Nhìn chung, thơ về người phụ nữ xưa tập trung không chỉ mô tả vẻ đẹp ngoại hình, vẻ đẹp tâm hồn của phụ nữ thời xưa mà còn phản ánh số phận bi thảm của người phụ nữ phải chịu nhiều thiệt thòi trong xã hội phong kiến quân chủ trọng nam khinh nữ, chịu ảnh hưởng khắc nghiệt của Tam cương Ngũ thường – Tam tòng Tứ đức. Cùng NuChinh tìm hiểu những áng thơ bất hủ ngay sau đây.
Phụ nữ Việt Nam trong bối cảnh xã hội phong kiến xưa
Phụ nữ luôn là một đề tài lớn trong văn học Nước Ta. Từ trước thế kỷ XVI, nhân vật phụ nữ Open ở hình ảnh anh hùng dân tộc bản địa như Bà Trưng, Bà Triệu cưỡi voi đánh giặc cứu nước khỏi ách đô hộ, đôi lúc cũng phản ánh phong phú nhiều đậm cá tính nhân vật như Mị Châu ngây thơ bị quân địch tận dụng đến mất nước tan nhà, hay nàng công chúa Tiên Dung yêu chàng Chử Đồng Tử nghèo khó bất chấp lệnh phạt của Vua cha, …
Trong văn xuôi đã có nhiều góc nghiên cứu và phân tích hình ảnh người phụ nữ thời xưa như vậy, liệu không biết trong thể loại thơ ca sẽ được phản ánh như thế nào ? Liệu sang thời trung đại, cận đại, vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ liệu đã đổi khác, hay những chùm thơ hay về phụ nữ sẽ vẫn còn thành công xuất sắc bùng cháy rực rỡ ?
Ngay từ thế kỷ X, người Phụ nữ đã không có tiếng nói trong xã hội và trong gia đình. Khi đó, Đất nước ta trong thời kỳ phong kiến, trong xã hội “trọng nam khinh nữ” người phụ nữ bị xem nhẹ, không chỉ vậy còn phải chịu sự ảnh hưởng và quản giáo trực tiếp từ lễ giáo phong kiến. là Tam tòng “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử”, là Tứ đức “Công, dung, ngôn, hạnh”.
Vì vậy, số phận của họ lại càng trở nên ngột ngạt, càng đáng thương, dù rằng có vẻ ngoài xinh đẹp kiều diễm đến đâu cũng chỉ mang kiếp “ Hồng nhan bạc phận ” và không hề làm chủ được chính cuộc sống của mình .
Thơ về người phụ nữ xưa
Bên cạnh những ca dao than thân về người phụ nữ, từ thế kỷ X, thân phận người phụ nữ chỉ mới được miêu tả một cách nhỏ giọt và chưa trở thành đối tượng người dùng chăm sóc chính của văn học ( đối tượng người dùng chăm sóc chính của thời kỳ này là những vị anh hùng dân tộc bản địa, chủ nghĩa yêu nước, hoàn toàn có thể dễ nhận thấy qua hình ảnh người phụ nữ cũng có miêu tả bằng đặc thù anh hùng này ). Ta cũng có thấy một sô bài, NuChinh sẽ kể đến giúp bạn dưới ngay đây :
Hình ảnh những nữ anh hùng lịch sử vẻ vang đầy cảm hứng yêu nước Open trong bài Vịnh Mị Ê của Hoàng Cao Khải :
Số phận của người phụ nữ thế kỉ XV còn được bộc lộ qua nỗi buồn thương của các thiếu phụ như trong tác phẩm Hoàng Giang điểu Vũ Nương:
Đến thời kỳ trung đại, Người phụ nữ trong xã hội tuy đã có nhiều sự thay đổi nhưng vẫn còn chịu nhiều ảnh hưởng tác động của người phụ nữ phong kiến, vẫn phải nhờ vào vào số phận bị động và chịu nhiều xấu số, tổn thương và thực sự đã trở thành một đề tài lớn trong chủ nghĩa nhân đạo đã được những tác gia lớn dụng tâm sáng tác .
Phụ nữ thời kỳ này được phản ánh xoay quanh mô-típ đều là những mỹ nhân “ tài sắc vẹn toàn ” khi ngoại hình mang nét đẹp chuẩn mực của xã hội thời bấy giờ, năng lực “ Cầm – Kỳ – Thi – Họa ” vô cùng thâm thúy nhưng lại có một số phận xấu số, bị động bởi thiết chế xã hội, nhưng không hề nằm ngoài số phận “ Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung ” giống như Đại thi hào Nguyễn Du đã từng nói .
Để hoàn toàn có thể tìm hiểu và khám phá kỹ hơn về thơ người phụ nữ xưa, tất cả chúng ta hãy cùng tìm hiểu và khám phá những tác phẩm nói về thân phận người phụ nữ mà NuChinh mang đến cho những bạn dưới đây nhé .
Thơ về thân phận người phụ nữ xưa
Vì đây là thời kỳ của chính sách nhà nước phong kiến TW tập quyền và những ý niệm và tư tưởng xã hội tác động ảnh hưởng sâu rộng từ Khổng Giáo, Nho giáo và Phật Giáo gia nhập từ Trung Quốc, nên số phận của người phụ nữ cũng là số phận của nạn nhân phong kiến :
“ Quanh năm kinh doanh ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đò đông
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công ”
( Thương vợ – Tú Xương )
Qua những lời thơ trong bài Thương vợ của Tú Xương, ta thấy vai trò của người phụ nữ không được tôn vinh ở xã hội này, dù tháo vát, giỏi giang, mưu trí đến đâu thì họ cũng không có thời cơ được phát huy, chỉ mãi ở xó tối của xã hội chính do tư tưởng “ nhất nam viết hữu thập nữ viết vô ”. Chua chát, cay đắng hơn khi bà Tú mưu sinh không chỉ vì “ năm con ” mà còn vì chồng .
Chính vì trong xã hội phong kiến, người phụ nữ còn là nạn nhân của tư tưởng “ trọng nam khinh nữ ”. Sự bất công lên đến đỉnh điểm khi người phụ nữ không có quyền tự chủ so với cuộc sống mình. Họ không có quyền định đoạt làm chủ cuộc sống mình ngay cả niềm hạnh phúc cả đời người – tình yêu và hôn nhân gia đình họ cũng không được quyết định hành động .
Trong Truyện Kiều, để thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm làm con, Thúy Kiều đành phải từ bỏ mối tình đẹp với Kim Trong để bán mình chuộc lấy người cha, chẳng còn cách nào khác phải đưa số phận của mình cho người khác định đoạt :
Những người phụ nữ lúc bấy giờ chính là nạn nhân của chính sách phong kiến nam quyền. Hồ Xuân Hương cay đắng trong thân phận vợ lẽ, không được lựa chọn niềm hạnh phúc toàn vẹn cho riêng mình ( Tự tình, Làm lẽ ) :
“Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng,
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung.
Năm chừng mười hoạ hay chăng chớ,
Một tháng đôi lần có cũng không.
Cố đấm ăn xôi xôi lại hỏng,
Cầm bằng làm mướn mướn không công.
Nỗi này ví biết dường này nhỉ,
Thời trước thôi đành ở vậy xong.”
( Lấy chồng chung – Hồ Xuân Hương )
Thúy Kiều phải ngậm ngùi chịu cảnh “ Thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần ” …
Không chỉ dừng lại ở nạn nhân của xã hội phong kiến, mà người phụ nữ còn phải chịu nỗi đau của thời đại, là nạn nhân của cuộc chiến tranh phi nghĩa, những người phụ nữ trở thành những người mẹ, người vợ xấu số khi mái ấm gia đình bị ly tán, chỉ hoàn toàn có thể chờ đón người con, người chồng trong mỏi mòn, hy vọng rồi lại vô vọng :
“ Gà eo óc gáy sương năm trống ,
Hòe phất phơ rũ bóng bốn bên
Khắc giờ đằng đẵng như niên ,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa. ”
( Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn )
Và xót xa hơn, họ còn là nạn nhân của cuộc cuộc chiến tranh phi nghĩa đang diễn ra lúc bấy giờ. Kiều Nguyệt Nga trong Truyện Lục Vân Tiên, một cô gái thủy chung son sắt, một tấm lòng trọng nghĩa, hiền thục bị cường quyền hãm hại phải đi cống giặc Ô Qua, đến đỗi nàng phải trầm mình tự vẫn .
Thơ về vẻ đẹp người phụ nữ xưa
Người phụ nữ trong thơ ca thời kỳ này chính là hiện thân của cái đẹp chuẩn mực của xã hội thời bấy giờ so với phụ nữ. Người phụ nữ Open trong văn chương đều là những người xinh đẹp, đẹp cả ngoại hình cho đến tính cách và nội tâm .
Nhắc đến cái đẹp thì không hề không nhắc đến chị em Thúy Vân, Thúy Kiều trong siêu phẩm “ Truyện Kiều ” của đại thi hào Nguyễn Du. Hai tiểu thư cành vàng lá ngọc, với vẻ bên ngoài xinh đẹp tuyệt trần “ khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang ”, “ tinh tế mặn mà ” cùng sự mưu trí “ mai cốt cách, tuyết niềm tin ” .
Ở đây Nguyễn Du sử dụng vẻ đẹp tự nhiên của vạn vật thiên nhiên để tôn lên vẻ đẹp “ nghiêng nước nghiêng thành ” của chị em Thúy Kiều. Không chỉ sở hữu vẻ đẹp tinh tế về ngoại hình lẫn sự mưu trí, nhân vật Thúy Kiều của Nguyễn Du còn toát lên năng lực : cầm, kỳ, thi, họa. Nàng Kiều quả thật là một tuyệt sắc giai nhân, đồng thời là một đứa con có hiếu cùng tấm lòng vị tha bao dung cao quý .
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo, mặn mà,
So bề tài, sắc, lại là phần hơn.
Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
Một, hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một, tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tư trời,
Pha nghề thi họa, đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên bạc mệnh, lại càng não nhân.
( Truyện Kiều – Nguyễn Du )
Đứng trước một người phụ nữ, ấn tượng tiên phong của mỗi người là ở vẻ đẹp hình thức, hình thể rồi mới đến vẻ đẹp về phẩm chất, tâm hồn. Và cách nhìn của Hồ Xuân Hương cũng không nằm ngoài tâm ý, quy luật nhận thức ấy .
Tác giả đã chủ ý sử dụng những tính từ miêu tả hình dáng và sắc tố của bánh trôi đã chuyển nghĩa nhằm mục đích khơi gợi trí tưởng tượng của người đọc về vẻ đẹp bên ngoài của người phụ nữ, đó là vẻ đẹp chuẩn mực trong cách nhìn tiếp thị quảng cáo về hình thức của người phụ nữ đẹp .
Đầu tiên đó là nước da trắng ngần ( Giống như câu thơ : Cổ tay em trắng như ngà ( Ca dao ). Nước da trắng, nhất là trắng hồng đã nói hết được vẻ xinh xắn, tươi tắn của một người con gái. Không những thế vẻ tròn trịa của chiếc bánh còn gợi lên một vẻ đẹp hình thể tròn đầy, đầy đặn theo ý niệm thẩm mĩ truyền thống cuội nguồn của người Việt về một vẻ đẹp viên mãn .
Đặc biệt với Hồ Xuân Hương, nước da trắng còn là nét đẹp người phụ nữ Open xuyên suốt trong những sáng tác khác của nữ thi sĩ. Trong vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ thời kỳ này qua miêu tả của nữ thi sĩ, đó là tấm lòng thủy chung son sắt với người đức lang quân trọn đời của mình, dù cuộc sống có vùi dập họ đến như thế nào .
Những người phụ nữ Open trong những tác phẩm Văn học trung đại đều là những người phụ nữ tài sắc vẹn toàn với những phẩm chất đáng quý tuy nhiên cũng là những số phận xấu số, bị thương bị xã hội phong kiến thối nát chèn ép, chà đạp .
Các nhà thơ, nhà văn lúc bấy giờ đã chứng minh và khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp, phẩm chất cao quý của người phụ nữ, đồng thời biểu lộ sự đồng cảm thâm thúy so với những nỗi thống khổ, xấu số và số phận đầy thảm kịch của họ .
Qua đó, lên án, tố cáo xã hội phong kiến bất công, hung tàn cướp đi quyền sống và đẩy con người đến bước đường cùng. Hơn thế nữa, những tác giả đã khẳng định chắc chắn khát vọng sống và niềm hạnh phúc của con người nói chung và người phụ nữ nói riêng. Đây chính là giá trị nhân đạo thâm thúy trong những tác phẩm Văn học trung đại Nước Ta .
>>> Xem thêm: Top 35+ bài thơ, ca dao con cò về người phụ nữ. Hình tượng con cò và phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam
Thơ vui về phụ nữ
Bên cạnh những áng thơ bất hủ về phẩm chất cũng như số phận của người Phụ Nữ Nước Ta, thơ về người phụ nữ xưa có những tác phẩm nào với góc nhìn châm biếm, vui nhộn không ? Cùng chiêm ngưỡng và thưởng thức 2 bài thơ sau đây nhé .
BÀI THƠ BÁ ĐẠO VỀ VỢ CHỒNG NHÀ ĐẬU
Sáng nay cuối xóm nghe ồn
Vợ chồng nhà Đậu, cô hồn đánh nhau
Vợ thì túm áo túm đâu
Cho chồng một trận, nát nhàu ra tương
Chồng ơi ! sao tứ đổ tường
Gái trai hút xách, lại vương l.ô đ.ề
Con Dê vợ mới mua về
Hôm nay nó lại, ra đê mất rồi
Bé Năm con của ông mười.
Nửa đêm chồng gọi, Năm Mươi làm gì ?
Sáng nay vợ đã thấy nghi
Khi chồng ngủ dậy, bảo đi việc cần
Miệng thời cười nói như thần (thần kinh)
“Ông đây vô mánh, một lần năm con”
Con Ba bà Bảy đầu thôn
Con Hai bà Tám, chồng còn không tha
Đêm qua mớ ngủ lại la
“Trời ơi vui quá, ra rồi Bảy Mươi.”
Bao nhiêu con nữa hỡi người
Nó cao nó đẹp, gấp mười vợ không…??
Đậu ta mặt mũi rã ròng
Đó là mấy ẻm, con ông Ma Đề
Giờ đây chồng đã quá mê
Chiêm bao nằm, thấy đè liền vợ ơi…
TẶNG NHỮNG ĐÔI VỢ CHỒNG QUA BÀI THƠ NGÀY 8 THÁNG 3
Mồng tám tháng ba
Em cứ ngồi ngắm hoa
Em cứ ca cứ hát
Anh sẽ lo rửa bát
Anh sẽ lo quét nhà
Anh sẽ lo giặt là
Em uống gì anh pha
Chợ gần hay chợ xa
Anh lần ra được hết
Món em ưa anh biết
Em cứ chờ mà xem
Em đánh phấn xoa kem
Anh nhặt rau vo gạo
Em ung dung đọc báo
Anh tay nấu tay xào
Anh tự làm không sao
Đừng lo gì em nhé
Tà áo em tuột chỉ
Đưa anh khâu lại giùm
Nho anh mua cả chùm
Buồn mồm em cứ nếm
Bạn gái em mà đến
Cứ vô tư chuyện trò
Anh tắm cho thằng cu
Rồi anh ru nó ngủ
Màn hình bao cầu thủ
Nghe em hét “vào rồi”
Hết một ngày em ơi.
Những bài thơ mà NuChinh đã cung ứng ở phía trên cho những bạn đều là những tác phẩm rực rỡ tiêu biểu vượt trội cho đỉnh điểm văn học thời kỳ phong kiến thời xưa, những bạn hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm để nghiên cứu và phân tích hình tượng người phụ nữ trong văn học thời kỳ trung đại để hoàn toàn có thể chinh phục mọi kỳ thi nhé !
Không chỉ vậy, bài viết này còn giúp cho những bạn có thêm cái nhìn về phụ nữ thời xưa và nay để càng thêm trân trọng, yêu quý hơn nữa người phụ nữ Nước Ta qua những bài thơ về người phụ nữ xưa đúng không nào ? Ủng hộ NuChinh bằng cách Like và Share bài viết nhé .
5/5 – ( 1 bầu chọn )
