Quyết định 101/QĐ-BYT năm 2014 hướng dẫn xử trí viêm phổi cộng đồng ở trẻ em do Bộ Y tế ban hành

QUYẾT ĐỊNH

BAN HÀNH HƯỚNG DẪN XỬ TRÍ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM

BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ

Căn cứ Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm
2009;

Căn cứ Nghị định số 63/2012/NĐ-CP ngày
31/8/2012 của Chính phủ qui định chức năng, nhiệm
vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Bộ Y tế;

Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản
lý Khám, chữa bệnh,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này tài liệu chuyên môn “Hướng
dẫn xử trí Viêm phổi cộng đồng ở Trẻ em”.

Điều 2. Tài liệu “Hướng dẫn xử trí Viêm phổi cộng đồng ở Trẻ em” ban
hành kèm theo Quyết định này được áp dụng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành.

Điều 4. Các
ông, bà: Chánh Văn phòng Bộ; Chánh Thanh tra Bộ; Cục trưởng Cục Quản lý Khám,
chữa bệnh; Cục trưởng và Vụ trưởng các Cục Vụ thuộc Bộ Y tế; Giám đốc Sở Y tế
các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương; Giám đốc các Bệnh viện/Viện có giường
bệnh trực thuộc Bộ Y tế, Thủ trưởng Y tế các Bộ, Ngành; Thủ trưởng các đơn vị
có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này.

HƯỚNG DẪN

XỬ
TRÍ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM
(Kèm
theo Quyết định số 101/QĐ-KCB ngày 09 tháng 01 năm 2014)

I. Mục đích và đối tượng
sử dụng tài liệu

1. Mục đích

Bộ Y tế phát hành tài liệu “ Hướng dẫn xử trí viêm phổi cộng đồng ở trẻ nhỏ ” với mục tiêu :
– Hướng dẫn cán bộ y tế xử trí viêm phổi ở trẻ nhỏ .
– Thống nhất phác đồ chẩn đoán, chăm nom, điều trị và phòng bệnh viêm phổi cộng đồng ở trẻ nhỏ trong toàn nước .
– Là tài liệu pháp lý để so sánh trong thực hành thực tế xử trí viêm phổi cộng đồng ở trẻ nhỏ .

2. Đối tượng sử dụng
tài liệu

– Các cán bộ y tế tham gia khám chữa bệnh, chăm nom cho trẻ nhỏ tại toàn bộ những tuyến là đối tượng người dùng sử dụng tài liệu này. Tùy vào khoanh vùng phạm vi trình độ, điều kiện kèm theo đơn cử về trình độ cán bộ y tế, phương tiện kỹ thuật hoàn toàn có thể vận dụng linh động .
– Các bệnh viện tuyến trên dựa vào nội dung của tài liệu để thực thi công tác làm việc chỉ huy tuyến .

II. Định nghĩa

Viêm phổi là thực trạng tổn thương viêm nhu mô phổi, hoàn toàn có thể lan tỏa cả 2 phổi hoặc tập trung chuyên sâu ở một thùy phổi .
Viêm phổi cộng đồng là viêm phổi ở ngoài cộng đồng hoặc 48 giờ tiên phong nằm viện .

III. Dịch tễ viêm phổi
trẻ em

Theo tổ chức triển khai y tế quốc tế, viêm phổi là nguyên do chính gây tử trận ở trẻ dưới 5 tuổi, chiếm 19 % trong những nguyên do. Ở những nước đang tăng trưởng, chỉ số mới mắc của bệnh ở lứa tuổi này là 0,29 đợt bệnh / trẻ / năm. Trong số những trường hợp viêm phổi, 7 – 13 % trẻ có tín hiệu nặng rình rập đe dọa tính mạng con người cần phải nhập viện. Yếu tố rủi ro tiềm ẩn chính của viêm phổi là không được bú sữa mẹ trọn vẹn, suy dinh dưỡng, ô nhiễm không khí, cân nặng khi sinh thấp, không được tiêm phòng sởi không thiếu .
Tại Nước Ta, hàng năm vẫn có khoảng chừng 4000 trẻ nhỏ dưới 5 tuổi chết vì viêm phổi .

IV. Nguyên nhân gây
viêm phổi trẻ em

Viêm phổi ở trẻ nhỏ hoàn toàn có thể do virus, vi trùng hoặc vi sinh vật khác. Theo WHO, những nguyên do hay gặp nhất là Streptococcus pneumoniae ( phế cầu ), Haemophilus influenzae ( HI ) và Respiratory Synticyal Virus ( RSV ). Ở trẻ lớn thường gặp viêm phổi do vi trùng không nổi bật, đại diện thay mặt là Mycoplasma pneumoniae .
S. pneumoniae ( phế cầu ) nguyên do vi trùng số 1 gây viêm phổi cộng đồng ở trẻ dưới 5 tuổi, là cầu khuẩn gram dương có vỏ. Phế cầu có hơn 90 type huyết thanh. Hiện nay quốc tế đã có vacxin đa giá tiêm phòng phế cầu .
Haemophylus influenzae ( HI ) là trực khuẩn gram âm có vỏ hoặc không vỏ. Chủng gây bệnh thường có vỏ được phân thành 6 type từ a đến f. HI type b là nguyên do chính gây viêm màng não và viêm phổi ở trẻ nhỏ. Tại Nước Ta, từ năm 2009 vaccin phòng HI type b đã được đưa vào chương trình tiêm chủng lan rộng ra trên toàn nước .
Mycoplasma pneumoniae là vi trùng nội bào không có vỏ, nguyên do số 1 gây viêm phổi không nổi bật, hoàn toàn có thể tới 50 % trong những nguyên do ở trẻ trên 5 tuổi. Vi khuẩn này kháng tự nhiên với những kháng sinh có chính sách phá vách như betalactam, aminosid … Chúng bị tàn phá bởi kháng sinh nhóm macrolid, tetracycline và quinolone .
Ngoài ra còn những vi trùng khác cũng là nguyên do gây viêm phổi ở trẻ nhỏ như : tụ cầu, liên cầu, trực khuẩn ho gà, M. cataralis, C. pneumoniae …
Nguyên nhân viêm phổi do vi trùng thường gặp theo lứa tuổi
Trẻ sơ sinh : Liên cầu B, trực khuẩn gram âm đường ruột, Listerria monocytogent, Chlamydia trachomatis .
Trẻ 2 tháng đến 5 tuổi : Phế cầu, HI, M. pneumoniae ( sau 3 tuổi chiếm 1/3 trong số những nguyên do ), tụ cầu …
Trẻ ≥ 5 tuổi : M. pneumoniae ( chiếm khoảng chừng 50 % những nguyên do ), phế cầu, tụ cầu …

V. Chẩn đoán viêm phổi
ở trẻ em

Chẩn đoán viêm phổi và mức độ nặng ( viêm phổi, viêm phổi nặng ) ở trẻ nhỏ đa phần dựa vào lâm sàng .

1. Viêm phổi

Trẻ ho, sốt kèm theo tối thiểu một trong những tín hiệu :
Thở nhanh :
< 2 tháng tuổi ≥ 60 lần / phút 2 - < 12 tháng tuổi : ≥ 50 lần / phút 1 - 5 tuổi : ≥ 40 lần / phút > 5 tuổi : ≥ 30 lần / phút
– Rút lõm lồng ngực ( phần dưới lồng ngực lõm vào ở thì hít vào )
– Khám phổi thấy không bình thường : giảm thông khí, có tiếng không bình thường ( ran ẩm, ran phế quản, ran nổ … ) .

2. Viêm phổi nặng

Chẩn đoán viêm phổi nặng khi trẻ có tín hiệu của viêm phổi kèm theo tối thiểu một trong những tín hiệu sau :
– Dấu hiệu body toàn thân nặng :
+ Bỏ bú hoặc không uống được .
+ Rối loạn tri giác : lơ mơ hoặc hôn mê .
+ Co giật .
– Dấu hiệu suy hô hấp nặng ( thở rên, rút lõm lồng ngực rất nặng ) .
– Tím tái hoặc SpO2 < 90 % . - Trẻ < 2 tháng tuổi .

VI. Cận lâm sàng

1. X-quang phổi

Tại những cơ sở có máy chụp x-quang, xét nghiệm là dẫn chứng khách quan chẩn đoán viêm phổi. Tuy nhiên, trong 2-3 ngày đầu của bệnh x-quang phổi hoàn toàn có thể thông thường .
Hình ảnh viêm phổi điển hình trên phim x-quang là đám mờ ở nhu mô phổi ranh giới không rõ một bên hoặc 2 bên phổi. Viêm phổi do vi trùng, đặc biệt quan trọng do phế cầu tổn thương phổi có hình mờ mạng lưới hệ thống bên trong có những nhánh phế quản chứa khí. Tổn thương viêm phổi do virus hoặc vi trùng không nổi bật thường phong phú, hay gặp tổn thương khoảng chừng kẽ. Có thể gặp hình ảnh tràn dịch màng phổi, áp xe phổi, xẹp phổi …

2. Xét nghiệm công thức
máu và CRP

Các xét nghiệm này chỉ làm tại những cơ sở được trang bị máy xét nghiệm tương ứng, thường từ TT y tế huyện trở lên .
– Bạch cầu máu ngoại vi ( đặc biệt quan trọng là tỷ suất đa nhân trung tính ) và CRP máu thường tăng cao khi viêm phổi do vi trùng, thông thường nếu do virus hoặc vi trùng không nổi bật .

3. Xét nghiệm vi sinh

Soi, cấy dịch hầu họng tìm căn nguyên vi trùng gây bệnh .

VII. Xử trí viêm phổi
cộng đồng ở trẻ em

1. Viêm phổi

– Điều trị tại nhà hoặc trạm y tế xã, phường .
– Hướng dẫn bà mẹ chăm nom tại nhà : cách cho trẻ uống thuốc ; cách nuôi dưỡng ( chia nhỏ bữa ăn nếu trẻ nôn ) ; cách làm thông thoáng mũi ; cho trẻ uống đủ nước ; cách làm 1 số ít thuốc ho dân gian bảo đảm an toàn cho trẻ ; theo dõi để phát hiện những tín hiệu phải đưa trẻ đến khám ngay ( rút lõm lồng ngực nặng và những tín hiệu nguy khốn body toàn thân ) .

1.1. Kháng sinh liệu pháp (tham khảo
phụ lục 1)

Kháng sinh uống được chỉ định cho toàn bộ trẻ được chẩn đoán viêm phổi khi không có những xét nghiệm tương hỗ ( X-quang phổi, công thức máu, CRP. .. ) Kháng sinh khởi đầu lựa chọn theo tuổi :
a. Trẻ < 5 tuổi : Nguyên nhân hay gặp là phế cầu và HI, kháng sinh lựa chọn : + Amoxicillin 80 mg / kg / ngày, uống, chia 2 lần. Hoặc + Amoxillin-clavulanic 80 mg / kg / ngày, uống, chia 2 lần . Thời gian điều trị 5 ngày . b. Trẻ ≥ 5 tuổi : nguyên do thường gặp nhất là M. pneumoniae, kháng sinh lựa chọn tiên phong là nhóm Macrolid : Erythromycin 40 mg / kg / ngày, chia 4 lần, uống khi đói. Hoặc Azythromycin 10 mg / kg / ngày, uống 1 lần khi đói. Hoặc Clarithromycin 15 mg / kg / ngày, uống chia 2 lần . Thời gian điều trị 7 ngày ( trừ Azithromycin dùng 3 - 5 ngày ) .

1.2. Theo dõi trẻ viêm phổi

– Hẹn trẻ khám lại sau 3 ngày hoặc sớm hơn nếu người chăm nom trẻ phát hiện thấy có tín hiệu nặng .
– Khi trẻ khám lại :
+ Nếu trẻ giảm sốt, thở chậm hơn, không thở gắng sức, ăn tốt hơn : liên tục kháng sinh đã cho hết liệu trình .
+ Nếu trẻ không giảm sốt, còn thở nhanh hoặc Open những tín hiệu của viêm phổi nặng, những tín hiệu body toàn thân nặng : nhập viện tìm nguyên do và điều trị .
+ Nếu bệnh không thuyên giảm nhưng không nặng lên :
Trẻ < 5 tuổi : xem xét đổi macrolid nếu hoài nghi viêm phổi do vi trùng không nổi bật. Thuốc, liều, thời hạn điều trị như trẻ ≥ 5 tuổi . Trẻ ≥ 5 tuổi : đổi hoặc phối hợp amoxicillin 80 mg / kg / ngày, uống, chia 2 lần, trong 5 ngày .

2. Viêm phổi nặng

Trẻ viêm phổi nặng được điều trị tại bệnh viện .
2.1. Phòng và điều trị suy hô hấp

Tất cả trẻ viêm phổi có thở gắng sức đều
có nguy cơ suy hô hấp cần theo dõi sát liên tục.
Trẻ có dấu hiệu suy hô hấp phải được nhập viện cấp cứu và xử lý kịp thời:

2.1.1. Thông thoáng đường thở : trẻ nằm trên giường phẳng, cổ hơi ngửa, thả lỏng quần áo, hút rửa mũi miệng thật sạch ; xem xét đặt ống thông dạ dày chống trào ngược nếu suy hô hấp nặng .
2.1.2. Oxy liệu pháp
Tùy thuộc vào nhu yếu oxy, phân phối của trẻ để lựa chọn chiêu thức thở oxy tương thích ( tìm hiểu thêm phụ lục 2 )
2.2. Kháng sinh liệu pháp .
Trẻ viêm phổi nặng nhập viện, kháng sinh lựa chọn khởi đầu là một thuốc thuộc nhóm Penicillin A tích hợp với một thuốc nhóm Aminosid. Lựa chọn :
Ampicillin 50 mg / kg tĩnh mạch hoặc tiêm bắp, cách mỗi 6 giờ. Hoặc
Amoxicillin-clavulanic 30 mg / kg, tĩnh mạch hoặc tiêm bắp, cách mỗi 8 giờ .
Kết hợp với Gentamycin 7,5 mg / kg tĩnh mạch hoặc tiêm bắp, một lần trong ngày. Có thể thay bằng Amikacin 15 mg / kg tĩnh mạch hoặc tiêm bắp .
Sử dụng Ceftriaxon 80 mg / kg / 24 giờ, tĩnh mạch 01 lần trong ngày khi thất bại với những thuốc trên hoặc hoàn toàn có thể sử dụng ngay từ đầu .
Thời gian dùng kháng sinh tối thiểu 5 ngày .
Nếu có dẫn chứng viêm phổi – màng phổi do tụ cầu, dùng cloxacillin 50 mg / kg, tĩnh mạch hoặc tiêm bắp, cách mỗi 6 giờ ; tích hợp với gentamicin 7,5 mg / kg, TM hoặc TB, 1 lần trong ngày .
2.3. Chăm sóc và điều trị triệu chứng
a. Chống rối loạn thân nhiệt
– Hạ sốt : khi thân nhiệt đo ở nách > 38,5 oC cần cho trẻ thuốc hạ sốt : Paracetamol 10-15 mg / kg / Iần uống, đặt hậu môn, cách mỗi 6 giờ. Cho trẻ mặc mát, nằm phòng thoáng khí, lau người bằng nước ấm .
– Chống hạ nhiệt độ : ở trẻ nhỏ hoàn toàn có thể không sốt mà hạ nhiệt độ, khi thân nhiệt đo ở nách < 36 oC. Điều trị bằng ủ ấm, nằm phòng kín gió, cho trẻ ăn đủ để tránh hạ đường huyết. Chú ý giữ ấm cho trẻ khi chuyển tuyến . b. Cung cấp vừa đủ nguồn năng lượng, dinh dưỡng và nước Trẻ viêm phổi thường có sốt, thở nhanh, nôn hoặc tiêu chảy, trong khi trẻ lại kém ăn, uống nên dễ mất nước, thiếu nguồn năng lượng và chất dinh dưỡng làm cho thực trạng bệnh nặng lên hoặc chậm phục sinh, hoàn toàn có thể hạ đường huyết ở trẻ nhỏ. Trẻ viêm phổi cần cho thức ăn lỏng giàu dinh dưỡng dễ tiêu hóa. Bữa ăn được chia nhỏ, nhiều lần trong ngày. Chú ý cho trẻ uống thêm nước . Nếu trẻ không ăn được cần cho trẻ ăn qua sond dạ dày . Nếu mất nước, rối loạn điện giải mà không uống được, nôn nhiều cần bù nước điện giải bằng đường tĩnh mạch .

2.4. Theo dõi trẻ viêm phổi nặng

Trẻ được y tá theo dõi mỗi 3 giờ và bác sĩ nhìn nhận ngày 2 lần. Sau 2 ngày, trẻ tiến triển thuận tiện nếu : thở chậm hơn, giảm gắng sức, giảm sốt, ăn tốt hơn, độ bão hòa oxy cao hơn. Nếu trẻ không cải tổ cần tìm nguyên do hoặc biến chứng .

3. Biến chứng của viêm
phổi

Biến chứng hay gặp nhất của viêm phổi là nhiễm khuẩn máu, hoàn toàn có thể dẫn tới thực trạng sốc nhiễm khuẩn. Vi khuẩn hoàn toàn có thể lan tràn gây viêm màng não, viêm phúc mạc, viêm nội tâm mạc. Một số biến chứng hay gặp khác là tràn mủ màng phổi, áp xe phổi và tràn khí màng phổi .

3.1. Tràn dịch màng phổi

Trẻ bị viêm phổi hoàn toàn có thể dẫn đến tràn dịch màng phổi hoặc viêm mủ màng phổi .

a) Chẩn đoán

Trẻ vẫn sốt dai dẳng mặc dầu đã dùng kháng sinh tương thích ; khám phát hiện hội chứng 3 giảm bên tràn dịch ( giảm thông khí, gỗ đục, rung thanh giảm ) hoặc tiếng cọ màng phổi ; X-quang phổi có hình ảnh tràn dịch ; chọc hút màng phổi có dịch .

b) Điều trị

Chọc hút và dẫn lưu dịch : tràn dịch màng phổi nên được dẫn lưu hết dịch, trừ trường hợp lượng dịch ít. Tràn dịch hoàn toàn có thể tái phát phải chọc hút hoặc dẫn lưu nhiều lần. Dịch màng phổi cần xét nghiệm protein, phản ứng Rivalta, tế bào, nhuộm Gram, nuôi cấy và tìm vi trùng lao nếu hoài nghi .
Kháng sinh : phải công dụng tốt trên cầu khuẩn Gr ( + ) ( S. pneumoniae, S. aureus, S. pyogenes ) là nguyên do chính gây viêm phổi – màng phổi và ngấm tốt vào khoang màng phổi. Lựa chọn ampicillin hoặc cloxacillin ( 50 mg / kg, TM hoặc TB, cách mỗi 6 giờ ) tích hợp gentamicin ( 7,5 mg / kg, tĩnh mạch hoặc tiêm bắp, 1 lần trong ngày ). Điều chỉnh kháng sinh theo tác dụng vi trùng nếu có. Nếu trẻ cải tổ ( sau tối thiểu 7 ngày dùng kháng sinh tĩnh mạch hoặc tiêm bắp ), liên tục uống cloxacilin 4 lần mỗi ngày. Tổng thời hạn điều trị là 3 tuần .
Bệnh không cải tổ dù đã được dẫn lưu và kháng sinh tương thích : kiểm tra HIV và lao. Có thể xem xét điều trị thử lao phổi – màng phổi .

3.2. Áp xe phổi

Áp xe phổi là một khoang có vách dày nằm ở nhu mô phổi bên trong có chứa mủ do nhu mô phổi bị hoại tử và mủ hóa .
a ) Chẩn đoán : Trẻ sốt, đau ngực, ho đờm đục hoặc lẫn máu, sút cân. Khám thấy di động lồng ngực giảm, giảm thông khí, gõ đục, có ran ẩm hoặc ran phế quản. X-quang ngực có ổ nằm trong nhu mô phổi, thành dày, thường có mức nước – hơi. Siêu âm, CT ngực xác lập vị trí, size tổn thương và khuynh hướng chọc dò dẫn lưu mủ .
c ) Điều trị

Nguyên nhân gây áp xe phổi thường do S. aureus, có thể gặp S. viridans, liên cầu nhóm A,
hiếm hơn là phế cầu, HI.

Kháng sinh : Ampicillin hoặc Cloxacillin ( 50 mg / kg, tĩnh mạch hoặc tiêm bắp, cách mỗi 6 giờ ) tích hợp Gentamicin ( 7,5 mg / kg, tĩnh mạch hoặc tiêm bắp, 01 lần trong ngày ). Tiếp tục điều trị như viêm mủ màng phổi đủ 3 tuần .
Can thiệp ngoại khoa khi ổ áp xe lớn kèm ho ra máu hoặc cung ứng kém với kháng sinh : dẫn lưu mủ qua thành ngực hoặc chọc hút mủ dưới dẫn đường của siêu âm .

3.3. Tràn khí màng phổi

Tràn khí màng phổi là sự tích tụ khí trong khoang màng phổi, thường thứ phát do vỡ phế nang hoặc do nhiễm vi trùng sinh khí .
a ) Chẩn đoán : Triệu chứng biểu lộ tùy thuộc vào mức độ xẹp phổi, áp lực đè nén trong khoang màng phổi và mức độ tiến triển của tràn khí .
– Lồng ngực bên tổn thương nhô cao hơn, tim bị đẩy sang bên đối lập, tam chứng Galliard ( giảm thông khí, rung thanh mất, gõ vang ), thở rên, suy hô hấp, tím tái tùy tiến triển của tràn khí .
– X-quang phổi cho chẩn đoán xác lập .
b ) Điều trị
Khi trẻ có suy hô hấp, tràn khí màng phổi nhiều phải thực thi chọc hút khí màng phổi cấp cứu. Nếu không cải tổ hoặc tái phát cần dẫn lưu khí qua thành ngực .

VIII. Phòng bệnh viêm
phổi trẻ em

Để giảm tỷ suất viêm phổi ở trẻ nhỏ cần chăm nom trước sinh, dinh dưỡng rất đầy đủ, tiêm phòng vaccine, cải tổ điều kiện kèm theo sống và môi trường tự nhiên .

1. Chăm sóc trước sinh

Đảm bảo tốt sức khỏe thể chất bà mẹ, tiêm phòng vaccine Rubella trước mang thai, dinh dưỡng rất đầy đủ, khám thai định kỳ để hạn chế tối đa trẻ sinh nhẹ cân, thiếu tháng hoặc có những không bình thường bẩm sinh phát hiện muộn .

2. Chế độ dinh dưỡng hợp
lý

Trẻ suy dinh dưỡng, thiếu vi chất ( sắt, kẽm, vitamin A, vitamin D. .. ) làm tăng năng lực mắc bệnh và mức độ nặng của viêm phổi. Sữa mẹ làm giảm tỷ suất viêm phổi ở trẻ nhỏ .
Cho trẻ bú mẹ trọn vẹn trong 6 tháng đầu và liên tục cho bú đến tối thiểu 12 tháng tuổi .
Chế độ dinh dưỡng ngoài sữa mẹ vừa đủ, cân đối dinh dưỡng theo lứa tuổi .

3. Tiêm phòng vắc xin đầy đủ
theo lịch tiêm chủng

Tiêm vừa đủ vắc xin sởi, HIb, ho gà, cúm, phế cầu là giải pháp phòng bệnh viêm phổi dữ thế chủ động hiệu suất cao. / .

PHỤ
LỤC 1

SƠ ĐỒ DIỄN TIẾN ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI TẠI NHÀ

PHỤ
LỤC 2

OXY LIỆU PHÁP

1. Chỉ định thở oxy

– Trẻ có biểu lộ tím TT ( tím da và niêm mạc )
– SpO2 < 90 % - Không uống được, hoài nghi do thiếu oxy . - Dấu hiệu co kéo cơ hô hấp mạnh . - Thở rất nhanh ( > 70 lần / phút ở trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi )

2. Các phương pháp thở
oxy

2.1. Oxy qua gọng mũi
– Tiện lợi : dễ sử dụng và chăm nom, bệnh nhân dễ gật đầu : hoàn toàn có thể vừa thở oxy vừa nhà hàng siêu thị, chuyện trò .
– Bất lợi : dễ tắc đường ra do chất tiết, xung huyết mũi gây không dễ chịu .
– Chỉ định :
Tự thở được qua mũi ( mũi không tắc do xung huyết )
Trẻ có nhu yếu oxy ( FiO2 ) thấp < 35 % - Liều lượng : Lưu lượng O2 được cho phép từ < 0,5 lít / phút ( l / p ) đến 4 l / p với FiO2 hoàn toàn có thể đạt từ 23 % đến 35 %. Lưu lượng > 4 l / p gây chướng bụng hạn chế hô hấp. Lưu lượng O2 tối đa thở gọng theo lứa tuổi : sơ sinh 1,5 – 2 l / p, trẻ bú mẹ 2 – 3 l / p, trẻ lớn 3 – 4 l / p .
Với thở gọng mũi, lưu lượng O2 tăng 1 l / p thì FiO2 tăng lên khoảng chừng 4 % .
2.2. Oxy qua mask
– Phân loại : Có 3 loại mask thường được sử dụng cho FiO2 tối đa khác nhau : mask không có bóng dự trữ và van một chiều FiO2 được cho phép từ 35 – 60 %, mask có bóng dự trữ không có van FiO2 tối đa đạt 65 %, mask có bóng và van một chiều FiO2 hoàn toàn có thể tới 100 % .
– Chỉ định : Thở oxy mask thường được chỉ định khi trẻ tự thở và có nhu yếu FiO2 > 35 % .
– Lưu lượng : Với mask nhỏ dành cho trẻ < 2 tháng tuổi, lưu lượng tối thiểu là 3 l / p, với mask lớn hơn là 5 l / p để bảo vệ FiO2 thiết yếu và tránh thở lại CO2. Điều chỉnh lưu lượng tương thích với nhu yếu FiO2 của trẻ, tối đa hoàn toàn có thể tới 15 l / p . 2.3. Các chiêu thức khác - Thở oxy qua lều : Thường sử dụng cho trẻ nhỏ, đặc biệt quan trọng là sơ sinh không chịu đựng được thở oxy qua gọng mũi hoặc mask. Theo dõi sát để kiểm soát và điều chỉnh nồng độ oxy, nhiệt độ trong lều, tránh tích tụ CO2 . - Thở oxy qua sonde mũi : Đặt một sonde nhỏ vào mũi đến tận ngã ba hầu họng, phân phối oxy cho trẻ qua sonde này. Đây là chiêu thức xâm nhập gây không dễ chịu cho trẻ và dễ làm tắc sonde do chất tiết mũi họng nên ít được sử dụng . Trường hợp không cung ứng với liệu pháp oxy, trẻ vẫn suy hô hấp nặng với SpO2 < 85 % hoặc có cơn ngừng thở dài phải bóp bóng qua mask có oxy và triển khai đặt nội khí quản. Sau khi đã đặt nội khí quản, trẻ được bóp bóng có oxy và chuyển đến khoa hồi sức tích cực để thở máy tương hỗ .

3. Theo dõi trẻ thở oxy

– Đảm bảo những liên kết oxy từ nguồn oxy đến bệnh nhân hoạt động giải trí tốt .
– Dùng máy đo SpO2 để theo dõi bệnh nhân liên tục. Nếu không có máy phải theo dõi bằng lâm sàng : tín hiệu tím da niêm mạc, mức độ gắng sức, tri giác, nhà hàng siêu thị .
– Điều dưỡng kiểm tra gọng mũi hoặc ống thông thở oxy mỗi 3 giờ để bảo vệ không tắc dụng cụ do chất xuất tiết, đầu ống thông ở đúng vị trí và những liên kết bảo đảm an toàn .
– Điều chỉnh lưu lượng oxy theo SpO2 hoặc phân phối của bệnh nhân. Đảm bảo SpO2 > 92 %, giảm thở nhanh hoặc gắng sức, không tím da niêm mạc, trẻ tỉnh và siêu thị nhà hàng được .
– Thở oxy ngắt quãng và ngừng khi lưu lượng oxy tối thiểu mà trẻ không còn những tín hiệu suy hô hấp .

PHỤ
LỤC 3

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nhóm cấp cứu nâng cao Australia-New Zealand ( 2007 ), “ Điều trị cấp cứu đường thở ”, Cấp cứu nhi khoa nâng cao : 76 – 89 .
2. Bourgeois ML, Houdouin V ( 2009 ). Pneumopathies bactériennes communautaires. Pneumologie pédiatrique. Flammarion : 44-53

3. G. Aubertin (Paris), C. Marguet
(Rouen), C. Delacourt
(Paris) et col (2010). Recommandations pour l’oxygénothérapie chez l’enfant en situations
aiguës et chroniques: évaluation du besoin, critères de mise en route,
modalités de prescription et de surveillance.

4. UNICEF / OMS ( 2006 ). La pneumonie de l ’ enfant : un fléau oublié .
5. WHO ( 2007 ). Acute Respiratory Infection inchildren .
6. WHO ( 2013 ). Pneumonia. Guidelines for the management of common childhood illnesses : 76 – 90 .

Source: https://vvc.vn
Category : Vì Cộng Đồng