Tai người gồm có ba phần đi từ ngoài vào trong là: Tai ngoài, tai giữa và tai trong. Trong đó, tai ngoài lại gồm 2 bộ phận là loa tai (hay còn gọi là vành tai) và ống tai ngoài. Vậy loa tai ở người có cấu tạo ra sao? Nó thực hiện những chức năng nào? Những bệnh lý nào thường gặp ở bộ phận này? Hãy cùng Bác sĩ Sử Ngọc Kiều Chinh tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Vành tai là gì ?
Vành tai hay còn gọi là loa tai, đó là phần tai thuận tiện nhìn thấy được ở 2 bên đầu của người. Nó là một phần của mạng lưới hệ thống dẫn truyền âm thanh, giúp tất cả chúng ta hoàn toàn có thể nghe thấy được. Tai người gồm ba phần : Tai ngoài, tai giữa và tai trong. Vành tai là một phần của tai ngoài. Chúng nằm ở vị trí hai phía bên đầu, gần vùng thái dương. Tại nơi quai hàm gắn vào sọ .
Loa tai gồm có lớp da bảo phủ sụn. Nó được giữ ở đúng vị trí hai bên đầu nhờ những cơ và dây chằng. Hình dạng hoàn toàn có thể khác nhau tùy từng người. Những bệnh thường gặp ở vùng này hoàn toàn có thể là : viêm sụn vành tai, tụ dịch, tụ máu, dò luân nhĩ, u bã đậu …
Sự hình thành và tăng trưởng
Sự hình thành loa tai được thấy đầu tiên trong khoảng tuần thứ 6 của phôi thai. Nó phát triển từ 6 ụ tai. Những ụ này phát triển thành các nếp gờ của loa tai. Chúng dần dịch chuyển lên trên và ra sau đến vị trí cuối cùng hai bên đầu trong quá trình phát triển thai kỳ. Ba ụ tai đầu tiên tạo thành bình tai, trụ gờ luân và gờ luân. Cảm giác da của những vùng này được chi phối bởi dây thần kinh số V. Ba ụ tai tiếp theo tạo thành gờ đối luân, gờ đối bình và dái tai. Những phần này của loa tai được chi phối bởi đám rối thần kinh cổ và một phần của dây thần kinh mặt.
Hình thể ngoài
Loa tai về hình thể hơi giống một cái phễu. Nó nằm ở ngoài cùng, hình dạng hơi vểnh và hướng ra trước. Gồm có hai mặt : mặt ngoài và mặt trong .
Mặt ngoài : Ở giữa có một chỗ lõm gọi là xoắn tai. Xoắn tai được bọc bởi bốn gờ :
- Gờ luân: là gờ viền ngoài cùng, đi theo chu vi loa tai từ xoắn tai đến dái tai.
- Gờ đối luân: đối diện với gờ luân. Đầu trên của gờ này chia thành hai trụ. Giữa gờ luân và gờ đối luân là lõm thuyền.
- Bình tai: Ở phía trước xoắn tai.
- Gờ đối bình tai: đối diện với bình tai.
- Phần dưới loa tai là dái tai. Dái tai mềm hơn những vùng khác vì không có sụn bên trong. Đây là vùng thường được chọn để xỏ khuyên tai.
Mặt trong : Áp vào da đầu, có những vết lồi lõm ngược với bên ngoài .
Cấu tạo của vành tai
Vành tai ( loa tai ) được cấu trúc bởi da, sụn, dây chằng và cơ. Nó gồm một bản sụn ở giữa. Ở phía trước và sau có da và ít cơ bao trùm. Ở ¼ dưới loa tai không có cốt sụn, chỉ có da bộc mỡ, gọi là dái tai .
- Da phủ bên ngoài, có lớp mỡ kém phát triển. Do lớp mỡ này mỏng nên loa tai dễ bị buốt khi trời lạnh. Da dính chặt vào sụn ở phía trước nhưng lại lỏng lẻo ở phía sau. Do đó khi bị đụng dập ở mặt trước có thể làm bong lớp da ra khỏi sụn, tạo nên khối máu tụ ở giữa.
- Sụn tạo thành hình dạng lồi lõm của loa tai. Dái tai không có sụn mà chỉ có mô sợi và mô mỡ. Đó là nơi ta thường xỏ lỗ để đeo hoa tai hay bác sĩ châm kim thử thời gian chảy máu. Sụn ở gờ bình tai liên tiếp với sụn ống tai ngoài. Sụn giúp loa tai giữ nguyên vẹn hình dạng. Nếu sụn bị tổn thương hay hủy hoại do nhiễm trùng, loa tai sẽ biến dạng.
- Dây chằng và cơ. Ngoài cấu tạo từ da và sụn, loa tai được gắn vào hai bên đầu bởi các dây chằng và cơ. Các dây chằng gồm có: dây chằng tai trước, dây chằng tai sau, dây chằng tai trên. Các cơ gồm có: cơ tai trước, cơ tai sau, cơ tai trên. Nhìn chung, dây chằng và cơ của tai người kém phát triển. Vì thế tai chúng ta không cử động được như ở động vật.
Vành tai được nuôi dưỡng bởi 2 nguồn mạch máu. Động mạch thái dương nông cung ứng máu cho dái tai, bình tai và một phần gờ luân. Động mạch vành tai sau phân phối máu cho hầu hết mặt sau vành tai .
Vành tai có những công dụng nào ?
Vành tai là bộ phận tiên phong trong mạng lưới hệ thống dẫn truyền âm thanh. Sóng âm thanh phải đi qua chúng trước khi đi vào ống tai ngoài. Sau đó nó liên tục đi qua màng nhĩ và vào tai giữa. Ở tai giữa, nó làm rung chuyển chuỗi xương con và truyền rung động vào tai trong. Tại đây nó được chuyển thành những tín hiệu thần kinh dẫn truyền đến não bộ. Giúp tất cả chúng ta nghe và hiểu được âm thanh .
Loa tai người có những nếp lồi lõm. Vì thế ta hoàn toàn có thể thu nhận âm thanh từ mọi phía mà không cần cử động tai như ở động vật hoang dã. Nó tích lũy âm thanh bằng cách hoạt động giải trí như một cái phễu, giúp khuếch đại âm thanh và hướng nó đến ống tai ngoài .
Loa tai còn giúp chuyển âm thanh thành thông tin giúp tất cả chúng ta xu thế. Khi hai loa tai cùng hoạt động giải trí giúp xác lập được vị trí, nguồn gốc phát ra âm thanh, khuynh hướng âm thanh. Đồng thời giúp tách biệt âm thanh này với âm thanh khác. Loa tai người cũng có công dụng lọc âm thanh. Nó ưu tiên chọn những âm thanh trong tần số giọng nói của người .
Loa tai còn có tính năng thẫm mỹ. Là nơi tất cả chúng ta thường gắn trang sức đẹp và những thiết bị trợ thính. Biến dạng loa tai do bệnh lý hay chấn thương ảnh hưởng tác động nhiều đến thẫm mỹ .
Những bệnh lý nào hoàn toàn có thể gặp ở vành tai ?
Dưới đây liệt kê một số bệnh lý có thể gặp ở vành tai. Có những bệnh lý lành tính, nhưng có những bệnh có thể ảnh hưởng xấu đến hình dạng và chức năng của vành tai nếu không được điều trị đúng cách.
Viêm sụn vành tai
Là một thực trạng nhiễm trùng của sụn, màng sụn vành tai. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ để lại di chứng ảnh hưởng tác động tới thẫm mỹ và tính năng của vành tai. Bệnh hoàn toàn có thể Open sau viêm ống tai ngoài cấp, sau tai nạn đáng tiếc có tổn thương vành tai hay sau xỏ khuyên tai không bảo vệ vô khuẩn .
Biểu hiện hoàn toàn có thể từ nhẹ như ngứa rát, hơi đau đến sưng, nóng, đỏ, đau nhiều vành tai. Khi viêm tấy thành mủ, đau tăng rõ, vành tai sưng nề mất những nếp sụn. Nếu không được điều trị tốt, sụn bị hoại tử, vành tai bị co rúm, tác động ảnh hưởng nhiều đến thẫm mỹ .
Tụ dịch/ tụ máu vành tai
Tụ dịch vành tai là một thực trạng tích tụ thanh dịch hoặc máu ở vành tai. Đây là một bệnh ít gặp và thường lành tính. Thường xảy ra sau chấn thương đụng dập. Cơ chế là do chấn thương gây đứt mạch máu màng sụn, làm máu chảy ra và tụ lại giữa lớp sụn và màng sụn .
Nếu tổn thương không được điều trị sớm, khối máu tụ hoàn toàn có thể chèn ép làm viêm hoại tử sụn vành tai. Có thể gây biến chứng vành tai hình bông cải. Biểu hiện của bệnh là sưng nề vành tai. Đau tai thường chỉ Open khi có thực trạng nhiễm trùng. Điều trị bằng thuốc uống và chọc hút lấy dịch máu tụ .
U bã đậu
U bã đậu hoàn toàn có thể Open ở nhiều nơi trên khung hình. Chúng cũng thường gặp ở dái tai. Đây là một dạng u lành tính không ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, nhưng chúng tác động ảnh hưởng nhiều đến thẫm mỹ .
U bã đậu có cấu trúc gồm lớp vỏ bọc, bên trong là chất bã mềm màu trắng hay vàng nhạt. U thường không gây cảm xúc đau, không hóa ác. Nhưng khi to dần hoàn toàn có thể gây cảm xúc không dễ chịu. Khi u bị viêm nhiễm hoàn toàn có thể tấy đỏ và đau nhức. Điều trị hoàn toàn có thể là phẫu thuật lấy u bã đậu khi nó lớn và tác động ảnh hưởng nhiều đến thẫm mỹ .
Zona tai
Zona tai xảy ra do nhiễm virus varicella zoster thứ phát tại hạch gối ( nhiễm nguyên phát gọi là bệnh thủy đậu ). Tình trạng suy giảm miễn dịch khi lớn tuổi, nhiễm HIV hoặc điều trị thuốc ức chế miễn dịch đều có tương quan đến bệnh .
Người bệnh hoàn toàn có thể có những bộc lộ như sốt, đau rát một bên tai, nhức đầu. Mụn nước Open ở vành tai, thành sau ống tai ngoài. Tổn thương mụn nước có viền đỏ xung quanh, khi lành để lại sẹo. Bệnh nhân hoàn toàn có thể nghe kém, ù tai, chóng mặt kèm theo. Điều trị đa phần bằng thuốc kháng virus, giảm đau, kháng viêm theo quan điểm bác sĩ .
Dò luân nhĩ hay rò luân nhĩ
Dò luân nhĩ là vùng trước vành tai có một lỗ nhỏ Open từ khi sinh ra. Đây là một dị tật bẩm sinh, khá phổ cập. Dị tật này gây ra bởi sự khiếm khuyết hay sự hợp nhất không trọn vẹn của 6 ụ tai trong quy trình tăng trưởng phôi thai. Phần lớn dò luân nhĩ không gây triệu chứng không dễ chịu gì .
Một số trường hợp có chảy dịch hôi qua lỗ dò. Thỉnh thoảng lỗ dò bị tắc, túi dò bị nhiễm trùng hay áp xe hóa. Điều trị gồm có nội khoa trong tiến trình viêm nhiễm, rạch dẫn lưu mủ khi bị áp xe hóa và phẫu thuật lấy bỏ hàng loạt đường rò luân nhĩ .
Ung thư vành tai
Thường gặp ở người lớn tuổi. Biểu hiện ban đầu thường là u nhỏ bằng nốt ruồi ở vành tai, cứng, sần sùi, dính vào sụn, dễ chảy máu. Sau đó phát triển nhanh tạo thành u sùi lan khắp vành tai. Xâm nhập vào ống tai ngoài và tai giữa.
Điều trị thường là phối hợp đa trị liệu : phẫu thuật, hóa trị, xạ trị. Phẫu thuật nhằm mục đích cắt bỏ rộng khối ung thư, đôi lúc cắt bỏ cả vành tai .
Dị tật tai nhỏ
Dị tật tai nhỏ bẩm sinh không phải là bệnh rình rập đe dọa tính mạng con người nhưng ảnh hưởng tác động đến thính lực và thẩm mỹ và nghệ thuật của người bệnh. Về thính lực thì hoàn toàn có thể khắc phục bằng gắn máy nghe đường xương, tuy nhiên nếu có một tai nghe thông thường thì không thiết yếu. Vấn đề nghệ thuật và thẩm mỹ thường khiến người bệnh mặc cảm và tự ti. Hiện nay phẫu thuật tạo hình lại vành tai đã có nhiều tân tiến .
Vành tai là một bộ phận của tai ngoài. Nó có tính năng quan trọng trong mạng lưới hệ thống dẫn truyền âm thanh. Vành tai ở vị trí hai bên đầu và ảnh hưởng tác động nhiều đến thẫm mỹ nếu bị biến dạng. Vì vậy nếu có những không bình thường Open ở vành tai, bạn nên đi khám và điều trị kịp thời .
