dụng chiêu thức biện chứng Mác xít để phát hiện những logic thật sự của quy trình tiến hóa từ loài vật sang loài người. Có như vậy, mới bác bỏ được những nhận thức không đúng, cả về mặt khoa học cụ thể, cả về mặt triết học .
Theo chúng tôi cần đào sâu và lưu ý các khía cạnh sau đây có tính chất triết học trong chủ đề nuồn gốc loài người.
Có ba yếu tố điển hình nổi bật :
– Quan hệ giữa cái môi trường tự nhiên phóng xạ và cái sinh học trong quá trình tiến hóa con người (nguồn gốc sinh học).
– Quan hệ giữa cái sinh học và cái xã hội (nguồn gốc xã hội).
– Quan hệ giữa tiệm tiến và nhảy vọt, đột bến trong quá trình xuất hiện con người và loài người.
Khi tất cả chúng ta đã biết là trước con người lao động đã xuất hiện dạng con người sinh học từ 1,5 – 2 triệu năm. Và cũng biết rằng, cái thời điển xuất hiện tổ tiên con người và con người không trung hợp với sự đổi khác lớn về khí hậu trên toàn cầu. Đòng thời, khoa học di truyền vạch ra chính sách quyết định hành động sự bến đổi những loài, sư đột biến gen, sự biến hóa nhiễm sắc thể, hầu hết do những hiện tượng kỳ lạ bức xạ gây ra. Khoa học di truyền khẳng định chắc chắn là lao động không hề tạo ra sự đổi khác trong thực chất những yếu tố sinh học, không được ghi lại trong gen để di truyền … rồi lại phát hiện được vùng có người hóa thạch ở Nam – Đông Phi có môi trường tự nhiên bức xạ lớn. Sức tác động ảnh hưởng mức xạ của mặt trời ở những thời gian quả đất đổi cực địa từ, lại trùng hợp về mặt thời gian trong sự đổi khác của tổ tiên con người và loài người …Những điều kể trên khẳng định chắc chắn rằng, sự xuất hiện con người về mặt sinh học không phải là sự thích nghi từ từ với thiên nhiên và môi trường bên ngoài, hoặc do lao động, hoặc do ăn thịt, mà do ảnh hưởng tác động bức xạ tạo ra đột biến thể nhiễm sắc là trọn vẹn khoa học. Môi trường bức xạ cao xảy ra nhanh gọn, gây nên sự biến hóa bên trong của cơ cấu tổ chức sinh học, và chính cái đó mới pháp luật đặc thù và hình dạng bên ngoài của khung hình. Những ảnh hưởng tác động mà không gây ra được sự đột biến như vậy thì không có loài mới. Cơ thể vượn người là cơ sở, có năng lực thành khung hình người. Song ở một thời gian nào đó, có những tác nhân bên ngoài ( trong trường hợp này là bức xạ nguyên tử ) đã có vai trò quyết định hành động làm đổi khác loài này sang loài khác .Rõ ràng đã có sự biến hóa trong cơ cấu tổ chức sinh học phải do yếu tố tự nhiên quyết định hành động là chính, chứ không phải yếu tố xã hội .Sự xuất hiện một thể sinh học mới ( não lớn, đi thẳng, và những đổi khác khác ) đơn cử ở đây là thể sinh học người như vậy mới hợp quy luật .Quan điểm cho rằng, sự tiến hóa về não người từ 800 cm3 – 1000 cm3 – 1200 cm3 – 1300 cm3, là do quy luật tâm lý hay lao động là không đúng, mà thực ra là phải do biến hóa cấu trúc di truyền mang lại. Không có vật chứng để nói rằng, do lao động trí óc hay chân tay nhiều thì óc – đại não tăng trưởng .1 – Vậy thì vai trò của lao động so với cái sinh học, cái tự nhiên của con người như thế nào ?Trước hết, khẳng định chắc chắn rằng lao động và hoạt động giải trí xã hội không quyết định hành động những di truyền sinh học người, mà đa phần là quyết định hành động và tạo ra tính người, tạo ra thực chất xã hội của con người, tạc vào cái khung hình tự nhiên của con người, cái bản tính xã hội đó. Và trên một mực độ nhất định, làm cho sự tăng trưởng sinh học ấy được triển khai xong, tăng trưởng trên cái vốn có của nó. Ví dụ, lao động làm cho con người nhanh gọn, cơ bắp nổi lên, bàn tay mềm dẻo hơn, con mắc phân biệt được sắc tố, đường nét tốt hơn, những giác quan tăng trưởng hơn, theo định hường xã hội. Không thể nó rằng con người xã hội là do đột biến sinh học mà có ( tức là thuần tuý đổi khác về sinh học ). Ở đây không đơn thuần là tăng lên những tập tính động vật hoang dã, mà là sự đột biến về chất, khác về chất, qua một tác nhân khác. Sự biến hóa sinh học đã là cơ sở tự nhiên cho tiến hóa xã hội như chính bản thân giới tự nhiên vậy .Ý thức xuất hiện do là yếu tố xã hội, do lao động và những yếu tố xã hội khác quyết định hành động. Song sự xuất hiện bộ óc người có đại não lớn với tối thiểu là 15 tỷ tế bào thần kinh là cơ sở sinh học cho sự xuất hiện ý thức, như một nguồn gốc của nó .Thực ra sự khôn ngoan của một số ít động vật hoang dã bậc cao là tiến ý thức của con người. Cơ chế sinh học người trong bộ não đã tạo ra hình thức phản ánh, giải quyết và xử lý thông tin nhất định. Song sự hoạt động giải trí giải quyết và xử lý thông tin, sự phản ánh tiền ý thức đã có bước nhảy vọt sang trình độ khác trọn vẹn về chất. Đó là do có hoạt động giải trí sản xuất công cụ có mạng lưới hệ thống cùng với sự xuất hiện ngôn từ trừu tượng, mạng lưới hệ thống tín hiệu thứ hai. Và cũng nhờ lao động mà ý thức con người hoàn toàn có thể năm được quy luật của quốc tế vật chất, điều mà ngay hắc tinh tinh khôn ngoan cũng không khi nào có được .Trong thực tiễn, hắc tinh tinh không phải là tổ tiên của con nười mà chỉ là bà con một nhánh song song nhưng từ tập tính và cơ cấu tổ chức quần xã hắc tinh tinh xũng hoàn toàn có thể đoán được cơ cấu tổ chức quần xã và tập tính của tổ tiên con người. Do đó, hoàn toàn có thể nói rằng, tập tính cơ cấu tổ chức quần xã của tổ tiên con người ( dòng Ostralopitec ) là một nguồn gốc tự nhiên của con người và loài người. Nguồn gốc thứ hai là nguồn gốc cơ cấu tổ chức sinh học di truyền đột biến, nguồn gốc này có ý nghĩa trực tiếp và quyết định hành động. Song nguồn gốc xã hội tức là lao động có mạng lưới hệ thống của con người mới quyết định hành động sự xuất hiện con người thật sự .Sự tăng trưởng tất yếu tự nhiên ấy là có quy luật, là cầu nối từ cái tự nhiên đến cái xã hội. Rõ ràng cơ cấu tổ chức sinh học người và nhu yếu sống sót của khung hình đó là tác nhân làm xuất hiện lao động có mạng lưới hệ thống, có mục tiêu, chuyển từ lao động giản đơn, tự phát của động vật hoang dã bậc cao lên lao động loài người. Đó là ý niệm hệ nhân – quả nội tại của sự tăng trưởng .2 – Như thế, quy trình tiến hóa từ động vật hoang dã bậc cao lên loài người rất biện chứng, không những theo ý nghĩa như đã trình diễn ở trên mà còn theo ý nghĩa : đồng thời với những tiệm tiến, có những đột biến sinh ra loài mới, giống mới, có sự đứt đoạn trãi qua những bước trung gian, vừa mang tính tất yếu vừa có tính ngẫu nhiên .Quá trình tiến hóa đó có lược đồ sau đây :Từ một loài vượn ( tổ tiên động vật hoang dã của con người ) sinh ra ( do dột bến nhiễm sắc thể ) hai nhánh : 1 ) tổ tiên con người, người vượn Grolia ; và 2 ) hắc tinh tinh … nghĩa là, vẫn là loài vật. Trong nhánh thứ nhất, từ tổ tiên trực tiếp ( Ostralopitec ) của con người 1 số ít thành con người và còn lại là người vượn. Người vượn từ từ bị diệt chủng, chỉ có con người là sống sót .Trong loài người cũng có nhiều loại và nhiều nấc : ví dụ, tiên phong là người khôn khéo ( người thực thụ tiên phong ), rồi người đi thẳng nêandectan, đến người văn minh. Nhưng rồi người sơ khai cũng được thay bằng người tân tiến ( cách đây 40 ngàn năm ), ở đây cũng có những biến nhất định .Tổ tiên con người Ostralopitec – là những thành viên người như tất cả chúng ta vậy. Song chỉ có một số ít trong họ là thành người thực thụ ( người sơ khai ), còn lại chưa phải là người. Họ cũng như tổ tiên con người xuất hiện tiên phong ở Châu Phi, sau đó di cư sang những vùng khác của quốc tế ( theo Machusin ) .Lẽ như nhiên cũng như tác giả đã nói, còn những vần đề về nguồn gốc con người chưa rõ. Ví dụ yếu tố thời gian xuất hiện tổ tiên của con người, ở nấc thang tiên phong của nó hoặc yếu tố tại sao ở thời con người khôn khéo đã sống sót những mớ tổ tiên đi thẳng, là xích míc với quy luật cơ bản của sinh học là không có những loài song hành …Điều đó chưa rõ tại sao. Nhận thức về nguồn gốc loài người cũng không dừng lại ở đây, hoàn toàn có thể có niên đại mới và lý giải rõ thêm. Song những tính quy luật làm xuất hiện loài người đã được phát hiện về đại thể .Nhưng tác phẩm ” Nguồn gốc loài người ” của Machusin đã mang đến một thông tin mới, tân tiến và phong phú và đa dạng, gợi ra nhiều tâm lý về nguồn gốc loài người và sự tiến hóa của loài người. Tất nhiên, trên nghành nghề dịch vụ này vẫn còn nhiều điều bỏ ngỏ mà khoa học sẽ còn liên tục phát hiện thêm những cứ liệu mới. Mỗi lần tất cả chúng ta hiểu rõ thêm nguồn gốc tiến hóa của loài người, là mỗi lần có thêm điều kiện kèm theo để hiểu thực chất và động lực hoạt động giải trí, tăng trưởng của con người .
IV- Mấy thông tin cập nhật làm rõ thêm vấn đề đang bàn
Bài viết trình làng trên đây được viết vào khoảng chừng năm 1990, và đã đăng trên tạp chí Nghiên cứu lý luận, thuộc Học viện vương quốc Hồ Chí Minh, sau đó, tính đến nay gần 20 năm. Bài này cũng đăng trong sách Phương pháp luận của duy vật nhân văn của tác giả ( 2005 ). Trong thời hạn này, tôi có đọc một số ít tài liệu nói về nguồn gốc loài người với những giả thuyết và thông tin khác nhau, vậy xin có vài bổ trợ, tìm hiểu thêm làm rõ hơn sau đây ..- Có một giả thuyết là con người trên toàn cầu là có một nguồn gốc một phần từ con người ngoài ngoài hành tinh đến lai với người trên toàn cầu, tạo nên nhiều tộc loài người khác nhau. Tuy bằng chiêu thức gì thì chưa biết. Bằng chứng 1 số ít vùng ở Nam Mỹ cho biết ở thành phố bằng đá, ống thải nước cũng bằng đá, và ở đó có rất nhiều tượng đầu người bằng đá mà không cái nào giống cái nào, như đại biểu cho nhiều tộc người nhưng có những cái không giống với người toàn cầu. Ở vùng này còn có những đường sân bay lớn mà theo những nhà khảo cổ cho biết là như trường bay ngoài hành tinh vậy … Ở đây cũng có cả tảng đá lớn hướng về phía mặt trời và có những ký hiệu toán học khó hiểu, như thể một địa chỉ đón du thuyền người ngoài hành tinh vậy. Người ta cho biết từ biển nhìn vào là cách hàng chục cây số vẫn nhìn thấy bằng đá mang tính ký hiệu này. Rồi những ký hiệu hình học kỳ lạ trong kim tự tháp Ai Cập và không chỉ ở Ai Cập. Người ta cũng từng thu được tấm map cách đây 1 vạn năm ở vùng Tây Tạng ( hiện còn lưu ở kho lưu trữ bảo tàng nước Anh ), map này đã bộc lộ những lục địa, đại dương đúng chuẩn như giờ đây chụp từ những máy bay hay tàu thiên hà, mà ở thời gian dí con người chưa có máy bay thì làm thế nào hoàn toàn có thể vẽ được như vậy. Ở map này, người ta còn kiểm tra thấy những hòn đảo lúc đó giờ đây đã chìm xuống đại dương bao nhiều chục mét như thế nào. Rồi Lịch tính năm của người Maia cổ xưa mà đúng chuẩn giống như lịch tân tiến giờ đây ( về cách tính thời hạn trong một năm ). Rồi cũng ở Tây Tạng, đang sống sót những con người khổng lồ người Xomachi, về cấu trúc sinh học to lớn hơn tất cả chúng ta gấp 10 lần, có năng lượng thần bí của những đạo sĩ và hiện đang ở trạng thái nhập thiền để bảo tồn quỹ gen ra làm sao ( Theo Erơnơ Munđasep – Liên Xô cũ xem thêm Đỗ Thanh Hải, Hiệu ứng sinh học, Nxb. Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2005, tr 78-79 ). Hoặc cũng có tài liệu về Bí ẩn những nền văn minh, cho biết là đã thấy những vết “ dấu chân khổng lồ ” như dáng chân người in hằn sâu trên đá ở một dãy núi nọ cách đây khoảng chừng 500 ( ? ) triệu năm, không biết đúng mực không nhưng thật là khó hiểu .. Rồi những thông tin mới và quan điểm khác nhau về nơi khởi nguyên nguồn gốc loài người qua trao đổi quan điểm của Tiến sĩ Đỗ Kiên Cường … ( trên Chungta. com ) lúc bấy giờ ..Qua đây người ta nêu ra giả thuyết rằng, trên toàn cầu đã trải qua nhiều nền văn minh, có nền văn minh cao hơn tất cả chúng ta nay nhưng vì nguyên do gì đó ( như đại hồng thủy đã diễn đạt trong Kinh thánh, hay sự biến mất đầy huyền bí của người Maia, ví dụ điển hình ) mà đã biến mất và những nhóm người sống sót lại làm lại nền văn minh, như ta biết đến thời nay .. Và cũng hoàn toàn có thể người ngoài hành tinh đã có lúc mang văn minh của họ đến toàn cầu, để lại dấu ấn ở đây. Những loại sản phẩm của nền văn minh đã xa cũ mất hay huyền bí ấy tuy được tiếp nối những thất truyền nguồn gốc, như Kinh dịch – Âm – dương – Ngũ hành, mà có người đã nêu giả thuyết. Hay tấm map địa lý Tây Tạng cách đây 1 vạn năm đã nêu …- Những điều tra và nghiên cứu gần đây cũng cho biết là cá voi cũng có ngôn từ và chúng tiếp xúc với nhau, vui đùa, ca hát với nhau, không ít mang tính “ văn hóa truyền thống ”. Hay nhiều động vật hoang dã bậc cao, nhất là hắc tinh tinh cũng biết sản xuất công cụ giản đơn., hay có chú vượn nuôi trong vườn thú nọ mà có hành vi đo lường và thống kê “ kế hoạch trước ” để hành vi như nhặt, chất những hòn đá lại một chỗ để khi cần thì tiến công đối phương cho nhanh và thuận tiện hơn. Nghĩa là chúng đã có tiền ý thức hay một cái gì đó ( năng lượng thông tin ) tuy rất thấp nhưng giông giống với ý thức ở con người !Hoặc có những điều tra và nghiên cứu cho rằng, lao động tạo nên ngôn từ và tư duy là lao động nào ( lao động bản năng hay lao động tự giác ), và có phải thật sự như vậy không, vì khi lao động là đã có giao tiếp ngôn ngữ và ý thức rồi ? Sự nghiên cứu và điều tra, tranh luận về yếu tố này như thế nào ?Theo Tiến sĩ. Nguyễn Huy Hoàng, trong bài viết “ Chân lý là đất không có lối vào ” ( Tạp chí triết học, Chungta. com ), cho biết như sau :Từ lâu nay, trong những khoa học xã hội và nhân văn mácxít, mọi người đều xem lao động là nét đặc trưng để phân biệt người với động vật hoang dã. Hơn nữa, lao động còn là nguồn gốc dẫn đến sự xuất hiện ý thức và ngôn từ. Nhưng, theo Porshnev, lao động với tính cách điểm đặc trưng để phân biệt người với động vật hoang dã phải là lao động người thực sự, nghĩa là cùng những thao tác với công cụ trong nó đã phải có yếu tố của ngôn từ và ý thức rồi. Vậy, nói lao động của con người sinh ra ý thức và ngôn ngữ liệu có phải đã rơi vào lý luận luẩn quẩn không ? Để thoát khỏi cái vòng luẩn quẩn đó, Porshnev quay trở về mày mò ý nghĩa trong những vấn đề của C.Mác và Ph. Ăngghen về “ lao động bản năng ” và muốn chỉ ra rằng, trong sự tăng trưởng của mình, “ lao động bản năng ” đã chuyển hoá thành lao động của con người như thế nào, trở thành hoạt động giải trí người có mục tiêu thế nào. Theo Porshnev, cả dáng đi đứng thẳng, cả việc chế tác những công cụ giản đơn vẫn chưa phải là những tín hiệu đặc trưng của con người. Đã có không ít những vượn người biết chế tác ra những công cụ giản đơn, thậm chí còn còn biết dùng lửa và có dáng đi đứng thẳng, nhưng chúng không có lời nói, thế cho nên, chúng không được gọi là người và đời sống của chúng không hề được gọi là xã hội. Do đó, câu hỏi về sự sinh thành loài người lại được quy về việc lý giải quy trình phát sinh lời nói. Trên cơ sở một lượng lớn những tài liệu về sinh lý học của hoạt động giải trí thần kinh hạng sang, Porshnev đã nghiên cứu và phân tích chính sách của mạng lưới hệ thống thần kinh làm tiền đề cho sự phát sinh chính sách sinh lý thần kinh của mạng lưới hệ thống tín hiệu thứ hai. Theo quan điểm lịch sử dân tộc, ông nhấn mạnh vấn đề rằng, những chiêu thức của khoa học hiện thời đã được cho phép tất cả chúng ta khai thác lên những lớp tiến hoá chìm sâu trong tâm ý, trong tư duy, trong ngôn từ của người văn minh. Do vậy, đã đến lúc những mày mò trong khảo cổ học, nhân chủng học, ngôn ngữ học cùng những bộ môn khoa học cụ thể khác xây đắp nền tảng cho những Kết luận có tính khái quát hoá cao hơn .
Với Porshnev, việc xem xét những cơ sở sinh lý của tiền đề sinh học cho hoạt động ngôn ngữ gắn bó chặt chẽ với việc nghiên cứu các hình thức lao động bản năng. Sự chuyển hoá từ lao động bản năng đến lao động vốn có ở người đòi hỏi phải phân tích vai trò của ngôn ngữ và sự giao tiếp xã hội. Từ đó, Porshnev đi tới kết luận cho rằng, lao động có mục đích, có ý thức đòi hỏi phải có ba yếu tố nền tảng: sự chế tác các công cụ, ngôn ngữ và tính xã hội. Ba yếu tố này gắn kết chặt chẽ với nhau, quy định lẫn nhau và do vậy, phải khẳng định chúng nảy sinh đồng thời. Cần lưu ý rằng, trong tiến trình nghiên cứu, dù đôi khi Porshnev có đề cập đến nội dung hiện vật của tư duy nhằm tìm kiếm cội nguồn xã hội của nó, nhưng sự đề cập đó chỉ mang tính chất chi tiết và bổ trợ. Công trình của Porshnev đã làm dấy lên những cuộc tranh luận lớn cho đến tận ngày nay, và trong lúc nhiều người đang lớn tiếng chỉ trích, cãi vã lẫn nhau thì không ít người lại lặng lẽ lên đường, vượt mọi cản trở để tìm kiếm lời giải cho câu hỏi đầy huyền bí của nhân loại: con người được hình thành như thế nào?
Còn GS. Trần Đức Thảo thì luận chứng không phải chỉ từ cơ chế sinh tâm lý mà tìm khâu trung gian lao động sản xuất thời công sản nguyên thủy để hiểu rõ sự xuất hiện ý thức và ngôn ngữ với ngôn ngữ bên trong của con người khác điệu bộ, ngôn ngữ bên ngoài như thế nào.
Tiến sĩ. Nguyễn Huy Hoàng chú ý quan tâm rằng, trong quan điểm của Porshnev về sự hình thành ngôn từ và ý thức, dù đôi lúc ông có đề cập đến lao động công cụ và quốc tế bên ngoài nhưng đó chỉ là những chi tiết cụ thể, phụ chú, còn nói chung chúng bị chìm xuống để nổi lên bình diện tiếp xúc. Cái bị chìm xuống ở Porshnev lại được nổi lên nhờ Trần Đức Thảo. Trong cái nhìn về cội nguồn ngôn từ và ý thức của Trần Đức Thảo, ta thấy có mối quan hệ biện chứng giữa tính chủ thể và tính khách thể, quốc tế bên trong với quốc tế bên ngoài, giữa hoạt động giải trí và quan hệ. C.Mác, trong Hệ tư tưởng Đức, cũng đã nhắc nhở tất cả chúng ta rằng, con người là một thực thể song phương. Bởi lẽ, sự hình thành và tăng trưởng của con người nói chung, ý thức và ngôn từ nói riêng được thực thi trong việc gián tiếp hoá cho nhau mối quan hệ giữa con người với tự nhiên và con người với con người, giữa việc tái tạo tự nhiên bởi con người và tái tạo con người bởi chính con người. Từ hiện tượng học tới chủ nghĩa Mác, Trần Đức Thảo đã vượt lên để có một một cái nhìn sâu xa và độc lạ về cội nguồn của ý thức và ngôn từ .Cũng theo Tiến sĩ. Nguyễn Huy Hoàng, sự tự phê phán của Trần Đức Thảo về việc quên lãng sự trung gian dẫn đến trộn lẫn hai hình thái ký hiệu học trọn vẹn khác nhau, những điệu bộ của con người chưa hình thành với ngôn từ thực sự, tức là thứ ngôn từ bằng lời nói, đặc trưng của con người. Giờ đây, Trần Đức Thảo đã thấy rằng, chính sách chiếm hữu nguyên thuỷ là sự trung gian khởi nguồn trong đó triển khai xong sự quá độ lịch sử vẻ vang từ vật chất đến ý thức, từ tự nhiên đến ý thức. “ Trong những âm hưởng thâm thúy của việc diễn đạt rất là sinh động và sống trải về chiếm hữu nguyên thuỷ, trong đó được xác lập ý nghĩa nguyên gốc, vừa xã hội vừa cá thể, vừa khách quan vừa chủ quan về quan hệ sản xuất là chiếm hữu hội đồng, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể tìm thấy nội dung cơ bản của sự phát sinh ngôn từ và ý thức xuất phát từ nền sản xuất vật chất những thời đại nguyên thuỷ và những mối quan hệ vật chất mà nó bao hàm ” ( Trần Đức Thảo ) .Như vậy, việc liên tục điều tra và nghiên cứu, soi sáng nguồn gốc loài người, những tác nhân ảnh hưởng tác động tới nó, là một cơ sở cơ để hiểu rõ hơn thực chất con người và sự tiến hóa của con người nói chung và thời nay nói riêng, nhất là về mặt xã hội .
