( PLVN ) – Theo Cổng thông tin điện tử tỉnh Đắk Lắk, nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện – Ea Súp tiến trình 1 có gần 2 triệu tấm pin mặt trời, hiệu suất 600MW ac / 831 Mwp, tổng mức góp vốn đầu tư gần 20.000 tỷ đồng, là nhà máy điện mặt trời lớn nhất Khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, quy trình tiến hành dự án Bất Động Sản này cũng đặt ra những yếu tố cần góc nhìn đa chiều .
Ngày 11/2/2020, Bộ Chính trị đã phát hành Nghị quyết số 55 – NQ-TW về khuynh hướng kế hoạch tăng trưởng nguồn năng lượng vương quốc của Nước Ta đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đối với điện mặt trời, Thủ tướng nhà nước đã phát hành những Quyết định số 11/2017 / QĐ-TTg ; 13/2020 / QĐ-TTg về chính sách khuyến khích tăng trưởng điện mặt trời tại Nước Ta .
Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng, việc khuyến khích phát triển luôn gắn liền với yêu cầu tuân thủ pháp luật. Khoản 2 Điều 6 Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg nêu rõ: “Việc đầu tư xây dựng các dự án điện mặt trời nối lưới được thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư, xây dựng, an toàn điện, đất đai, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường và các quy định khác của pháp luật có liên quan”.
Trên thực tiễn, việc tăng trưởng quá nóng của điện mặt trời thời hạn qua đã dẫn đến nhiều yếu tố. Điều này cũng đã được Thông báo số 402 / TB-VPCP ( ngày 22/11/2019 ) chỉ ra như : Quy mô hiệu suất điện mặt trời bổ trợ quy hoạch rất lớn so với dự kiến trong Quy hoạch điện VII kiểm soát và điều chỉnh, trong khi đó nội dung đo lường và thống kê và update cơ cấu tổ chức nguồn điện mạng lưới hệ thống điện vương quốc chưa được Bộ Công Thương thực hiện rất đầy đủ, kịp thời. Việc tiến hành lập quy hoạch tăng trưởng điện mặt trời vương quốc chậm, thiếu kinh khủng, chưa phân phối nhu yếu điều hành quản lý chung về tăng trưởng điện mặt trời ;
Công tác quản trị quy hoạch tăng trưởng điện mặt trời còn thiếu tính khoa học và thực tiễn, công tác làm việc dự báo còn nhiều yếu kém ; Chưa có giải pháp trấn áp hữu hiệu và kịp thời để tránh làn sóng góp vốn đầu tư ồ ạt, theo trào lưu vào tăng trưởng điện mặt trời, nhất là việc góp vốn đầu tư quá mức vào một số ít khu vực gây rất khó khăn vất vả trong truyền tải điện, giải tỏa hiệu suất những nhà máy điện, ảnh hưởng tác động đến công tác làm việc quản lý và vận hành mạng lưới hệ thống điện vương quốc và gây ảnh hưởng tác động đến quyền hạn những nhà đầu tư ; Công tác quản trị góp vốn đầu tư chưa minh bạch và chưa được quản trị ngặt nghèo, đồng điệu .
Ngày 8/4/2020, tại văn bản số 414 / TTg-CN, Thủ tướng liên tục nhu yếu : Bộ Công Thương cùng những bộ, ngành, địa phương có tương quan quản trị ngặt nghèo, công khai minh bạch, minh bạch quy hoạch và góp vốn đầu tư tăng trưởng điện mặt trời ở nước ta theo đúng lao lý, bảo vệ tiềm năng tăng trưởng và hiệu suất cao chung ; nhất quyết chống xấu đi, tham nhũng và những hành vi tận dụng chủ trương để trục lợi ; giải quyết và xử lý nghiêm nếu có vi phạm .
Ngày 9/2/2021, văn bản số 185 / TTg-CN thanh tra rà soát những yếu tố tương quan đến tăng trưởng điện mặt trời cho biết, ngay từ tháng đầu năm 2021, Tập đoàn điện lực Nước Ta đã phải thiết kế xây dựng và triển khai giải pháp cắt giảm nguồn điện mặt trời, cũng như nguồn điện nguồn năng lượng tái tạo khác trong mạng lưới hệ thống điện vương quốc .
Với niềm tin thiết kế xây dựng, góp ý, loạt bài này của PLVN nhằm mục đích góp thêm góc nhìn để những cơ quan chức năng và chính quyền sở tại địa phương có những nhìn nhận, đánh giá và nhận định khách quan, đa chiều .
 |
| Đại diện chỉ huy tỉnh Đắk Lắk và những Sở ban ngành thăm Trạm biến áp Xuân Thiện Ea Súp ( Nguồn ảnh – Daklak. gov.vn ) |
Dự án nông lâm nghiệp, khoanh vùng đất mặt trời
Một trong những vấn đề gây bức xúc thời gian qua là việc “vỡ” quy hoạch điện mặt trời. Mới đây (ngày 4/5/2021), tại buổi làm việc do Tập đoàn điện lực Việt Nam tổ chức, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương đã thẳng thắn đặt câu hỏi: “Ai chịu trách nhiệm để ‘vỡ’ quy hoạch điện mặt trời?”; “Quy hoạch điều chỉnh trước hay là chúng ta điều chỉnh quy hoạch theo dự án?”
Quay trở lại với nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện – Ea Súp, ngày 11/6/2018, trong báo cáo giải trình số 4614 / BCT-ĐL về tình hình tăng trưởng điện mặt trời, Bộ Công Thương nêu : Đối với tỉnh Đắk Lắk : trường hợp những dự án Bất Động Sản đang trình Thủ tướng nhà nước được chấp thuận đồng ý bổ trợ quy hoạch, trong đó có dự án Bất Động Sản Xuân Thiện – Ea Súp thì “ lưới điện khu vực không còn năng lực hấp thụ thêm thậm chí còn nếu không phân kỳ góp vốn đầu tư những dự án Bất Động Sản hài hòa và hợp lý sẽ gây quá tải mạng lưới hệ thống ” .
Dự án đang trình bổ trợ quy hoạch thế nhưng, điều lạ là, trước đó 2 ngày, ngày 8/6/2018, quản trị Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Đắk Lắk Phạm Ngọc Nghị đã lại ký Quyết định số 1286 / QĐ-UBND Quyết định chủ trương góp vốn đầu tư dự án Bất Động Sản : Nông lâm nghiệp thuộc Cụm dự án Bất Động Sản điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp .
Căn cứ vào tên của dự án có thể hiểu đây là dự án nằm trong cụm dự án điện mặt trời. Điều đáng nói, trong khi tên và quy mô dự án là dự án nông lâm nghiệp nhưng trong tổng 4.180ha đất sử dụng lại bao gồm 875,28ha được “khoanh vùng bảo vệ dự kiến dành riêng để sử dụng cho cụm dự án điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp giai đoạn 1, gồm 5 nhà máy số 1 đến nhà máy số 5”.
Tên, nội dung dự án Bất Động Sản “ một đằng ”, cơ cấu tổ chức đất “ một nẻo ” khiến người đọc bị lẫn lộn, không hiểu đây là một hay nhiều dự án Bất Động Sản ? .
Tình trạng chia nhỏ dự án Bất Động Sản để “ lách luật ” từng được đại biểu đặt ra ở forum Quốc hội. Thực tế thời hạn qua, đã xảy ra thực trạng chia nhỏ dự án Bất Động Sản điện mặt trời áp mái dưới 1 MWp .
Đối với Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện – Ea Súp được tiếp thị là có tổng mức góp vốn đầu tư gần 20.000 tỷ đồng ( thực tiễn theo những quyết định hành động chủ trương góp vốn đầu tư thì tổng mức góp vốn đầu tư 5 nhà máy là 10.585 tỷ đồng ) .
Theo Điều 31 Luật góp vốn đầu tư thì dự án Bất Động Sản có quy mô vốn góp vốn đầu tư từ 5.000 tỷ đồng trở lên đã thuộc thẩm quyền quyết định hành động chủ trương góp vốn đầu tư của Thủ tướng nhà nước. Thế nhưng dù tiến hành trên cùng địa phận, có những mối quan hệ “ ngặt nghèo ” với nhau, cùng có 1 người đại diện thay mặt theo pháp lý là ông Mai Xuân Hương nhưng nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện – Ea Súp lại được chia thành 5 dự án Bất Động Sản với 5 công ty ( Cty CP Ea Súp 1,2,3,5 và Xuân Thiện Đắk Lắk ) và vì được chia tách như thế nên thẩm quyền quyết định hành động chủ trương góp vốn đầu tư đã thuộc về … UBND tỉnh Đắk Lắk .
2 năm, 3 lần điều chỉnh đầu tư
Không chỉ khoanh vùng bảo vệ đất “ dự kiến ” dành riêng cho cụm dự án Bất Động Sản điện mặt trời mà trong cơ cấu tổ chức sử dụng đất của dự án Bất Động Sản ( tại Quyết định 1286 ) thì ngay cả diện tích quy hoạnh đất nông nghiệp từ hơn 2.400 ha cũng sẽ về “ mo ” 0,00 ha sau 10 năm. Toàn bộ diện tích quy hoạnh đất nông nghiệp này cũng sẽ thành đất điện mặt trời .
Như vậy, hoàn toàn có thể thấy, dự án Bất Động Sản nông lâm nghiệp mà Đắk Lắk phê duyệt chỉ có đặc thù “ bước đệm ” còn gần như đây là dự án Bất Động Sản điện mặt trời. Hậu quả là sau khi được Thủ tướng bổ trợ quy hoạch cụm dự án Bất Động Sản điện mặt trời, việc tiến hành dự án Bất Động Sản nông lâm nghiệp đã liên tục phải kiểm soát và điều chỉnh và chưa hẹn ngày ” về đích “. Chỉ trong vòng hơn 2 năm nhưng dự án Bất Động Sản này đã liên tục phải kiểm soát và điều chỉnh tới 3 lần. Đó là những quyết định hành động số 721 / QĐ-UBND ngày 2/4/2019 ; 3781 / QĐ-UBND ngày 23/12/2019 và 1527 / QĐ-UBND ngày 10/7/2020 .
Không chỉ có vậy, việc “ chạy theo ” dự án Bất Động Sản cũng dẫn đến thực trạng phê duyệt chồng chéo. Trong khi diện tích quy hoạnh đất sử dụng cho dự án Bất Động Sản Nông lâm nghiệp chưa được kiểm soát và điều chỉnh thì trong ngày 9/3/2019, quản trị Đắk Lắk Phạm Ngọc Nghị đã ký liền 5 quyết định hành động số 528,524,525,526,527 quyết định hành động chủ trương góp vốn đầu tư của 5 nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện – Ea Súp 1,2,3,4,5 .
“ Phải chăng việc phê duyệt dự án Bất Động Sản nông lâm nghiệp chỉ có đặc thù “ giữ đất ” cho doanh nghiệp làm điện mặt trời ? Đắk Lắk đã tuân thủ khá đầy đủ những pháp luật của Luật Đầu tư, Luật Quy hoạch, Luật Đất đai hay chưa ? Tính khả thi của Dự án Nông lâm nghiệp như thế nào mà phải liên tục kiểm soát và điều chỉnh như vậy. Phải chăng thực chất đằng sau đó là những yếu tố khác ? ”, một luật sư thuộc Đoàn Luật sư TP. Hà Nội phản hồi .
Liên quan đến nguồn gốc, quy trình chuyển mục tiêu sử dụng đất, hoàn thuế của cụm dự án Bất Động Sản này … PLVN sẽ liên tục thông tin .
Theo quy định tại Điều 33 Luật Đầu tư thì trong báo cáo thẩm định dự án đầu tư, cơ quan đăng ký đầu tư phải có trách nhiệm đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội, quy hoạch phát triển ngành và quy hoạch sử dụng đất; đánh giá tác động, hiệu quả kinh tế – xã hội của dự án.
Tại văn bản số 1606 / SCT-KTATMT ngày 24/12/2020, Sở Công Thương tỉnh Đắk Lắk xác nhận : Đề án Quy hoạch tăng trưởng điện mặt trời tỉnh Đắk Lắk quy trình tiến độ đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã được triển khai xong. UBND tỉnh đã trình Bộ Công Thương phê duyệt tại Tờ trình số 89 / TTr-UBND ngày 13/9/2018. Tuy nhiên do vướng Luật Quy hoạch số 21/2017 / QH14 và những văn bản hướng dẫn thực thi Luật Quy hoạch nên đề án Quy hoạch chưa được Bộ Công Thương phê duyệt .
Mặc dù vậy, sở này viện dẫn văn bản số 10694 / BCT-ĐL ngày 27/12/2018 trong đó cho biết quan điểm của Bộ Công Thương : “ Thống nhất cơ bản nội dung chính về tiềm năng kỹ thuật của những nguồn nguồn năng lượng tái tạo trong Đề án Quy hoạch nguồn năng lượng tái tạo tỉnh đến năm 2020, có xét đến năm 2030. Những nội dung tương thích của những Đề án Quy hoạch nguồn năng lượng tái tạo tỉnh sẽ được xem xét, tích hợp vào Quy hoạch tỉnh và Quy hoạch tăng trưởng điện lực tương thích với pháp luật của Luật Quy hoạch số 21/2017 / QH14 và những văn bản hướng dẫn thực thi Luật Quy hoạch ” .
