Trong mùa mưa bão, vô số sinh vật từ đất, bụi, rác, chất thải… hòa vào dòng nước, gây ô nhiễm môi trường. Điều này khiến người dân phải đối mặt với nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa mùa bão lũ rất cao.
Bệnh tiêu hóa mùa mưa bão là gì?
Mùa mưa và bão khiến nguồn nước bị ô nhiễm, gây ra những bệnh lý đường tiêu hóa. Điều này gây nhiều tác động ảnh hưởng xấu đi tới đời sống và sức khỏe thể chất của dân cư.
Một số bệnh tiêu hóa mùa mưa bão thường gặp như:
- Bệnh do vi khuẩn như tiêu chảy, dịch tả, bệnh Shigellosis, bệnh đường ruột do nhiễm khuẩn Salmonellosis.
- Bệnh do virus như viêm gan, viêm ruột, viêm não, bại liệt.
- Bệnh ký sinh trùng như bệnh do Cryptosporidium, bệnh Amtiêuip, bệnh Giardiasis, sán máng, giun đường ruột, giun Guinea.
Nguyên nhân gây bệnh tiêu hóa mùa mưa bão
Trong và sau mưa lũ, nhiều vi sinh vật, chất thải, bụi, rác … theo dòng nước tràn ra nhiều nơi. Điều này gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường nghiêm trọng, tiềm ẩn rủi ro tiềm ẩn dịch bệnh. Ngoài ra, thực phẩm gặp thời tiết mưa ẩm cũng dễ bị ôi thiu, hỏng mốc. Người dân nếu không tinh lọc và chế biến kỹ rất dễ bị ngộ độc.
Nguồn nước hoạt động và sinh hoạt của người dân do mưa và bão có rủi ro tiềm ẩn ô nhiễm rất cao. Điều này gây ảnh hưởng tác động xấu tới nguồn nước và thực phẩm khi chế biến thức ăn. Vì thế, mưa và bão không chỉ gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường mà còn là điều thuận tiện cho những vi sinh vật sinh sôi và tăng trưởng, gây ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm.
Bệnh do vi khuẩn
1. Bệnh đường ruột do nhiễm khuẩn Salmonella
Đây là thực trạng nhiễm vi trùng Salmonella ( vi trùng thương hàn ) trong dạ dày và ruột, tựa như viêm dạ dày. Vi khuẩn Salmonella gồm S. typhi và S. paratyphi A, B, C. Tất cả đều có năng lực gây bệnh thương hàn. Vi khuẩn đi vào hệ tiêu hóa, sau khi chết sẽ giải phóng nội độc tố. Vi khuẩn Salmonella khi chết càng nhiều sẽ càng giải phóng nhiều độc tố tiến công khung hình người bệnh. Nội độc tố của vi trùng Salmonella gây ảnh hưởng tác động xấu đi ở ruột, gây tổn thương niêm mạc ruột, kích thích gây đau bụng, làm chảy máu, gây thủng ruột. ( 1 )
2. Bệnh dịch tả
Bệnh dịch tả ( bệnh tả ) là bệnh truyền nhiễm cấp tính ở đường tiêu hóa. Phẩy khuẩn tả Vibrio cholerae là nguyên do gây bệnh, đơn cử là độc tố cholerae do vi trùng tả sinh ra trong ruột non. Độc đố link cùng thành ruột gây cản trở dòng chảy thông thường của clorua và natri. Điều này kích thích khung hình tiết ra lượng nước khổng lồ, dẫn tới tiêu chảy. Người bệnh thường có những triệu chứng như nôn, tiêu chảy, mất nước và điện giải nghiêm trọng ( gây sốc nặng ). Nếu trì hoãn chữa trị hoàn toàn có thể dẫn tới tử trận.
3. Bệnh tiêu chảy
Nguyên nhân tiêu chảy thường gặp là do nhiễm khuẩn. Sau mưa bão, điều kiện kèm theo vệ sinh thường thấp kém, môi trường tự nhiên ô nhiễm, thiếu nước sạch. Phần lớn nhiễm khuẩn gây tiêu chảy sẽ lây truyền qua đường phân – tay – miệng, nước và thức ăn nhiễm bẩn. Ngoài ra, nguồn nước ở những khu vực xảy ra mưa lũ dễ bị nhiễm vi trùng tả, vi trùng Shigella, Salmonella, lỵ Amip, vi trùng E.coli và những vi trùng đường ruột khác. Người bệnh tiêu chảy thường có số lần đi tiêu hơn 3 lần / ngày, đặc trưng với phân lỏng toàn nước, màu vàng, nâu hay trắng đục. Tiêu chảy là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hại, có năng lực lây lan nhanh và gây thành dịch lớn.
4. Bệnh Shigella
Shigella ( Shigellosis ) là trực khuẩn Gram âm tính, không vỏ, không có lông, không có năng lực di động, không sinh nha bào. Vi khuẩn này có năng lực gây bệnh viêm dạ dày ruột, bệnh lỵ trực khuẩn. Shigella có 4 nhóm khác nhau gồm Shigella dysenteriae, Shigella flexneri, Shigella boydii, Shigella sonnei. Trực khuẩn hoàn toàn có thể sống sót trong nước ngọt, rau sống, thức ăn khoảng chừng 7 – 10 ngày ở điều kiện kèm theo nhiệt độ phòng. Nếu trên quần áo nhiễm bẩn, trong đất, Shigella hoàn toàn có thể sống sót đến 6 – 7 tuần. Tuy nhiên, trực khuẩn dễ bị hủy hoại nhanh trong nước sôi, dưới ánh sáng mặt trời hay những thuốc khử trùng thường thì. Vi khuẩn Shigella được thải ra ngoài theo phân. Nguyên nhân nhiễm Shigella phổ cập là do dùng nước có vi trùng Shigella, ăn thức ăn được nấu bằng nước nhiễm khuẩn hay tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. Bất cứ ai cũng có năng lực nhiễm trực khuẩn Shigella, đặc biệt quan trọng phổ cập ở trẻ nhỏ dưới 3 tuổi.
Bệnh do virus
5. Bệnh viêm gan A
Bệnh viêm gan A ( bệnh viêm gan siêu vi A ) do virus viêm gan A gây ra. Bệnh lây truyền qua đường tiêu hóa, nguồn thức ăn, nguồn nước bị ô nhiễm. Người bệnh thường bị suy giảm công dụng gan. Tuy nhiên, bệnh không gây tử trận như những loại viêm gan virus khác. Triệu chứng thường lê dài không quá 6 tháng.
6. Bệnh viêm dạ dày ruột
Đây là thực trạng viêm của lớp lót phía trong dạ dày, ruột non, đại tràng. Phần lớn là do nhiễm trùng. Một số trường hợp hoàn toàn có thể xảy ra sau uống thuốc và nuốt phải chất độc hoá học như sắt kẽm kim loại, chất gây bệnh … Bệnh thường lây qua thực phẩm, nước hay trải qua lây lan từ người sang người. Virus là nguyên do thông dụng gây viêm dạ dày ruột, gồm có norovirus và rotavirus. Virus nhiễm vào những tế bào ruột trong biểu mô của ruột non. Hậu quả là thoát chất lỏng, điện giải vào trong lòng ruột. Một số trường hợp gây giảm hấp thu carbohydrate, làm trầm trọng những triệu chứng do tiêu chảy thẩm thấu gây ra. ( 3 )
7. Bệnh viêm não
Bệnh Viral do muỗi culex đẻ trứng trong nước ô nhiễm. Viêm não thường không có triệu chứng. Tuy nhiên, 1 số ít trường hợp hoàn toàn có thể bị hôn mê và tê liệt, đặc biệt quan trọng ở người bệnh nhạy cảm.
8. Bệnh bại liệt
Bệnh bại liệt ( poliomyelitis ) gây đau họng, táo bón hoặc tiêu chảy và sốt. Một số trường hợp nghiêm trọng hoàn toàn có thể bị hôn mê. ( 4 )
Bệnh ký sinh trùng
9. Bệnh do Cryptosporidium
Cryptosporidium là loại ký sinh trùng đơn bào thuộc Apicomplexa. Chúng gây ảnh hưởng tới đường ruột, hệ hô hấp hoặc cả hệ miễn dịch, gây suy giảm miễn dịch cá thể dẫn tới tình trạng tiêu chảy, ho dai dẳng.
Bệnh do Cryptosporidium thường gặp là tiêu chảy cấp tính. Ở người có hệ miễn dịch kém, triệu chứng bệnh hoàn toàn có thể nặng hơn, rình rập đe dọa tới tính mạng con người. Triệu chứng bệnh do Cryptosporidium thường là đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, ói mửa, sốt nhẹ, khung hình bị mất nước. Tuy nhiên, một số ít trường hợp hoàn toàn có thể không Open triệu chứng. Triệu chứng Open khoảng chừng 2 – 10 ngày sau khi tiếp xúc ký sinh trùng, trung bình 7 ngày, lê dài 1 – 2 tuần so với người khỏe mạnh. Tình trạng nhiễm trùng có năng lực lâu hơn ở người bệnh có hệ miễn dịch suy yếu.
10. Bệnh do Amip
Bệnh do Amip là thực trạng nhiễm đơn bào Entamoeba histolytica. Bệnh hoàn toàn có thể gây tổn thương đặc trưng như loét tại niêm mạc đại tràng, hoàn toàn có thể gây ra những ổ áp xe tại những cơ quan khác nhau ( gan, não … ). Bệnh do Amip thường lê dài, mạn tính nếu không điều trị tích cực. Kén amip qua nước uống, thức ăn … xâm nhập khung hình qua đường tiêu hoá. Khi đến dạ dày, nhờ tính năng của dịch vị phá vỡ vỏ, bốn nhân trong kén được giải phóng và tăng trưởng thành 4 amip nhỏ rồi vận động và di chuyển tới cư trú tại hồi manh tràng. Đây là nơi giàu chất dinh dưỡng, có độ pH thích hợp và nhiều vi trùng cộng sinh. Thời gian ủ bệnh thường lê dài khoảng chừng 1 – 2 tuần cho tới 3 tháng. Bệnh khởi phát hoàn toàn có thể từ từ hay cấp tính. Ban đầu, người bệnh có tín hiệu stress, chán ăn, chóng mặt, đau bụng … thường không sốt hay sốt nhẹ. Vào thời kỳ toàn phát, bệnh biểu lộ với những triệu chứng đa phần gồm đau quặn bụng, mót rặn, đi ngoài “ giả ”, đi tiêu nhiều lần, phân nhầy lẫn máu.
11. Bệnh Giardia
Nhiễm Giardia ( Giardiasis ) là bệnh nhiễm ký sinh đơn bào đường ruột trên. Bệnh do loại trùng roi Giardia lamblia gây ra. Bệnh Open trên toàn thế giới, đặc biệt quan trọng ở những vùng có điều kiện kèm theo vệ sinh kém. Nguy cơ trẻ nhỏ nhiễm bệnh cao hơn người lớn. Các trường hợp suy giảm miễn dịch ( AIDS ) hoàn toàn có thể bị bệnh nặng, lê dài. Các trận dịch bệnh Giardia lớn thường tương quan tới nguồn nước bị nhiễm bẩn. Các trận dịch nhỏ thường tương quan tới thức ăn, thực phẩm hay ở cùng nhà trẻ. Những thể lâm sàng của bệnh là tiêu chảy cấp tính, tiêu chảy mạn tính và hội chứng giảm hấp thu. Người bệnh hoàn toàn có thể Open những triệu chứng như :
- Phân nát và nhiều.
- Tần suất đi ngoài nhiều hơn, phân lỏng hơn, có thể chứa nhầy nhưng thường không có máu và mủ.
- Phân có bọt, nặng mùi và nhờn.
- Sụt cân, mệt mỏi.
- Trẻ chậm phát triển.
- Chán ăn, buồn nôn và nôn, khó chịu và đau vùng thượng vị, ợ, đầy hơi, trướng bụng.
- Một số trường hợp ít gặp như sốt nhẹ, đau đầu, nổi mụn sẩn, đau khớp, đau cơ…
12. Bệnh sán máng
Sán máng ( Schistosomiasis ) là loài sán dẹp, ký sinh đa phần ở hệ tuần hoàn, dùng máu làm nguồn dinh dưỡng. Có 5 loài sán máng gây bệnh ở người gồm Schistosoma haematobium, Schistosoma mansoni, Schistosoma japonicum, Schistosoma intercalatum và Schistosoma mekongi. Sán máng sống hầu hết ở trong máu. Con cái đẻ trứng. Trứng sẽ xuyên qua thành mao mạch để chuyển dời vào những mô ruột và bàng quang, sau đó đào thải ra ngoài theo phân, nước tiểu. Những triệu chứng ở đường ruột gồm đau bụng, tiêu chảy ( hoàn toàn có thể đại tiện ra máu ). Ở hệ tiết niệu, sán máng làm người bệnh đi tiểu liên tục, tiểu gắt buốt, tiểu máu.
13. Bệnh giun đường ruột
Giun là loài động vật hoang dã đa bào. Chúng ký sinh đa phần trong đường ruột của người và động vật hoang dã. Một số trường hợp giun hoàn toàn có thể ký sinh tại những cơ quan nội tạng khác hay trong máu. Các loại giun thông dụng thường sống ký sinh ở người như giun đũa, giun móc, giun tóc, giun kim. Đây cũng là bệnh về tiêu hóa mùa bão thường gặp. Người bệnh nhiễm giun sẽ Open những triệu chứng như :
- Đau vùng rốn.
- Gầy yếu, có thể nôn và đi tiêu ra giun. Các cơn đau bụng do nhiễm giun thường tái đi tái lại nhiều lần.
- Người bệnh nhiễm giun kim thường ngứa vùng hậu môn về đêm.
- Rối loạn tiêu hóa, phân có khi đặc, khi lỏng. Giun kim thường xuất hiện ở hậu môn hay trong phân.
- Trẻ nhiễm giun có biểu hiện biếng ăn, khó chịu, quấy khóc nhiều, khó ngủ về đêm.
- Một số trường hợp nhiễm giun có máu trong phân thường bị thiếu máu, thở khò khè hay ho khan.
14. Bệnh giun Dracunculiasis
Bệnh giun Dracunculus ( bệnh giun Guinea ) do loài giun Dracunculus medinensis gây ra. Các trường hợp nhiễm bệnh sau khi dùng nguồn nước bẩn từ hồ, ao, giếng nông … chứa bọ chét nước ( copepods ) nhiễm ấu trùng của Dracunculus. Bọ chét sẽ chết do acid dịch vị rồi giải phóng những ấu trùng xâm nhập thành dạ dày và ruột non, vào ổ bụng, khoang sau phúc mạc của vật chủ. Đây là nơi giun đực, giun cái gặp nhau và thụ tinh. Người bệnh thường không Open triệu chứng trong khoảng chừng 1 năm đầu mắc bệnh. Một vài ngày hoặc vài giờ trước khi bị nổi mụn nước trên da, người bệnh hoàn toàn có thể Open những triệu chứng gồm sốt, nổi mề đay, ngứa, chóng mặt, buồn nôn, nôn, tiêu chảy và sưng đau ở nơi giun Open. Đa phần tổn thương Open tại cẳng chân và bàn chân. Tuy nhiên, một số ít trường hợp hoàn toàn có thể Open tại những vị trí khác trên khung hình.
Tổn thương gan do uống nước nhiễm hóa học
Một vài trường hợp tổn thương gan hoàn toàn có thể tương quan đến việc uống nước nhiễm những chất hóa học. Các chất như MTBE ( Methyl Tertiary-Butyl Ether ) và dung môi clo đều có tương quan đến tổn thương gan. Việc sử dụng nguồn nước bị nhiễm những chất này hoàn toàn có thể không gây ra những rối loạn lớn về sức khỏe thể chất. Tuy nhiên, về vĩnh viễn hoàn toàn có thể gây viêm gan, suy gan, suy thận hoặc hình thành sỏi thận. Hóa chất cũng hoàn toàn có thể làm trầm trọng thêm những bệnh khác. Ngoài ra, 1 số ít yếu tố về thần kinh như rối loạn tăng động, giảm chú ý quan tâm ADHD ( attention deficit hyperactivity disorder ) cũng tương quan đến việc uống nước bị ô nhiễm hóa chất trong thời hạn dài. ( 2 )
Cách phòng bệnh tiêu hóa cho mùa bão lũ
Để ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa mùa bão lũ, cần lưu ý:
- Lựa chọn những thực phẩm và chế biến thực phẩm an toàn, hợp vệ sinh. Chỉ ăn thức ăn đã nấu chín và nước đun sôi.
- Rửa tay thường xuyên với xà phòng trước và sau khi chế biến thực phẩm, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh.
- Vệ sinh cá nhân hàng ngày: Chú ý rửa tay và chân sạch, lau khô những kẽ ngón sau khi tiếp xúc với nước lũ, nước bị ô nhiễm.
- Diệt sạch loăng quăng, bọ gậy và muỗi bằng cách đậy kín các bể, thùng chứa nước; thả cá vào những dụng cụ chứa nước lớn; bỏ các phế thải như chai, lọ… hay những hốc nước tự nhiên nhằm tránh cho muỗi đẻ trứng.
- Giăng mùng khi ngủ, ngay cả ban ngày.
- Giữ vệ sinh bể nước, giếng nước, dụng cụ chứa nước; sinh hoạt theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
- Nước rút tới đâu làm vệ sinh đến đấy, đồng thời thu gom, xử lý, chôn xác súc vật theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
Trung tâm Nội soi và Mổ Ruột nội soi tiêu hóa ( BVĐK Tâm Anh TP.Hồ Chí Minh ) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy ( BVĐK Tâm Anh TP.HN ) là những TT y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung ứng dịch vụ thăm khám và điều trị hạng sang, hiệu suất cao cho những bệnh nhân mắc những yếu tố về gan từ nhẹ đến nặng ( gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, mạn tính, xơ gan, ung thư gan … ). Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa trình độ cao, giàu kinh nghiệm tay nghề, cạnh bên đó là sự tương hỗ của hệ thống thiết bị y tế văn minh, nhập khẩu từ quốc tế, Giao hàng tối đa nhu yếu thăm khám và điều trị của người mua. Để đặt lịch thăm khám và điều trị những bệnh về gan với những chuyên viên bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui vẻ liên hệ :
Bệnh tiêu hóa mùa bão lũ tuy nguy hiểm nhưng có thể phòng tránh được. Khi có dấu hiệu nhiễm bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh, người bệnh cần nhanh chóng đến khám và điều trị tại những cơ sở y tế gần nhất, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
