Mất cân bằng giới tính khi sinh tại Việt Nam đang ở mức báo động khi liên tục lập mốc mới. Bà Nguyễn Thị Ngọc Lan, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình, cho biết theo cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 1999, tỉ số giới tính khi sinh của Việt Nam là 107 bé trai/100 bé gái thì 20 năm sau, tỉ số này là 115 bé trai/100 bé gái (mức chuẩn sinh học bình thường là 105 bé trai/100 bé gái).
Thiếu từ 2,3-4,3 triệu phụ nữ
Mất cân đối giới tính khi sinh đang có khuynh hướng ngày càng tăng ở cả nông thôn và thành thị. Sơn La đứng đầu về tỉ lệ chênh lệch giới tính khi sinh với 120 bé trai / 100 bé gái. Tiếp đến là Hưng Yên 118,6 bé trai / 100 bé gái ; Thành Phố Bắc Ninh 117,6 bé trai / 100 bé gái ; Thanh Hóa 117,2 bé trai / 100 bé gái ; Thành Phố Hải Dương 116,3 bé trai / 100 bé gái .
55/63 tỉnh, thành trên cả nước có tỉ số giới tính khi sinh cao trên 108 bé trai/100 bé gái. Với tỉ lệ này, Việt Nam hiện nằm trong nhóm 15 nước có tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh cao nhất, là đại diện duy nhất ở Đông Nam Á và đứng thứ 2 châu Á, chỉ sau Trung Quốc.
Tỉ số giới tính khi sinh của Việt Nam hiện là 115 bé trai / 100 bé gái Ảnh : TẤN THẠNHRiêng tại Thành Phố Hà Nội, tỉ số giới tính khi sinh đã giảm từ 114,5 bé trai / 100 bé gái năm năm ngoái còn 112,8 bé trai / 100 bé gái trong 6 tháng đầu năm 2019 nhưng vẫn ở mức cao. Còn tại TP Hồ Chí Minh, theo Chi cục Dân số – Kế hoạch hóa mái ấm gia đình TP Hồ Chí Minh, sơ kết công tác làm việc dân số 9 tháng năm 2019 công bố tỉ số giới tính khi sinh tại TP là 108,3 bé trai / 100 bé gái, giảm so với cùng kỳ năm 2018 ( 111,2 bé trai / 100 bé gái ) .Dự báo đến năm 2050, Việt Nam sẽ thiếu từ 2,3 – 4,3 triệu phụ nữ, đồng nghĩa tương quan từ 2,4 – 4,3 triệu đàn ông Việt có rủi ro tiềm ẩn ” ế vợ “. Trước đó, nhiều chuyên viên dân số từng cảnh báo nhắc nhở những phái mạnh được sinh sau năm 2000 sẽ có rủi ro tiềm ẩn khó lấy vợ .
Đề nghị xử lý hình sự việc lựa chọn giới tính
GS-TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và những yếu tố xã hội – Trường ĐH Kinh tế Quốc dân, cho rằng mất cân đối giới tính khi sinh đang là một trong những thử thách lớn nhất của công tác làm việc dân số nước ta lúc bấy giờ. Tỉ lệ mất cân đối giới tính càng trầm trọng ở cả những cặp vợ chồng có trình độ tri thức cao, điều kiện kèm theo kinh tế tài chính tốt .Với hôn nhân gia đình ” một vợ, một chồng ” trong khi thừa nam, thiếu nữ, GS-TS Nguyễn Đình Cử cho rằng hàng triệu phái mạnh sẽ phải sống độc thân ; cấu trúc mái ấm gia đình vợ – chồng, cha mẹ – con cháu bị phá vỡ. Do phái mạnh không hề kết hôn hoặc kết hôn muộn, thực trạng quan hệ tình dục ngoài hôn nhân gia đình sẽ tăng. Nạn lừa đảo, bắt cóc, kinh doanh phụ nữ đã xảy ra và hoàn toàn có thể sẽ tăng .
Theo GS-TS Nguyễn Đình Cử, cân bằng giới tính theo quy luật sinh sản tự nhiên không thể thành công trong “một sớm một chiều” bởi với chính sách dân số 2 con như hiện nay, Việt Nam cũng phải mất tới gần 40 năm để vận động, truyền thông nhưng cũng chưa thể thành công ở tất cả vùng miền. Trong khi đó, để thay đổi một tư tưởng đã ăn sâu vào ý nghĩ của không ít người dân từ hàng ngàn năm là chuyện không dễ dàng. Để làm được điều này, điều kiện kinh tế – xã hội cần phát triển hơn nữa. Phải có chính sách an sinh xã hội tốt hơn cho người cao tuổi để những người già bớt phụ thuộc kinh tế con cái. “Làm thế nào để khẳng định giá trị của một người nằm ở sự cống hiến của người đó cho gia đình và xã hội chứ không phải giới tính nam hay nữ. Phải tăng cường khung pháp lý, thậm chí xử lý hình sự với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực dân số như việc lựa chọn giới tính khi sinh” – GS-TS Nguyễn Đình Cử nói.
Thừa nhận tình hình này, ông Nguyễn Doãn Tú, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số – Kế hoạch hóa mái ấm gia đình ( Bộ Y tế ), cho rằng trong thời hạn ngắn, rất khó để giảm tỉ số giới tính khi sinh do tâm ý ưa thích con trai của người Việt vẫn còn rất nặng nề. Việt Nam đã và đang triển khai 1 số ít giải pháp nhằm mục đích xóa bỏ yếu tố mất cân đối giới tính khi sinh. Tuy nhiên, cần tăng cường hơn nữa chính sách phối hợp liên ngành và thôi thúc sự tham gia của những tổ chức triển khai xã hội, gồm có cả những nỗ lực nhằm mục đích xử lý phân biệt đối xử so với phụ nữ và trẻ em gái – nguyên do chính dẫn đến việc lựa chọn giới tính trước sinh .
TP HCM: Phụ nữ “sợ đẻ”, số hộ một người tăng
Ngày 11-10, Ủy Ban Nhân Dân TP Hồ Chí Minh đã tổ chức triển khai hội nghị tổng kết cuộc Tổng tìm hiểu dân số và nhà ở năm 2019 trên địa phận TP .Tính đến 0 giờ ngày 1-4-2019, toàn TP Hồ Chí Minh có 8.993.082 người, tăng 1,8 triệu người so với năm 2009, trở thành TP đông dân nhất nước và có số hộ lớn nhất cả nước. Tỉ lệ tăng dân số trung bình 10 năm qua là 2,28 % / năm. Số hộ dân ở TP là 2.558.914 hộ, tăng hơn 743.000 hộ, chiếm gần 1/2 số hộ tăng của cả vùng Đông Nam Bộ và chiếm gần 1/6 số hộ tăng của cả nước .Cơ cấu hộ từ 1-3 người có khuynh hướng tăng và trong năm 2019 chiếm tỉ trọng cao nhất với gần 54 %. Ngược lại, quy mô hộ mái ấm gia đình có từ 7 người trở lên chỉ chiếm gần 5,4 %. Trong 10 năm qua, quy mô hộ mái ấm gia đình chỉ có 1 người tăng cao nhất, từ tỉ trọng 7,42 % năm 2009 đã tăng lên đến 12,47 % năm 2019 .Ông Trần Văn Trị, Chi cục trưởng Chi cục Dân số – Kế hoạch hóa mái ấm gia đình TP Hồ Chí Minh, nhìn nhận TP đang đương đầu với quy mô dân số lớn, tỷ lệ dân số cao và mất cân đối giới tính .Ông Nguyễn Doãn Tú cho biết TP TP HCM là 1 trong 16 tỉnh, thành tăng trưởng về kinh tế tài chính – xã hội có mức sinh giảm nhanh, hiện xuống dưới 1,8 con. Đáng quan tâm, Thành Phố Hồ Chí Minh có tỉ lệ sinh thấp nhất nước, xuống dưới 1,5 con .Theo ông Nguyễn Văn Tân, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số – Kế hoạch hóa mái ấm gia đình, TP TP HCM có lối sống không khác nhiều so với những vương quốc tăng trưởng, tỉ lệ dân số sống ở đô thị khoảng chừng 80 %, ngân sách nuôi dạy con đắt đỏ, chưa kể những đặc trưng như đường sá eo hẹp, không hề để con tự đi học. Đó là một trong những nguyên do khiến phụ nữ ” sợ đẻ ” .
Về giải pháp, ông Nguyễn Hữu Hưng, Phó Giám đốc Sở Y tế TP HCM, cho hay trước đây, công tác dân số tại TP chỉ tập trung vào nội dung là kế hoạch hóa gia đình với mục tiêu giảm sinh. Hiện nay, công tác dân số cùng lúc cần triển khai đồng bộ 6 nội dung sau: Duy trì hợp lý mức sinh thay thế; kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng; thích ứng với già hóa dân số; nâng cao chất lượng dân số; phân bố dân số hợp lý với quá trình phát triển.
Tổng cục Dân số – Kế hoạch hóa mái ấm gia đình đang khuyến khích sinh đủ 2 con ở những vùng có mức sinh thấp, gồm có TP TP HCM và cả vùng Đông Nam Bộ, ĐBSCL .
N.Thạnh – N.Dung – P.Anh
Năm 2020, dự kiến Bộ Y tế sẽ trình Quốc hội Luật Dân số, trong đó đề nghị xử lý hình sự hành vi vi phạm lựa chọn giới tính thai nhi nhằm kiểm soát và giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.
