Giải bóng đá vô địch quốc gia Việt Nam (tiếng Anh: V. League 1, còn có tên gọi Night Wolf V.League 1 vì lý do tài trợ) là giải đấu bóng đá chuyên nghiệp cao nhất Việt Nam, do Công ty Cổ phần Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) điều hành. Giải đấu bao gồm 14 đội thi đấu theo thể thức đấu vòng tròn sân nhà và sân khách. Đội bóng đứng đầu bảng ở cuối mùa giải được dự AFC Champions League mùa sau.[1]
Giải ra mắt vào năm 1980 với tên gọi Giải bóng đá A1 toàn quốc, với nhà vô địch đầu tiên là Tổng cục Đường sắt. Những đội bóng thành công nhất trong lịch sử giải là Viettel và Hà Nội đều với 6 chức vô địch V.League.
Giải chuyển sang chuyên nghiệp từ mùa 2000 – 01 nhằm mục đích được cho phép những câu lạc bộ tuyển trạch những cầu thủ quốc tế tham gia tranh tài. Với sự sinh ra của VPF vào năm 2012, quyền tổ chức triển khai chuyển từ Liên đoàn bóng đá Việt Nam ( VFF ) sang VPF .
Cơ sở hình thành[sửa|sửa mã nguồn]
Hệ thống giải thi đấu bóng đá cấp quốc gia của Việt Nam bắt đầu hình thành từ năm 1955 với Giải Hòa Bình (được đổi tên thành Giải hạng A Quốc gia vào năm 1956),[2] ngay từ khi bắt đầu đã phân làm hai hạng A và B.[3] Giải được liên tục tổ chức bất chấp tình hình đất nước đang gặp phải chiến tranh. Thậm chí, các câu lạc bộ nội địa giai đoạn này còn rất phát triển, tiêu biểu như thành phố Hải Phòng đã có 10 đội bóng.[4] Tuy hệ thống thi đấu Cúp Quốc gia chưa hình thành nhưng các câu lạc bộ lúc đó vẫn tham gia các kỳ Đại hội Thể dục thể thao toàn quốc.
Sau khi quốc gia thống nhất, mạng lưới hệ thống giải vô địch vương quốc của Việt Nam khởi đầu từ năm 1977 được tổ chức triển khai theo những khu vực : miền Bắc với giải Hồng Hà, miền Trung với giải Trường Sơn và miền Nam với giải Cửu Long. Các đội vô địch ở mỗi khu vực sẽ gặp nhau ở vòng chung kết tại TP.HN để chọn đội vô địch ; những đội đứng cuối ở những giải đấu cũng sẽ gặp nhau để tìm đội xuống hạng, thường gọi là vòng chung kết ngược. Thời điểm này, tổng số có 40 đội tham gia ở hạng cao nhất nhưng hạng Nhất chỉ có 26 đội. [ 5 ] Trong đó :
Nhận thấy mạng lưới hệ thống tranh tài theo những khu vực có quá nhiều hạn chế sau hai mùa tổ chức triển khai vào những năm 1977 và 1978, mạng lưới hệ thống giải vô địch vương quốc của Việt Nam có sự đổi khác lớn vào năm 1979. Giải năm 1979 được coi là Giải phân hạng để thực thi sắp xếp lại mạng lưới hệ thống tranh tài. Cụ thể, thể thức tranh tài của năm 1980 được kiến thiết xây dựng trên cơ sở tác dụng năm 1979, 8 đội mạnh nhất của giải Hồng Hà, 2 đội của giải Trường Sơn và 8 đội của giải Cửu Long. Các đội còn lại đá giải hạng A2. Tuy nhiên, tại mùa giải tiên phong do Hội Bóng đá Việt Nam ( tiền thân của VFF ) tổ chức triển khai vào năm 1980, đương kim vô địch Thể Công đã xin rút lui để kiểm soát và chấn chỉnh nội bộ nên giải năm 1980 chỉ có 17 đội tham gia. Đây chính là tiền đề để thiết kế xây dựng Giải bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam sau này .
Giải bóng đá vô địch vương quốc là sân chơi hạng cao nhất trong mạng lưới hệ thống tranh tài của bóng đá Việt Nam, do VFF tổ chức triển khai từ năm 1980, tính đến năm 2022 đã trải qua 38 mùa giải ( năm 1988 không tổ chức triển khai, năm 1999 chỉ có giải Tập huấn mùa Xuân và năm 2021 bị hủy ) .
Giải đấu đã có những sự thay đổi từ tên gọi cho đến số lượng các đội tham dự cũng như thể thức thi đấu. Trong giai đoạn 1980-1996, giải liên tục phải thay đổi thể thức khi không thể thức nào tồn tại quá 2 năm. Năm 1988, Tổng cục Thể dục Thể thao tạm ngừng tổ chức giải để chấn chỉnh toàn bộ hệ thống thi đấu. Tới năm 1989, giải được tổ chức phân hạng lại với 32 đội tham gia chọn ra 18 đội mạnh nhất đá giải hạng A1. Tới năm 1989, hạng A1 còn 11 đội khi các đội xếp dưới kết hợp với 3 đội mạnh nhất hạng A2 hình thành hạng A2 mới. Tiếp đó, tên giải đổi thành Giải đội mạnh toàn quốc kể từ năm 1990 và mang tên là Giải hạng Nhất quốc gia trong giai đoạn 1997-2000.
Từ mùa giải 2000–01 đến 2011, bóng đá Việt Nam chuyển sang cơ chế chuyên nghiệp, giải vô địch quốc gia chính thức mang tên V.League với sự tham dự của các cầu thủ nước ngoài.
Giải đã có 6 lần đổi tên, trung bình cứ 6 mùa giải lại đổi tên một lần. Giải đấu cũng đã 3 lần đổi khác về mặt thể thức tranh tài. Trong quy trình tiến độ 1980 – 1995, những đội bóng tham gia giải được phân vào những bảng theo khu vực địa lý. Trong mỗi bảng những đội tranh tài vòng tròn 2 lượt tính điểm. Các đội nằm ở tốp đầu mỗi bảng sẽ tranh tài ở vòng chung kết để tranh chức vô địch, còn những đội nằm ở tốp cuối mỗi bảng sẽ tranh tài vòng chung kết ngược để chọn ra những đội xuống hạng .Tại mùa giải năm 1996, 12 đội tham gia tranh tài vòng tròn 2 lượt. Sau khi kết thúc 2 lượt này, 6 đội đầu bảng tranh tài vòng tròn một lượt để chọn đội vô địch, 6 đội cuối bảng cũng tranh tài vòng tròn một lượt để chọn 2 đội xuống hạng. Từ năm 1997 đến năm 2013 ( trừ giải Tập huấn Mùa Xuân năm 1999 ), những đội tranh tài vòng tròn 2 lượt tính điểm. Đội ghi được nhiều điểm nhất sẽ giành chức vô địch. Còn những đội đứng cuối bảng ( 1 hoặc 2 đội tùy năm ) sẽ phải xuống hạng .
Giải lên chuyên nghiệp từ mùa 2000–01 nhằm cho phép các câu lạc bộ tuyển trạch các cầu thủ nước ngoài và cầu thủ nhập tịch tham gia thi đấu. Với sự ra đời của VPF vào năm 2012, quyền tổ chức được chuyển từ VFF sang VPF, cùng với đó tên giải đổi thành Giải bóng đá Ngoại hạng (Super League).[6] Tuy nhiên, sau 5 vòng đấu, giải lấy lại tên là Giải VĐQG Việt Nam (V.League).[7][8] Sang mùa giải 2013, VPF thay đổi tên viết tắt của giải thành V.League 1.[9]
Biến động lớn nhất chính là số lượng những đội tham gia giải. Trước khi bóng đá Việt Nam chuyển sang chính sách chuyên nghiệp, số lượng này liên tục đổi khác : lúc thì 16,17 đội, khi thì 18, 19, 20 đội, có thời gian lên đến 27 đội ( vào năm 1987 ) và 32 đội ( vào năm 1989 ) .Khi V.League sinh ra, số lượng này đã co lại nhưng cũng không không thay đổi. Trong 2 mùa giải chuyên nghiệp tiên phong ( 2000 – 01 và 2001 – 02 ), số lượng đội bóng tham gia V.League đều là 10 đội. Bước sang mùa giải 2003, số lượng câu lạc bộ tranh tài ở sân chơi V.League tăng thành 12 đội. Con số này giữ nguyên đến mùa giải 2005 trước khi tăng lên thành 13 đội ở mùa giải 2006 ( lẽ ra đã là 14 nếu như Ngân hàng Đông Á không mất quyền tham gia do dính vào vụ hối lộ trọng tài ở giải hạng Nhất 2005 ). Một năm sau, lần tiên phong trong lịch sử dân tộc V.League tận mắt chứng kiến cuộc tranh tài của 14 đội bóng ở giải đấu hạng cao nhất của bóng đá Việt Nam .Con số này giữ nguyên trong vòng 6 năm trước khi giảm xuống còn 12 đội ở V.League 2013 sau khi hàng loạt đội bóng bị giải thể hoặc chuyển giao. Theo dự kiến bắt đầu, số lượng những đội bóng tham gia V.League năm trước quay trở lại số lượng 14, tuy nhiên KienLongBank Kiên Giang không đủ kinh phí đầu tư để ĐK tham gia giải nên số lượng này chỉ còn là 13. [ 10 ] Từ mùa giải năm ngoái, số đội tham gia mỗi mùa giải là 14. Tới năm 2021, đến lượt Than Quảng Ninh dừng hoạt động giải trí vì không còn kinh phí đầu tư trước ảnh hưởng tác động của dịch COVID-19 mặc dầu đang đứng thứ 3 trên bảng xếp hạng. [ 11 ]
Thể thức tranh tài[sửa|sửa mã nguồn]
- Từ mùa giải 1980 đến 1995: các đội chia thành các bảng theo khu vực địa lý. Trong mỗi bảng các đội thi đấu vòng tròn hai lượt tính điểm. Các đội ở tốp đầu lọt vào vòng chung kết để tranh chức vô địch, Các đội nằm ở tốp cuối mỗi bảng thi đấu vòng chung kết ngược để chọn đội xuống hạng.
- Mùa giải 1996, tất cả các đội (12 đội) thi đấu vòng tròn hai lượt. Sau khi kết thúc đợt 1, 6 đội đầu bảng thi đấu vòng tròn một lượt để chọn đội vô địch, 6 đội cuối bảng cũng thi đấu vòng tròn một lượt để chọn 2 đội phải xuống hạng
- Mùa giải 1997 đến 2019 (trừ giải tập huấn mùa xuân năm 1999): các đội thi đấu vòng tròn hai lượt tính điểm. Đội nhiều điểm nhất là đội vô địch. Các đội cuối bảng (1 hoặc 2 đội tùy từng năm) phải xuống hạng.
- Mùa giải 2020, sau khi đấu vòng tròn 1 lượt xong, 8 đội xếp trên sẽ đá vòng tròn 1 lượt để tìm ra nhà vô địch, 6 đội còn lại sẽ đá vòng tròn 1 lượt để tìm ra 1 suất xuống hạng.
- Mùa giải 2022, thể thức thi đấu như những mùa giải 1997 đến 2019.
- Mùa giải 2023: sau khi đấu vòng tròn 1 lượt xong, 6 đội xếp trên sẽ đá vòng tròn 1 lượt để tìm ra nhà vô địch, 8 đội còn lại đá vòng tròn 1 lượt để tìm ra 1 suất xuống hạng và 1 suất vé vớt (play-off) với đội đứng thứ 2 giải hạng Nhất.
- Từ mùa giải 2023–24 các đội thi đấu vòng tròn hai lượt từ mùa thu năm này sang mùa hè năm sau.
Cách thức tính điểm[sửa|sửa mã nguồn]
- Từ mùa giải 1996 trở về trước, hệ thống điểm là 2-1-0 (tương ứng với mỗi trận thắng-hòa-thua). Tuy nhiên có một số ngoại lệ:
-
- Mùa giải 1985[12] và 1986: Ở vòng 1, trận hoà thứ tư của mỗi đội không được tính điểm; ở vòng 2, nếu 2 đội hoà nhau sau 90 phút thì đá luân lưu 11m để chọn đội thắng.
- Mùa giải 1987: Ở vòng 1, trận hoà thứ năm của mỗi đội không được tính điểm; ở vòng 2, nếu 2 đội hoà nhau sau 90 phút thì đá luân lưu 11m để chọn đội thắng.
- Mùa giải 1993–94 và 1995: Nếu 2 đội hoà nhau sau 90 phút thì đá luân lưu 11m để chọn đội thắng.
- Từ mùa giải 1997 trở đi, hệ thống điểm là 3-1-0.
Cách thức xếp hạng[sửa|sửa mã nguồn]
Xếp chung cuộc theo thứ tự sau :
- Điểm số các đội (theo thứ tự từ cao đến thấp)
- Nếu có 2 hoặc nhiều đội bằng điểm nhau thì xếp theo thứ tự qua các chỉ số phụ:
-
- Kết quả đối đầu trực tiếp
- Hiệu số bàn thắng thua
- Tổng số bàn thắng
Tuy nhiên, trong 1 số ít năm trước đây, tiêu chuẩn hiệu số bàn thắng thua và tổng số bàn thắng được ưu tiên hơn tác dụng cạnh tranh đối đầu .
Quy định số lượng cầu thủ ngoại và nhập tịch[sửa|sửa mã nguồn]
Giải mở màn được cho phép sử dụng cầu thủ ngoại từ năm 2000. Hiện tại, những câu lạc bộ được phép ĐK 3 cầu thủ ngoại, 1 cầu thủ nhập tịch còn cầu thủ gốc Việt Nam được coi như cầu thủ nội. Đối với những đội dự giải lục địa được phép có thêm 1 cầu thủ ngoại quốc tịch châu Á. Trường hợp câu lạc bộ bị loại ở giải cấp lục địa trong quy trình tiến độ 1 thì số lượng cầu thủ ngoại và nhập tịch ở quá trình 2 được vận dụng như những câu lạc bộ không tham gia giải lục địa .
Thành tích những đội[sửa|sửa mã nguồn]
Các đội bóng có thành tích cao nhất từng mùa giải Vô địch Quốc gia[sửa|sửa mã nguồn]
- Mùa giải 1999 chỉ là giải tập huấn nên không trao các danh hiệu tập thể và cá nhân.
Kỷ lục, thống kê[sửa|sửa mã nguồn]
Loại bóng tranh tài và phục trang chính thức của trọng tài[sửa|sửa mã nguồn]
Bóng tranh tài và phục trang chính thức của trọng tài được Tập đoàn Thể thao Động Lực ( Việt Nam ) hỗ trợ vốn. [ 13 ]
Nhà hỗ trợ vốn chính của giải đấu[sửa|sửa mã nguồn]
Kể từ mùa giải 2000 – 01, giải vô địch vương quốc gắn mình với tên và logo của nhà hỗ trợ vốn chính và khởi đầu là Công ty Tiếp thị thể thao Strata. Phía Strata ý kiến đề nghị mua tên giải V.League không có ngực áo, cộng 12 biển quảng cáo trên sân với giá khoảng chừng 400.000 USD và cả Cúp vương quốc với giá 100.000 USD. [ 14 ] Sau hai mùa giải, Strata rút lui khỏi V.League. [ 15 ]
Sau Strata, V.League 2003 có tên là Sting V.League. Công ty nước giải khát Pepsico Việt Nam tài trợ tên giải và Công ty Cổ phần Kinh Đô là nhà tài trợ chính thức, “Sting” là tên gọi một sản phẩm mới của Pepsico Việt Nam, ra mắt thị trường trong thời gian đó. Dù vậy mùa giải này tiền thưởng cũng bị cắt giảm khi đội vô địch chỉ nhận được khoản tiền thưởng bằng một nửa mùa trước là 500 triệu đồng. Cái tên Sting V.League cũng chỉ tồn tại sau một mùa giải và tới mùa giải 2004, Kinh Đô V.League xuất hiện. Theo một số nguồn tin, Liên đoàn bóng đá Việt Nam nhận khoảng 8 tỷ đồng từ Kinh Đô trong mùa giải này[16]. Dù vậy lời hứa từ Kinh Đô sẽ độc quyền tài trợ cho V.League trong 3 mùa không trở thành hiện thực[17] khi ở những mùa giải tiếp theo, V.League gắn với cái tên Number One V.League và Eurowindow V.League.
Sự xuất hiện của Tổng Công ty khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam đã giúp V.League có khoảng thời gian dài nhất gắn với tên nhà tài trợ. Tên giải đấu Petro Vietnam Gas V.League kéo dài 4 mùa giải và giúp cho giải đấu có nguồn tài chính ổn định. Đó là một dấu ấn trước khi Petro Vietnam Gas không còn xuất hiện và Eximbank vào thay. Từ trước tới nay, Eximbank là đơn vị tài trợ chi nhiều nhất cho V.League. Đến mùa giải 2014, số tiền mà Eximbank tài trợ cho một mùa bóng của V.League đã lên tới 40 tỷ đồng. Tuy nhiên, trường hợp của Eximbank cũng là ngoại lệ bởi gói tài trợ của đơn vị này bao gồm hậu thuẫn từ Chủ tịch VFF Lê Hùng Dũng, người cũng là Chủ tịch Hội đồng quản trị Eximbank và là Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị VPF. Mùa giải 2015, nhà tài trợ chính thức cho giải đấu là Toyota. Kết thúc mùa giải 2017, Toyota nói lời chia tay sau 3 năm tài trợ với số tiền 120 tỉ đồng.[18]
Sau Toyota, NutiFood với tên thương hiệu NutiCafe là cái tên tiếp theo gắn bó với V.League trong mùa giải 2018. [ 19 ] Năm 2019, Masan với tên thương hiệu Wake-up 247 đã trở thành nhà hỗ trợ vốn chính cho giải Vô địch Quốc gia mùa giải 2019. [ 20 ] [ 21 ] Masan đã chấp thuận đồng ý hỗ trợ vốn cho V.League trong 5 năm [ 22 ] nhưng ở đầu cuối chỉ hỗ trợ vốn cho V.League được 1 mùa giải, bởi ngay sau đó, ngày 6 tháng 2 năm 2020, Tập đoàn LS Holdings đã ký kết hợp tác kinh tế tài chính tại hai giải bóng đá V.League 1 và V.League 2. Tập đoàn này cũng chính thức là nhà hỗ trợ vốn trong bốn mùa giải từ 2020 đến 2023. [ 23 ] [ 24 ] [ 25 ] Tuy nhiên, tác động ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 lê dài khiến cho V.League 2021 phải hủy bỏ giữa chừng, dẫn đến việc LS rút hỗ trợ vốn cho giải đấu. Thay vào đó, Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh Kon Tum sẽ hỗ trợ vốn cho V.League trong 3 năm liên tục kể từ năm 2022. Giải đấu cũng sẽ có tên gọi mới là Night Wolf V.League 1 .
Các phần thưởng[sửa|sửa mã nguồn]
Trao Giải tháng[sửa|sửa mã nguồn]
Hàng tháng V.League có các giải thưởng dành cho đội bóng, cầu thủ, huấn luyện viên xuất sắc nhất và bàn thắng đẹp nhất. Hiện tại, hai giải thưởng đầu tiên và giải thưởng cuối cùng do các phóng viên bình chọn, giải thưởng thứ ba do các huấn luyện viên bình chọn.[26][27] Những đề cử chiến thắng của tháng sẽ nhận được một kỷ niệm chương (trước đây là tiền mặt).[28]
Trao Giải chung cuộc[sửa|sửa mã nguồn]
Sau mỗi mùa giải, ban tổ chức triển khai sẽ triển khai tổng kết và trao những thương hiệu và phần thưởng cho những cá thể, tập thể đạt thành tích tại 3 giải đấu quan trọng nhất thuộc mạng lưới hệ thống tranh tài của VFF – V.League, hạng Nhất, Cúp Quốc gia ( gồm có những cầu lạc bộ, huấn luyện viên, cầu thủ, trọng tài xuất sắc nhất của mùa bóng ). [ 29 ] Từ năm 2019, những phần thưởng này sẽ được vinh danh tại đêm Gala tổng kết những giải bóng đá chuyên nghiệp ( V.League Awards ) do VPF tổ chức triển khai vào cuối năm. [ 30 ]
Một số yếu tố gây tranh cãi[sửa|sửa mã nguồn]
Một ông chủ nhiều đội bóng[sửa|sửa mã nguồn]
Ngày 5 tháng 7 năm 2019, ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch câu lạc bộ Hoàng Anh Gia Lai đã có bình luận về tình trạng một ông chủ nhiều đội bóng ở V.League. Khi TP.HCM đang dẫn đầu bảng xếp hạng, nói về cơ hội vô địch của TP.HCM ở mùa giải này, bầu Đức phát biểu: “Tôi khẳng định luôn rằng TP.HCM không thể nào vô địch được V.League năm nay vì họ là một đội, làm sao đối đầu với 5 đội bóng. 5 thằng ốm đánh một thằng mập thì thằng mập làm sao mà chịu nổi”. Phát biểu của bầu Đức gây liên tưởng tới ông Đỗ Quang Hiển, hiện là ông chủ, nhà tài trợ đặc biệt của 7 câu lạc bộ tại V.League 1 và V.League 2.[31] Trước đó vào năm 2018, ông Đoàn Nguyên Đức cũng cho rằng tình trạng một ông chủ nhiều đội bóng sẽ làm giảm động lực đầu tư vào bóng đá Việt Nam.[32] Dư luận nhận định trong 10 năm từ 2009 đến 2019, chỉ hai năm vô địch liên tiếp 2018 và 2019 là CLB Hà Nội thể hiện sức mạnh rõ ràng, nhờ dàn tuyển thủ quốc gia có lúc lên tới 10 người; các chức vô địch còn lại đều có “dấu ấn” của các mối quan hệ điểm số giữa Hà Nội – Đà Nẵng – Quảng Nam – Sài Gòn (là các CLB của bầu Hiển).[33][34]
Cổ động viên Sông Lam Nghệ An phản đối tình trạng một ông bầu nhiều đội bóng
Trước trong thực tiễn thực trạng 1 ông chủ nhiều đội bóng vẫn tiếp nối, VFF đã phê chuẩn thể thức tranh tài mới từ mùa giải 2020. [ 35 ] Tuy nhiên đây không phải là giải pháp để xử lý mối quan hệ điểm số như đã đề cập ở trên. Việc một ông chủ quản lý hay chiếm hữu nhiều đội bóng trở thành 1 vấn nạn xấu đi nhằm mục đích thao túng giải đấu chuyên nghiệp, kéo thụt lùi trình độ tăng trưởng nền bóng đá nói chung nếu những đội bóng này tranh tài cùng 1 giải đấu. Không ít người hâm mộ mong ước VPF cần có những giải pháp mạnh tay, pháp luật đơn cử về việc cấm một ông bầu nắm giữ chức vụ quản trị hay CP, vốn góp tại nhiều hơn 1 đội bóng ở cùng 1 giải đấu để cho V.League trở nên công minh, trong sáng hơn và cải tổ tính cạnh tranh đối đầu của giải đấu. [ 36 ]
Vấn đề trọng tài[sửa|sửa mã nguồn]
Vấn đề trọng tài mắc sai lầm đáng tiếc ở giải đã diễn ra trong nhiều năm và gây nhiều bức xúc trong dư luận. Một số trọng tài không đủ thể lực và trình độ trình độ tham gia quản lý và điều hành trận đấu. [ 37 ] Một trong những giải pháp trong thời điểm tạm thời được đưa ra là thuê trọng tài quốc tế điều khiền một số ít trận đấu của giải. [ 38 ] Do công tác làm việc trọng tài liên tục xảy ra những sai sót ở nhiều vòng đấu liên tục, gây ảnh hưởng tác động đến tác dụng của những trận đấu nên việc trang bị VAR cho V.league trở thành yên cầu ngày càng bức thiết để nâng cao chất lượng giải đấu. [ 39 ] [ 40 ]
Bản quyền truyền hình[sửa|sửa mã nguồn]
Bản quyền truyền hình cũng là một trong những yếu tố nhức nhối suốt nhiều năm ở giải đấu cấp câu lạc bộ số 1 Việt Nam. Lần tiên phong V.League “ bán ” được bản quyền truyền hình là ở mùa giải 2005. [ 41 ] Tuy nhiên, giá trị hợp đồng được ký giữa VFF và đài truyền hình ở thời gian đó không thực sự đáng kể. [ 42 ] Để một trận đấu được phát sóng trực tiếp, VFF và những CLB phải trả một khoản tiền và lo cả ngân sách lưu trú, chuyển dời, tu dưỡng cho nhà đài. [ 43 ]Năm 2011, bản quyền phát sóng V.League được VFF quyết định hành động bán cho Truyền hình An Viên ( AVG ) trong thời hạn 20 năm với giá 6 tỷ đồng cho năm tiên phong và sau đó mỗi năm tăng lũy tiến 10 %. Thế nhưng, sau khi VPF xây dựng, công ty này đã lấy lại hợp đồng bản quyền truyền hình V.League từ tay AVG và cam kết khai thác tối thiểu 50 tỉ đồng mỗi năm từ bản quyền truyền hình. Mặc dù vậy, thương vụ làm ăn đã đổ bể phút chót sau khi bầu Kiên bị bắt. [ 44 ]Nhờ thỏa thuận hợp tác giữa VPF với những đài truyền hình, hầu hết những trận đấu của V.League đều được phát sóng trực tiếp và kể từ mùa giải 2017 thì số lượng này là 100 %, nhưng những đài truyền hình gần như không bán được quảng cáo khi phát trực tiếp V.League, dù là trước trận hay giữa trận, nên thu nhập từ bản quyền truyền hình vẫn là số lượng vô cùng nhã nhặn. Việc bán bản quyền truyền hình V.League hiện tại vẫn đơn thuần là trao đổi bằng thời lượng quảng cáo – đa phần cho những nhà hỗ trợ vốn của giải – nhằm mục đích thắt chặt mối quan hệ. Một số ít cũng đến từ những doanh nghiệp khác nhưng kinh phí đầu tư thu được cũng rất nhỏ nhoi .Năm 2017, Công ty CP Giải pháp Truyền hình Thế hệ mới ( Next Media ) ký hợp đồng với VPF để chiếm hữu hàng loạt bản quyền truyền hình của 3 giải bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam ( V.League, hạng Nhất, Cúp QG ) trong 4 năm, từ 2017 đến 2021. [ 45 ] [ 44 ] [ 46 ] Theo đó, mỗi năm VPF sẽ thu được 2 tỷ đồng tiền mặt từ Next Media cộng với khoản tiền thu được từ việc quảng cáo trên truyền hình, ước tính lên đến 65,5 tỉ đồng. [ 47 ] Tuy nhiên, ngay trước khi mùa giải 2018 khởi tranh, tranh chấp bản quyền truyền hình một lần nữa nổ ra khi VPF công bố hủy hợp đồng của chỉ huy nhiệm kỳ trước ký với Next Media ( có thời hạn đến năm 2022 ). Theo lý giải của VPF, Next Media đã không thực thi tráng lệ những lao lý đã cam kết, trong đó có việc không phân phối đúng chuẩn số liệu hạch toán, chia doanh thu từ việc khai thác bản quyền truyền hình V.League 2017. [ 48 ] Hơn nữa, trong quy trình thanh tra rà soát lại những hợp đồng mới, hội đồng quản trị mới của VPF đã phát hiện có sự chưa ổn về mặt thời hạn trong hợp đồng mà hội đồng quản trị cũ đã ký với đối tác chiến lược này. [ 49 ] Tranh chấp có lúc lên đến đỉnh điểm khi cả hai chứng minh và khẳng định chuẩn bị sẵn sàng đưa ra tòa để xử lý ; những đài truyền hình cũng công bố chỉ sản xuất và phát sóng V.League khi nào VPF và Next Media xử lý xong vụ tranh chấp bản quyền. [ 50 ] Cuối cùng, sau một thời hạn đàm phán, VPF và Next Media đã đi đến thống nhất thanh lý hợp đồng cũ và ký bản hợp đồng mới tương thích hơn .Vấn đề này cũng gây nhiều tranh cãi khi VPF có cung cách thao tác thiếu chuyên nghiệp, việc chia tỷ suất bản quyền thiếu minh bạch và không công minh với những CLB. Tỷ lệ chia tiền bản quyền truyền hình trọn vẹn do VPF áp đặt mà không tìm hiểu thêm quan điểm những CLB dẫn đến việc CLB không hề thu lợi tối đa từ tiền bản quyền giải đấu. Mặc dù thành tích bóng đá của Việt Nam đi lên trong thời hạn gần đây nhưng giải đấu vẫn không lôi cuốn được tiền bản quyền. [ 51 ]Vào tháng 10 năm 2022, truyền thông online Việt Nam đưa tin VPF đã đạt được thỏa thuận hợp tác bản quyền truyền hình từ mùa giải 2023 đến 2027 với FPT sau khi vượt mặt VTVCab. [ 52 ] Thỏa thuận này bảo vệ việc mỗi năm FPT sẽ trả 2,5 triệu USD cho một mùa giải, gấp 20 lần hợp đồng trước đó và trung bình mỗi CLB sẽ nhận vài tỉ đồng xu tiền bản quyền truyền hình trong 1 mùa giải. [ 53 ]
Bạo lực sân cỏ[sửa|sửa mã nguồn]
Vấn nạn đấm đá bạo lực ở V.League không phải là mới khi những cầu thủ tranh tài kinh khủng trên mức thiết yếu. Tuy nhiên những nhà tổ chức vẫn chưa có giải pháp triệt để cho yếu tố này. Một số pha phạm lỗi đã khiến cầu thủ bị chấn thương nặng, thậm chí còn dẫn đến từ giã sự nghiệp. [ 54 ]
Công bằng và minh bạch kinh tế tài chính[sửa|sửa mã nguồn]
Vấn đề công minh và minh bạch kinh tế tài chính chưa khi nào được triển khai một cách tráng lệ ở V.League. Trong đó, VPF và những câu lạc bộ chưa khi nào công khai minh bạch báo cáo giải trình kinh tế tài chính cho công chúng mà chỉ triển khai trong nội bộ. [ 55 ] Việc 1 số ít nhà hỗ trợ vốn của giải có tương quan đến ông bầu hoặc một câu lạc bộ đã làm dấy lên hoài nghi về tính công minh của giải đấu. Đồng thời, việc không có minh bạch kinh tế tài chính dẫn tới việc không hề làm rõ quan hệ giữa những đội bóng được cho là ” bạn bè một nhà “. [ 56 ] Đòi hỏi về minh bạch kinh tế tài chính từ nhiều câu lạc bộ so với VPF vẫn chưa được triển khai, điều đó cho thấy sự thiếu chuyên nghiệp của giải đấu. [ 57 ] Việc chưa có chính sách về công minh và minh bạch kinh tế tài chính đã khiến cho thực trạng những câu lạc bộ ” cướp quân ” của nhau diễn ra phức tạp. Ngân sách chi tiêu giữa những đội bóng có sự chênh lệch lớn và thiếu minh bạch trong quản lý tài chính dẫn đến ngày càng tăng rủi ro tiềm ẩn những câu lạc bộ đi đêm với cầu thủ. [ 58 ]
Một số câu lạc bộ không thỏa mãn nhu cầu những tiêu chuẩn cấp phép từ AFC[sửa|sửa mã nguồn]
Từ năm 2012, Liên đoàn Bóng đá châu Á ( AFC ) nhu yếu những liên đoàn bóng đá thành viên, trong đó có VFF, mỗi năm phải thực thi việc thanh tra rà soát những câu lạc bộ trong nước ( đơn cử là V.League ) và những CLB này phải cung ứng 5 tiêu chuẩn của AFC mới được VFF cấp phép tranh tài ở mùa giải sau đó và được tham gia những giải đấu do AFC tổ chức triển khai, gồm : tiêu chuẩn thể thao, cơ sở vật chất, tổ chức triển khai – nhân sự, pháp lý và kinh tế tài chính. Mặc dù một số ít đội của Việt Nam không đạt đủ những tiêu chuẩn nhưng vẫn được AFC chấp thuận đồng ý cho đấu giải trong nước. [ 59 ]Nhưng từ năm 2018, AFC đã tỏ ra cứng rắn hơn, chỉ cần không cung ứng được 1 trong 5 tiêu chuẩn nói trên thì dù CLB đó có đoạt chức vô địch giải quốc nội cũng không được phép dự những giải CLB ở đấu trường châu Á do AFC tổ chức triển khai. Tại mùa giải 2019, vì không cử đội tham gia giải U-15 vương quốc, CLB TP. Hà Nội đã không đạt tiêu chuẩn thể thao nên không hề tham gia Vòng loại AFC Champions League lẫn AFC Cup 2020 dù là đương kim vô địch cả V.League và Cúp Quốc gia .
Tới mùa giải 2022, 11/13 đội bóng tham dự giải đã đạt chuẩn của AFC, trừ Topenland Bình Định (nhân lực hành chính) và Sông Lam Nghệ An (sân vận động và cơ sở lưu trú của các cầu thủ trẻ).[60][cần nguồn tốt hơn]
Sau khi mùa giải 2021 khép lại, một loạt những CLB gồm Hoàng Anh Gia Lai, Tỉnh Bình Dương, TP. Hải Phòng, Sông Lam Nghệ An, Tỉnh Nam Định, Quảng Nam đã có nhu yếu cải tổ VPF và đổi khác chỉ huy cấp cao vì chỉ huy hiện tại không đủ năng lượng, nhằm mục đích mục tiêu tăng cường dân chủ trong quan hệ giữa VPF và những CLB, nhất là tương quan đến bản quyền và việc xin quan điểm của CLB trước khi ra quyết định hành động. [ 61 ]
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
(tiếng Việt)
