Các chàng trai chưa vợ người Chà thường mặc váy nhiều màu sặc sỡ, với nhiều hình nổi bật nhằm mục đích … lôi cuốn phụ nữ .Chuyện lạ ở miền Tây : Đàn ông mặc váy, đàn bà làm chủ Các chàng trai chưa vợ người Chà thường mặc váy nhiều màu sặc sỡ, với nhiều hình nổi bật nhằm mục đích … lôi cuốn phụ nữ.
 |
| Đàn ông Chà ở Châu Giang mặc váy để học kinh . |
Ở phía Tây của tỉnh An Giang, giáp đất Campuchia, nhắc đến người Chà, cư dân nơi đây lại đồn thổi rất nhiều chuyện huyền bí. Người ta đồn rằng, người Chà có nhiều bùa ngải, phép thuật, luyện thiên linh cái để giết người… Thôi thì có đến cả chục câu chuyện kinh hãi.
Thế nên, mặc dầu người Kinh sống ngay cạnh người Chà, nhưng ít giao lưu. Khi tôi bày tỏ dự tính vào “ vương quốc người Chà ” bên bờ sông Tiền, ông thầy thuốc kiêm thầy bùa dưới chân Núi Sam, thuộc đất Châu Đốc cứ khuyên tôi không nên vào, vì một là họ không tiếp, hai là họ thả bùa mất mạng ! Bỏ qua những lời rình rập đe dọa mang đầy sự huyễn hoặc, tôi qua phà Châu Giang đến xã Đa Phước thuộc huyện An Phú, nằm ngay bên sông Tiền và sông Bình Di, vùng đất với những ngôi nhà sàn đơn sơ tránh lũ và những nhà thời thánh uy nghi chả khác nào vùng Tây Á của người đạo Hồi.
|
Chạy xe trên con lộ nhỏ dọc sông Bình Di dẫn ra cửa khẩu Long Bình, tôi thực sự lạc vào một vương quốc khác lạ. Trên con đường lộng gió, những người đàn ông đội mũ vải, mặc váy hoa phấp phới với đủ sắc tố đi lại thong dong, đạp xe thư thả trên đường. Những cô gái vấn khăn quanh đầu, bịt kín cổ. Các cô gái đạo Hồi trùm kín mặt, chỉ hở đôi mắt, nhưng có vẻ như đạo Hồi ở xứ này không khắc nghiệt lắm với phụ nữ, nên ra đường họ chỉ đội khăn theo tượng trưng mà thôi. Tôi tạt vào một nhà thời thánh, gặp mấy người đàn ông mặc váy ngồi quây quần dưới nền nhà học kinh. Thấy khách lạ, cả nhóm người nhìn tôi ngơ ngác. Tôi ra mắt là nhà báo, nhóm người này cùng đứng dậy bắt tay, niềm nở, khác hẳn với lời “ dọa ” của ông thầy bùa, cũng như người dân vùng Châu Đốc. Tuy nhiên, khi tích lũy thông tin, họ không vấn đáp, mà chỉ tôi đến gặp ông Cả Musa. Với người Chà, ông Cả Musa giống như trưởng bản, già bản của những dân tộc bản địa phía Bắc. Ông Cả Musa là kho tri thức của người Chà, ông nắm rõ lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống, tập tục của dân tộc bản địa mình. Ông là người quản lý phần tâm linh, được người dân coi trọng, và lời nói của ông được mọi người lắng nghe. Hỏi chuyện bùa ngải, ông gạt phắt đi. Ông Cả Musa khẳng định chắc chắn rằng, người Chà ở đây không hiểu bùa ngải là thứ gì. Đó là thứ người dân trong vùng gán oan cho người Chà. Theo ông Cả Musa, người Chà ở vùng đất này thường được gọi là người Chà Châu Giang, vì gắn với vùng đất Châu Giang. Ngoài ra, còn được gọi là Tây Chăm, để phân biệt với người Chăm ở nơi khác. Người Chà có hơn 20.000 dân cư ( trong tổng số 400 ngàn người Chăm ), xuất hiện ở vùng Châu Giang từ đầu thế kỷ 19. Vị tướng Thoại Ngọc Hầu khi triển khai khu công trình kênh Vĩnh Tế, đã kêu gọi một nhóm người Chăm vào vùng đất này. Đào xong kênh Vĩnh Tế, tướng Thoại Ngọc Hầu đã chia đất vùng Châu Giang cho người Chăm làm sinh kế. Sau này, một nhóm người Chăm gốc Malaysia, gọi là Chăm Chà Và đến sinh sống. Đó cũng là nguyên do người dân quanh vùng gọi người Chăm nơi đây là người Chà Và, rồi sau gọi tắt là người Chà. Người Chà ở vùng đất nhỏ này theo Hồi giáo chính thống, nên còn được gọi là Chăm Islam, hay Chà Islam, với phong tục, tập quán tương đối độc lạ với người Chăm ở những vùng khác trong cả nước. Theo ông Cả Musa, đàn ông người Chà vùng Châu Giang mặc váy từ bé cho đến khi chết. Chiếc váy của người Chà có nhiều sắc tố, hoa văn khác nhau, từ màu sáng, sặc sỡ, cho đến tối màu. Nhìn vào chiếc váy đó, người Chà thuận tiện phân biệt được vị thế của họ trong hội đồng, tuổi tác, có mái ấm gia đình hay chưa.
Các chàng trai chưa vợ người Chà thường mặc váy nhiều màu sặc sỡ, với nhiều hình nổi bật nhằm… thu hút phụ nữ.
Những chiếc váy được cắt khá đơn thuần. Đó là một tấm vải lớn, được quấn quanh hông 1,5 vòng, xếp chéo. Váy mỏng mảnh hay dầy cũng không quan trọng, bởi bên trong họ mặc thêm một chiếc quần soóc, để bảo vệ kín kẽ tuyệt đối. Với người Kinh, việc mặc váy bộc lộ dịu dàng êm ả, còn đàn ông Chà mặc váy bộc lộ nam tính mạnh mẽ. Điều đặc biệt quan trọng nữa là chiếc váy họ mặc dài chấm gót chân, chứ không … hở hang và cũn cỡn như những cô nàng người Kinh vẫn phóng xe máy vun vút, tốc cả váy trên con lộ dẫn qua vùng Châu Giang.
 |
Tôi hỏi ông Cả Musa rằng, việc mặc váy như vậy có khó dễ gì cho việc lao động, đi lại không, thì ông phủ nhận bảo không ảnh hưởng tác động gì cả. Người Chà trong hội đồng vẫn mặc váy đi làm, lái xe, giao lưu với hội đồng khác quanh vùng. Điều khá mê hoặc ở người Chà vùng này, ấy là người phụ nữ đóng vai trò gia chủ trong mái ấm gia đình. Chế độ mẫu hệ và tín ngưỡng nữ thần vẫn sống sót đến ngày này. Văn hóa người Chà cho rằng, đàn bà lo việc trong mái ấm gia đình, giữ gìn gia phả, và đó là những việc quan trọng trong mái ấm gia đình. Đàn bà Chà đều biết dệt vải. Những chiếc váy hoa mà đàn ông mặc là tác phẩm của người phụ nữ Chà chịu khó, khéo tay. Điều khá lạ nữa, đó là đàn ông lo việc cơm nước, nấu ăn. Đàn ông học nấu ăn từ một ông thầy cả trong hội đồng. Món ăn của họ là thịt bò. Điều lạ nữa là họ tự nuôi bò, tự giết bò để ăn. Họ không ăn thịt bất kỳ con vật nào khác và không mua thịt bò từ hội đồng khác.
 |
Mang chính sách mẫu hệ, nên những đứa trẻ sinh ra mang họ mẹ. Việc cưới xin, lấy chồng là do nhà gái đứng ra lo ngại. Đàn ông ở rể nhà vợ cho đến chết. Khi đàn ông chết đi, nhà gái có nghĩa vụ và trách nhiệm thờ cúng. Khi hết tang theo phong tục, thì nhà gái sẽ trả cốt cho dòng họ nhà trai liên tục thờ. Phụ nữ Chà được thừa kế gia tài từ mái ấm gia đình, dòng họ và người con gái út được có quyền lực tối cao cao nhất mái ấm gia đình khi được phân nhiệm vụ săn sóc nhà thời thánh để thờ cúng tổ tiên và nuôi dưỡng cha mẹ già. Phong tục cưới xin của người Chà ở vùng đất này cũng có nhiều chuyện lạ. Khi chú rể được rước về nhà vợ, thì hai người phải thực thi một thủ tục khá buồn cười, đó là thi mò tiền.
 |
Ông Cả, người đứng đầu trong vùng sẽ là trọng tài của cuộc thi. Chiếc xô đựng đầy nước được đặt ngay cửa phòng hoa chúc. Ông Cả sẽ bỏ tiền xu vào xô nước. Khi ông Cả ra hiệu, cả hai cùng lao đến dùng 2 tay vớt tiền trong xô. Nếu chú rể vớt được nhiều tiền hơn, thì sẽ được san sẻ một số ít quyền lực tối cao trong mái ấm gia đình, còn vớt được ít tiền hơn, thì trọn vẹn chịu sự chỉ huy của vợ. Xong thủ tục này, họ vào động phòng hoa chúc và chính thức thành vợ chồng. Sống giữa vùng sông nước Cửu Long, nơi ăn nhậu là thói quen thường ngày của đàn ông, nhưng người Chà không bị tác động ảnh hưởng. Đàn ông Chà ở đây không khi nào uống rượu bia, hút thuốc, cờ bạc. Những nụ cười, tệ nạn đó được pháp luật rất ngặt nghèo trong giáo luật và không khi nào có chuyện họ vi phạm.
Với những phong tục, lối sống hoàn toàn riêng biệt, người Chà vùng Châu Giang, đã tạo ra những nét văn hóa vô vùng độc đáo, có phần bí ẩn.
Theo Dương Phạm
VTC News
Theo Đăng lại
