Định khoản bán hàng các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kế toán bán hàng. Hoạt động bán hàng là hoạt động chủ yếu của các đơn vị kinh doanh thương mại, dịch vụ. Kế toán bán hàng là người trực tiếp thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến quá trình bán hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp. Kế toán bán hàng phản ánh chính xác, kịp thời và đầy đủ nhất hoạt động bán hàng của doanh nghiệp. Từ đó xác định kết quả kinh doanh cho doanh nghiệp.
1. Doanh thu của khối lượng sản phẩm (thành phẩm, bán thành phẩm), hàng hoá, dịch vụ đã được xác định là đã bán trong kỳ kế toán
a) Đối với sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế bảo vệ môi trường, kế toán phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ theo giá bán chưa có thuế, các khoản thuế gián thu phải nộp (chi tiết từng loại thuế) được tách riêng ngay khi ghi nhận doanh thu (kể cả thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp), ghi:
Nợ những TK 111, 112, 131, … ( tổng giá thanh toán giao dịch )
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (giá chưa có thuế)
Có TK 333 – Thuế và những khoản phải nộp Nhà nước .
b) Trường hợp không tách ngay được các khoản thuế phải nộp, kế toán ghi nhận doanh thu bao gồm cả thuế phải nộp. Định kỳ kế toán xác định nghĩa vụ thuế phải nộp và ghi giảm doanh thu, ghi:
Nợ TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ
Có TK 333 – Thuế và những khoản phải nộp Nhà nước .
2. Trường hợp, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ phát sinh bằng ngoại tệ:
– Ngoài việc ghi sổ kế toán cụ thể số nguyên tệ đã thu hoặc phải thu, kế toán phải địa thế căn cứ vào tỷ giá thanh toán giao dịch thực tiễn tại thời gian phát sinh nhiệm vụ kinh tế tài chính để quy đổi ra đơn vị chức năng tiền tệ kế toán để hạch toán vào thông tin tài khoản 511 “ Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ ” .
– Trường hợp có nhận tiền ứng trước của người mua bằng ngoại tệ thì lệch giá tương ứng với số tiền ứng trước được quy đổi ra đơn vị chức năng tiền tệ kế toán theo tỷ giá thanh toán giao dịch thực tiễn tại thời gian nhận ứng trước .
3. Đối với giao dịch hàng đổi hàng không tương tự
Khi xuất mẫu sản phẩm, hàng hoá đổi lấy vật tư, hàng hoá, TSCĐ không tựa như, kế toán phản ánh lệch giá bán hàng để đổi lấy vật tư, hàng hoá, TSCĐ khác theo giá trị hợp lý tài sản nhận về sau khi kiểm soát và điều chỉnh những khoản tiền thu thêm hoặc trả thêm. Trường hợp không xác lập được giá trị hợp lý tài sản nhận về thì lệch giá xác lập theo giá trị hài hòa và hợp lý của gia tài mang đi trao đổi sau khi kiểm soát và điều chỉnh những khoản tiền thu thêm hoặc trả thêm .
– Khi ghi nhận lệch giá, ghi :
Nợ TK 131 – Phải thu của người mua ( tổng giá giao dịch thanh toán )
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ ( giá chưa có thuế )
Có TK 333 – Thuế và những khoản phải nộp Nhà nước .
Đồng thời ghi nhận giá vốn hàng mang đi trao đổi, ghi :
Nợ TK 632 Giá vốn hàng bán
Có những TK 155, 156
– Khi nhận vật tư, hàng hoá, TSCĐ do trao đổi, kế toán phản ánh giá trị vật tư, hàng hoá, TSCĐ nhận được do trao đổi, ghi :
Nợ những TK 152, 153, 156, 211, … ( giá mua chưa có thuế GTGT )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( nếu có )
Có TK 131 – Phải thu của người mua ( tổng giá thanh toán giao dịch ) .
– Trường hợp được thu thêm tiền do giá trị hài hòa và hợp lý của loại sản phẩm, hàng hoá đưa đi trao đổi lớn hơn giá trị hài hòa và hợp lý của vật tư, hàng hoá, TSCĐ nhận được do trao đổi thì khi nhận được tiền của bên có vật tư, hàng hoá, TSCĐ trao đổi, ghi :
Nợ những TK 111, 112 ( số tiền đã thu thêm )
Có TK 131 – Phải thu của người mua .
– Trường hợp phải trả thêm tiền do giá trị hài hòa và hợp lý của loại sản phẩm, hàng hoá đưa đi trao đổi nhỏ hơn giá trị hài hòa và hợp lý của vật tư, hàng hoá, TSCĐ nhận được do trao đổi thì khi trả tiền cho bên có vật tư, hàng hoá, TSCĐ trao đổi, ghi :
Nợ TK 131 – Phải thu của người mua
Có những TK 111, 112, …
4. Khi bán hàng hoá theo phương thức trả chậm, trả góp
– Khi bán hàng trả chậm, trả góp, kế toán phản ánh lệch giá bán hàng theo giá bán trả tiền ngay chưa có thuế, ghi :
Nợ TK 131 – Phải thu của người mua
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ ( giá bán trả tiền ngay chưa có thuế )
Có TK 333 – Thuế và những khoản phải nộp Nhà nước ( 3331, 3332 ) .
Có TK 3387 – Doanh thu chưa triển khai ( chênh lệch giữa tổng số tiền theo giá bán trả chậm, trả góp với giá bán trả tiền ngay ) .
Định kỳ, ghi nhận lệch giá tiền lãi bán hàng trả chậm, trả góp trong kỳ, ghi :
Nợ TK 3387 – Doanh thu chưa triển khai
Có TK 515 – Doanh thu hoạt động giải trí kinh tế tài chính ( lãi trả chậm, trả góp ) .
5. Trường hợp bán sản phẩm, hàng hóa kèm theo sản phẩm, hàng hóa, thiết bị thay thế:
a) Kế toán phản ánh giá vốn hàng bán bao gồm giá trị sản phẩm, hàng hóa được bán và giá trị sản phẩm, hàng hóa, thiết bị phụ tùng thay thế, ghi:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có những TK 153, 155, 156 .
b) Ghi nhận doanh thu bán hàng (vừa bán sản phẩm, hàng hóa, vừa bán sản phẩm, hàng hóa, thiết bị phụ tùng thay thế), ghi:
Nợ những TK 111, 112, 131
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ
Có TK 333 – Thuế và những khoản phải nộp Nhà nước .
6. Doanh thu phát sinh từ chương trình dành cho khách hàng truyền thống
a) Khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trong chương trình dành cho khách hàng truyền thống, kế toán ghi nhận doanh thu trên cơ sở tổng số tiền thu được trừ đi phần doanh thu chưa thực hiện là giá trị hợp lý của hàng hóa, dịch vụ cung cấp miễn phí hoặc số tiền chiết khấu, giảm giá cho khách hàng:
Nợ những TK 112, 131
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ
Có TK 3387 – Doanh thu chưa thực thi
Có TK 333 – Thuế và những khoản phải nộp Nhà nước .
b) Khi hết thời hạn quy định của chương trình, nếu khách hàng không đáp ứng được các điều kiện để hưởng các ưu đãi như nhận hàng hóa, dịch vụ miễn phí hoặc chiết khấu giảm giá, người bán không phát sinh nghĩa vụ phải thanh toán cho khách hàng, kế toán kết chuyển doanh thu chưa thực hiện thành doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ, ghi:
Nợ TK 3387 – Doanh thu chưa thực thi
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ .
c) Khi khách hàng đáp ứng đủ các điều kiện của chương trình để được hưởng ưu đãi, khoản doanh thu chưa thực hiện được xử lý như sau:
– Trường hợp người bán trực tiếp phân phối hàng hóa, dịch vụ không lấy phí hoặc chiết khấu, giảm giá cho người mua, khoản lệch giá chưa thực thi được kết chuyển sang ghi nhận là lệch giá bán hàng, phân phối dịch vụ tại thời gian triển khai xong nghĩa vụ và trách nhiệm với người mua ( đã chuyển giao hàng hóa, dịch vụ không tính tiền hoặc đã chiết khấu, giảm giá cho người mua ) :
Nợ TK 3387 – Doanh thu chưa triển khai
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ .
– Trường hợp bên thứ ba là người cung ứng hàng hóa, dịch vụ hoặc chiết khấu giảm giá cho người mua thì thực thi như sau :
+ Trường hợp doanh nghiệp đóng vai trò là đại lý của bên thứ ba, phần chênh lệch giữa khoản lệch giá chưa triển khai và số tiền phải thanh toán giao dịch cho bên thứ ba đó được ghi nhận là lệch giá bán hàng phân phối dịch vụ khi phát sinh nghĩa vụ và trách nhiệm giao dịch thanh toán với bên thứ ba, ghi :
Nợ TK 3387 – Doanh thu chưa triển khai
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ ( phần chênh lệch giữa lệch giá chưa triển khai và số tiền trả cho bên thứ ba được coi như lệch giá hoa hồng đại lý )
Có những TK 111, 112 ( số tiền giao dịch thanh toán cho bên thứ ba ) .
+ Trường hợp doanh nghiệp không đóng vai trò đại lý của bên thứ ba ( thanh toán giao dịch mua đứt, bán đoạn ), hàng loạt khoản lệch giá chưa thực thi sẽ được ghi nhận là lệch giá bán hàng, phân phối dịch vụ khi phát sinh nghĩa vụ và trách nhiệm thanh toán giao dịch cho bên thứ ba, số tiền phải giao dịch thanh toán cho bên thứ ba được ghi nhận vào giá vốn hàng bán, ghi :
Nợ TK 3387 – Doanh thu chưa triển khai
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ .
Đồng thời phản ánh số tiền phải giao dịch thanh toán cho bên thứ ba là giá vốn hàng hóa, dịch vụ phân phối cho người mua, ghi :
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có những TK 112, 331 ( định khoản bán hàng )
7. Trường hợp bán hàng thông qua đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng
a) Kế toán ở đơn vị giao hàng đại lý:
– Khi xuất kho mẫu sản phẩm, hàng hoá giao cho những đại lý phải lập Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý. Căn cứ vào phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý, ghi :
Nợ TK 157 – Hàng gửi đi bán
Có những TK 155, 156 .
– Khi hàng hoá giao cho đại lý đã bán được, địa thế căn cứ vào Bảng kê hoá đơn bán ra của hàng hoá đã bán do những bên nhận đại lý hưởng hoa hồng lập gửi về kế toán phản ánh lệch giá bán hàng theo giá bán chưa có thuế GTGT, ghi :
Nợ những TK 111, 112, 131, … ( tổng giá thanh toán giao dịch )
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ
Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp ( 33311 ) .
Đồng thời phản ánh giá vốn của hàng bán ra, ghi:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có TK 157 – Hàng gửi đi bán .
– Số tiền hoa hồng phải trả cho đơn vị chức năng nhận bán hàng đại lý hưởng hoa hồng, ghi :
Nợ TK 641 – Chi tiêu bán hàng ( hoa hồng đại lý chưa có thuế GTGT )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 )
Có những TK 111, 112, 131, … ( định khoản bán hàng )
b) Kế toán ở đơn vị nhận đại lý, bán đúng giá hưởng hoa hồng:
– Khi nhận hàng đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng, doanh nghiệp dữ thế chủ động theo dõi và ghi chép thông tin về hàng loạt giá trị hàng hoá nhận bán đại lý trong phần thuyết minh Báo cáo kinh tế tài chính .
– Khi hàng hoá nhận bán đại lý đã bán được, địa thế căn cứ vào Hoá đơn GTGT hoặc Hoá đơn bán hàng và những chứng từ tương quan, kế toán phản ánh số tiền bán hàng đại lý phải trả cho bên giao hàng, ghi :
Nợ những TK 111, 112, 131, …
Có TK 331 – Phải trả cho người bán ( tổng giá giao dịch thanh toán ) .
– Định kỳ, khi xác lập lệch giá hoa hồng bán hàng đại lý được hưởng, ghi :
Nợ TK 331 – Phải trả cho người bán
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ
Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp ( nếu có ) .
– Khi trả tiền bán hàng đại lý cho bên giao hàng, ghi :
Nợ TK 331 – Phải trả cho người bán
Có những TK 111, 112 ( định khoản bán hàng )
8. Đối với sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ xuất bán cho các đơn vị hạch toán phụ thuộc trong nội bộ doanh nghiệp.
8.1. Trường hợp không ghi nhận doanh thu giữa các khâu trong nội bộ doanh nghiệp, chỉ ghi nhận doanh thu khi thực bán hàng ra bên ngoài:
a ) Kế toán tại đơn vị chức năng bán
– Khi xuất loại sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đến những đơn vị chức năng hạch toán phụ thuộc vào trong nội bộ doanh nghiệp, kế toán lập Phiếu xuất kho kiêm luân chuyển nội bộ hoặc hóa đơn GTGT, ghi :
Nợ TK 136 – Phải thu nội bộ ( giá vốn )
Có những TK 155, 156
Có TK 333 – Thuế và những khoản phải nộp Nhà nước .
– Khi nhận được thông tin từ đơn vị chức năng mua là mẫu sản phẩm, hàng hóa đã được tiêu thụ ra bên ngoài, đơn vị chức năng bán ghi nhận lệch giá, giá vốn :
+ Phản ánh giá vốn hàng bán, ghi :
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có 136 – Phải thu nội bộ .
+ Phản ánh lệch giá, ghi :
Nợ TK 136 – Phải thu nội bộ
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ .
b ) Kế toán tại đơn vị chức năng mua
– Khi nhận được loại sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ do đơn vị chức năng hạch toán phụ thuộc vào trong nội bộ doanh nghiệp chuyển đến, kế toán địa thế căn cứ vào những chứng từ có tương quan, ghi :
Nợ những TK 155, 156 ( giá vốn )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( nếu có )
Có TK 336 – Phải trả nội bộ .
– Khi bán loại sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ ra bên ngoài, kế toán ghi nhận lệch giá, giá vốn như thanh toán giao dịch bán hàng thường thì .
– Trường hợp đơn vị chức năng hạch toán nhờ vào không được phân cấp hạch toán đến tác dụng kinh doanh thương mại sau thuế, kế toán phải kết chuyển lệch giá, giá vốn cho đơn vị chức năng cấp trên :
+ Kết chuyển giá vốn, ghi :
Nợ TK 336 – Phải trả nội bộ
Có TK 632 – Giá vốn hàng bán .
+ Kết chuyển lệch giá, ghi :
Nợ TK 511 – Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ
Có TK 336 – Phải trả nội bộ .
8.2. Trường hợp doanh nghiệp ghi nhận doanh thu bán hàng cho các đơn vị trong nội bộ doanh nghiệp, ghi:
Nợ những TK 136 – Phải thu nội bộ
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ ( cụ thể thanh toán giao dịch bán hàng nội bộ )
Có TK 333 – Thuế và những khoản phải nộp Nhà nước .
– Ghi nhận giá vốn hàng bán như thanh toán giao dịch bán hàng thường thì .
9. Trường hợp trả lương cho công nhân viên và người lao động khác bằng sản phẩm, hàng hoá: Kế toán phải ghi nhận doanh thu đối với sản phẩm, hàng hóa như đối với giao dịch bán hàng thông thường, ghi:
Nợ TK 334 – Phải trả người lao động ( tổng giá giao dịch thanh toán )
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ
Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp ( 33311 ) .
10. Trường hợp sử dụng sản phẩm, hàng hoá để biếu, tặng cho cán bộ công nhân viên được trang trải bằng quỹ khen thưởng, phúc lợi: Kế toán phải ghi nhận doanh thu đối với sản phẩm, hàng hóa như đối với giao dịch bán hàng thông thường, ghi:
Nợ TK 353 – Quỹ khen thưởng, phúc lợi ( tổng giá thanh toán giao dịch )
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ
Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp ( 33311 ) .
11. Cuối kỳ kế toán, kết chuyển doanh thu của hàng bán bị trả lại, khoản giảm giá hàng bán và chiết khấu thương mại phát sinh trong kỳ trừ vào doanh thu thực tế trong kỳ để xác định doanh thu thuần, ghi:
Nợ TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ
Có TK 521 – Các khoản giảm trừ lệch giá .
12. Cuối kỳ kế toán, kết chuyển doanh thu thuần sang TK 911 “Xác định kết quả kinh doanh”, ghi:
Nợ TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ
Có TK 911 – Xác định hiệu quả kinh doanh thương mại .
Hy vọng cách thức định khoản bán hàng trong doanh nghiệp của Kế toán Việt Hưng chia sẻ sẽ giúp ích cho các bạn nhà kế trong công việc.
0
0
Bình chọn
Bình chọn
