Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam, thường được biết đến với tên giao dịch tiếng Anh Vietnam Airlines, là hãng hàng không quốc gia của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và là thành phần nòng cốt của Tổng công ty Hàng không Việt Nam, tại thời điểm ngày 01/07/2016, tỷ lệ vốn nhà nước tại Vietnam Airlines là 86,19%, All Nippon Airways nắm giữ 8,77%.[2] Hãng nằm dưới sự quản lý của một Hội đồng Quản trị có từ 5 đến 9 người với nhiệm kỳ 5 năm,[3] có các đường bay đến khu vực Đông Nam Á, Đông Á, châu Âu, châu Đại Dương và châu Mỹ hiện đang khai thác hơn 50 đường bay thường lệ với tổng cộng hơn 360 chuyến bay mỗi ngày.[4] Trụ sở chính của hãng được đặt tại Sân bay quốc tế Nội Bài
Vietnam Airlines là cổ đông lớn nhất với tỷ suất nắm giữ CP 98 % trong Pacific Airlines. Hãng nắm 49 % trong Cambodia Angkor Air, hãng hàng không vương quốc Campuchia, và 100 % trong VASCO, một hãng bay nhỏ chuyên bay ở khu vực Nam Bộ .Hãng được nhìn nhận 4 sao, theo tiêu chuẩn của Skytrax. [ 5 ]. Ngày 10 tháng 6 năm 2010, hãng chính thức gia nhập liên minh SkyTeam, trở thành hãng hàng không tiên phong của Khu vực Đông Nam Á gia nhập liên minh này. [ 6 ]
Năm 2015, Vietnam Airlines đã chiếm 80% thị phần khách quốc tế đi và đến Việt Nam, chiếm 70% thị phần khách nội địa (bao gồm thị phần 15% hành khách nội địa và 5% hành khách quốc tế đi và đến Việt Nam của Pacific Airlines).
Ngày 15 tháng 1 năm 1956, Thủ tướng nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Phạm Văn Đồng ký Nghị định số 666 / TTg xây dựng Cục Hàng không Dân dụng Việt Nam tiếp theo sau sự quốc hữu hóa trường bay Gia Lâm. Đây được xem là ngày xây dựng chính thức của Hàng không Việt Nam hiện tại. Lúc này đội bay của hãng chỉ gồm có 5 chiếc ( Ilyushin Il-14, Antonov An-2, Aero Ae-45, … ) .Đội máy bay gia dụng mang số hiệu VN-198, VN-199 ( loại Lisunov Li-2 ) và VN-200, VN-201, VN-202 ( loại Aero-45 ) .Chuyến bay trong nước tiên phong là tuyến TP. Hà Nội – Vinh – Đồng Hới được khánh thành đúng vào lễ Quốc khánh 2 tháng 9 năm 1956 với mức vé bắt đầu 30 đồng xu tiền miền Bắc .Năm 1958, tuyến Thành Phố Hà Nội – Nà Sản – Điện Biên cũng được quản lý và vận hành với chiếc máy bay vận tải đường bộ Antonov An-2 mang số hiệu 30C .Sau Chiến dịch Điện Biên Phủ, tổng thể máy bay muốn ra vào miền Bắc Việt Nam, từ vĩ tuyến 17 trở ra từ 0 h ngày 1 tháng 1 năm 1955 ( theo giờ TP. Hà Nội ), phải xin phép cơ quan điều phái của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đặt tại phi trường Gia Lâm, TP.HN. Bộ chữ tín hiệu mới là chữ HN ( TP. Hà Nội ) được thay cho chữ F2Y của Pháp pháp luật trước đó. [ 7 ]Hàng không Dân dụng Việt Nam mở đường bay quốc tế tiên phong đến Trung Quốc năm 1956, tiếp theo đó là Viêng Chăn năm 1976, Băng Cốc năm 1978. [ 8 ]Năm 1976, đổi tên thành Tổng cục Hàng không Dân dụng Việt Nam ( TCHKDDVN ) .
Năm 1976, sau khi kết thúc Chiến tranh Việt Nam và trải qua Sự kiện 30/04, Tổng cục Hàng không Dân dụng tiếp nhận toàn bộ tài sản của hãng hàng không quốc gia Việt Nam Cộng Hòa – Air Vietnam còn sót lại ở Việt Nam, bao gồm một chiếc Boeing 707 còn nằm lại ở Việt Nam và một chiếc Boeing 727-100 được phi công Huỳnh Minh Boòng điều khiển, quay về từ Hồng Kông, và các quyền và nghĩa vụ thành viên của các tổ chức ICAO và IATA. Bấy giờ, tên giao dịch của Hàng không Dân dụng Việt Nam là Vietnam Civil Aviation; đối với một số tuyến bay đến các nước phương Tây, tên giao dịch Air Vietnam vẫn được sử dụng.
Cuối những năm 1980, đầu những năm 1990, mạng lưới đường bay được lan rộng ra đến Nước Singapore, Manila, Kuala Lumpur, Hồng Kông. [ 8 ]Năm 1990, mở màn đàm phán về việc sử dụng những máy bay phương Tây [ 9 ]. Nhưng vào cuối năm đó, phải hủy bỏ đơn hàng mua 2 chiếc Airbus A310 vì những chiếc đó sử dụng động cơ của Hoa Kỳ [ 10 ] .Tháng 1 năm 1991, Tổng cục Hàng không gia dụng Việt Nam ký hợp đồng thuê-ướt ( wet-lease ) một chiếc Boeing 737 – 300 trong màu sơn của hãng từ Transvia của Hà Lan, nhưng Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ gây áp lực đè nén khiến Transvia phải hủy bỏ hợp đồng. Vì vậy, TCHKDD việt nam đã chuyển qua đàm phán với TEA Basle, đồng thời bỏ nguyên năm 1991 để đàm phán với nhà chức trách Hoa Kỳ. Cuối cùng một giải pháp hòa hoãn được đưa ra, tổng thể những chiếc máy bay ( Boeing 737 ) phải được ĐK ở ngoài Việt Nam, không được gắn bất kể tín hiệu gì của Việt Nam, với những điều kiện kèm theo đó thì những chiếc máy bay đó hoàn toàn có thể được ship hàng với danh nghĩa của TCHKDD VN. Ngày 15 tháng 2 năm 1992, chiếc Boeing 737 – 300 lần đầu được khai thác bởi phi công của TEA Basle với phi hành đoàn người Việt Nam. Trên sách vở, đó là hợp đồng phân phối dịch vụ cho TEA Basle, trên thực tiễn đó là thuê-ướt. Trong thời hạn này, phi hành đoàn phải ở lại quốc tế vào đêm hôm tại Băng Cốc, Hồng Kông, Nước Singapore [ 9 ] .Tháng 12 năm 1991, đạt được thỏa thuận hợp tác liên danh với Cathay Pacific khai thác đường bay sân bay Tân Sơn Nhất – Hồng Kông và TP.HN – Hồng Kông [ 11 ] .Tháng 10 năm 1992, đảm nhiệm chiếc Airbus A310 từ Jes Air của Bulgaria [ 9 ], tuy nhiên với việc động cơ của chiếc này bị hỏng, khiến nó phải nằm lại Đài Bắc hàng tháng trời, không thống nhất được với Jes Air ai sẽ chi trả ngân sách thay thế sửa chữa nên chiếc này bị thay thế sửa chữa bởi một chiếc Airbus A310 khác của GATX, tuy nhiên vẫn được quản lý và vận hành bởi Jes Air [ 9 ] .Một tranh chấp tương tự như với United Technologies khiến phía Việt Nam quyết định hành động chuyển sang sử dụng máy bay của Boeing cho những chuyến bay đường dài. Tháng 1 năm 1993, một chiếc Boeing 767 – 200ER được thuê từ Ansett Worldwide Aviation Services. Tháng 1 năm 1994, một chiếc Boeing B767-300ER được thuê từ Royal Brunei Airlines [ 9 ] .
Tháng 4 năm 1993, Hãng Hàng không Quốc gia Việt Nam (tên giao dịch tiếng Anh là Vietnam Airlines) được thành lập và là doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Cục Hàng không Dân dụng Việt Nam.[12]
Tháng 10 năm 1993, ba chiếc Airbus A320 tiên phong được thuê từ Air France gia nhập đội bay của Vietnam Airlines với hợp đồng cho thuê 2 năm, tháng 2 năm 1994, thêm hai chiếc nữa gia nhập đội bay của Vietnam Airlines. Ngoài ra, Air France còn trợ giúp Vietnam Airlines huấn luyện và đào tạo đội ngũ nhân viên cấp dưới, phi công và phi hành đoàn [ 9 ] .Tới thời gian này, mạng lưới đường bay của Vietnam Airlines đã lan rộng ra ra đến Paris, Tokyo, Seoul, Đài Bắc, Sydney, Melbourne .Năm 1993, hãng đã luân chuyển hơn 1 triệu lượt hành khách [ 13 ] .
Những cột mốc[sửa|sửa mã nguồn]
Năm 1993 : Thành lập Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam ( Vietnam Airlines )Năm 1995 : Thành lập Tổng công ty Hàng không Việt Nam lấy Hãng hàng không vương quốc Việt Nam làm nòng cốt và gồm 20 doanh nghiệp trong ngànhNăm 1999 :
- Ngày 17/12/1999: Ra mắt chương trình KHTX Bông Sen Vàng dưới tên gọi Golden Lotus Plus (GLP)
Năm 2002 : Giới thiệu hình tượng mới – Bông Sen Vàng gắn với những nâng cấp cải tiến tiêu biểu vượt trội về chất lượng dịch vụ, lan rộng ra mạng bay và tăng cấp đội bay
Chiếc Boeing 777-200ER đầu tiên của Vietnam Airlines tiếp nhận vào tháng 3 năm 2003
Năm 2003 : Tiếp nhận đưa vào khai thác máy bay văn minh Boeing 777 tiên phong, khởi đầu chương trình văn minh hóa đội bay tổng lực Năm 2006 : Trở thành thành viên chính thức của IATANăm 2009 :
- Mở rộng hình thức gia nhập chương trình KHTX qua các kênh Online
Năm 2010 :
- Chính thức là thành viên thứ 10 của Liên minh hàng không Skyteam
- Ra mắt thẻ hội viên hạng Bạch kim (Hạng thẻ cao nhất trong chương trình KHTX của Vietnam Airlines)
Năm năm trước : Chào bán thành công xuất sắc CP lần đầu ra công chúng tại Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí MinhNăm năm ngoái
- 04/2015: Chính thức hoạt động theo mô hình CTCP từ ngày 01/4/2015
- 02/07/2015: Trở thành hãng hàng không thứ 2 của Châu Á và thứ 2 trên thế giới tiếp nhận máy bay thế hệ mới Airbus A350-900 XWB, đồng thời ra mắt hệ thống nhận diện thương hiệu mới và bộ nhận diện chương trình Khách hàng Thường xuyên mới mang tên Lotusmiles
Chiếc Airbus A350-900 XWB đầu tiên của hãng được bàn giao cho Vietnam Airlines vào giữa năm 2015
Năm năm nay :
- 07/2016: Chính thức được công nhận là Hãng hàng không quốc tế 4 sao theo tiêu chuẩn của Skytrax
- Hoàn thành lựa chọn nhà đầu tư chiến lược ANA Holdings INC (Nhật Bản)
Năm 2017 :
- 01/2017: Cổ phiếu Vietnam Airlines chính thức giao dịch trên sàn chứng khoán UPCOM với mã chứng khoán HVN, giá trị vốn hóa nằm trong top đầu của thị trường
- 12/2017: Chào đón hành khách thứ 200 triệu sau 20 năm thành lập và đạt 1,5 triệu hội viên Bông Sen Vàng
Năm 2018 :
- 07/2018: Nhận chứng chỉ Skytrax lần thứ 3 liên tiếp là Hãng hàng không quốc tế 4 sao (2016, 2017 và 2018)
- 11/2018: Chính thức đón tàu A321neo đầu tiên trong đội máy bay; chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu nhà nước từ Bộ GTVT sang Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Năm 2019 :
- tháng 2/2019: Ra mắt ứng dụng di động VNA trên hệ điều hành Android và iOS phiên bản hoàn toàn mới
- Tháng 10/2019: VNA chào đón máy bay thứ 100 trong toàn đội bay, là chiếc máy bay Boeing 787-10 Dreamliner thân rộng hiện đại
- Tháng 12/2019: Kỷ niệm 20 năm thành lập Chương trình KHTX Bông Sen Vàng và chào đón hội viên thứ 3 triệu của VNA
Giai đoạn hạch toán độc lập[sửa|sửa mã nguồn]
Tháng 2 năm 1994 ( ), Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton dỡ bỏ lệnh cấm vận Việt Nam, điều này được cho phép Vietnam Airlines mua những máy bay của Tây phương. [ 9 ] Tháng 4/1994, Vietnam Airlines thông tin từng bước ngưng sử dụng những máy bay của Liên Xô. [ 14 ] Tính đến tháng 4 năm 1995, Vietnam Airlines có 9 Airbus A320 ( hàng loạt đều được thuê từ Air France ), 11 Antonov An-24, 4 ATR-72, 2 Boeing 707 – 300, 3 Ilyushin Il-18, 9 Tupolev Tu-134 và 3 Yakovlev Yak-40 ; [ nb 1 ], tại thời gian này hãng bay Giao hàng 14 trường bay trong nước ( gồm có Buôn Ma Thuột, Thành Phố Đà Nẵng, Điện Biên Phủ, Huế, Nha Trang, Phú Quốc và Pleiku ) và 16 điểm đến quốc tế. [ 16 ] .
Ngày 27 tháng 5 năm 1995, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Võ Văn Kiệt ký quyết định thành lập Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines Corporation) trên cơ sở sáp nhập 20 doanh nghiệp hoạt động kinh doanh hàng không mà Hãng Hàng không Quốc gia Việt Nam là nòng cốt.[12][17][18]
Giữa năm 1995, 2 chiếc Fokker 70 được mua với giá 50 triệu đô la Mỹ[19] để thay thế cho đội bay Tupolev Tu-134 trong các đường bay nội địa.[20]
Tháng 12 năm 1995 ( ), Vietnam Airlines thực thi đàm phán với GECAS để thuê 3 chiếc Boeing 767 – 300ER từng ship hàng cho Continental Airlines ( hãng của Hoa Kỳ, đã sáp nhập với United Airlines vào ngày 3 tháng 3 năm 2012 ) để thay thế sửa chữa cho 3 chiếc Boeing 767 – 300ER và 1 chiếc Boeing 767 – 200ER được thuê từ AWAS và Royal Brunei Airlines. [ 21 ]
Bộ nhận diện tên thương hiệu[sửa|sửa mã nguồn]
Logo Vietnam Airlines từ 1989 đến nay (Logo phía trên cùng: sử dụng từ năm 1989 đến năm 2002. Logo ở giữa: sử dụng từ 2002 đến 02/07/2015. Logo ở cuối: sử dụng từ 02/07/2015 tới nay)Biểu tượng trước đây của Vietnam Airlines. Tháng 10 năm 2002, hãng giới thiệu phiên bản bông sen vàng nhân dịp tiếp nhận chiếc Boeing 777 vào năm 2003.[22]Trước ngày 20 tháng 10 năm 2002, Vietnam Airlines sử dụng hình ảnh con cò cách điệu bay qua khung trời làm hình tượng. Ngày 20 tháng 10 năm 2002, Vietnam Airlines tổ chức triển khai lễ ra mắt hình tượng mới ” Bông Sen Vàng “. Đây là mốc đánh đấu sự đổi khác tổng lực của Vietnam Airlines với chương trình hiện đại hóa đội ngũ máy bay, lan rộng ra mạng đường bay và triển khai xong chất lượng dịch vụ để trở thành một hãng hàng không có tầm cỡ trong khu vực và trên quốc tế .Hình ảnh bông sen vàng đã trở thành biểu tượng độc đáo của hãng trong 20 năm qua
Đây là sáng tác của họa sỹ Victor Kubo ( Nhật Bản ) và là hiệu quả của hơn 10 năm tìm kiếm và thử nghiệm để thiết kế xây dựng mẫu biểu trưng tổng thể và toàn diện của Vietnam Airlines. Theo san sẻ của chính Kubo, với vai trò là hãng hàng không của quốc gia đang tăng trưởng trong thời gian đó, hình ảnh của Vietnam Airlines phải chuyên nghiệp nhưng không quá thận trọng, do đó tiềm năng là kiến thiết xây dựng hình ảnh mới lạ, dễ tiếp cận, không quá cầu kỳ để vận dụng nhưng vẫn chuyên nghiệp và có ý nghĩa cho hãng nói riêng và tạo cảm hứng dân tộc bản địa Việt Nam nói chung, đồng thời tạo nên lời mời cho thị trường quốc tế. [ 23 ]Theo Vietnam Airlines, hoa sen – một hình tượng có ý nghĩa rất là đặc biệt quan trọng so với người Việt Nam. Hoa sen biểu lộ cho sự khai sáng và hoàn mỹ ; vừa đời thường lại vừa cao quý, rất thiêng ; vừa duyên dáng, thướt tha, nhưng không kém phần cứng cáp, đĩnh đạc .Ông Lương Hoài Nam, Trưởng Ban Kế hoạch thị trường của Vietnam Airlines cho biết, những ứng dụng ” con cò ” trong những năm qua tỏ ra thiếu đồng nhất và đồng nhất, ý nghĩa của hình tượng này ngày càng mờ nhạt. Về mặt trực cảm, trên khung trời và nhất là giữa những trường bay quốc tế lớn, máy bay của Việt Nam với màu trắng và hình tượng con cò trông mảnh mai, yếu ớt, không gây ấn tượng thâm thúy so với người mua .Có nhiều nguyên do để những nhà phong cách thiết kế chọn hình tượng hoa sen. Thứ nhất, nó phản ánh lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống Việt Nam, lôi cuốn sự chú ý quan tâm, khơi dậy niềm tự hào dân tộc bản địa. Hoa sen có ý nghĩa đặc biệt quan trọng so với người Việt Nam, nó tượng trưng cho sự khai sáng và hoàn mỹ theo triết học nhà Phật và phản ánh sức vươn lên của dân tộc bản địa Việt Nam. Hoa sen có trong mọi mặt của đời sống, trong kiến trúc cung đình và tôn giáo, trong văn học nghệ thuật và thẩm mỹ … Hoa sen có sự độc lạ trọn vẹn so với hình tượng hiện thời, độc lạ so với những hãng hàng không khu vực. Một số hãng đã sử dụng thành công xuất sắc hình tượng hoa như Nước Trung Hoa Airlines, Aloha Airlines, Hawaiian Airlines nhưng chưa có hãng nào sử dụng hoa sen. Hơn thế, cả quốc tế đều biết đến hoa sen như hình tượng của giá trị văn hóa truyền thống và vẻ đẹp thuần túy châu Á. [ 24 ]
Cơ cấu và tổ chức triển khai cỗ máy[sửa|sửa mã nguồn]
Ban chỉ huy đương quyền : [ 25 ] :
- Hội đồng quản trị:
- Ông Đặng Ngọc Hòa, Chủ tịch
- Ông Lê Hồng Hà, Uỷ viên
- Ông Tạ Mạnh Hùng, Uỷ viên
- Ông Lê Trường Giang, Uỷ viên
- Ông Tomoji Ishii, Ủy viên
- Tổng giám đốc: Ông Lê Hồng Hà
- Phó Tổng giám đốc:
- Ông Nguyễn Hồng Lĩnh (Phụ trách Khai thác bay)
- Ông Nguyễn Chiến Thắng (Phụ trách Kỹ thuật)
- Ông Đinh Văn Tuấn (Phụ trách Thương mại kiêm Tổng giám đốc Pacific Airlines)
- Ông Trịnh Hồng Quang (Phụ trách IT)
- Ông Tô Ngọc Giang (Phụ trách An ninh kiêm Đoàn trưởng Đoàn bay 919)
- Ông Trịnh Ngọc Thành (Phụ trách Dịch vụ)
- Kế toán trưởng
Hoạt động của Hãng[sửa|sửa mã nguồn]
Bên trong chiếc A330-200 (đã ngừng hoạt động của VNA)
Dàn máy bay của VNA tại sân bay Tân Sơn Nhất
Những thành tựu, phần thưởng đạt được[sửa|sửa mã nguồn]
- 2016: “Hãng hàng không hàng đầu Châu Á về bản sắc văn hoá” và “Hãng hàng không có hạng Phổ thông hàng đầu Châu Á” bởi World Travel Awards.
- 2016: Top 3 Hãng hàng không tiến bộ nhất thế giới (SKYTRAX)
- 2016: Hãng hàng không có thiết kế ghế khoang Thương gia đẹp nhất trên Boeing 787-9 và Airbus A350-900″ (Tạp chí Global Traveler Trung Quốc); Top 4 hãng hàng không khu vực Đông Nam Á có lưu lượng vận chuyển hành khách đạt trên 20 triệu lượt (CAPA)
- 2017: “Hãng hàng không của năm tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương” bởi CAPA- Center for Aviation.
- 2017: “Hãng hàng không hàng đầu thế giới về bản sắc văn hoá” và “Hãng hàng không hàng đầu thế giới về hạng Phổ thông đặc biệt” bởi World Travel Awards 2017.
- 2018: Nằm trong top những Hãng hàng không lớn được yêu thích nhất châu Á năm 2018 (Traveler’ Choice Major Airlines – Asia 2018) do Tripadvisor bình chọn.
- 2018: Skytrax công nhận Vietnam Airlines là Hãng hàng không 4 sao năm thứ 3 liên tiếp
- 2018: Hãng hàng không 4 sao toàn cầu do tổ chức APEX (The Airline Passenger Experience Association) trao tặng.
- 2021: Hãng hàng không đạt chứng chỉ 5 sao của Skytrax về độ an toàn giữa đại dịch Covid-19.
Tính đến ngày 8 tháng 12 năm năm nay : [ 40 ]
VNA hiện đang liên doanh với nhiều thành viên trong liên minh SkyTeam
Đội máy bay lúc bấy giờ[sửa|sửa mã nguồn]
Tính đến tháng 7/2022, VNA có tổng số 98 máy bay với độ tuổi trung bình là 7,6 năm. Ngoài dịch vụ luân chuyển hành khách, hãng này còn quản lý và điều hành một bộ phận vận tải đường bộ bằng đường hàng không, luân chuyển sản phẩm & hàng hóa trong khu vực châu Á, châu Âu, Bắc Mỹ và châu Đại Dương, dùng chính những máy bay hành khách của mình và của những đối tác chiến lược. [ 41 ]Trong thời hạn gần đây, Boeing và Vietnam Airlines đang triển khai chuyển giao thêm 8 chiếc Boeing 787 – 10 Dreamliner để liên tục ship hàng những tuyến dài trong tương lai như Mỹ, Ý, Phần Lan, Ai Cập, Qatar, New Zealand, … Trong ngày 16/11/2018, tại Hamburg, Đức, hãng đã có chiếc Airbus A321neo tiên phong, mang số đăng bạ VN-A617. Chiếc A321neo sử dụng nguyên vật liệu tự nhiên RG và sẽ hoạt động giải trí trong vài ngày sau. Dự kiến, A321neo sẽ trở thành đội bay mới nhất của Vietnam Airlines. Và sẽ đặt thêm 20 chiếc thêm trong những phần bay đường châu Á .
Các máy bay trước đây[sửa|sửa mã nguồn]
Tình hình kinh tế tài chính[sửa|sửa mã nguồn]
Vietnam Airlines do nhà nước nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam chiếm hữu, hãng còn có công ty con là Công ty bay dịch vụ hàng không VASCO. Trước năm 2005, hãng đã từng nắm giữ đến 86 % CP của hãng hàng không CP Jetstar Pacific, với tư cách đại diện thay mặt cho CP của chính phủ nước nhà Việt Nam. Trong tương lai, hãng con VASCO cũng sẽ được tách riêng thành hãng hàng không độc lập .
Vietnam Airlines tăng trưởng tốt với số lượng hành khách tăng 37% mỗi năm cho đến 1997 khi cuộc khủng hoảng kinh tế châu Á và những yếu tố tiêu cực khác làm giảm hiệu quả kinh doanh của hãng. Tuy vậy, hãng vẫn có lợi nhuận trong suốt cuộc khủng hoảng. Trong hai năm 1996 và 1997, hãng thông báo lợi nhuận hơn 100 triệu USD mỗi năm[cần dẫn nguồn]. Năm 1998, lợi nhuận giảm xuống chỉ còn khoảng 7 triệu USD. Lợi nhuận tăng lên 59 triệu USD vào năm 1999. Sau vụ tấn công 11 tháng 9 vào Hoa Kỳ, trong lúc nhiều hãng hàng không phải vật lộn, thu nhập từ vận tải hành khách của Vietnam Airlines lại tăng đột ngột. Hãng đã vận chuyển hơn 4 triệu hành khách trong năm 2002, tăng 18% so với năm trước. Vận chuyển hàng hóa tăng 20% trong cùng thời kì đó. Và kết quả là năm 2002, lợi nhuận của hãng tăng lên 35,77 triệu USD. Bất chấp sự bùng phát của dịch SARS, hãng thông báo lợi nhuận 26,2 triệu USD trong năm 2003. Trong vòng 11 tháng đầu năm 2005, hãng vận chuyển 6,8 triệu lượt khách với thu nhập gần 1,37 tỷ USD. Năm 2007, hãng đã vận chuyển 8,1 triệu hành khách.[cần dẫn nguồn].
Doanh thu năm 2008 của công ty là 1,56 tỉ đôla ( so với 1,27 tỉ đôla trong năm 2007 ) và doanh thu trước thuế và lãi là 14 triệu đôla ( giảm so với 23 triệu đôla của năm 2007 ) với lưu lượng hành khách luân chuyển được là 8,8 triệu lượt khách [ 52 ] .Tình hình kinh tế tài chính của Vietnam Airlines tăng trưởng khá tốt. Hãng đang có kế hoạch tăng số máy bay và số điểm đến trong những năm sắp tới .Dịch Covid-19 đã khiến tình hình kinh tế tài chính của Vietnam Airlines gặp khó khăn vất vả. 15 nghìn tỉ VNĐ là khoản tiền lỗ của Vietnam Airlines trong 6 tháng đầu năm 2020
Thị phần và cạnh tranh đối đầu[sửa|sửa mã nguồn]
Vào năm 2021, Vietnam Airlines Group ( gồm có hãng chính Vietnam Airlines và 2 hãng con Pacific Airlines và VASCO ) chiếm tổng số 47 % thị trường hàng không toàn nước .
Các vụ bắt giữ phi hành đoàn[sửa|sửa mã nguồn]
Thành viên phi hành đoàn đã từng có tiền lệ với những vụ việc buôn lậu nhiều tai tiếng:
- Tháng 8 năm 2007, phi công Trần Văn Đăng bị Cảnh sát liên bang Úc bắt giữ về tội chuyển 6.5 triệu đôla tiền mặt ra khỏi nước Úc. Sau đó ông Đăng bị phạt tù 4 năm rưỡi [53]
- Tháng 4 năm 2008, Vietnam Airlines buộc thôi việc phi công Lại Quốc Việt – người bị nghi liên quan đến đường dây rửa tiền và ma túy lớn tại Australia.[54]. Lại Quốc Việt đã đem lậu 3,4 triệu Đô la Úc từ Australia về Việt Nam trong hai năm 2005 và 2006 và sau đó bị phạt tù 9 năm rưỡi
- 23-06-2008, ba nhân viên của hãng bị công an Thành phố Hồ Chí Minh khởi tố về tội vận chuyển 1,54 kg nữ trang bằng vàng có đính đá quý[55]
- Tháng 12 năm 2008, phi công Đặng Xuân Hợp bị Hải quan Nhật bắt giữ trong một đường dây vận chuyển hàng hóa ăn cắp ở Nhật.[56]. Theo cơ quan điều tra Nhật Bản, một số phi công và tiếp viên của Vietnam Airlines thường vận chuyển các khối lượng lớn bất thường hành lý mỗi khi tới Nhật [57]
- Tháng 2 năm 2009, Hải quan Việt Nam đã phát hiện 6,4 kg vàng vô chủ trên chuyến bay VN 791 về từ Hồng Kông của Vietnam Airlines tại sân bay Nội Bài [58]
- Tháng 11 năm 2009, ba tiếp viên Vietnam Airlines (hai nam, một nữ) trên chuyến bay VN 937 từ Seoul về Hà Nội đã bị hải quan Hàn Quốc tạm giữ tại sân bay Incheon vì chuyển lậu 20 lượng kim loại quý
- Tháng 6 năm 2010, phi hành đoàn gồm 13 người trên chuyến bay VN782 từ Sydney đi Sài Gòn đã bị Cảnh sát liên bang Úc tạm giữ, vì nghi ngờ chuyển ngân lậu
- Khoảng giữa tháng 11/2011, khi chuyến bay VN937 của Vietnam Airlines hành trình Seoul (Hàn Quốc) – Hà Nội chuẩn bị cất cánh, lực lượng hải quan sân bay Incheon phát hiện trong hành lý xách tay của 3 tiếp viên có 20 lượng vàng.[59]
- Tháng 3 năm 2014, phi hành đoàn gồm 1 tiếp viên tên Nguyễn Thị Bích Ngọc và 5 thành viên phi hành đoàn bị bắt giữ tại Nhật Bản vì nghi vận chuyển hàng ăn cắp.[60][61][62][63]
- Ngày 10/3/2015, Hàn Quốc vừa tạm giữ cơ trưởng Nguyễn Văn Dũng và nam tiếp viên Nguyễn Tuấn Phong của Vietnam Airlines vì phát hiện giấu 6 kg vàng dưới đế giày, tại sân bay quốc tế Gimhae, thành phố Busan, sau khi 2 thành viên phi hành đoàn nói trên thực hiện chuyến bay VN426 từ Hà Nội đi Busan.[64]
Kiện cáo với công ty Italy[sửa|sửa mã nguồn]
- Tháng 11 năm 1992, Vietnam Airlines (cũ) ký hợp đồng chỉ định Công ty Falcomar (Ý) là đại lý của VNA tại thị trường Ý. Theo phía nguyên đơn là luật sư Liberati, từ 12 năm 1992, ông này đã được Falcomar thuê để thực hiện một số công việc cho Falcomar với tư cách là đại diện cho Vietnam Airlines.
- Ngày 14 tháng 9 năm 1994, luật sư Liberati có đơn gửi Tòa án Roma yêu cầu Falcomar và Vietnam Airlines thanh toán những chi phí công việc mà ông ta đã thực hiện, tổng số khoảng trên 573.000.000 lire (tiền Ý).
- Ngày 1 tháng 11 năm 1994, thông qua Đại sứ quán Ý tại Hà Nội, Tòa án Roma gửi giấy triệu tập cho Vietnam Airlines tham dự phiên tòa tại Ý. Theo giấy này, thì ngày 30 tháng 11 năm 1995, Vietnam Airlines phải có mặt tại Tòa án Roma để tham dự phiên xử. Tuy nhiên, Vietnam Airlines đã không có đại diện tham dự phiên xử này. Phiên tòa vẫn được đưa ra xét xử theo luật định của Ý.
- Ngày 7 tháng 3 năm 2000, Tòa án Roma ra phán quyết phía Vietnam Airlines phải bồi thường cho luật sư Liberati 4 tỷ 851 triệu lire (khoảng 4,3 triệu euro). Do không tham dự phiên tòa nên Vietnam Airlines không nhận được phán quyết cũng như bất cứ thông tin nào liên quan đến vụ việc này.
- Ngày 2 tháng 5 năm 2002 là thời điểm hết hạn kháng cáo, Vietnam Airlines mới nhận được thư của luật sư Liberati cùng trích lục bản án của Tòa án Roma, yêu cầu Vietnam Airlines phải trả số tiền 4.370.584 euro trong vòng 30 ngày.
- Ngày 18 tháng 2 năm 2004, Vietnam Airlines nhận được thông báo của Ủy ban Đòi nợ và Tịch biên Pháp thông báo phong tỏa số tiền 1,3 triệu euro tại tài khoản BSP Pháp (tài khoản thu từ bán vé máy bay ở đại lý) của Vietnam Airlines để thanh toán theo phán quyết của tòa. Kèm theo quyết định của Tòa Phúc thẩm Paris xác nhận số tiền mà Vietnam Airlines phải trả là gần 5,2 triệu euro (tính cả lãi suất phát sinh theo lãi suất ngân hàng, tức là khoảng 100 tỷ đồng). Vietnam Airlines lập tức có đơn kháng án và được tòa án Roma tiếp nhận.
- Trước sự phức tạp của vấn đề, ngày 9 tháng 6 năm 2004, Vietnam Airlines đã báo cáo sự việc với Thủ tướng.
- Ngày 17 tháng 3 năm 2005, tòa phúc thẩm Ý đã triệu tập Vietnam Airlines cùng luật sư Liberati để tranh tụng.
- Ngày 31 tháng 3 năm 2005, tòa án phúc thẩm Ý tiếp tục phiên tranh tụng lần thứ hai. Tòa đã tiếp nhận thêm hồ sơ tài liệu của hai bên và tuyên sẽ tiếp tục phiên tranh tụng lần thứ ba vào 27 tháng 1 năm 2006.
- Ngày 18 tháng 3 năm 2009, Vietnam Airlines cho biết sẽ tiến hành vụ kiện tại Ý đến cùng sau khi phát hiện ra tình tiết mới có lợi cho hãng, vụ kiện được diễn ra vào ngày 3/4/2009 và hãng sẽ có 80 ngày để chuẩn bị vụ kiện [65][66]
- Ngày 24/10/2014, tòa phúc thẩm Paris (Pháp) đã bác kháng cáo của Vietnam Airlines, tuyên y án sơ thẩm buộc phải trả 5,2 triệu euro cho luật sư Maurizio Liberati [67]. Khoản bồi thường này hiện chưa tính đến lãi suất từ tháng 11 năm 2003 đến khi Vietnam Airlines thanh toán.[68]
Y tế, bảo mật an ninh, những sự cố và tai nạn thương tâm[sửa|sửa mã nguồn]
Hệ thống bảo mật an ninh[sửa|sửa mã nguồn]
Sau năm 1975, lịch sử vẻ vang của ngành hàng không gia dụng Việt Nam đã ghi nhận những vụ cướp máy bay đa số là vì mục tiêu tị nạn chính trị .Sau vụ không tặc tiên phong xảy ra ngày 29 tháng 10 năm 1977, Tổng cục Hàng không gia dụng Việt Nam trang bị cho tổ lái mỗi người một súng ngắn K54 và gia cố lại cửa buồng lái, đồng thời pháp luật cửa buồng lái luôn luôn đóng. Tiếp viên khi đưa nước, thức ăn cho tổ lái phải gõ cửa theo ám hiệu riêng. Hai mươi chiến sỹ của trung đoàn 144 ( Trung đoàn bảo vệ cơ quan Trung ương Đảng, Nhà nước và cơ quan Bộ Quốc phòng ) được đưa sang Tổng cục Hàng không gia dụng Việt Nam để làm cảnh vệ trên không, đi theo bảo vệ những chuyến bay dân sự. Mỗi người được trang bị một khẩu súng ngắn K54. [ 69 ]Sau vụ tiến công khủng bố vào Hoa Kỳ ngày 11 tháng 9 năm 2001, Vietnam Airlines thông tin một loạt những giải pháp nhằm mục đích cải tổ bảo mật an ninh tại trường bay cũng như trên máy bay, trong đó có :
- Những hệ thống khóa mới trên các máy bay cho phép buồng lái hoàn toàn cách ly với cabin hành khách trong suốt chuyến bay.
- Bổ sung thêm lực lượng an ninh tại sân bay và tăng cường kiểm tra khách hàng.
- Các máy chiếu tia X mới và những dụng cụ soi khác.
Các vụ không tặc chiếm quyền trấn áp máy bay[sửa|sửa mã nguồn]
Thời gian
|
Mã chuyến bay
|
Lộ trình
|
Thủ phạm
|
Diễn biến
|
Mô tả thiệt hại
|
Ngày 29 tháng 10 năm 1977[69]
|
DC3 số hiệu 509
|
Sài Gòn đi Rạch Giá
|
4 tên
|
Chuyến bay khoảng 15 phút thì bọn không tặc hành động. Bọn không tặc dí súng vào đầu cơ trưởng và cơ phó, bắt phải bay đi Singapore. Để bảo vệ tính mạng hành khách, tổ lái phải làm theo yêu cầu của chúng.
Tổ lái ý kiến đề nghị bay qua Sân bay quốc tế U-Tapao để tiếp thêm xăng rồi mới bay tiếp sang Nước Singapore. Singapore khước từ được cho phép hạ cánh ở trường bay Changi, nhu yếu hạ cánh tại một trường bay quân sự chiến lược nhỏ. Khi máy bay hạ cánh, bọn không tặc quăng súng, giơ tay xin đầu hàng, chuyển giao máy bay, tổ lái và hai thi thể, xin tị nạn chính trị .
|
Nguyễn Đắc Hòa – học việc về lái phụ, dẫn đường trên không và anh Nguyên – cơ giới kiêm thợ máy trên không hy sinh
|
Ngày 28 tháng 6 năm 1978[70][71]
|
DC4 số hiệu 501
|
Đà Nẵng – Buôn Ma Thuột – Tân Sơn Nhất
|
- Nguyễn Văn An (chủ mưu)
- Châu Đình Dũng
- Trần Văn Thảo
- Chênh Sênh Công
- Châu Đình Kính
- Những đồng bọn khác là Sương (vợ An), Huệ, Mai, Sơn.
|
Khi bay được 15 phút, ở độ cao 2.700m gần đến không phận Quảng Ngãi thì bọn không tặc ra tay. Trên buồng lái có năm người: cơ trưởng Nam; cơ phó Nghĩa; cơ phó, cơ giới chính Sâm; cơ giới phụ Nhung; dẫn đường Hương. Tiếp viên hàng không là Ngô Kim Thanh và Huỳnh Thu Cúc. Chúng uy hiếp 2 tiếp viên hàng không. Trong buồng lái, nghe tiếng ồn ào ngoài khoang hành khách, ba thành viên tổ lái được phân công ra chặn cửa trong khi cơ trưởng báo về sân bay Đà Nẵng có không tặc và xin phép quay lại sân bay. Máy bay đã quay về đến không phận Đà Nẵng, đang hạ thấp độ cao chuẩn bị hạ cánh. Biết không thể dùng sức mở cửa buồng lái, một tên không tặc ném lựu đạn về phía cửa buồng lái nhưng quả lựu đạn bật văng trở lại nổ ngay hắn. Sau khi lựu đạn nổ, bụng máy bay bị thủng một lỗ. Bọn không tặc điên cuồng bắn vào động cơ và thùng xăng để làm cháy máy bay cho tất cả cùng chết nhưng sức gió mạnh quá làm bọn chúng bắn trượt. Một tên hoảng loạn bắn bung cánh cửa dành cho hành khách lên xuống để tất cả nhảy xuống.
|
- Phi hành đoàn bị không tặc bắn bị thương
- Nguyễn Văn An bị Tòa án quân sự xử phạt mức án tử hình ngày 4 tháng 10 năm 1978. Những đồng phạm còn lại bị xử phạt từ 2-8 năm tù.
- Châu Đình Dũng – kẻ cầm lựu đạn rút chốt và bị chính quả lựu đạn đó văng ngược lại nổ chết tại chỗ.
- Trần Văn Thảo, Chênh Sênh Công, Châu Đình Kính chết khi nhảy ra khỏi máy bay.
|
Ngày 7 tháng 2 năm 1979[72]
|
AN24 mang số hiệu 226
|
Gia Lâm – Đà Nẵng – Tân Sơn Nhất
|
6 tên (trong đó tên Thục – hoa tiêu máy bay UH-1 của quân đội chế độ cũ là chủ mưu).
|
Sau khi trả và đón khách tại Đà Nẵng, máy bay tiếp tục hành trình đi Thành phố Hồ Chí Minh. Sau 20 phút, đạt đến độ cao bay bằng, tên Thục cùng đồng bọn hàng ghế đầu đứng phắt dậy đi đến người phụ nữ (vợ Thục) để lấy hộp sữa có hình trái lựu đạn uy hiếp chuyến bay. Trung sĩ Nguyễn Đắc Thoại[73] – nhân viên an ninh trên chuyến bay đã ngăn chặn âm mưu trên.
|
Với chiến công tiêu diệt bốn tên không tặc (trong đó có tên chủ mưu), bảo đảm an toàn cho hành khách và máy bay. Nguyễn Đắc Thoại (lúc này đã thành thương binh) được tặng thưởng Huân chương chiến công, phong vượt cấp quân hàm từ trung sĩ lên thiếu úy.
|
Ngày 4 tháng 9 năm 1992[74]
|
Airbus A310-200 mang số hiệu 850
|
Băng Cốc đến Thành phố Hồ Chí Minh
|
Lý Tống
|
Khoảng 30 phút trước khi máy bay đến Thành phố Hồ Chí Minh thì Lý Tống bắt đầu hành động. Khi được phục vụ bữa ăn tối trên máy bay, Lý Tống đã lấy cắp con dao inox trên khay thức ăn để uy hiếp mở cửa buồng lái. Lý Tống bắt cơ trưởng phải bay vòng quanh khu vực trung tâm Sài Gòn và mở cửa sổ để hắn rải truyền đơn. Sau khi rải xong truyền đơn, Lý Tống yêu cầu cơ trưởng phải điều khiển máy bay lên độ cao 2.300m phải bay qua khu vực quận 8 để hắn nhảy dù.
|
Máy bay hạ cánh an toàn, không ai trên máy bay bị thương. Lý Tống bị kết án 20 năm tù. Năm 1998 được ân xá và cho về Hoa Kỳ.
|
Trong vòng 20 năm qua, Vietnam Airlines đã hứng chịu ba tai nạn đáng tiếc nghiêm trọng. Những vụ tai nạn đáng tiếc chết người này đều tương quan đến những chiếc máy bay do Nga sản xuất. Những loại máy bay này đã bị loại ra khỏi đội bay kể từ những ngày đó. Một vài tai nạn thương tâm không thương vong đã xảy ra với Tupolev Tu-134 khi nó va chạm mạnh trong lúc hạ cánh. Ít nhất hai vụ rơi máy bay chết người đã từng xảy ra với Yakovlev Yak-40. Hầu hết những sự cố này đều xảy ra lúc máy bay sắp đến trường bay hoặc sắp hạ cánh mà trong đó thời tiết là một nguyên do. Cả ba vụ tai nạn đáng tiếc chết người đều xảy ra trong mưa to .
Các vụ “tai nạn trong gang tấc” xảy ra thường xuyên[cần dẫn nguồn], nhưng nguyên nhân chính là do ngành hàng hàng không và hàng không dân dụng Việt Nam thường xuyên lớn mạnh và điều chỉnh theo công nghệ hiện đại, tạo ra một khoảng cách công nghệ mà các nhân viên điều khiển không lưu cần phải bù lấp.
Trong những vụ sau đây, lỗi phi công trong lúc tiến đến gần trường bay hay hạ cánh hoàn toàn có thể là nguyên do chính của tai nạn đáng tiếc. Theo báo cáo giải trình, lối tâm lý theo bài vở cũ được xem là tác nhân chính trong những trường hợp mà phi công bộc lộ tâm ý không thoải mái và dễ chịu khi phải hoãn hạ cánh .
Các vụ tai nạn thương tâm gây chết người[sửa|sửa mã nguồn]
Các vụ tai nạn đáng tiếc không có thương vong[sửa|sửa mã nguồn]
Các sự cố khác[sửa|sửa mã nguồn]
- Ngày 17 tháng 4 năm 2006, chuyến bay VN 545 của Vietnam Airlines bay đi Frankfurt (Đức) đã bị yêu cầu hạ cánh khẩn cấp xuống lãnh thổ Cộng hòa Séc. Một số nguồn tin cho rằng, nguyên nhân của sự cố là do tổ bay đã ngủ quên, khi chiến đấu cơ của Cộng hòa Séc xuất hiện mới tỉnh giấc. Vụ việc được một quan chức Vietnam Airlines giải thích rằng khi đến không phận của châu Âu phi công đặt sai tần số nên dưới mặt đất không liên lạc được. Hai phi công vi phạm đã bị tạm đình chỉ bay và phải tham dự các khóa đào tạo lại.[77]
- Ngày 5 tháng 1 năm 2022, chuyến bay VN 5311 từ Sân bay Quốc tế Narita (Nhật Bản) đi Hà Nội đã phải hạ cánh khẩn cấp tại Fukuoka sau khi Văn phòng Vietnam Airlines tại Nhật Bản nhận được cuộc điện thoại đe doạ sẽ bắn hạ máy bay này tại vịnh Tokyo. Sau 2 giờ đồng hồ, nhà chức trách Fukuoka đã cho máy bay cất cánh và về đến Hà Nội vào tối cùng ngày.[78]
Người nổi tiếng mất do tai nạn thương tâm của Vietnam Airlines[sửa|sửa mã nguồn]
- ^ ( ), Flightglobal thông báo hãng có 3 chiếc [15]
Đầu Tháng 3 năm 1995thông báo hãng có 3 chiếc Boeing 767, 2 trong số đó được thuê từ AWAS và chiếc còn lại được thuê từ Region Air.
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]