|
SỰ THA THỨ
VÀ LÒNG KHOAN DUNG
Thiền sư Sayadaw U Jotika | Sư Tâm Pháp dịch
Khi bạn hành thiền miên mật cả ngày, hãy cố gắng giữ cho thân thư giãn và giữ cho tâm thư giãn. Chúng ta rất thường xuyên bị căng thẳng. Ngày hôm nay là để dành cho những người mới bắt đầu, có rất nhiều điều phải học hỏi và tìm hiểu về thiền, rất nhiều thứ cần phải học hỏi về con đường phát triển tâm linh. Tôi mong muốn có thể tổ chức thành một loạt các bài giảng, để mọi người có thể đến thường xuyên và học hỏi dần dần từ thấp lên cao. Đó là một loại hình đào tạo, đào tạo về tâm linh. Tôi nghĩ Pháp là loại hình đào tạo cao nhất, bởi vì chúng ta học hỏi và tìm hiểu về cuộc đời. Điều đó rất quan trọng và nghiêm túc.
Thông thường, tôi hay nói về chánh niệm, bởi vì đó là chủ đề chính của tôi, và Đức Phật cũng nói về chánh niệm mỗi ngày. Song Đức Phật cũng dạy rất nhiều loại thiền khác nhau để hỗ trợ cho thiền chánh niệm; chẳng hạn, niệm ân đức Phật cũng là một loại thiền. Tôi hy vọng là các bạn đã hiểu về các ân đức Phật. Khi bạn nghĩ về một người thật thanh tịnh, thật tĩnh lặng, thật từ bi và trí tuệ; càng nghĩ về một người thanh tịnh, bình an, tĩnh lặng, trí tuệ, từ bi và giải thoát, bạn lại càng cảm nhận được điều đó ở trong mình.
Cái chúng ta nghĩ đến nhiều nhất
là cái chúng ta sẽ trở thành.
Đây là một quy luật tâm ý, tôi nghĩ vậy. Cái tất cả chúng ta nghĩ đến nhiều nhất là cái tất cả chúng ta sẽ trở thành. Hiểu được rằng con người hoàn toàn có thể tăng trưởng và tấn hóa ( về mặt tâm linh ), rằng đó là một năng lực của tất cả chúng ta – điều đó thật là hoan hỷ. Khi còn trẻ, tôi học hỏi và nghiên cứu và điều tra rất nhiều, càng học nhiều tôi lại càng trở nên không tin. Liệu hoàn toàn có thể như vậy được chăng ? Càng học nhiều bạn sẽ càng không tin. Lúc đầu, so với tôi là như vậy. Càng học, tôi càng biết nhiều, và càng thấy rằng thật khó để nói về bất kỳ điều gì, do tại tất cả chúng ta thực sự biết được gì nào ? Khi tôi còn trẻ tôi cảm thấy như thế đấy. Tôi đọc rất nhiều sách về tôn giáo. Càng đọc nhiều về tôn giáo, tôi lại càng trở nên không tin. Tôi không hề tin vào điều gì. Thật khó để tin. Thế rồi, từ từ tôi học thiền, không phải vì tôi muốn đắc đạo mà chỉ vì tôi muốn làm cho tâm mình bình an và yên bình. Và tôi tin rằng bất kỳ người nào cũng hoàn toàn có thể làm được điều đó, mặc dầu anh ta có theo tôn giáo hay không chăng nữa. Và bạn cũng hoàn toàn có thể làm điều đó, rất ích lợi khi bạn có được một cái tâm bình an và yên bình. Vậy đó, khi tôi tăng trưởng được định tâm và chánh niệm, đôi lúc tâm tôi trở nên rất yên bình và bình an, tôi rất thích trạng thái tâm ấy, tôi thực sự quý trọng nó, yên bình và bình an, rất trong sáng và thanh tịnh. Khi tâm bình an, yên bình và trong sáng, nó trở nên rất mềm dịu – nhưng không hề yếu ớt. Sự yếu ớt và mềm dịu không phải là một. Nó trở nên mềm mại và mượt mà và dịu dàng êm ả. Nó trở nên dễ đảm nhiệm hơn. Và rồi bất chợt một thoáng chớp tâm lý lướt qua tâm tôi. Ngay cả khi tâm tôi trở nên rất yên bình và bình an, mặc dầu nó chỉ thoáng qua trong tâm vài phút, chỉ hai hay ba phút, tâm tôi trở nên rất bình an và yên bình – rất, rất yên bình, không chạy trốn, không vật lộn để trốn chạy. Tôi không nỗ lực trấn áp tâm mình. Chỉ là yên bình và bình an, rất trong sáng, chỉ lê dài trong mấy phút, hai hay ba phút, và tôi nghĩ mình hoàn toàn có thể được yên bình và bình an đến thế thì những người thực hành thực tế siêng năng hơn, thời hạn lâu hơn và có chuyên nghiệp hơn chắc rằng sẽ có một cái tâm yên bình, bình an, sáng suốt và mềm dịu hơn rất nhiều. Đó là bước chuyển tiên phong của tôi để tin rằng con người hoàn toàn có thể trở nên thực sự bình an và yên bình, thực sự sáng suốt, thực sự dịu mềm. Tôi nói dịu mềm có nghĩa là có cả tâm từ bi nữa, nó tiềm ẩn rất nhiều thứ.
Thế rồi tôi tìm hiểu thêm về Đức Phật, và tìm hiểu thêm rất nhiều về thiền, thử thực hành nhiều thể loại thiền khác nhau. Tôi thực hành thiền chỉ (samatha), thiền tâm từ, tâm bi. Tôi không thực sự cưỡng ép mình phải thương yêu, bởi tôi nghĩ bản chất mình không thực sự là yêu thương. Nói thực với các bạn, khi còn trẻ tính tôi vốn lãnh đạm, lạnh lùng hơn là yêu thương, lạnh lùng nhiều hơn yêu thương.
Hầu như mọi lúc, tôi thường rất khó chiều chuộng, không bằng lòng với mọi người và với cả chính mình. Không hài lòng và về mặt nào đó cũng hay cáu, hay không dễ chịu. Tôi không biết dùng từ nào đúng chuẩn hơn để diễn đạt điều đó. Luôn luôn đi tìm cái sai, tìm kiếm và chỉ ra những điều sai lầm, không đúng đắn, luôn đi tìm lỗi của người khác và của chính mình. Điều đó khiến tôi trở thành một người cứng rắn và nghiêm khắc. Tôi không biết tại sao mình lại trở thành như vậy, nhưng rồi sau đó tôi đã cố gắng nỗ lực biện hộ cho mình. Tôi nghĩ đó là cách để mình sống sót ; tôi phải cứng rắn để sống sót. Bởi vì thời thơ ấu tôi không có một tuổi thơ niềm hạnh phúc. Tuổi thơ của tôi không phải chịu đựng sự hung tàn và đấm đá bạo lực. Nói một cách đúng đắn, hoàn toàn có thể nói là tôi bị bỏ mặc. Cha mẹ tôi rất bận rộn ; họ không có thời hạn cho tôi. Chỉ là bỏ mặc. Nhưng điều đó làm tôi cảm thấy rất đau khổ, bị bỏ mặc cũng rất đau khổ. Không cảm thấy mình không được coi trọng. Đó là từ tôi muốn dùng, không được coi trọng, chẳng coi ra gì. Không hẳn là tình thương, cha mẹ tôi không đối xử tàn khốc với tôi. Họ chỉ không chăm sóc tới tôi, chỉ thế thôi. Tôi cảm thấy rất đơn độc. Vì vậy tôi nghĩ, bị bỏ đơn độc cũng là một sự nhẫn tâm so với một đứa trẻ. Khi điều tra và nghiên cứu Phật Pháp, từ từ tôi hiểu hơn về mọi người và về tâm. Và khi thực hành thực tế nhiều loại thiền khác nhau, tôi cũng thực hành thực tế thiền tâm từ và nỗ lực nghĩ đến cha mẹ tôi. Đối với tôi thật không dễ để yêu thương cha mẹ mình, và thực ra để yêu thương bất kể một người nào đó cũng chẳng dễ tý nào. Mọi người nói rất nhiều về tình thương. Và họ nghĩ yêu thương thì rất dễ. Tôi không chắc, nhưng so với tôi thì rất khó.
Chủ Nhật tuần trước tôi đã nói về tâm từ, metta, tình thương. Tôi chưa bao giờ nghĩ yêu thương là dễ dàng. Để yêu thương hoàn toàn vô điều kiện không dễ chút nào. Vì thế, tôi cố gắng hết mình để cảm nhận tình yêu thương đối với cha mẹ tôi và các vị thầy của tôi. Đối với tôi, yêu thương thầy của mình dễ hơn yêu thương cha mẹ nhiều. Tại sao thế? Bởi vì tôi mong đợi từ cha mẹ mình nhiều hơn, và tôi bị thất vọng, rất rất nhiều lần tôi thất vọng. Và tôi không mong đợi nhiều từ thầy, và bất cứ điều gì tốt đẹp mà thầy đã nói hoặc làm cho tôi, tôi biết trân trọng những điều ấy hơn bởi vì tôi không coi đó là những thứ đương nhiên mình phải được hưởng. Tôi coi cha mẹ là thứ đương nhiên mình có – họ nên phải yêu thương tôi. Nhưng tôi không mong đợi thầy tôi sẽ yêu thương tôi, họ chỉ cần dạy tôi học Tiếng Anh, Toán, Khoa học, nhưng khi bạn được một cái gì đó mà mình không hề mong đợi, bạn sẽ biết quý trọng nó hơn. Và nếu bạn mong đợi quá nhiều, khi cảm thấy mình không có đủ, bạn sẽ cảm thấy thất vọng và bất mãn, bạn không biết quý trọng nó. Chính vì vậy, tôi nghĩ đó chính là điều chúng ta đang làm, thế nên tại sao tôi lại khó trân trọng tình thương và lòng tốt của cha mẹ mình như vậy.
Khi tôi khởi đầu thực hành thực tế Phật Pháp, những lời dạy của Đức Phật, tôi cố gắng nỗ lực thực hành thực tế tổng thể những lời dạy của ngài – và đây cũng là một lời khuyên của thầy tôi, không chừa lại bất kỳ cái gì, thực hành thực tế tổng thể – tâm từ, tâm bi, tâm xả. Tâm xả và sự hờ hững, vô tâm không phải là một. Trước kia tôi khá lãnh đạm, lãnh đạm nhưng tôi không có tâm xả, không có tâm quân bình. Hãy cố gắng nỗ lực phân biệt hai loại tâm này.
Tâm xả và sự thờ ơ hoàn toàn khác biệt.
Thờ ơ, lãnh đạm nghĩa là bạn không quan tâm,
Tâm xả nghĩa là bạn quan tâm,
nhưng không thấy bị phiền não hay bị ảnh hưởng bởi điều đó.
Bạn chăm sóc đến mọi người, bạn trợ giúp họ, bạn nỗ lực hết mình và khi bạn không hề làm gì được, bạn không thấy bị phiền não. Bạn không cảm thấy đau khổ, buồn chán về việc đó. Tâm xả là tích cực, còn sự lãnh đạm, vô tâm hay lãnh đạm là xấu đi. Hãy nghĩ về những ân tình ( phẩm chất ) của Đức Phật, xem xét và thực hành thực tế thiền tâm từ, rải tâm từ và lòng bi mẫn, thực hành thực tế tâm xả, quán niệm sự chết, toàn bộ đều là một phần của thiền tập, vì thế tôi nỗ lực thực hành thực tế. Ngay khi còn khá trẻ, tôi vẫn thường ra nghĩa trang. Cha tôi mất, tôi cùng xúc đất xuống huyệt để chôn cất ông. Và tôi thường đến nghĩa trang. Đôi khi tôi tìm một chỗ tương đối đẹp ở đó, ngồi lại, có lúc nằm xuống và buồn ngủ tại nghĩa trang. Nhìn những người đã được chôn cất ở đấy, tôi hoàn toàn có thể đọc được tên họ của họ, một số ít người rất nổi tiếng. Suy xét về cái chết cũng là một phần của sự thực hành tâm linh. Nó nhắc nhở tất cả chúng ta rất nhiều điều. Tôi chôn cất cha, sau đó đôi lúc tôi tưởng tượng có một cái huyệt khác và một đám tang khác diễn ra. Có người sẽ được chôn cất ở đấy, rất nhiều người đến tiễn đưa, trước khi chôn, người ta đặt quan tài xuống huyệt, mở ra một lát cho người thân trong gia đình và bạn hữu nhìn mặt tiễn biệt lần cuối. Họ mở quan tài ra, tôi đang tưởng tượng, tôi nhìn vào quan tài và thấy mình trong đó. Đó là đám tang của tôi, và tôi sắp được chôn ở đó, ngay bên cạnh cha tôi. Tưởng tượng hai cha con tôi được chôn cùng một chỗ, và tôi nghĩ về tâm oán giận của mình, hoàn toàn có thể nói như vậy, không phải là giận nhiều lắm, nhưng vẫn là một loại tức giận rằng ông đã không thèm chăm sóc đến mình. Và tôi nghĩ, giờ đây mình nên làm gì ? Cả hai chúng tôi giờ đã chết.
Nếu bạn tưởng tượng điều đó thật sống động,
nó là một bài học rất bổ ích.
Tất cả chúng ta đều sẽ phải chết.
Nếu tất cả chúng ta được chôn cất gần một người đã làm tổn thương mình, người bỏ rơi mình, lạm dụng mình, bạn sẽ cảm thấy như thế nào, và điều gì sẽ diễn ra sau đó ? Hãy tưởng tượng điều gì sẽ diễn ra ?
Chúng ta học được điều gì từ việc đó? Chúng ta vẫn còn có thời gian và còn đang sống. Chúng ta sẽ sống như thế nào và muốn sống như thế nào? Chúng ta có muốn tiếp tục sống với tâm sân đó, với nỗi đau đó suốt cả quãng đời còn lại không? Sự tưởng tượng đó là một bài học rất có sức mạnh đối với tôi.
Tôi đến mộ cha khá tiếp tục, chỉ ngồi gần đó và tâm lý về ông, từ từ tôi hiểu ra được những điều rất thâm thúy và ý nghĩa, rất khó để diễn đạt hết được những điều ấy nên lời. Và tôi không còn giận cha nữa. Dần dần, nỗi giận hờn tan biến, và tôi hiểu đời sống của cha mình một cách rõ ràng hơn. Và rất sâu trong tâm, tôi hiểu rằng ông là một người rất đơn độc, đơn độc cho đến tận những ngày sau cuối của cuộc sống – ông là một người vô cùng đơn độc. Tôi chưa từng biết một người nào đơn độc hơn ông. Ông không có anh chị em, không có bà con. Ông chỉ có một mình. Hầu hết họ đều đã chết hoặc đi xa. Ông có rất ít bè bạn. Cha tôi chưa khi nào nói với tôi điều gì. Ông không khi nào hỏi tôi xem khi lớn lên tôi muốn gì, khi học xong tôi sẽ làm gì, không khi nào khuyến khích tôi học tập siêng năng, học giỏi, thành công xuất sắc, chưa khi nào khuyến khích tôi. Khi còn là một đứa trẻ, tôi không hề hiểu tại sao người đàn ông này chẳng khi nào nói gì với mình ? Tại sao lại bỏ mặc như vậy ? Làm sao ông hoàn toàn có thể sống một cuộc sống như vậy nhỉ ? Tại sao không khi nào ông nói lời nào với con trai ông ? Không thể tin được, quả thật là không hề tin được. Thậm chí rất nhiều năm sau đó, tôi vẫn không thể nào hiểu được tại sao. Tôi luôn yên cầu một sự giải đáp. Hãy nói cho tôi biết tại sao, tại sao, hãy nói cho tôi biết đi. Nhưng cha tôi đã chết, và chẳng có ai nói cho tôi biết tại sao ông lại làm như vậy. Cha tôi không đối xử tàn khốc với tôi ; ông chẳng khi nào làm điều gì so với tôi, chẳng khi nào nói với tôi về ông, tôi thực sự không biết ông là ai – đó mới là yếu tố. Nhưng rồi về sau tôi từ từ hiểu hơn về cha tôi và hiểu rằng ông là một người vô cùng đơn độc. Ông không thân thiện vợ ông, không thân thiện với năm đứa con của ông. Ông chẳng khi nào thân mật ai cả. Ông thao tác rất nhiều. Tôi đã đếm tổng thể những việc mà ông đã làm, 11 việc làm khác nhau, luôn luôn bận rộn với việc làm, khi nào cũng đi lại nơi này nơi kia. Hầu như chẳng khi nào ông xuất hiện ở nhà. Sau khi bị phá sản, ông bị trầm cảm và chết. Nhưng ông chẳng nói năng gì, không kêu ca hay đổ lỗi cho ai cả. Thật kỳ lạ, người đàn ông này không hề nói một lời. Ông không biểu lộ cảm hứng của mình với bất kể ai. Nhưng tôi thì trọn vẹn ngược lại với ông. Tôi nói ra bất kỳ những gì ở trong tâm mình, chứ không giống cha tôi chút nào. Sau này, tôi mới hiểu ông đã vô vọng và đơn độc như thế nào. Cho đến tận ngày ở đầu cuối trong đời, ông vẫn không nói năng gì cả. Chúng tôi cho ông đồ ăn, ông ăn, đưa thuốc cho ông thì ông uống. Ông chẳng nói gì cả. Làm sao con người hoàn toàn có thể sống một cuộc sống như vậy được cơ chứ ? Thật kỳ lạ. Khi tôi hiểu ông hơn, tôi đã tha thứ cho ông. Tôi tha thứ. Đó chính là điều tôi muốn nói ngày thời điểm ngày hôm nay. Tha thứ là điều rất quan trọng, do tại chỉ khi tôi đã tha thứ cho cha tôi thì tôi mới được tự do để liên tục sống. Đó là cách để dọn sạch tâm mình, làm sạch trái tim mình – để có được thêm nhiều khoảng chừng khoảng trống trong tâm để tăng trưởng tâm mình. Bởi vì chừng nào tất cả chúng ta còn chấp giữ bất kể sự oán hận nào, bất kể cảm xúc bị tổn thương nào, bất kể sự bất mãn và tức giận nào, tất cả chúng ta sẽ không có khoảng trống cho sự tăng trưởng tâm linh.
Để phát triển tâm linh, chúng ta cần tạo
khoảng không gian trong tâm, cần mở rộng
trái tim mình ra với tất cả mọi người.
Chẳng hạn, khi người nông dân gieo mùa, đầu tiên họ phải làm đất, dọn sạch sỏi đá, cây khô, bụi rậm và cỏ. Họ cày bừa cho đất tơi xốp rồi sau đó bón phân; họ cho nước vào ruộng rồi mới gieo hạt. Hạt lúa nảy mầm và bén rễ dễ dàng hơn bởi vì đất đã được cày bừa kỹ. Cũng như vậy, để phát triển tâm linh, chúng ta cần phải chuẩn bị cho tâm mình, cho trái tim mình. Chúng ta sẽ không thể phát triển các phẩm chất tâm linh của mình đến mức cao nhất nếu không học cách tha thứ cho mọi người, tha thứ cho cả chính mình nữa. Đôi khi tôi làm những chuyện xấu và thấy rất khó để tha thứ cho mình. Tôi cảm thấy tội lỗi. Khi bạn bị mặc cảm tội lỗi, bạn không được tự do. Trong tiếng Pali, từ mặc cảm tội lỗi gọi là “kukkucca”. Gốc của từ kukkucca là “ku” và “kata”. “Kata” nghĩa là đã làm, “ku” nghĩa là xấu, đã làm việc xấu.
Trong những lời dạy của Đức Phật, tâm ý mặc cảm tội lỗi được coi là bất thiện, không lành mạnh. Chúng ta hoàn toàn có thể hiểu được rất rõ điều đó : mặc cảm là không lành mạnh. Đó là một loại bệnh của tâm. Một số người cứ liên tục sống cả cuộc sống trong mặc cảm tội lỗi như vậy. Vì vậy, tự tha thứ cho bản thân mình cũng là điều rất quan trọng. Khi bạn cảm thấy tội lỗi, hoặc khi bạn cảm thấy tuyệt vọng, tức bực với một người nào đó, nếu nhìn kỹ vào trong tâm mình bạn sẽ thấy cái tôi ( bản ngã ) của mình trong đó rất lớn. Cái ngã rất to, rất lớn. Vì vậy, càng ngã mạn thì tất cả chúng ta lại càng cảm thấy tội lỗi hơn.
Không tha thứ là một loại ngục tù.
Khi không thể tha thứ cho ai đó,
chúng ta tống anh ta vào tù.
Nói ví dụ như một người nào đó phạm tội, tất cả chúng ta bắt giữ anh ta và giam trong tù. Tâm tất cả chúng ta cũng như vậy, tất cả chúng ta giam giữ rất nhiều người trong nhà tù của mình. Chúng ta khóa chặt họ lại trong đó. Vì vậy, không tha thứ là một nhà tù – bạn nhốt người khác vào trong tù, nhưng chính trong quy trình ấy, bạn cũng tự nhốt chính mình vào tù luôn do tại bạn là người giữ chìa khóa và canh cửa. Tôi sẽ không cho anh ra ngoài, tôi hoàn toàn có thể thả anh nhưng tôi không thả. Trong lúc ấy thì chính tất cả chúng ta cũng đang ngồi tù. Đổ lỗi cũng giống như vậy, trừng phạt cũng là một nhà tù. Chúng ta cứ đi trừng phạt mọi người suốt cả cuộc sống, và tất cả chúng ta cũng vẫn đang trừng phạt họ ngay cả trong tâm lý nữa. Nhưng trong cùng tiến trình ấy, tất cả chúng ta cũng tự trừng phạt chính mình. Chúng ta không hề tách rời hai việc đó được. Chúng ta trừng phạt mọi người và cùng lúc cũng tự trừng phạt mình.
Có người đã từng nói: “Những cảm xúc phiền não thường sẽ nặng nề nhất đối với những người không thể hoặc không chịu tha thứ”. Rất quan trọng phải ghi nhớ: “Những cảm xúc phiền não thường sẽ nặng nề nhất đối với những người không thể hoặc không chịu tha thứ”. Nếu chúng ta không thể tha thứ, khi có những cảm xúc phiền não, nó sẽ trở thành loại phiền não nặng nề nhất đối với chúng ta. Chúng ta tự làm cho chính mình đau khổ. Tự đối xử tàn nhẫn với chính mình bằng cách không tha thứ, chúng ta đau đớn vì điều đó. Khi tức giận, chúng ta đau khổ, khi trừng phạt một ai đó, ngay cả khi chỉ trong suy nghĩ, chúng ta cũng đau khổ. Chúng ta không được tự do, với trạng thái tâm như vậy chúng ta sẽ không thể thực sự phát triển được các phẩm chất tâm linh đến mức độ cao nhất.
Tha thứ không phải là dấu hiệu mềm yếu,
mà là một sức mạnh cảm xúc rất sâu sắc.
Tha thứ là một sức mạnh của cảm xúc.
Chúng ta đủ mạnh mẽ, chúng ta đủ lớn
để tha thứ, để buông xả.
Tôi giải phóng cho anh, cho anh đi, cho anh tự do. Giờ đây tôi cũng được tự do.
Ngay cả khi đó chỉ là một tâm lý, chỉ tưởng tượng mình tha thứ cho một người nào đó đã xúc phạm mình, khoảnh khắc đó bạn đã cảm thấy được giải thoát. Cơn sân vẫn hoàn toàn có thể đến lại nữa, bạn lại liên tục làm như vậy cho đến khi học được cách tha thứ cho mọi người, tha thứ cho toàn bộ mọi chuyện, tha thứ vĩnh viễn, để không khi nào bạn đổ lỗi, không trách cứ ai về bất kỳ điều gì nữa. Hãy tưởng tượng khi bạn có trạng thái tâm ấy, trạng thái tâm không đổ lỗi, không trách móc bất kỳ ai. Tâm bạn được giải thoát, thanh thản như thế nào. Tôi không chấp giữ oán giận, tôi không muốn trừng phạt bất kể ai vì bất kể điều gì. Tôi giải phóng cho mọi người khỏi bất kỳ điều gì họ đã làm với tôi, thậm chí còn bất kỳ điều gì họ sẽ làm với tôi trong tương lai. Sống với cái tâm như vậy thật sự là quá tốt, quá tuyệt vời. Chúng ta cần sự tự do và giải thoát như vậy để tăng trưởng những phẩm chất tâm linh của mình, để thực sự vượt ra khỏi tầm mức tâm trần gian để thể nhập vào tầm trí tuệ xuất thế gian – vượt ra khỏi trần gian, khỏi quốc tế phàm phu này. Khi tất cả chúng ta tức giận, tất cả chúng ta bị giam giữ trong quốc tế này, bị giam giữ trong quốc tế phàm tục. Chừng nào tất cả chúng ta còn bất mãn, tuyệt vọng, chừng nào tất cả chúng ta còn ôm giữ lòng sân hận, chừng nào tất cả chúng ta còn liên tục trả thù kẻ khác trong tâm lý của mình, chừng đó tất cả chúng ta vẫn bị mắc kẹt trong quốc tế này. Pháp là để vượt ra khỏi toàn bộ những thứ đó. Hãy nỗ lực hiểu những điều này một cách thật thâm thúy. Không tha thứ cho người khác, thì tất cả chúng ta được cái gì ? Có thể tất cả chúng ta nghĩ rằng mình được gì từ việc đó, thế nên tất cả chúng ta mới làm vậy. Chúng ta được gì nào ? Chúng ta cảm thấy mình được rất nhiều thứ từ việc trừng phạt người khác trong tâm lý của mình. Tôi biết một cô gái trẻ, cô kể cha của cô cũng không chăm sóc gì đến cô. Cha cô vẫn còn đang sống. Ông đã già, khoảng chừng 65 tuổi, trước kia làm công chức nhà nước và thường phải đi công tác làm việc quốc tế, phần đông chẳng khi nào ở nhà. Ông cũng không biết cách bộc lộ tình thương của mình với mái ấm gia đình. Tình cảnh ông là như vậy đấy. Giờ đây con trai, con gái đã gần 40 tuổi cả rồi, có đứa hơn 40, ông đã nghỉ hưu và ở nhà suốt ngày. Trước kia ông đi rất nhiều, nhưng giờ thì chẳng ra khỏi nhà một bước. Suốt ngày ở trong nhà. Ông muốn thân mật với mái ấm gia đình, nhưng mái ấm gia đình, con trai, con gái và bà vợ chẳng khi nào cảm thấy thân thiện, thân thiện với ông. Khi bố già tội nghiệp muốn chuyện trò với con gái, chỉ hỏi han vài điều do tại ông cũng là người ít nói, cô con gái nói : “ Đừng trò chuyện với tôi nữa. Quá muộn rồi ! ”. Quá muộn để nói bất kỳ điều gì nữa rồi. Cô con gái đang trừng phạt bố mình. Tôi thấy rất nhiều người sống trên đời trừng phạt lẫn nhau như vậy. Trừng phạt người khác thì họ được gì cơ chứ ?
Bởi vì không tha thứ sẽ là lời giải thích
sẵn có hay là cái cớ biện hộ cho bất cứ điều gì, cho mọi cái sai và những điều không may
đã xảy đến với bạn trong cuộc sống.
Bạn đổ lỗi và trách cứ người khác. Tại anh ta, hãy nhìn xem cái gì xảy đến với tôi thế này. Hãy xem tôi khổ thế nào, tôi túng quẫn thế nào đây. Tất cả là lỗi của anh ta, tổng thể là lỗi của cô ta. Tất cả là lỗi của cha, của mẹ tất cả chúng ta, hoặc hoàn toàn có thể là lỗi của anh, chị, thầy giáo, thầy hiệu trưởng, hay hoàn toàn có thể lỗi của ông chồng, của bà vợ, tổng thể là lỗi của họ hết. Chúng ta tìm được lời bào chữa nhờ đổ lỗi cho người khác. Tôi không chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về nỗi đau khổ, phiền não của tôi. Họ là kẻ phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm, anh ta phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm, cô ta phải chịu trách nhiêm. Giá như mọi việc khác đi và bạn không bị tổn thương, chắc rằng là bạn sẽ tốt hơn giờ đây. Có phải bạn nghĩ như vậy không ? Hầu hết tổng thể mọi người đều nghĩ như vậy. Bắt người khác phải cảm thấy có tội, bắt người khác phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về nỗi khổ của mình, về thất bại của mình đúng không ? Không tha thứ là cách để bù đắp, tránh cho bạn cái cảm xúc bất lực khi bị tổn thương. Bởi không tha thứ là một thứ quyền lực tối cao. Tôi có quyền không tha cho anh. Anh là đồ tồi, anh làm tổn thương tôi. Tôi sẽ không tha thứ cho anh. Một chút nào đó, bạn cảm thấy mình có quyền lực tối cao. Cô gái ấy cảm thấy mình có cái quyền ấy. Và tôi đã trò chuyện với cô ấy rất nhiều lần. Cô ấy là một người mưu trí, nhiều lúc cô ngồi thiền, tâm trở nên bình an, yên bình và niềm hạnh phúc, cô trở thành một người rất vui tươi và dễ thương và đáng yêu. Nhưng chỉ vài ngày sau đó là cô lại bỏ không ngồi thiền nữa, khi tôi hỏi : tại sao cô không hành thiền nữa ? Cô ấy nói : “ Nếu tôi cứ liên tục hành thiền, tôi sẽ không thể nào giận cha tôi được nữa ”. Cô ta muốn trừng phạt cha mình, cô ta muốn ăn miếng trả miếng. Cô ta nói cô cảm thấy rất có quyền lực tối cao mỗi khi cô tức giận. Nhưng hãy nhìn xem mình đã làm gì với chính bản thân mình, mình đã gây tổn thương cho chính mình như thế nào khi làm như vậy. Bạn sẽ không hề văn minh về mặt tâm linh chút nào hết.
Một số người nói “tha thứ và quên đi”,
nhưng quên thì không tốt.
Chúng ta phải học hỏi từ sự việc, hiểu, học,
không bao giờ quên lãng. Nếu chúng ta quên mà chưa hiểu được gì cả, nó sẽ tiếp tục chi phối cuộc đời chúng ta từ vô thức. Thực ra chúng ta không bao giờ có thể quên được bất cứ chuyện gì.
Tha thứ không phải là quên béng. Khi tha thứ cho những người đã làm tổn thương mình, tất cả chúng ta không xóa sạch những đau khổ quá khứ khỏi ký ức. Chúng ta không xóa đi những ký ức đau khổ của quá khứ. Chúng ta đang học hỏi từ nó.
Tha thứ là một cách để vươn lên từ quá khứ
đau khổ để hướng tới một tương lai tích cực hơn.
Có một người đã nói điều này, và khi còn trẻ cô ấy cũng đã từng bị tổn thương. Hãy nghĩ cho chính mình, hãy tưởng tượng bạn đang phải vác trên vai một gánh nặng thật lớn hay phải “ kéo lê ” một vật nặng theo mình trong khi đang cố phải đi cho nhanh. Hãy xem khó biết bao. Tôi thường có một giấc mơ tồi tệ, một ác mộng. Nó là một cơn ác mộng lặp đi lặp lại, tôi nằm mơ thấy giấc mơ này rất nhiều lần mỗi năm. Trong toàn bộ những giấc mơ đó tôi đều đang đi tàu hoặc máy bay. Và tôi không có đủ thời hạn, đã đến lúc lên tàu, đến lúc lên máy bay. Tôi đi tìm tư trang của mình và chẳng tìm được. Đôi lúc tôi có quá nhiều tư trang, rất nặng và chẳng có ai mang giúp cả. Trong một lần mơ thì tôi thấy đó không phải là tư trang của tôi, một người nào đó đưa cho tôi mang giúp. Tôi mang tư trang của họ và nghĩ bụng : “ Mình đang làm gì nhỉ ? Tại sao lại vác tư trang cho người khác ? ”. Mỗi khi tỉnh dậy sau giấc mơ, tôi đều tâm lý : ý nghĩa của giấc mơ ấy là gì. Giấc mơ ấy lặp đi tái diễn rất nhiều lần mỗi năm. Tự nhiên tôi nghĩ, ý nghĩa của nó rất rõ ràng, không khó để hiểu ra. Tôi đang mang quá nhiều tư trang, và hầu hết những tư trang ấy không phải của tôi, là của người khác. Tại sao tôi không nói “ không ” nhỉ ? Tôi chớp lấy ý nghĩa của giấc mơ và tìm lại trong tâm mình xem mình đang vác theo những loại tư trang nào. Chắc hẳn đó phải là một yếu tố, một gánh nặng tâm ý, chính bới tôi chẳng có nhiều đồ vật. Mỗi khi đi lại, tôi mang rất nhẹ, tôi chẳng có nhiều thứ để mang theo. Vì vậy, tôi hiểu đó phải là những gánh nặng tâm ý mà tôi đang mang. Tôi nỗ lực thanh tra rà soát lại cuộc sống mình, tâm mình xem còn việc làm nào còn dang dở chưa xong. Tôi tìm thấy khá nhiều. Mới đầu tôi nghĩ chắc chẳng có nhiều, nhưng cứ kiên trì thanh tra rà soát lại, nói thật lòng là tôi phát hiện ra mình đang mang nặng rất nhiều gánh nặng tâm lý-cảm xúc. Khi tôi nhìn nó, nó chẳng còn ý nghĩa gì cả, tổng thể đã qua rồi, đã xong rồi, tôi không chăm sóc nữa, nó không còn làm tôi đau đớn nữa. Nó làm tôi đau đớn khi tôi còn nhỏ, nhưng giờ đây nó không còn gây tổn thương cho tôi nữa, vậy tại sao tôi phải lo ngại vì nó ? Tôi đã đủ trưởng thành, đã lớn khôn, tôi hoàn toàn có thể làm điều gì mình muốn. Nhưng khi nhìn sâu vào trong tâm mình, tôi thấy nỗi đau đớn vẫn còn đó. Tôi vẫn còn mang nó. Vì vậy, tôi phải cố ý nhìn nó. Một số người đã chết, cha mẹ tôi cũng đã chết lâu rồi, nhưng dù sao, với sự chân thực thực lòng, tôi thanh tra rà soát lại, trong ký ức của mình, những mối quan hệ của chúng tôi và nỗ lực hiểu xem tại sao họ làm những việc này và không làm những việc khác. Không chỉ những việc họ đã làm, mà cả những việc họ không làm nữa, tôi nỗ lực hiểu nguyên do tại sao. Vẫn còn những việc tôi không hề hiểu được, nhưng khi tôi sẵn lòng khám phá, tôi lại thấy tôi hoàn toàn có thể hiểu được nhiều hơn mình nghĩ. Vì vậy, sẵn lòng khám phá là điều rất quan trọng. Khi tôi hiểu hơn về cha mẹ tôi, tôi phát hiện ra rằng họ chưa khi nào niềm hạnh phúc. Trong suốt cả cuộc sống, họ chưa khi nào niềm hạnh phúc. Họ chỉ vờ vịt là mình niềm hạnh phúc. Một vài khoảnh khắc ngắn ngủi, hoàn toàn có thể họ cũng có chút niềm hạnh phúc, nhưng hầu hết thời hạn tôi thấy họ không hề niềm hạnh phúc. Cha tôi không niềm hạnh phúc, mẹ tôi không niềm hạnh phúc. Họ sống với nhau cho đến lúc chết. Nhưng họ không niềm hạnh phúc trong cuộc hôn nhân gia đình ấy. Thế rồi, từ từ tôi hiểu ra rằng, họ đã sống một cuộc sống thật đau khổ. Thật là một cuộc sống đau khổ. Họ rất giỏi đóng kịch. Và tôi cảm thấy rất thương xót họ. Tôi cảm thấy tội nghiệp cho họ. Họ đã sống uổng phí cả cuộc sống. Họ không khi nào làm những gì mình thích làm. Họ không được sống với người họ yêu thương, do tại cuộc hôn nhân gia đình đã được cha mẹ hai bên dàn xếp trước. Càng đồng cảm cuộc sống họ, tôi càng cảm thấy thương họ hơn, và tôi không cần phải tha thứ nữa do tại tôi không còn giận cha mẹ mình. Họ không biết, họ không hiểu, họ chưa khi nào hiểu. Có người nói : “ Cha mẹ thường hay bị trách móc, nhưng thực ra họ đã khi nào được rèn luyện để làm cha mẹ đâu ”. Tôi hiểu rằng cha mẹ tôi chưa khi nào được học cách để làm cha làm mẹ như thế nào. Không ai dạy dỗ họ, không ai huấn luyện và đào tạo họ khi nào. Họ chưa khi nào được học. Chúng ta cứ nghĩ rằng mình không cần phải học để trở thành một ông bố, bà mẹ tốt. Đúng không ? Bạn không cần phải học để làm bố, làm mẹ đúng không ? Làm cha mẹ đúng là một việc rất khó. Khi bạn đã thực sự hiểu được thì sẽ thấy rất khó để trách móc và đổ lỗi. Khi đã thực sự hiểu thì không cần phải tha thứ nữa. Tại sao ? Bạn không hề trách móc họ nữa. Bạn không muốn trách họ nữa.
Khi xem xét lại cuộc đời mình và buông bỏ
tâm sân, lòng oán hận, tôi càng được tự do hơn. Đó chính là điều tôi muốn bạn làm,
bởi vì để phát triển đến mức cao nhất những
tiềm năng tâm linh của mình, bạn cần có tự do.
Chúng ta thực sự cần tự do. Bởi vì tâm sân ấy khiến tất cả chúng ta uổng phí rất nhiều nguồn năng lượng và thời hạn. Có thể tất cả chúng ta không ý thức được, nhưng những thoáng chớp tâm lý vẫn luôn luôn lướt qua tâm tất cả chúng ta – những ký ức từ thời thơ ấu, những cơn sân, từ những sự bất mãn và tuyệt vọng, những chuyện cũ, nó thoáng qua rất nhanh, hoàn toàn có thể chỉ trong vài giây. Những thoáng chớp tâm lý – xảy đến một cách vô thức. Chúng tiêu tốn 1 số ít lớn nguồn năng lượng, làm hao phí rất nhiều nguồn năng lượng của tất cả chúng ta. Và nó cũng làm hạ thấp tầm mức tâm của tất cả chúng ta nữa. Nó làm cho trái tim mình thoái hóa. Nó làm cho tâm mình thoái hóa. Mà tất cả chúng ta cần phải có một tầm mức tâm rất cao, cần một mức độ cao những phẩm chất thiện để thực sự tăng trưởng được những tiềm năng tâm linh của mình. Có thể phải mất một thời hạn dài để vứt bỏ được tổng thể những gánh nặng mà tất cả chúng ta đang mang theo.
Điều duy nhất chúng ta cần là phải sẵn lòng.
Chúng ta có chọn cách tha thứ hay không?
Đó là một câu hỏi rất quan trọng. Nó là một sự lựa chọn. Thực sự là lựa chọn. Nó không tự diễn ra. Bạn phải lựa chọn tha thứ. Hay là bạn vẫn muốn trừng phạt, không phải chỉ một người ? Nếu nhìn lại cuộc sống mình, bạn sẽ thấy có rất nhiều người tất cả chúng ta muốn trừng phạt, muốn trả thù – những người mà tất cả chúng ta vẫn trả thù ở trong tâm. Người đó hoàn toàn có thể là cha mình, mẹ mình ?
Tôi còn nhớ thầy hiệu trưởng ở trường cũ, thầy phạt tôi mà chẳng có nguyên do gì cả, phạt vì chuyện tôi không làm. Ông phạt tôi rất nặng, và tôi rất xấu hổ vì mọi người cứ nghĩ tôi đã làm việc ấy, mà thực ra tôi không làm. Tôi biết mình không cảm thấy tội lỗi vì chuyện đó. Nhưng mà tôi vẫn bị phạt, chẳng có cách nào lý giải được. Tôi không được phép lý giải, và cảm xúc bị tổn thương ấy vẫn còn ở lại trong tâm tôi rất nhiều năm. Mỗi khi bạn bè cũ gặp nhau, chúng tôi nói chuyện về các thầy cô giáo của mình, mỗi khi nói đến tên ông thầy ấy, tôi vẫn cảm thấy cảm xúc bị tổn thương. Tôi muốn gặp thầy, tôi muốn nói với ông ấy là “ông phạt tôi vì cái chuyện tôi không hề làm”. Tôi muốn nói cho ông ấy biết. Nghĩa là tôi vẫn còn chấp giữ chuyện ấy trong lòng. Nhưng tôi chẳng có cơ hội để nói với ông nữa. Chắc bây giờ ông ấy cũng đã khoảng 80 tuổi rồi. Đôi khi tôi tưởng tượng gặp lại ông ở đâu đó, nhưng giờ đây tôi không còn ghét ông nữa. Khi còn trẻ, tôi thực sự rất ghét ông và còn muốn hại ông nữa. Thật may là tôi đã không làm vậy. Nhưng giờ thì tôi không còn ghét nữa. Tôi có thể hiểu và tha thứ cho ông. Nhưng tôi vẫn muốn nói về chuyện ấy! Bạn thấy không, cái tâm hoạt động giải trí như thế đấy! Tôi vẫn muốn cho ông ấy biết là “Tôi không làm chuyện đó!”. Thực lòng, tôi không làm chuyện ấy thật. Bạn thấy đấy, tất cả chúng ta vẫn chấp giữ rất nhiều! Tôi bị chúng bạn chê cười và trêu chọc, chúng giễu cợt tôi một cách thật tàn nhẫn. Nếu nhìn kỹ, tất cả chúng ta sẽ thấy rất nhiều người như thế. Đó có thể là bạn bè đồng nghiệp, bạn học, bạn ở cùng phòng, anh chị, vợ, chồng, bạn gái, bạn trai…bất cứ người nào. Không ít người như vậy.
Hãy thư thả, bình tĩnh và làm cho
tâm mình dịu trở lại càng nhiều càng tốt.
Và lúc nào đó, khi bạn cảm thấy thật định tĩnh,
hãy nỗ lực hiểu họ và hiểu cả chính bạn nữa.
Chấp giữ sân hận trong lòng, bạn sẽ chỉ tự hại chính mình, bạn đang uổng phí cuộc sống mình mà thôi. Bạn có thể cứ liên tục cho rằng mình đúng, tôi bị tổn thương và kẻ đó là người xấu. Bạn có thể liên tục nhìn nhận phán xét người đó suốt cả cuộc sống, nhưng mà bạn được gì từ việc ấy? Nếu tôi liên tục trách móc cha tôi vì đã bỏ mặc tôi, tôi được cái gì nào? Tôi sẽ không thể tự do để liên tục phát triển các phẩm chất tâm linh của mình. Khi tôi hiểu thật nhiều về ông, tôi cảm thấy rất thương ông, tôi cảm thấy tội nghiệp và buồn cho ông.
Tôi cũng gây tổn thương cho nhiều người. Tôi đã từng gây tổn thương cho nhiều người. Để tha thứ cho những người đã làm tôi tổn thương thì dễ hơn là nói lời xin lỗi với những người tôi đã làm tổn thương và xin họ tha thứ. Tôi biết mình đã làm tổn thương đến người ta, cố ý hoặc vô tình. Đôi khi tôi chỉ nỗ lực xử lý yếu tố của mình, nhưng trong “quá trình” đó tôi lại làm tổn thương đến người khác, dù sao họ cũng đã bị tổn thương. Và tôi cảm thấy rất khó khăn để nói: “Tôi xin lỗi, hãy tha thứ cho tôi”. Tại sao thế? Tôi có thể tha thứ cho những người làm tôi tổn thương mà sao lại khó khăn để nói “xin hãy tha thứ cho tôi”. (có người vấn đáp: vì ngã mạn). Tôi nghĩ thế, đó là tâm ngã mạn của tất cả chúng ta, vì ngã mạn, vì cái tôi lớn quá nên tôi không thể nói điều đó, vì vậy tôi không cảm thấy giải thoát, tôi vẫn cảm thấy tội lỗi.
Ví dụ, có rất nhiều ví dụ từ trong chính cuộc sống tôi…Bạn có thể xem xét lại cuộc sống bạn và tìm ra. Bạn biết đấy, nhiều lần tôi đã kể là tôi có hai đứa con gái. Tôi rời bỏ chúng để đi xuất gia từ khi chúng còn rất nhỏ. Tôi xử lý yếu tố của mình, bởi vì vào thời điểm đó trong cuộc sống tôi, quốc tế của tôi đang tan vỡ. Tôi không thể sống niềm hạnh phúc giữa cuộc sống và cũng không biết phải làm gì nữa. Tôi không thể chịu đựng thêm chút nào được nữa, quá đủ là quá đủ. Tôi cố gắng nỗ lực xử lý yếu tố theo cách riêng của mình, nhưng đã mang lại cho các con tôi bao nhiêu là đau khổ. Mặc dù tôi không cố ý làm như vậy, nhưng dù sao chúng cũng bị tổn thương và cảm thấy bị cha mình bỏ rơi. Và tôi cũng cảm thấy rất có lỗi về điều đó. Tôi thường tâm lý về điều đó, nghĩ rất nhiều và vẫn không muốn nói “Cha xin lỗi các con, hãy tha thứ cho cha”. Phải mất rất nhiều năm tôi mới có đủ can đảm và mạnh mẽ, sự thành thật, sẵn sàng chịu tổn thương để nói với con gái mình rằng: “hãy tha thứ cho cha”.
Trong thực trạng đó, vào thời điểm đó trong cuộc sống, tôi chỉ làm những gì mình nghĩ là tốt nhất. Tôi có thể đã làm những điều còn tệ hại hơn. Tôi có thể đã tự giết mình. Nhưng tôi đã không làm những điều đó. Tôi nỗ lực hết mình để làm những gì tôi nghĩ là tốt nhất có thể làm được vào thời điểm đó. Khi tất cả chúng ta xin được tha thứ, thì sau đó tất cả chúng ta sẽ cảm thấy được giải thoát. Tôi nhận lỗi của mình. Sau khi nói “hãy tha thứ cho cha”, tôi cảm thấy rất nhẹ lòng. Tôi nhận thấy mình không còn cảm xúc có lỗi nữa. Thật là tuyệt vời! Giờ đây tôi không còn cảm thấy tức giận hay cảm thấy cần phải trừng phạt bất cứ ai nữa. Ngay cả khi có ai đó làm điều gì xấu với tôi trong tương lai, tôi không nghĩ là mình sẽ chấp giữ bất cứ sự sân hận nào với người đó nữa. Có thể lúc nào đó tôi vẫn cảm thấy tuyệt vọng, điều đó tôi không thể nói chắc. Nhưng tôi sẽ không bao giờ chấp giữ lòng sân hận và nghĩ rằng một ngày nào đó mình sẽ trả thù – tôi sẽ không còn làm điều đó nữa.
Hãy tưởng tượng bạn không còn đổ lỗi, trách móc bất cứ ai về bất cứ điều gì nữa. Bạn sẽ cảm thấy giải thoát như thế nào. Bạn cần có sự giải thoát đó để phát triển các phẩm chất tâm linh của mình. Sống với tâm sân trong suốt cả quãng đời còn lại của bạn thật không phải là việc nên làm. Sống theo cách đó thì bạn sẽ không bao giờ thực sự phát triển được các phẩm chất tâm linh của mình. Nếu bạn thực sự nghiêm túc muốn được giải thoát trọn vẹn, hãy quan tâm đến đến điều này một cách nghiêm túc. Hãy nỗ lực hiểu được rằng, trong lúc bạn trừng phạt và trả thù người khác, bạn cũng đang tự trừng phạt chính mình. Bạn có muốn liên tục trừng phạt chính mình như thế không? Bị bỏ rơi, nhạo báng, làm bẽ mặt, phản bội, lừa dối, lạm dụng, bỏ mặc không chăm sóc. Nhiều người đến với tôi và kể chuyện của họ. Có người kể về mẹ anh ta, người khác kể về bố mình. Ông bố và người con không nói chuyện với nhau, người con muốn chuộc lỗi với bố và cố bắt chuyện, nhưng ông bố nói không cần phải nói về chuyện đó. Ông chỉ muốn tránh xa, không liên lạc, ông không muốn có bất cứ liên hệ nào.
Khi tất cả chúng ta không thể tha thứ cho một người nào đó, thực ra là tất cả chúng ta vẫn để cho người đó trấn áp cuộc sống mình. Chúng ta để cho người đó định khuôn mình là ai. Hãy tâm lý thật sâu sắc về điều đó.
Bằng cách không tha thứ, tất cả chúng ta đang
buộc người đó phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm
về phiền não và đau khổ của mình.
Các bạn đã hiểu chưa? Chúng ta đang buộc người đó phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm, bất kể đó là ai. Điều đó có nghĩa là tất cả chúng ta không nhận chịu hàng loạt nghĩa vụ và trách nhiệm về cuộc sống mình – về niềm hạnh phúc hay đau khổ của mình. Tôi đau khổ tại vì anh và anh phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về điều đó. Nghĩa là tôi không chịu nghĩa vụ và trách nhiệm. Vậy ai sẽ làm cho bạn niềm hạnh phúc, ngoại trừ chính bản thân bạn?
Tha thứ là tự yêu thương chính bản thân
mình, chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về chính mình.
Hãy trả tự do cho người đó. Hãy ra đi tự do, tôi không còn trách móc và đổ lỗi cho anh nữa. Và bằng việc ấy, bạn cũng trả tự do cho chính mình nữa. Giờ đây tôi được tự do đi và làm những gì tôi muốn. Không tha thứ là tự hành hạ bản thân mình. Không tha thứ cho người khác là tự tra tấn mình. Vậy bạn có thể tha thứ cho anh ta không?
Nếu bạn cứ tự làm mình bất mãn, khổ sở
về những gì người ta đã đối xử với bạn,
bạn sẽ không thể sống một cuộc sống hài hòa,
cần bằng và có mục tiêu.
Hãy để cách nghĩ này thấm sâu vào tâm bạn. Nếu bạn cứ tự làm mình bất mãn, khổ sở về những gì người ta đã đối xử với bạn, bạn sẽ không thể sống một cuộc sống hài hòa, cần bằng và có mục tiêu. Bạn đang uổng phí cuộc sống mình. Bạn không thể sống một kiếp sống đầy tình thương và phát triển về mặt tâm linh mà không tha thứ. Nếu muốn sống một cuộc sống đầy tình thương và phát triển về mặt tâm linh, bạn phải học cách tha thứ. Hãy học cách tha thứ, đó là một loại học hỏi.
Một kiếp sống đầy tình thương và phát triển
về mặt tâm linh đòi hỏi bạn phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trọn vẹn về cuộc sống của chính mình.
Hãy tự nói với chính mình “Tôi tự chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về cuộc sống của chính mình. Tôi tự chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về niềm hạnh phúc của tôi. Tôi tự chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về đau khổ, phiền não của chính tôi”.
Và tha thứ cũng là rộng lượng. Bạn cần
phải rộng lượng thì mới tha thứ được.
Đúng vậy không? Tôi là người đại lượng, chính vì vậy tôi tha thứ cho anh. Tha thứ là cao thượng, nó rất cao thượng. Và có người nói câu này, một câu nói thật sự rất tuyệt vời: “Bạn không bao giờ vượt lên hơn người khác được nếu vẫn còn cố cay cú thua đủ cho bằng phân với họ”. Bằng cách cố cho bằng phân với họ, ăn thua đủ với họ, bạn không bao giờ hơn họ được. Thật là tuyệt, thật khó tìm được câu nào hay như thế. Bạn có thể nói được điều gì như thế không? Thật là hay, thực sự quý giá như một viên ngọc.
Bạn không bao giờ vượt lên hơn
người khác được nếu vẫn còn cố cay cú
thua đủ cho bằng phân với họ
Khi còn trẻ, ưu tiên hàng đầu của tôi là sự công minh. Bất cứ ai làm điều sai lầm cần phải bị trừng phạt. Nhưng thật là uổng phí cuộc sống nếu tôi cứ liên tục đi trừng phạt mọi người như thế. Làm thế nào để trừng phạt được một người đã chết?
Cách đối trị duy nhất đối với sân hận là tình thương.
Đức Phật nói: “Akkhodhena jine kodham”, có ai còn nhớ câu kệ Pali này không? Nó nằm trong kinh Pháp cú. Không hận thắng hận thù, là định luật ngàn thu. Bằng tâm không sân hận, bạn sẽ chiến thắng và nhiếp phục một người sân hận.
Lấy không sân thắng sân hận
Lấy thí thắng xan tham
Lấy thật chân thắng hư ngụy.
“Asadhun sadhuna jine” nghĩa là một người xấu, người đó có thể lừa dối bạn hay làm những việc xấu với bạn, nhưng bằng lòng chân thực, nhân hậu và tử tế, bạn sẽ chiến thắng người ấy. Không có cách nào khác để chiến thắng; nếu cố ăn thua đủ, ăn miếng trả miếng, tất cả chúng ta sẽ không bao giờ thắng được. Nhưng tất cả chúng ta cứ nghĩ rằng phải ăn miếng trả miếng cho bằng phân với hắn thì mình sẽ thắng. Tôi phải bằng phân với hắn. Tôi đòi hỏi phải có sự công minh. Gã đó phải bị trừng trị. Nhưng đó không phải là chiến thắng. Thực ra tha thứ là chiến thắng.
“Jine kadaliya danena”, người bỏn xẻn, keo kiệt, không muốn cho đi thứ gì. Bằng lòng bố thí, cho đến kẻ ấy, bạn chiến thắng và nhiếp phục họ.
“saccenalikavdinan”, bạn chiến thắng kẻ gian dối bằng lòng chân thực. Bằng sự trung thực bạn chiến thắng người dối gian. Đó là cách chiến thắng của Đức Phật, trong thực tiễn là cách chiến thắng tối thượng.
Hãy lấy tha thứ làm một cách sống,
bởi vì hàng ngày
chúng ta
vẫn phải gặp
nhiều người nói hoặc làm những điều tổn thương đến mình. Dù đi đâu chăng nữa,
tất cả chúng ta vẫn phải sống giữa con người,
dù vô tình hay cố ý tất cả chúng ta vẫn làm
tổn thương đến nhau. Mọi thứ sẽ vẫn còn liên tục như thế cho đến khi tất cả chúng ta chết.
Bạn chuẩn bị như thế nào cho cái tâm của mình, thái độ của mình để liên tục sống trong một thế giới như thế?
Phát triển tâm mình, có một trái tim rộng lớn,
cao thượng để dù bạn biết có người sẽ làm
tổn thương mình, nhưng bạn đã sẵn lòng
tha thứ. Bạn đã tha thứ trước khi bị họ làm tổn thương. Sống như vậy có phải tốt đẹp biết bao?
Có thể tôi không có đủ năng lực để thay đổi quốc tế quanh mình, nhưng tôi có thể thay đổi cách nhìn quốc tế bên trong mình.
Điều đó thật tuyệt vời! Vì vậy tôi đang học để làm điều đó. Có thể tôi không có đủ năng lực để thay đổi quốc tế quanh mình, nhưng tôi có thể thay đổi cách nhìn quốc tế bên trong mình. Cái gì diễn ra bên trong tôi là nghĩa vụ và trách nhiệm của tôi, nhưng những cái gì diễn ra ở bên ngoài thì tôi chẳng thể làm được gì nhiều. Những gì ở bên trong tôi là nghĩa vụ và trách nhiệm của tôi, tôi có thể thay đổi. Tôi có thể tạo ra sự khác biệt, ít nhất là đối với tâm mình.
Đau khổ là một lựa chọn. Chúng ta có quyền lựa chọn. Bạn muốn liên tục sống một cuộc sống đau khổ hay muốn giải thoát? Đây là điều rất quan trọng bạn cần phải học hiểu. Hãy học cách tha thứ, tha thứ.
Bây giờ, tất cả chúng ta hãy cùng hành thiền một chút nhé.
Trước hết tất cả chúng ta đặt tâm mình trên hơi thở, ngồi thật tự do, thư giãn thật kỹ khuôn mặt, tay, chân. Tôi tiếp tục nhắc nhở chuyện này. Điều rất quan trọng là phải làm cho thân và tâm được thư giãn, tự do. Hãy ngồi theo cách nào bạn thích, nhưng hãy cố gắng nỗ lực hết mình để cảm thấy thư giãn và tự do, bạn có thể để tay tự do như thế này, và hãy thư giãn khuôn mặt ra, thư giãn miệng, lưỡi. Tôi sẽ hướng dẫn rất ngắn gọn thôi. Hãy thư giãn đôi mắt, thư giãn môi, miệng, lưỡi; thư giãn hàng loạt khuôn mặt và thở một cách tự nhiên, đừng giữ hơi thở. Thở vào một cách tự nhiên, dễ dàng, và cảm thấy thật tự do.
Thở vào, thở ra, hãy chú ý. Chú ý vào hơi thở vào, từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc. Thở ra, từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc. Để tâm mình nhẹ nhàng trên hơi thở.
Mỗi khi tâm lý đến, hãy biết nó một cách rất nhẹ nhàng, rất tử tế rồi lại nhẹ nhàng đưa tâm mình trở lại hơi thở. Bây giờ hãy nghĩ đến người nào đó mà bạn đã trót làm tổn thương, bạn đã nói điều gì đó làm người ta tổn thương, hay thậm chí chỉ một cái nhìn làm người ta tổn thương. Bạn đã làm điều gì đó làm tổn thương người ta. Hãy nghĩ về người đó, họ đã bị tổn thương như thế nào, họ cảm thấy như thế nào.
Hãy giữ tâm mình càng tĩnh lặng càng tốt, ngay cả khi bạn nghĩ về điều đó. Nếu bạn có thể nói một cách thành thật trong tâm mình, hãy tưởng tượng và nói: “Tôi xin lỗi, hãy tha lỗi cho tôi”. Nhưng nếu bạn không nói được như vậy thì cũng không sao. Chỉ cần ghi nhận chân thực rằng mình không thể nói được. Đó có thể là việc vừa mới xảy ra. Cũng có thể là một sự việc đã xảy ra cách đây 20, 30 năm trước. Nghĩ về người đó, và hãy nói một cách nhẹ nhàng, chân thật: “Tôi xin lỗi, hãy tha thứ cho tôi”. Khi bạn đã nói điều đó một cách thật lòng, dù rằng trong sự tưởng tượng, hãy xem mình cảm thấy như thế nào, xem có cảm nhận được khoảng khoảng trống rộng rãi hơn trong tim mình hay không. Khi bạn có thêm được khoảng khoảng trống trong tim mình, hãy để tâm lại trên hơi thở, giữ cho tâm mình bình an và tĩnh lặng.
Bây giờ hãy nghĩ đến một người nào đó đã làm mình tổn thương. Đầu tiên bạn cảm nhận được sự tổn thương, bạn cảm thấy như thế nào? Bạn cảm thấy cảm xúc tổn thương. Bạn cảm thấy tức giận. Làm sao hắn ta, cô ta có thể làm như thế với mình chứ? Và hãy xem điều đó khiến bạn cảm thấy như thế nào. Có nguời đã khiến bạn tổn thương, và bạn bị tổn thương. Bạn cảm thấy như thế thật là bất công. Đó là sự xúc phạm, có người đã xúc phạm bạn. Và bây giờ hãy tự nhủ với mình rằng mình đã đủ mạnh mẽ. Tôi đã đủ mạnh mẽ và đủ trưởng thành để thấu hiểu và tha thứ. Thấu hiểu và tha thứ, tôi tha thứ cho anh. Tôi lựa chọn cách tha thứ cho anh.
Bây giờ là lúc bạn tha thứ cho chính mình. Hãy nghĩ về chính bản thân mình, nghĩ đến những việc mình đã làm mà không thể tha thứ cho chính mình. Tự trách móc mình vì đã làm điều gì không đúng, tự trách mình đã thất bại, thậm chí còn trách mình sao không thể tha thứ cho người khác. Nhưng với một cái tâm tĩnh lặng và nhẹ nhàng, hãy nghĩ về chính mình và tự nhủ: tôi tự tha thứ cho tôi. Tôi yêu thương chính bản thân tôi. Hãy xem điều gì diễn ra trong tâm khi bạn nói như vậy. Bạn có thể đồng ý được điều đó không?
Tôi tự tha thứ cho chính mình,
tôi yêu thương chính con người tôi.
Tôi ở đây để học hỏi, để thấu hiểu, tôi ở đây để tha thứ cho mọi người, trong đó có cả chính tôi. Tôi có những việc quan trọng hơn để làm. Tôi đang tiến bước đến giải thoát. Tha thứ cho mọi người, tôi giải thoát cho họ. Tôi không bắt ai phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về thực trạng của tôi nữa. Tôi được tự do sống cuộc sống tôi. Tôi được tự do để phát triển các phẩm chất tâm linh của mình. Tôi lớn mạnh, tôi mạnh mẽ, tôi rộng lượng, tôi tha thứ.
Khi bạn tĩnh lặng và bình an, bạn có thể định hướng tâm mình. Vì vậy, điều quan trọng là phải tu tập để có một mức độ bình an và tĩnh lặng tối thiểu nào đó rồi sau đó hướng tâm mình tới các trạng thái tâm thiện.
Trước hết hãy làm cho tâm mình định tĩnh, sau đó như tôi nói với bạn ở trên, hãy nhìn vào tâm mình để thấy việc không tha thứ sẽ làm chính bạn tổn thương đầu tiên như thế nào. Điều đầu tiên là nhìn điều đó, bởi vì trước hết tất cả chúng ta phải bắt đầu từ chính mình. Không tha thứ hạn chế cuộc sống của mình như thế nào? Nó trói buộc như thế nào và cũng cố gắng nỗ lực xem mình không tha thứ thì được cái gì? Bạn được một cái gì đó. Ít nhất bạn cảm thấy rằng mình được cái gì đó. Hãy cố gắng nỗ lực thấy ra điều đó. Và chẳng lẽ đó là điều tốt nhất bạn nhận từ cuộc sống này ư? Ăn miếng trả miếng? Trừng phạt và trả thù người khác ư?
Đúng vậy, đó quả là một điều rất buồn. Người đó đã chết, còn bạn thì vẫn chưa kết thúc được mối quan hệ ấy. Mối quan hệ ấy chưa chấm hết, chưa triển khai xong. Điều đầu tiên là bạn phải làm việc đó, cảm nhận cảm xúc của mình, và cảm nhận xem tại sao mình không thể tha thứ, bạn được cái gì từ việc đó. Sự tưởng tượng thực sự có công dụng. Trong tưởng tượng, bạn đối thoại với người đó, bạn nói với anh ta một cách thành thật mình cảm thấy như thế nào. Hãy liên tục làm như vậy. Có thể bạn chưa thể làm được ngay, nhưng hãy cố gắng nỗ lực làm. Khi phát triển chánh niệm ngày càng mạnh, ngày càng đồng ý chính mình và đồng ý người ấy, thì sự tha thứ sẽ đến một cách tự nhiên. Giống như tôi đã kể cho các bạn câu truyện của tôi, tôi không cần phải tha thứ cho ai nữa. OK, đó là một bài học mà tôi cần học hỏi. Vì vậy hãy cố gắng nỗ lực xem mình có thể học được gì từ sự việc này. Thực ra tất cả chúng ta đang phải trải qua một bài kiểm tra. Bạn đang bị kiểm tra.
Cuộc đời là một trường học.
Mỗi sự việc xảy ra là một bài học, dù xấu hay tốt. Bạn học được gì từ sự việc này?
Tôi biết khá nhiều người, bởi vì tôi nói chuyện với mọi người rất cởi mở và chân thành. Mọi người thường kể tôi nghe những câu truyện của họ. Đôi khi có những người tôi biết từ rất, rất lâu. Nhiều năm, 10 năm, 15 năm, 20 năm. Vì vậy tôi biết rất nhiều chuyện của họ, những gì đã xảy ra trước kia. Họ đến kể với tôi yếu tố của họ, họ bị tổn thương, bị xúc phạm và bị đối xử tồi tệ, bị trừng phạt. Họ ghét người đó, không muốn liên tục quan hệ nữa, không muốn nhìn mặt nữa. Tôi khuyến khích họ học hỏi điều gì đó từ sự việc và nỗ lực giữ quan hệ. Trong hầu hết các trường hợp, mọi người đều học hỏi được điều gì đó từ những mối quan hệ đau đớn ấy, từ sự việc đau khổ ấy. Và họ trở thành một người tốt hơn. Khi đó, họ rất hoan hỷ vì mình đã trở thành người tốt, vì đã học được một bài học và trưởng thành hơn. Khi đã hoan hỷ và niềm hạnh phúc về sự học hỏi đó, họ không còn ghét người ấy nữa. Đôi khi, họ nói với tôi là họ còn thấy thương người ấy nữa, bởi vì bất cứ ai làm tổn thương người khác, họ làm vậy là bởi vì họ chưa trưởng thành, chưa mạnh mẽ mà chỉ là một người yếu ớt, và có rất nhiều nỗi sợ. Tôi biết rất nhiều câu truyện thực như thế. Nhưng tôi không có thời hạn để kể hết cho các bạn bây giờ.
Rất nhiều người, khi thực hành thực tế thiền họ ngày càng chánh niệm, bình an, tĩnh lặng và phát triển được những tuệ giác sâu sắc, họ cảm thấy hoan hỷ và mãn nguyện với cuộc sống của mình. Lúc đó họ rất mãn nguyện với cuộc sống của mình. Và họ liên tục thực hành thực tế, hoan hỷ với những gì mình đang làm. Khi bạn cảm thấy mãn nguyện với cuộc sống của mình, nhìn lại những gì đã xảy đến với bạn trước kia, bạn hiểu rõ một điều rằng tất cả những điều đó xảy ra là để đưa bạn đến chỗ này đây.
Xét về một mặt nào đó, những sự việc
đau đớn ấy là thiết yếu cho bạn để học
bài học của mình, thiết yếu để bạn
trở thành một người như bạn bây giờ.
Bởi vì những việc ấy xảy đến, tôi nỗ lực nhắc nhở mọi người hãy nỗ lực duy trì chánh niệm và tỉnh giác trong suốt cả ngày. Vì vậy, bạn cần phải thực hành thực tế một số thể loại thiền. Một là ngồi thiền theo quy củ, loại nữa là thực hành thực tế thiền theo kiểu bán chính thức. Vì vậy, hãy tập thói quen luôn duy trì ít nhất một mức độ chánh niệm nào đấy trong suốt cả ngày. Bởi vì đã có một mức chánh niệm nào đó thường trực trong tâm, khi đối lập với những thực trạng khó khăn, bạn sẽ không phản ứng quá nhiều. Điều đó rất quan trọng. Khi không có chánh niệm bạn sẽ thấy rất stress, rất bức xúc và bạn sẽ phản ứng một cách tự động. Nhưng khi có chánh niệm, mặc dù ở trong thực trạng khó khăn bạn vẫn không phản ứng mạnh như vậy. Và thực ra stress cũng là một loại phản ứng. Chính vì vậy trong y học người ta gọi là phản ứng stress.
Khi có chánh niệm, bạn ít phản ứng hơn,
bạn nhận thức được về thực trạng. Vì vậy bạn
có thể làm giảm mức độ stress chỉ bằng việc thực hành thực tế chánh niệm. Điều đó rất đáng làm.
Hãy cố gắng nỗ lực duy trì chánh niệm trong
suốt cả ngày. Hãy liên tục thực hành thực tế.
Điều đó rất quan trọng.
Cuộc sống ngày nay ngày càng trở nên bức xúc
và đầy stress. Bạn không có sự lựa chọn
nào khác ngoài chánh niệm.
Rừng thiền Sóc Sơn
Mùa xuân về, 2013.
SÁCH ĐÃ IN :
(cùng một dịch giả)
–Ngôi nhà Chánh niệm
Tác giả: Thiền sư Sayadaw U Jotika.
–Cuộc đời là một Hành trình Tâm linh
Tác giả: Thiền sư Sayadaw U Jotika.
–Bản đồ Hành trình Tâm linh
Tác giả: Thiền sư Sayadaw U Jotika.
–Tuyết giữa Mùa hè
Tác giả: Thiền sư Sayadaw U Jotika.
–Những bước đi trên con đường
Tác giả: Đại trưởng lão Thiền sư Ajhan Thate .
–Đừng coi thường phiền não
Tác giả: Thiền sư Sayadaw U Tejaniya.
–Chỉ mỗi Chánh niệm thì không đủ
Tác giả: Thiền sư Sayadaw U Tejaniya.
–Pháp ở mọi nơi
Tác giả: Thiền sư Sayadaw U Tejaniya.
–Sức mạnh của Chánh niệm
Tác giả: Đại trưởng lão Thiền sư Nyanaponika.
–Thái độ tiêu cực
Tác giả: Thiền sư Sayadaw U Jotika
-Thiền tập
Tác giả: Đại Trưởng lão Thiền sư Ajhan Cha
Đang in :
–Tinh yếu thiền Phật giáo
Tác giả: Đại trưởng lão Thiền sư Nyanaponika.
–Kinh Tứ Niệm Xứ
Tác giả
: Thiền sư Sayadaw U Jotika.
|
