Nếu như trước đây những tác phẩm của nhà văn Lê Văn Nghĩa : Hồ Chí Minh chuyện xưa mà chưa cũ ; Hồ Chí Minh khâu lại mảnh thời hạn ; TP HCM dòng sông tuổi thơ ; Mùa hè năm Petrus ; Tụi lớp nhất trường Bình Tây cây viết máy và con chó nhỏ ; Chú chiếu bóng, nhà ảo thuật, tay đánh bài và tụi con nít xóm nhỏ TP HCM năm ấy … đã mê hoặc thì những câu truyện trong cuốn sách mới qua góc nhìn của một nhà báo, sẽ là một nguồn tư liệu quý giá cho những ai yêu dấu và muốn khám phá sâu về mảnh đất phương Nam có tên gọi thân thương TP HCM .
Hồ Chí Minh những mảnh ghép rời ký ức gồm có hai phần : tạp bút và biên khảo. Đầu tiên, nhà văn tìm lại những “ miếu đền ký ức ” để trở về tuổi thơ đã mất, cùng không ít hình dáng của một TP HCM xưa. Những mảnh tuổi nhỏ, những con phố xưa, tiệm chạp phô, miếng kẹo mạch nha buổi trưa hè, câu hát cải lương …
Nhà văn Lê Văn Nghĩa ký Tặng sách cho fan hâm mộ lúc sinh thời
Ảnh : FBNV
|
Ông viết về ký ức như tự độc thoại với chính mình : “ Khao khát buông lưới tìm lại những miếu đền ký ức để trở về tuổi thơ đã mất, bất chợt ta tìm lại được không ít hình dáng của một TP HCM xưa. Nhưng rốt cuộc ký ức chỉ còn là những mảnh rời rất rất lâu rồi, ta nhặt thời hạn ngồi ghép lại những mảnh tuổi nhỏ, để nhớ đến những con phố xưa, tiệm chạp phô, miếng kẹo mạch nha buổi trưa hè … trong dáng hình một thằng bé còn ngơ ngơ nhìn đời bằng câu hát cải lương. Những ký ức tuổi thơ đã dựng nên trong tôi bức tranh về đời sống, chuyện học tập của một Hồ Chí Minh – Chợ Lớn cách đây gần nửa thế kỷ, dù chỉ là những mảnh rời rạc, chưa ráp nối được để hình thành một toàn diện và tổng thể. Hay là, ngược lại, những nếp sống, vỉa tầng văn hóa truyền thống đã trở thành một ký ức về Hồ Chí Minh – Chợ Lớn của rất lâu rồi dù chỉ là từng mảnh rời không toàn vẹn ” .
Và rồi miền tuổi thơ của tác giả cứ như bức tranh bàng bạc về đời sống, nếp sống, vỉa tầng văn hóa truyền thống, chuyện học tập của một Hồ Chí Minh – Chợ Lớn hiện ra cách đây gần nửa thế kỷ, dù chỉ là những mảnh rời nhưng vẫn chan chứa hồn Hồ Chí Minh và những bóng hình yêu thương .
Ở phần biên khảo, nhà văn Lê Văn Nghĩa tìm lại mạch ngầm văn hóa truyền thống, văn nghệ ở Hồ Chí Minh – vốn đâu thể thiếu những bài viết, giọng ca, lời nhạc, những vở cải lương đầy ánh lửa đam mê một thời. “ Đêm nào đó ngồi giữa TP HCM chợt nghe tiếng hát Khánh Ly, Thanh Thúy … vang lên từ chiếc máy Akai. Chợt nhớ những phòng trà vang danh những giọng ca sầu mị, với những tình ca dịu dàng êm ả. Những giọng ca đi ra và lớn lên từ phòng trà, sàn gỗ, tạo dựng âm thanh, làm ra những đêm TP HCM mang màu trừu tượng … ” – tác giả kể lại .
“ Dù đã đi khỏi Hồ Chí Minh, tít mù xa vạn dặm về thời hạn lẫn khoảng trống, ai nào quên được những bài vọng cổ, vở cải lương mà chỉ cần ca lên, như Trăng Thu dạ khúc, thì nước mắt lại chảy dài nhớ lại tuổi xưa ? Thời gian nào có xóa được khỏi tâm hồn người những con chữ tình yêu, nỗi nhớ và ước vọng đã bay lên từ những truyện ngắn, truyện dài ? Đã có biết bao tác giả trút lòng mình lên những trang giấy trắng ẩn tâm hồn, tạo nên những câu thơ tôn thờ Hồ Chí Minh như một tình yêu vĩnh cửu ? “, tâm hồn ông như bị bóp chặt trong cảm hứng. Nhà văn Lê Văn Nghĩa cho rằng : ” Mạch ngầm văn hóa truyền thống Hồ Chí Minh đâu thể thiếu những bài viết, giọng ca, lời nhạc, những vở cải lương đầy ánh lửa đam mê một thời. Những dòng nước ngọt văn học thẩm mỹ và nghệ thuật từ mạch ngầm này đã góp thêm phần tạo ra sự một phần truyền thống văn hóa truyền thống Hồ Chí Minh ” .
\ n
Rồi nhà văn Lê Văn Nghĩa làm một cuộc lội ngược dòng thời gian để tìm hiểu về trường học ngày xưa, cũng từ những ngày xã hội im ắng trong nhà để phòng tránh Covid -19: “Những ngày Covid-19, học sinh toàn quốc đều phải ở nhà để tránh lây nhiễm. Đường phố Sài Gòn vắng chưa từng thấy. Đi ngang trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (đường Nguyễn Bỉnh Khiêm) không còn thấy cảnh cha mẹ lũ lượt đưa con đi học mỗi buổi sáng, đậu xe trước cổng trường, nhìn cho đến khi con bước qua khỏi cổng hay đút cho con từng muỗng cơm tấm ăn vôi. Vắng đến nỗi nhìn vào phía cổng trường thấy như ngôi trường không còn nữa…”. (Trích Sài Gòn từng có lớp học buổi trưa)
Những tạp bút, biên khảo của nhà văn Lê Văn Nghĩa đầy ắp tư liệu và thấm đẫm tình. Ông yêu thương mảnh đất này bằng một tình yêu giản dị và đơn giản, mộc mạc mà cũng sâu nặng như đất .
Cuốn sách gần như sau cuối của ông được NXB Trẻ góp vốn đầu tư, trình diễn lạ và thích mắt
|
Qua góc nhìn của một nhà báo, cuốn sách sẽ là một nguồn tư liệu quý giá cho những ai yêu quý và muốn tìm hiểu và khám phá sâu về Hồ Chí Minh
Ảnh : NXB Trẻ
|
Cuốn sách mới của ông cũng có những đoạn viết trong toàn cảnh dịch bệnh thời hạn qua, vẫn với giọng văn hài hước nhưng có tiếng thở buồn lẩn khuất trong câu chữ : “ Những ngày xã hội giãn cách để chống lại Covid-19, con hẻm nhỏ nhà tôi im ắng một cách vắng ngắt. Nhà tôi ở gần một trường học, hằng ngày lúc còn nằm trên giường, tôi thường bị thức tỉnh bởi những tiếng xe chạy thưa thớt lúc đầu, và rồi là một tiếng rao chát chúa, từ cái loa phóng thanh điện. Tôi ghét tiếng rao này nhất. Một tiếng rao của một nữ nhân miền ngoài nào đó không âm điệu, như xuyên vào lỗ tai người nghe : ‘ Bánh mì đặc ruột, bánh mì nóng đây ’. Vẫn cứ một giọng như vậy. Cứ khoảng chừng nửa tiếng là lại có tiếng rao : ‘ Bánh mì đặc ruột, bánh mì nóng đây ” .
Để rồi trong lúc khó khăn vất vả chung của TP HCM, nhà văn Lê Văn Nghĩa lại tự động viên mình : “ Nhưng giờ đây, trong mùa cách ly vì Covid-19, bánh mì lại làm ấm khoảng trống đang lạnh, làm đặc lại khoảng trống đang loãng nhờ tiếng rao của chiếc loa điện. Cậu bán bánh mì cho tôi biết mùa này cậu bán được lắm vì người ta ngại đi ra đường ăn quán nên mua bánh mì về chiên hột gà, ăn với đồ nguội, ăn với sữa hộp cho tiện … Vừa ấm lòng, vùa no bụng thôi cũng tốt. Tiếng rao bánh mì là tiếng rao còn sót lại để liên kết, để xác lập đời sống, sự hiện hữu của con người vẫn còn đó trong thành phố văn minh nhưng đầy im ắng vào những buổi sáng tỏa nắng rực rỡ như trong mùa Covid ”. ( Trích Bánh mì rao )
