Bài 1 : KHÁI NIỆM VỀ KHÍ CÔNG
(GS. Ngô Gia Hy – VS. Trần Huy Phong)
ĐỊNH NGHĨA
Khí là nguồn năng lượng sống của con người. Khí luân lưu trong khắp khung hình theo các đường Kinh mạch vào Lục phủ ngũ tạng. Khí biểu lộ dưới cả hai dạng vật chất và niềm tin, nhưng mắt ta không nhìn thấy được ( không được lầm lẫn giữa Khí và Không Khí. Không khí là khí trời, là phương tiện đi lại để ta hô hấp trong lúc luyện Khí. )
Mỗi người sinh ra đều mang trong khung hình một lượng khí nhất định, nhiều ít tuỳ theo từng người. Ðó là Khí trời cho, tức Khí thụ hưởng từ cha mẹ, còn gọi là Tiên Thiên Khí hay Khí Bẩm Sinh. Ngoài Tiên Thiên Khí, hàng ngày con người còn tiếp thụ một lượng Khí từ bên ngoài vào khung hình mình xuyên qua món ăn thứcuống, không khí, ánh sáng, thiên hà tuyến và thiên nhiên và môi trường sống nói chung. Loại khí này gọi là Hậu Thiên Khí ( tức Khí Có Sau ) .
Khí Công:
Là công phu tập luyện để điều hòa, phát huy tích luỹ và sử dụng hai loại khí nói trên. Hai loại khí ấy phối hợp và cộng hưởng với nhau làm thành Chân Khí. Chân Khí thịnh thì người khỏe, khi suy thì người yếu, khi rối thì người bệnh, khi kiệt thì người chết .
Có thể nói, Khí Công là gốc của các phái võ Nội Gia, là căn cốt của mọi chiêu thức dưỡng sinh Ðông Á. Hình thành từ các Phép Ðạo Dẫn của Ðạo Gia, phối hợp với Môn Phái Thiền Tông Ðạt Ma Sư Tổ, Khí Công tiến hành qua dịch học đã trở nên rất phong phú và đa dạng và mỗi ngày một tăng trưởng nhất là dựa vào y học văn minh. Lấy nguyên tắc Quân Bình Âm Dương, Ðiều Hòa Ngũ Hành làm cơ bản trong luyện khí. Khí công làm ngày càng tăng nội lực, một tiềm năng mà mọi võ gia đều mong ước. Lại nữa, cũng trên cơ bản này, các Võ Gia còn hoàn toàn có thể tự trị bệnh và hơn thế, trị bệnh cho người khác, biểu lộ Tinh Thần của Võ Ðạo .
Phương pháp rèn luyện Khí Công không khó, nhưng muốn rèn luyện Khí Công thành tựu thì phải có quyết tâm cao và tốn nhiều công phu. Cũng ví như cách học làm thơ, cách chơi các nhạc cụ thì không khó nhưng muốn trở thành một thi sĩ, một nhạc sĩ có tài thì khó hơn. Chính vì thế có người nói muốn luyện thành Khí Công thì phải có “ cơ duyên ”. Nhưng điều chắc như đinh là bất kể ai nếu yêu dấu Khí Công và kiên trì rèn luyện theo đúng chiêu thức thì cũng sẽ đạt được một hiệu quả nhất định, đủ để giúp cho thân thể kháng kiện, kịch phát năng lượng bản thân, điều trị được nhiều loại bệnh tật của chính mình và của người khác như các loại bệnh về Tim mạch – Thần Kinh – Tê Thấp – Thận Suy – các loại bệnh về hô hấp, tiêu hóa, các loại bệnh tương quan đến cột sống v.v …
Tập Khí Công còn làm ngày càng tăng tuổi thọ. Ðối với các võ sinh luyện Khí Công còn tích góp nội lực, tập trung chuyên sâu tâm ý, ngõ hầu phát huy tối đa hiệu suất cao của đòn thế .
I/ KỸ THUẬT LUYỆN KHÍ
Các chiêu thức luyện khí biến hóa tùy theo các Trường Phái. Ðại để có năm Trường Phái chính : Ðạo Gia – Phật Gia – Y Gia – Võ Gia .
– Phương pháp của Ðạo Gia chủ yếu tạo sự kháng kiện cả thể xác và tâm hồn. Phương pháp này dạy cách phát triển trau dồi Tâm Chất và sự sống. Nghĩa là nhấn mạnh cả về hai mặt: luyện tập và suy tưởng.
– Phương pháp của Phật Gia đặt nặng về sự điều hòa phần Tâm, tức là gạt bỏ mọi tạp niệm để đầu óc trống rỗng, tiến đến giác ngộ.
– Phương pháp của Khổng Gia lại nêu ra những “Nguyên Tắc Của Tâm Hồn” sự chân chính và sự rèn luyện các đức tính, đưa người tập vào trạng thái nghỉ ngơi, an bình và yên tĩnh.
– Phương pháp của Y Gia chủ trương dùng Khí Công để điều trị bệnh tật, bảo dưỡng sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.
– Phương pháp của Võ Gia nhằm xây dựng sức mạnh cá nhân, biết chấn tĩnh tinh thần khi bị tấn công hoặc để công kích địch thủ. Mặc dầu phương pháp này cũng có chức năng bảo vệ sức khỏe và nâng cao tuổi thọ nhưng nó khác hẳn với các Trường Phái nói trên.
Tuy các giải pháp của các Trường Phái có sự độc lạ nhưng chúng vẫn không nằm ngoài ba nguyên tắc chính : Tĩnh Luyện, Ðộng Luyện, và Tĩnh Ðộng Luyện .
Cả ba nguyên tắc này đều có 3 mặt : Luyện Tâm ( tức Ðiều Tâm ), Luyện Thở ( tức Ðiều Tức ) và Luyện Hình ( tức Ðiều Thân ) .
– Luyện Tâm (Ðiều Tâm): Bắt buộc phải gạt bỏ mọi suy nghĩ, ưu tư và tình cảm để đầu óc trống rỗng hoặc phải tập trung ý niệm vào một điểm để đưa trí não vào một trạng thái đặc biệt. Cách luyện này gọi là Ðịnh Thần.
– Luyện Thở (Ðiều Tức): Những bài tập thở gồm: Nạp Khí – Vận Khí – Xả Khí – Bế Khí, đều phải “nhẹ và sâu” (sẽ chỉ dẫn ở phần sau).
– Luyện Hình (Ðiều Thân): Gồm nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể qua nhiều tư thế, xuyên qua 6 cách: Ði – Ðứng – Ngồi – Nằm – Quỳ – Thoa Bóp.
Bất kể rèn luyện theo chiêu thức nào, nếu tập bền chắc và đúng phép thì chắc như đinh sẽ đạt được một công phu đáng kể. Khí Công của Việt Võ Ðạo tổng hợp các kinh nghiệm tay nghề của nhiều Trường Phái khác nhau, đa phần để luyện Tâm và Thân theo nguyên tắc “ Cương Nhu Phối Triển. ” Cũng để tập trung chuyên sâu sức mạnh của TÂM THÂN trong tự vệ chiến đấu, điều trị bệnh tật và ngày càng tăng tuổi thọ .
Phương pháp khí công trong võ thuật còn gọi là : Nội Công. Nội công là chiêu thức rèn luyện những phần bên trong của khung hình con người ( không luyện cơ bắp như thể thao ) .
Luyện bên trong tức là chiêu thức luyện để :
– Kinh mạch điều hòa ( luyện Kinh Mạch ) .
– Thần kinh vững mạnh ( luyện Tâm ) .
– Lục phủ ngũ tạng được kích phát và kháng kiện ( luyện Phủ Tạng ) .
Muốn “ luyện bên trong ” đa phần là phải vận dụng hơi thở. Thở đúng giải pháp là cơ bản của việc luyện công. Thở tự nhiên hàng ngày là thở Vô Thức. Thở Nội Công là thở Có Ý Thức. Thở dữ thế chủ động theo giải pháp đã được điều tra và nghiên cứu công phu .
II/ CÁCH THỞ NỘI CÔNG
1. Thở Bụng:
– Là cách thở hầu hết, trong Nội Công gọi là “ Thở Thuận ” .
Trong khi luyện thở hoàn toàn có thể Nằm – Ngồi – Ði – Ðứng đều được cả, nhưng khi nào cũng phải giữ cho xương sống thật thẳng .
– Nằm: Trên một mặt bằng cứng (không nệm, không gối đầu) hai tay để úp xuôi theo thân mình.
– Ngồi: Ngồi xếp bằng theo lối bán già hay kiết già tùy ý. Cũng có thể ngồi trên ghế, không dựa lưng, hai chân để xuôi xuống sàn một cách ngay ngắn, hai tay buông xuôi xuống hoặc để trên hai bắp vế. Giữ lưng thẳng góc với mặt ghế.
– Ðứng: Ðứng thật thẳng như thế “Nghiêm” nhưng hai chân ngang rộng khoảng 25cm cho vững. Hai tay buông xuôi thoải mái, không co cứng cơ.
– Ði: Hai chân di động nhưng giữ thân người thật thẳng. Dù ở tư thế nào hai tay và hai vai đều buông lỏng thoải mái. Trước khi thở phải gạt bỏ tạp niệm. Tập trung ý vào hơi thở.
Lưu ý: chữ Khí dùng ở đây chỉ là Khí Trời, tức Hơi Thở, không phải là Chân Khí như đã định nghĩa.
Thực Hành:
– Nạp Khí: Hít khí trời thẳng vào bụng dưới, tất nhiên bụng dưới sẽ căng lên.
– Vận Khí: Nín thở, dồn hơi vào Ðan Ðiền (cách vùng bụng dưới rốn khoảng 3- 4cm) rồi dồn khí luân lưu theo Kinh Mạch.
– Xả Khí: Thở ra hết, thót bụng lại, từ từ nhẹ nhàng cho hơi ra hết.
– Bế Khí: Ngưng thở trong lúc bụng trống rỗng, nhíu cơ hậu môn lại và tưởng tượng khí của toàn cơ thể trở về Ðan Ðiền.
Một vòng thở đủ bốn nhịp như thế gọi là Phép Thở 4 Thì.
Lưu ý:
– Cả 4 thì đều phải : Êm, Nhẹ, Ðều Ðặn. Kết hợp co cơ và giãn cơ, nhưng giãn cơ là chính .
– Tự điều hòa 4 nhịp sao cho vừa phải để cảm thấy tự do, thoải mái và dễ chịu. Nếu chỉ Nạp, Vận, và Xả mà không Bế Khí thì đó là Phép Thở 3 thì .
– Nếu chỉ Nạp và Xả không thôi thì đó là Phép Thở 2 thì. Các Ðạo Gia thường vận dụng lối thở hai thì và lấy thư giãn giải trí là đa phần .
– Những người bị bệnh do cao huyết áp, bệnh Tim mạch, bệnh Hen Suyễn chỉ nên thở 2 thì. Thở thật đều, nhẹ và êm .
2. Thở Ngực (Còn gọi là Thở Nghịch):
Lúc Nạp Khí, Ngực căng lên, Bụng thót lại. Lúc Xả Khí, Ngực xẹp xuống, Bụng hơi phình ra. Phép Thở Nghịch rất tốt cho Phế Nang Thượng, tạo sự cường tráng. Người mới tập thở mỗi ngày nên chia làm nhiều lần, mỗi lần khoảng chừng 5, 10 phút và thật đúng giờ, trong tư thế Ði – Ðứng – Ngồi – Nằm đều được cả .
Khi đã thở quen, từ từ tăng thời hạn tập lên. Những nhà Khí Công chuyên nghiệp họ thở hầu hết suốt ngày, đương nhiên trừ lúc ăn no, thao tác nặng, ngủ nghỉ. Ðây mới chỉ là những cách thở cơ bản trong Khí Công. Thở đúng cách theo các tư thế khác nhau là tất cả chúng ta mở màn bước vào con đường rèn luyện Khí Công hay Nội Công vậy .
( Nguồn : dao-liege.org )
Tham khảo tại đây:
Hướng dẫn cách thở 4 chu kỳ trong Khí công Công pháp
02/06/2012
DQC (st)
