Ở kỳ trước, VietNamNet đã ra mắt chặng đường rời bỏ Phần Lan để về Việt Nam lập nghiệp của Trần Nguyễn Trường Sinh – người Việt Nam tiên phong đạt thương hiệu chuyên viên tăng trưởng ứng dụng của Google ( Google Developer Expert – GDE ) trong nghành Flutter ( tăng trưởng ứng dụng iOS và Android ) .
Trong bài viết này, Trần Nguyễn Trường Sinh sẽ tiếp tục chia sẻ góc nhìn về sự phát triển của ngành CNTT tại Việt Nam, cũng như những suy nghĩ của anh về việc vì sao nhiều lập trình viên Việt Nam mãi mãi chỉ là những người “thợ code”.
Là một người đã đi diễn thuyết ở nhiều nơi, Sinh nhìn nhận thế nào về sự tăng trưởng khoa học công nghệ tiên tiến của Việt Nam, đặc biệt quan trọng là trong nghành CNTT ?
TNTS : Nói thẳng ra thì khi một nền kinh tế tài chính mà việc đi buôn, đặt biệt là buôn đất mới khiến người ta giàu sang thì những thành phần làm khoa học công nghệ tiên tiến sẽ chuyển sang đi buôn, hoặc họ sẽ sang những nền kinh tế tài chính chú trọng vào khoa học công nghệ tiên tiến và kỹ thuật hơn .
Trong một quốc tế phẳng như lúc bấy giờ, nhiều nhân tài quốc tế đổ về Việt Nam, nhưng cũng nhiều nhân tài trong nước đang tìm kiếm thời cơ ở những nước khác. Theo quan sát của Sinh ở nghành CNTT thì có vẻ ra nhiều hơn vào .
Về chủ trương vĩ mô, nhà nước đã tạo điều kiện kèm theo về thuế cho những doanh nghiệp khoa học công nghệ tiên tiến. Nhưng ngoài điều đó ra, Sinh chưa cảm thấy những góp vốn đầu tư can đảm và mạnh mẽ lắm vào những khu công trình nghiên cứu và điều tra khoa học của những trường ĐH hoặc những viện điều tra và nghiên cứu .
Sự tăng trưởng về khoa học công nghệ tiên tiến không chỉ là việc của riêng nhà nước mà là của cả xã hội. Ở phân khúc này, Sinh cảm thấy đã và đang có nhiều tập đoàn lớn ( cả nhà nước và tư nhân, trong và ngoài nước ) góp vốn đầu tư can đảm và mạnh mẽ, thậm chí còn hoàn toàn có thể nói là dùng tiền để mời được những chuyên viên trên quốc tế về, và điều này thật sự rất tốt .
Các kỹ sư công nghệ tiên tiến Việt Nam đang ở đâu so với quốc tế ? Điểm mạnh và điểm yếu của tất cả chúng ta là gì ?
TNTS : Các kỹ sư Việt Nam rất giỏi về cấu trúc tài liệu và giải thuật, nhưng lại đi theo lối mòn kiểu “ code monkey ” ( thợ code – PV ). Định hướng của họ sau khi code một thời hạn sẽ trở thành nhà quản trị dự án Bất Động Sản hoặc quản trị mẫu sản phẩm. Đối với Sinh, cả 2 điều này đều không tương thích .
Khi bạn là kỹ sư, bạn không nên chỉ là “ code monkey “, mà phải luôn luôn xu thế những dòng code này của mình sẽ xử lý yếu tố gì cho người dùng cuối. Nói nôm nay là phải có “ product mindset ” ( tư duy mẫu sản phẩm – PV ). Ngoài ra, những kỹ sư Việt Nam cũng khá thụ động trong việc dùng tiếng Anh và tham gia những hội thảo chiến lược, chuyên đề. Điều này khiến cho những bạn đã yếu kiến thức và kỹ năng mềm lại càng yếu hơn .
Nếu bạn không còn muốn code nữa, thì lí do nên là vì bạn không còn thích code nữa, chứ đừng vì lí do nếu ngồi code thì cả đời không “ lên ” được. Ở những nước tăng trưởng, coder có những người làm cả đời, họ tự hào vì điều đó, và xã hội tự hào và trân trọng điều đó. Có những nơi lương của quản trị không cao bằng coder, và khái niệm 10 x engineer ( 1 kỹ sư giỏi khi thao tác thì hiệu suất gấp 10 lần người khác ) là có thật .
Điều đặc biệt quan trọng Sinh thấy ở việt nam là có khá nhiều bạn hiện đang là kỹ sư CNTT nhưng có xu thế sẽ code một thời hạn rồi chuyển sang quản trị mẫu sản phẩm. Đây là điều Sinh thấy không tương thích vì 2 việc làm này trọn vẹn khác nhau. Đa số những trường hợp, quản trị mẫu sản phẩm mà không xuất thân từ kỹ sư CNTT lại bộc lộ tốt hơn nhiều. Lý do bởi những bạn này luôn lấy người dùng làm trọng tâm, và không bị chi phối bởi những kiến thức và kỹ năng kỹ thuật trước đó .
Ngành công nghiệp CNTT của tất cả chúng ta vẫn chạy đua theo kiểu làm outsorce, xuất khẩu ứng dụng là chính. Theo Sinh vì sao người Việt chưa có nhiều loại sản phẩm của chính mình ? Chúng ta liệu có thời cơ làm được điều gì to tát hơn hay không ?
TNTS : Làm outsource thì không cần tâm lý nhiều về yếu tố con người ( yếu tố người dùng ). Khách hàng nói sao làm y chang vậy thôi, không cần phản biện, không cần góp ý. Một phần nguyên do tất cả chúng ta tập trung chuyên sâu làm outsource hoàn toàn có thể là vì thiên nhiên và môi trường giáo dục của tất cả chúng ta đã quá chú trọng vào kỹ năng và kiến thức ( thay vì kiến thức và kỹ năng / thái độ ) và áp đặt ( thầy cô nói luôn luôn đúng ) .
Tuy vậy, nhìn về mặt tích cực thì lúc bấy giờ ở một số ít ĐH Việt Nam ( cả công và tư ) đã có những đổi khác nhất định về cách giảng dạy. Bên cạnh đó, sự góp mặt của những bạn sinh viên hay kỹ sư đã học / làm ở quốc tế một thời hạn quay trở lại cũng giúp môi trường tự nhiên CNTT Việt Nam lúc bấy giờ không còn đơn thuần là outsource nữa .
Nhiều sản phẩm phần mềm của Việt Nam chỉ khi ra nước ngoài mới có thể thành công, như trường hợp của Flappy bird hoặc Got IT chẳng hạn. Bạn nhìn nhận sao về nhận định này?
Nói cách khác, môi trường tự nhiên Việt Nam liệu có đủ tốt để những kỹ sư công nghệ tiên tiến nói riêng và ứng dụng nói chung tăng trưởng ?
TNTS : Việc một công ty Việt Nam chỉ bán loại sản phẩm cho quốc tế mà không bán ở Việt Nam không có gì xấu. Lý do là nền kinh Việt Nam chưa thể so sánh với những nền kinh tế tài chính như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Liên Minh Châu Âu, Nhật Bản .
Mặt khác, đôi lúc những mẫu sản phẩm đó dùng những công nghệ tiên tiến quá mới, hay vì nguyên do kinh tế tài chính mà không tương thích với thị trường Việt Nam .
Lao động đại trà phổ thông ở Việt Nam vẫn còn quả rẻ. Thay vì góp vốn đầu tư 1 dây chuyền sản xuất tự động hoá 50.000 USD, họ hoàn toàn có thể thuê cả trăm nhân viên cấp dưới, mỗi người chỉ trả chưa tới 50.000 đồng / giờ. Điều tương tự như cũng xảy ra với trường hợp của những nhân viên cấp dưới soát vé và máy soát vé tự động hóa, xe tự lái vs tài xế, …
Ở Việt Nam ngân sách nguyên vật liệu ( xăng ) còn thấp so với mặt phẳng chung. Do vậy, không có nhiều động lực thôi thúc người dân hoặc doanh nghiệp ở Việt Nam mua những loại sản phẩm công nghệ tiên tiến hạng sang tiết kiệm ngân sách và chi phí nguồn năng lượng. Các start-up về nghành nghề dịch vụ này do đó bắt buộc phải hướng thị trường ra quốc tế .
Dân trí cũng là một lí do. Ở những nước tăng trưởng, khi cơm áo gạo tiền không còn là nỗi lo, họ sẽ mở màn tâm lý làm thế nào để đời sống bản thân không gây ảnh hưởng tác động thiên nhiên và môi trường hay đổi khác khí hậu, hoặc tâm lý đế sống nhân văn hơn so với những loài động vật hoang dã khác .
Tóm lại, có nhiều lí do chính đáng mà một công ty công nghệ cao muốn bán ở thị trường địa phương cũng không thuận tiện, khi mà ngân sách giáo dục người mua còn cao hơn cả doanh thu đem lại. Trong trường hợp này, những sự giúp sức từ phía chính phủ nước nhà về nâng cao dân trí, những chủ trương khuyễn mãi thêm trong việc sử dụng công nghệ cao sẽ là bệ phóng để xử lý yếu tố .
Ở phía ngược lại, một số ít doanh nghiệp ship hàng thị trường Việt Nam nhưng lại có trụ sở ở quốc tế. Là người làm startup nhiều năm, Sinh thấy đây là một điều dễ hiểu .
Đến một quy mô nhất định, những doanh nghiệp sẽ cần phải kêu gọi vốn góp vốn đầu tư. Một số quỹ góp vốn đầu tư sẽ ưu tiên hơn nếu những công ty có trụ sở gần với họ, hay thậm chí còn là cho tiền để công ty chuyển trụ sở đến gần họ .
Nói đến những quỹ góp vốn đầu tư khởi nghiệp, Việt Nam mình vẫn chưa thể so sánh với Trung Quốc, Nước Singapore, Nhật Bản, hay đặc biệt quan trọng là Silicon Valley ( Mỹ ). Mặt khác, xu thế lúc bấy giờ là một công ty có văn phòng ở nhiều khu vực khác nhau, vậy nên một công ty có văn phòng ở cả thung lũng Silicon Valley và Việt Nam lại là điều tốt. Cách làm này giúp những bạn ở Việt Nam hoàn toàn có thể thao tác trong một thiên nhiên và môi trường số 1 quốc tế mà không phải tâm lý đến việc đi định cư .
Ở vị trí của mình, Sinh có ấp ủ về một loại sản phẩm Made in Vietnam nào đó, của người Việt Nam ?
TNTS : Nói vậy thì hơi to tát. Suy nghĩ của Sinh giờ đây hầu hết vẫn là tạo ra những loại sản phẩm giúp mình hoàn toàn có thể tự tin để con mình sống ở Việt Nam. Nhưng đây là ấp ủ và tham vọng thôi, chứ ở vị trí hiện tại Sinh vẫn cần học hỏi và lan rộng ra thêm nhiều mối quan hệ khác rồi khi đó mới hoàn toàn có thể nghĩ đến chuyện mở màn .
Từ giờ cho đến lúc đó, việc mình đi làm cho một công ty nhà nước hay tư nhân, vốn Việt Nam hay nước ngoài, thậm chí làm việc ở trong hay ngoài nước thì vẫn tốt đều tốt đẹp cả.
Chúng ta đều sẽ học được những cách quản trị độc lạ, công nghệ tiên tiến mới, tâm lý độc lạ, đặc biệt quan trọng là từ những công ty có tính quốc tế. Nếu làm ở Việt Nam thì đóng thuế thu nhập, còn làm ở quốc tế thì gửi kiều hối, mọi việc làm đều hoàn toàn có thể giúp góp phần một phần nào đó cho sự tăng trưởng của Việt Nam .
Cảm ơn Sinh về cuộc trao đổi mê hoặc này .
Trọng Đạt
