Thực trạng ở trường phổ thông cho thấy việc học lệch của học sinh là khá phổ biến; đó là khi thi tốt nghiệp THPT với 4 môn thi (ở kỳ thi các năm trước), các em chỉ học 3 môn bắt buộc: Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ và 1 trong 5 môn Vật lý, Hoá học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý để xét tốt nghiệp; xuất phát từ quan niệm: “ Học để thi, có thi mới học”.
Ảnh minh họa (theo Giadinh.net.vn)
Đổi mới thi để chấm dứt học lệch
Những môn không chọn để thi hoặc để xét tuyển Đại học, các em không học hoặc chỉ học ở mức độ để không bị xếp loại kém cuối năm; còn thầy- cô dể dãi thương học trò, nâng điểm điểm trung bình lớp 12 để tất cả học sinh đều được dự thi và đỗ tốt nghiệp.
Nay với giải pháp thi tốt nghiệp THPT vương quốc năm 2017 của Bộ GD&ĐT, để được công nhận tốt nghiệp, thí sinh sẽ thi 6 môn trong 4 bài thi, gồm 3 bài thi bắt buộc : Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và 1 bài thi chọn trong 2 tổng hợp 3 môn hoặc Khoa học Tự nhiên ( Vật lý, Hóa học, Sinh học ) hoặc Khoa học xã hội ( Lịch sử, Địa lý, Giáo dục đào tạo Công dân ) .Số môn thi tăng thêm so với các kỳ thi “ 2 trong 1 ” trước đây, nhưng liệu có chấm hết được học lệch hay không ? Được biết, trong chương trình giáo dục phổ thông cấp THPT hiện hành, có tổng thể 13 môn học, nhưng trong giải pháp thi tốt nghiệp THPT năm 2017 chỉ có 9 môn để thi, còn lại 4 môn : Công nghệ, Tin học, Thể dục, Giáo dục đào tạo quốc phòng không thấy đề cập trong giải pháp thi của Bộ GD&ĐT ; ngoài những thí sinh hoàn toàn có thể chọn thi 6 môn để xét tốt nghiệp ; nên thực tiễn còn 7 / 13 môn học, sẽ có nhiều học viên không chọn thi, đương nhiên không tập trung chuyên sâu học ; nghĩa là học lệch sẽ còn, dù đến năm 2019 nội dung thi gồm có toàn bộ kiến thức và kỹ năng ở cấp THPT .
Mặt khác theo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể của Bộ GD&ĐT có 4 môn học bắt buộc: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ, Công dân với Tổ quốc và các môn tự chọn gồm Khoa học Tự nhiên gồm Vật lý, Hoá học, Sinh học; Khoa học Xã hội gồm Lịch sử, Địa lý và Công nghệ- Tin học. Ngoài 2 môn đặc thù Thể dục, Giáo dục quốc phòng, còn lại 2 môn Công nghệ, Tin học có trong chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, là môn tự chọn, nhưng không thấy Bộ GD&ĐT đưa vào phương án thi tốt nghiệp THPT quốc gia 2017?
Nghị quyết 29 – NQ / TW về thay đổi cơ bản, tổng lực giáo dục và đào tạo và giảng dạy chỉ ra việc thay đổi cơ bản hình thức và giải pháp thi : “ Nâng cao chất lượng giáo dục tổng lực, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống cuội nguồn, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lượng và kiến thức và kỹ năng thực hành thực tế, vận dụng kỹ năng và kiến thức vào thực tiễn ” .Thiết nghĩ, giải pháp thi tốt nghiệp THPT vương quốc, Bộ GD&ĐT cần thống kê giám sát theo hướng : Thi đủ toàn bộ các môn học ( 11 môn ), đó là những môn có tính điểm trung bình cả năm cấp THPT, trừ các môn đặc trưng như Thể dục, Giáo dục đào tạo quốc phòng ; trong đó có 4 môn bắt buộc : Văn, Toán, Ngoại ngữ, Giáo dục đào tạo Công dân và tự chọn một trong 3 tổng hợp môn để xét tốt nghiệp : Khoa học Tự nhiên ( Vật lý, Hóa học, Sinh học ) ; Khoa học xã hội ( Lịch sử, Địa lý ) và Công nghệ – Tin học ; với hình thức thi trắc nghiệm tổng thể các môn ( trừ môn Ngữ văn như giải pháp năm 2017 ), để tương thích với chương trình giáo dục phổ thông tổng thể và toàn diện mà Bộ GD&ĐT đã công bố .
Đổi mới cách đánh giá, xếp loại học sinh phổ thông phù hợp với đổi mới phương án thi tốt nghiệp THPT quốc gia
Nếu trong phương án thi tốt nghiệp THPT quốc gia, việc xét tốt nghiệp theo phương thức 50% từ số điểm của 4 bài thi và 50% số điểm từ điểm trung bình kết quả học tập lớp 12; thiết nghĩ Bộ GD&ĐT cần thay đổi cách tính điểm trung bình môn, theo đó sửa đổi một số điều trong Thông tư 58 về quy chế đánh giá, xếp loại học sinh phổ thông; nhằm đánh giá chính xác năng lực học tập của học sinh, chấm dứt tình trạng học lệch, chấm dứt tình trạng giáo viên nâng điểm để điểm trung bình môn cao hơn so với năng lực học tập của học sinh.
Thực trạng hiện nay cho thấy, ở trường phổ thông hình thức kiểm tra viết định kỳ ( gồm kiểm tra 1 tiết và học kỳ) được tổ chức tập trung: Đề kiểm tra chung theo khối của trường hoặc của Sở GD&ĐT, việc coi và chấm bài kiểm tra tương tự như thi tốt nghiệp THPT; kết quả điểm kiểm tra theo hình thức này phản ánh tương đối đúng với năng lực học tập của học sinh, nên giáo viên dạy không có cơ hội nâng điểm cho học sinh. Còn điểm kiểm tra thường xuyên (gồm kiểm tra miệng và 15 phút) được tổ chức trong tiết dạy, nên giáo viên bộ môn còn được quyền quyết định điểm số, dù có công khai trước lớp nhưng do được tự ra đề kiểm tra, tự coi kiểm tra và chấm điểm, mà không có sự giám sát của Hiệu trưởng, của Tổ chuyên môn. Việc đánh giá kết quả học tập của học sinh theo cách này phụ thuộc nhiều vào cảm tính của người thầy, tính khách quan không cao, những tiêu cực trong giảng dạy như: nâng điểm để điểm trung bình môn học cả năm của học sinh cao hơn so với thực học; bắt “ép” học sinh học thêm cũng xuất phát từ hình thức kiểm tra này.
Thiết nghĩ, Bộ GD&ĐT cần sửa Thông tư 58 theo đó pháp luật : Điểm trung bình môn học chỉ tính điểm kiểm tra định kỳ, còn điểm kiểm tra liên tục không cho điểm mà thay bằng hình thức nhận xét và không tính vào điểm trung bình môn học, cùng với 2 môn Thể dục và Giáo dục đào tạo quốc phòng. Thực hiện thay đổi cách nhìn nhận, xếp loại học viên đại trà phổ thông là triển khai “ Đổi mới cơ bản hình thức và giải pháp thi, kiểm tra và nhìn nhận hiệu quả giáo dục, giảng dạy, bảo vệ trung thực, khách quan ” theo ý thức Nghị quyết 29 – NQ / TW của Đảng .Khi Bộ GD&ĐT đổi khác giải pháp thi tốt nghiệp THPT và biến hóa cách nhìn nhận, xếp loại học viên đại trà phổ thông như trên, nhiều kỳ vọng học viên không còn phân biệt môn chính, môn phụ ; không còn học lệch ; hiệu quả học tập được nhìn nhận đúng với năng lượng, được dự thi tốt nghiệp đúng với tiêu chuẩn pháp luật ; kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ giảm thí sinh bị điểm “ liệt ”, giảm thí sinh đỗ “ nhầm ” tốt nghiệp ; các trường Đại học – Cao đẳng xét tuyển có chất lượng hơn ; quan trọng nhất là sau khi học xong bậc trung học phổ thông các em được trang bị kiến thức và kỹ năng tổng lực để vào đời hoặc liên tục học nghề, học lên Đại học – Cao đẳng .
