1. Sơ đồ tóm tắt gợi ý
2. Dàn bài chi tiết
a. Mở bài:
– Cuộc đời còn nhiều khó khăn và thử thách, cha ông ta cũng đã dạy : “ Lửa thử vàng, gian nan thử sức ” để mỗi con người đem theo trong suốt cuộc sống của mình .
b. Thân bài:
* Giải thích :
– “ Lửa thử vàng ” tức nghĩa là lấy lửa để kiểm tra vàng, xem tuổi vàng, biết là vàng mươi hay bị pha tạp lẫn lộn .
– “ Gian nan ” có nghĩa là những khó khăn vất vả, khó khăn vất vả trước mắt. Những gian nan ấy là phép thử mà mỗi con người phải vượt qua để đo sức lực lao động của chính bản thân mình .
– “ Sức ” có nghĩa là sức mạnh, là ý chí, là lòng quyết tâm vượt lên mọi khó khăn vất vả gian nan .
=> Câu tục ngữ nhắn nhủ đến mọi người cần phải nỗ lực, kiên trì, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn vất vả gian nan trong đời sống, ca tụng niềm tin và sức mạnh về ý chí của con người .
* Bình luận và chứng tỏ :
– Những khó khăn vất vả ấy là phép thử cho sức mạnh, cho lòng quyết tâm của mỗi con người :
+ Người có trí sẽ can đảm và mạnh mẽ vượt qua mọi khó khăn vất vả sóng gió .
+ Kẻ tầm thường hèn nhát sẽ thu mình lại ôm lấy những mất mát bi quan .
– Câu tục ngữ ấy cũng là bài học kinh nghiệm thâm thúy về việc rèn luyện ý chí, lòng quyết tâm, sự can đảm và mạnh mẽ trong mỗi con người .
– Cuộc sống còn rất nhiều điều gian nan khó khăn vất vả, mỗi tất cả chúng ta cần phải rèn luyện ý chí, nghị lực để vượt lên mọi khó khăn vất vả bước tiếp .
c. Kết bài:
– “ Lửa thử vàng, gian nan thử sức ” là câu tục ngữ có ý nghĩa thâm thúy để mỗi con người làm mục tiêu trong đời sống .
– Mỗi người hãy sống và học tập theo tinh thân của câu tục ngữ để vượt lên mọi khó khăn vất vả trong đời sống này .
3. Bài văn mẫu
Đề bài: Em hãy viết một bài văn giải thích câu tục ngữ Lửa thử vàng gian nan thử sức.
Gợi ý làm bài :
3.1. Bài văn mẫu số 1
Hành trình đến với thành công xuất sắc luôn gặp phải những khó khăn vất vả. Chính vì thế, ông cha ta đã có lời khuyên vô cùng quý giá : “ Lửa thử vàng, gian nan thử sức ” .
Đầu tiên, “ lửa thử vàng ” gợi ra một hình ảnh vô cùng quen thuộc. Muốn xem tuổi vàng thì phải thử vàng bằng lửa, ngọn lửa càng cao độ chừng nào thì tuổi vàng càng rõ chừng ấy. Vàng được lửa đốt thì mới định được giá trị của nó. Cũng giống như con người, khi trải qua gian nan, thử thách thì mới biết được sức mình đến đâu. Con người cũng vậy, trước khó khăn vất vả mới biết được sức mình, nguy hại mà vẫn tiến lên không lùi bước mới có nghị lực .
Trước gian lao thử thách con người phải có nghị lực và kĩ năng. Khi đứng trước một bài toán khó nếu ta ỷ lại hoặc trông cậy vào người khác thì sẽ chẳng khi nào tìm được cách giải. Hơn thế ý chí sẽ bị nhụt đi, lòng kiên trì bị thui chột. như trong đời sống nhân dân ta đã đứng trước bao khó khăn vất vả thử thách chống lại thiên tai địch hoạ. Trước khó khăn vất vả thử thách như vậy, bằng ý chí nghị lực của mình, mọi người cùng đoàn kết yêu dấu chung sức chung lòng chinh phục vạn vật thiên nhiên. Bằng lòng dũng mãnh, không ngại khó khăn, thậm chí còn đau thương chết chóc, dân tộc bản địa ta đã đánh đuổi được giặc ngoại xâm ra khỏi bờ cõi, kiến thiết xây dựng nước Nước Ta ngày một giàu đẹp .
Hay như ở Nước Ta, có lẽ rằng mỗi người đều đã từng nghe đến Mạc Đĩnh Chi – vị trạng nguyên nổi tiếng bậc nhất trong lịch sử vẻ vang với niềm tin vượt khó vươn lên trong học tập. Thuở nhỏ, Mạc Đĩnh Chi là một cậu bé mưu trí mưu trí. Nhưng nhà nghèo và nhìn vẻ bên ngoài trông rủi ro xấu xấu xí. Nếu những đứa trẻ khác được học tập đàng hoàng, thì ông lại phải rừng nhặt củi để kiếm sống. Vốn là một cậu bé ham học, nhưng nhà nghèo không có tiền. Thế nên, sau mỗi lần đi nhặt củi quay trở lại, Mạc Đĩnh Chi lại đến trước cửa lớp học của một thầy đồ trong lành đứng ngoài cửa nghe lén thầy giảng bài. Sau nhiều ngày như vậy, thầy đồ cảm thấy cậu bé này thật hiếu học liền cho vào lớp học cùng những bạn. Mạc Đĩnh Chi rất vui mừng. Ban ngày đi kiếm củi, tối về học chữ nghĩa. Nhà nghèo không có đèn dầu để học cầu liền nghĩ ra cách bắt đom đóm bỏ vào vỏ trứng lấy ánh sáng làm đèn. Không có vở để viết câu dùng lá để thay giấy và tập viết. Chính nhờ sự cố gắng rèn luyện và nghị lực vượt khó mà khoa thi năm ấy, ông đỗ Trạng nguyên. Và không riêng gì làm trạng nguyên Đại Việt, ông còn được phong làm “ Lưỡng quốc Trạng nguyên ” ( Trung Quốc và Đại Việt ) khi sang sứ Nước Trung Hoa thời nhà Nguyên .
Những người có bản lĩnh sẽ biết cách vượt qua những khó khăn vất vả. Bên cạnh đó, cũng có nhiều người không có nghị lực, mong ước có một đời sống sung sướng nhưng không chịu cố gắng nỗ lực rồi để bản thân sa ngã vào những con đường xấu xa, tội lỗi ( cờ bạc, ma túy, mại dâm, trộm cắp, giết người … ) .
Như vậy, “ Lửa thử vàng, gian nan thử sức ” là một câu tục ngữ ý nghĩa. Đó là lời khuyên quý giá cho mỗi người trong đời sống .
3.2. Bài văn mẫu số 2
Trong kho tàng ca dao tục ngữ Nước Ta bao đời nay vẫn luôn là những bài học kinh nghiệm quý giá mà cha ông truyền lại cho tất cả chúng ta. Những câu tục ngữ đã rất khôn khéo răn dạy con người qua từng câu chữ ngắn gọn, dễ hiểu để đời sau sau đó làm theo. Cuộc đời còn nhiều gian nan và thử thách, cha ông ta cũng đã dạy : “ Lửa thử vàng, gian nan thử sức ” để mỗi con người đem theo trong suốt cuộc sống của mình .
Câu tục ngữ hoàn toàn có thể chia thành hai vế. “ Lửa thử vàng ” tức nghĩa là lấy lửa để kiểm tra vàng, xem tuổi vàng, biết là vàng mười hay bị pha tạp lẫn lộn. Vế đầu của câu tục ngữ có lẽ rằng ai cũng hoàn toàn có thể hiểu được. Sang đến vế thứ hai “ gian nan thử sức ”. “ Gian nan ” có nghĩa là những khó khăn vất vả, khó khăn vất vả trước mắt. Những gian nan ấy là phép thử mà mỗi con người phải vượt qua để đo sức lực lao động của chính bản thân mình. “ Sức ” có nghĩa là sức mạnh, là ý chí, là lòng quyết tâm vượt lên mọi khó khăn vất vả gian nan. Chỉ gói gọn trong bảy chữ, câu tục ngữ đi từ đơn cử đến khái quát, nói lên bài học kinh nghiệm thâm thúy trong đời sống, nhắn nhủ đến mọi người cần phải nỗ lực, kiên trì, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn vất vả khó khăn trong đời sống, ca tụng niềm tin và sức mạnh về ý chí của con người .
“ Lửa thử vàng ” là điều hài hòa và hợp lý, thế nhưng tại sao lại là “ gian nan thử sức ” ? Phải chăng sức mạnh của con người cũng hoàn toàn có thể đem ra để thử nghiệm, kiểm tra ? Cuộc sống mỗi con người sẽ có những lúc thuận buồm xuôi gió cũng sẽ có lúc gặp nhiều khó khăn vất vả. Chính những khó khăn vất vả ấy là phép thử cho sức mạnh, cho lòng quyết tâm của mỗi con người. Người có trí sẽ can đảm và mạnh mẽ vượt qua mọi khó khăn vất vả sóng gió. Kẻ tầm thường hèn nhát sẽ thu mình lại ôm lấy những mất mát bi quan. Trong cùng một khó khăn vất vả nhưng sẽ có nhiều cách xử lý, nhiều cách tiếp đón khác nhau trong đời sống này. Một người can đảm và mạnh mẽ sẽ coi đó là thử thách, một người yếu ớt hèn nhát sẽ coi đó là những đau thương khiến con người ta ngã khụy. Đó là cách cảm, cách nghĩ của mỗi người .
Lửa dùng để thử vàng, cũng như sự cố gắng bền chắc và kiên trì của con người được đo bằng khó khăn vất vả. Bởi khi khó khăn vất vả họ có vượt qua được những thứ đó hay không, đó mới là những ý nghĩa quan trọng và đem lại giá trị cho đời sống của tất cả chúng ta. Những điều mà tưởng chừng như rất đơn thuần nhưng nó lại là thước đo giá trị của đời sống. Khi được đặt trong nghịch cảnh, con người mới biết được bản lĩnh của mình đến đâu. Cũng như thành công xuất sắc có được mới thực sự có giá trị. Bởi vì bất kỳ điều gì, nếu đạt được một cách quá thuận tiện thì sẽ không được trân trọng .
Trong cuộc sống chúng ta thấy rất nhiều tấm gương sáng về tinh thần tự lực tự cường và luôn luôn biết vươn lên khó khăn trong cuộc sống như thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký. Một người thầy giáo đang khâm phục, cho dù bị liệt nhưng vẫn luôn cố gắng để làm con người có ích cho xã hội. Thầy chính là một trong những tấm gương sáng cho chúng ta học tập và noi theo.
Bên cạnh những con người luôn luôn biết vươn lên trong đời sống thì lại có những người hay nản chí, ích kỉ và không dám cải tiến vượt bậc bản thân. Đó thực sự là những con người hèn nhát và họ làm cản trở sự tăng trưởng của xã hội. Những con người đó cần phải đổi khác tư tưởng tâm lý và những hành vi của chính mình .
Câu trên đã mang một ý nghĩa vô cùng quan trọng cho con người. Đó là một lời nhắc nhở thâm thúy. Quả là “ lửa thử vàng, gian nan thử sức ” .
— – Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp — –
