Bệnh nhân Nguyễn Văn Đ., 72 tuổi, đang dùng thuốc chống đông điều trị bệnh tim mạch, vào Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 với triệu chứng đau đầu liên tục, không có chấn thương đầu trong vài tháng gần đây. Sau khi được khám lâm sàng nghi có tổn thương sọ não, bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính sọ não phát hiện khối máu tụ mạn tính lớn và được phẫu thuật lấy máu tụ. Sau phẫu thuật bệnh nhân hết đau đầu, toàn trạng không thay đổi, ra viện .
Ai có nguy cơ cao bị máu tụ dưới màng cứng mạn tính?
Ở những người lớn tuổi, những mạch máu trên vỏ não trở nên yếu hơn khiến chúng dễ bị tổn thương và gây chảy máu hơn. Mặt khác, càng lớn tuổi não bị sẽ teo nhỏ làm khoảng cách giữa nhu mô não và hộp sọ tăng lên, điều này làm căng những mạch máu và khi bị chấn thương ở đầu sẽ làm cho chúng dễ bị tổn thương và gây chảy máu .
Những người đang điều trị và sử dụng thuốc kháng đông cũng có rủi ro tiềm ẩn làm tăng năng lực bị máu tụ dưới màng cứng sau chấn thương đầu do bị rối loạn công dụng đông máu .
Đối với người nghiện rượu, chức năng đông máu thường bị rối loạn, não teo nhanh và sớm hơn bình thường. Thêm vào đó, người nghiện rượu hay bị té ngã nên dễ bị chấn thương đầu nhiều hơn người bình thường. Do đó người nghiện rượu cũng làm tăng nguy cơ bị tụ máu dưới màng cứng mạn tính.
Máu tụ dưới màng cứng mạn tính ở người cao tuổi .
Cách nhận biết
Triệu chứng lâm sàng của máu tụ dưới màng cứng mạn tính rất dễ lầm với các bệnh khác: sa sút trí tuệ (dementia), tai biến mạch máu não, cơn thiếu máu não thoáng qua. Thường người bệnh quên hẳn chấn thương sọ não ban đầu, vì vậy dễ chẩn đoán lầm. Khởi phát các triệu chứng thường âm ỉ, diễn tiến chậm và dần dần, lại có những lúc tình trạng khá lên. Triệu chứng sớm thường gặp là nhức đầu, lờ đờ, lú lẫn, dáng đi không vững. Khi máu tụ lớn lên, tình trạng tri giác xấu đi và xuất hiện các dấu hiệu thần kinh khu trú như yếu nửa người, nói khó. Khi người bệnh hôn mê thì có rối loạn về đồng tử và cử động mắt. Khả năng hồi phục sau mổ liên hệ với tình trạng tri giác lúc chẩn đoán.
Chẩn đoán và điều trị
Nhờ hình ảnh học ( CT-scan và MRI ), hoàn toàn có thể chẩn đoán được máu tụ dưới màng cứng cấp tính, bán cấp tính và mạn tính sớm, thế cho nên việc điều trị có cải tổ hơn. Ngoài CT, chẩn đoán còn tùy thuộc chụp mạch máu ( angiography ) và đồng vị phóng xạ ( isotope scanning ). Chụp mạch máu cho thấy những mạch máu ở vỏ não tách rời khỏi mặt trong của xương vòm sọ .
Điều trị máu tụ phụ thuộc vào máu tụ là cấp tính hay mạn tính, kích thước của khối máu tụ và các triệu chứng, cụ thể như: Nếu máu tụ nhỏ, máu tụ dưới màng cứng cấp tính không triệu chứng hoặc triệu chứng không quan trọng thì người bệnh chỉ cần theo dõi. Trường hợp có khối máu tụ, bác sĩ thường khám nhiều lần để đánh giá mức độ tỉnh táo và để tìm triệu chứng có thể xuất hiện như đau đầu, yếu chân tay,… Hoặc có thể chụp cắt lớp vi tính sọ não lần đầu để đảm bảo rằng khối máu tụ không tăng kích thước. Khi bệnh nhân bắt đầu xuất hiện triệu chứng mới và tình trạng ngày càng xấu thì cần phẫu thuật. Phẫu thuật có thể được thực hiện ngay từ đầu nếu có máu tụ dưới màng cứng lớn, có dấu hiệu tăng áp lực nội sọ, yếu chân tay, rối loạn ngôn ngữ.
Hình ảnh máu tụ dưới màng cứng .
Phòng bệnh
Người cao tuổi cần phòng bệnh bằng cách đi lại cẩn trọng, tránh rủi ro tiềm ẩn té ngã gây chấn thương vùng đầu. Nếu người bệnh đang sử dụng thuốc chống đông, nên đi khám và làm những xét nghiệm máu kiểm tra định kỳ để trấn áp việc dùng đúng liều lượng thuốc. Những người nghiện rượu nên tìm giải pháp trợ giúp ở những TT tư vấn cai rượu để bảo vệ sức khỏe thể chất cho bản thân và có chất lượng đời sống tốt. Người có rủi ro tiềm ẩn cao nên đi khám bệnh tại những tuyến bệnh viện có chuyên khoa khi có những chấn thương về đầu dù nhẹ để hoàn toàn có thể được phát hiện kịp thời .
